Dr. Ümit MÜDERRİSOĞLU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 7
İÇİNDEKİLER . 9
ŞEKİL LİSTESİ . 13
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ 17
BÖLÜM 1
SİVİL TOPLUM VE SİYASAL TOPLUM KAVRAMLARININ TARİHİ ÖNEMLİ DÜŞÜNÜRLER VE KAVRAMLARIN BUGÜNKÜ ANLAMLARI
1.1. Sivil Toplum-Siyasal Toplum Kavramlarının Tarihi . 37
1.2. Sivil Toplum-Siyasal Toplum Kavramlarının Oluşum Sürecinde Önemli Filozoflar ve Görüşleri . 42
1.2.1. Toplumsal Sözleşme Kuramcıları 42
1.2.1.1. Thomas Hobbes . 42
1.2.1.2. John Locke 44
1.2.1.3. Montesquieu 45
1.2.1.4. J.J.Rousseau 46
1.2.2. Çatışma Kuramcıları 48
1.2.2.1. Hegel . 48
1.2.2.2. Karl Marx 51
1.2.2.3. Antonio Gramsci . 52
1.2.3. A. Tocquiville 54
1.3. Sivil Toplum . 55
1.3.1. Birey ve Bireysel (Özel) Alan 60
1.3.2. Sivil Toplum Kuruluşları . 69
1.4. Siyasal Toplum . 72
10
BÖLÜM 2
SİVİL TOPLUM İLE SİYASAL TOPLUM KESİŞME BÖLGESİNDE HUKUK
2.1. Kamusal Alan ve Kamuoyu . 85
2.2. Hukuk . 92
2.3. Sivil Toplum ve Hukuk İle Bağlantılı Kavramlar 96
2.3.1. Sivil İtaatsizlik . 101
2.3.2. Sivil Anayasa . 110
2.4. Siyasal Toplum ve Hukuk İle Bağlantılı Kavramlar 116
2.4.1. Hukuk Devleti 123
2.4.2. İnsan Hak ve Özgürlükleri . 129
2.4.3. Adalet 135
BÖLÜM 3
İDEAL TİP HUKUK NORMU
3.1. Sosyal Bilimlerin Konusu ve İdeal Tip Kavramı . 141
3.1.1. Max Weber'de İdeal Tip Kavramı 146
3.1.2. İdeal Tip Kavramının İşlevi . 150
3.2. İdeal Tip Kavramının Sosyal Bilimlerde Uygulanma Örnekleri 153
3.2.1. Kamu Yönetiminde Bürokrasi Kavramı 154
3.2.2. İktisat Biliminde Tam Rekabet Piyasası Kavramı . 155
3.3. İdeal Tip Hukuk Normu . 157
3.3.1. Hukuk Normu Belirli ve Anlamı Açık Olmalıdır 161
3.3.1.1. Yazılı Olma . 166
3.3.1.2. Hukuk Normunun Belirsizliğine Yol Açan Haller . 175
3.3.1.2.1. Hukuk Normunun Belirlenemezliği 175
3.3.1.2.2. Sık Değişen Hukuk Normları 177
3.3.1.2.3. Torba Yasalar (Hukuk Normları) 181
3.3.1.2.4. Norm Enflasyonu 187
11
3.3.1.2.5. Hukuk Normunun “Bağlam”a Atıf Yapması . 193
3.3.1.2.6. Hukuk Normunun Belirsiz İfadeler İçermesi 196
3.3.2. Hukuk Normu Toplumun Tamamı Tarafından Meşru Kabul Edilmelidir . 203
3.3.2.1. Şekli Meşruiyet . 205
3.3.2.2. Toplumsal Meşruiyet . 207
3.3.3. Hukuk Normu Düzenlediği Alanı Tam ve Gereği Gibi Düzenlemelidir (Reel-Toplumsal Boyut). 209
3.3.4. Hukuk Normu İnsan Haklarına ve Adalete Uygun Olmalıdır (Ahlaki Boyut) . 219
3.4. İdeal Tip Hukuk Normunu Karşılamayan Normların Sonuçları 224
3.4.1. Yorum Sorunları 224
3.4.2. Yargısal Aktivizm 232
3.4.3. Heterojen (Adil Olmayan) Uygulama 237
3.4.4. Hukukun Siyaset ve İdeolojiye Açık Hale Gelmesi . 245
SONUÇ 251
KAYNAKÇA . 259
DİZİN . 275
