Ürün Sorumluluğunun Dayandırılması Gereken Esaslar Konusunda Arayışlar ve Mukayeseli Hukuk
-
Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğu ve Atalı Tıbbi Cihazlardan Doğan Sorumluluk
İÇİNDEKİLER ÖZET 7 ABSTRACT 9 TEŞEKKÜR 11 İÇİNDEKİLER 13 KISALTMALAR DİZİNİ 19 KONUNUN TAKDİMİ 21 BİRİNCİ BÖLÜM TIBBÎ CİHAZ ÜRETİMİ BAĞLAMINDA TEMEL KAVRAMLAR TIBBÎ CİHAZ KAVRAMI 25 Genel Olarak Tıbbî Cihaz 25 Türk Hukukunda ve AB Yönergesinde Tıbbî Cihaz ve Tanımı 26 Tıbbî Cihaz Türleri. 28 Tıbbî Cihazların Sınıflandırılması 29 Tıbbî Cihazın Benzer Ürünlerden Farkı 32 Tıbbî Cihaz – İlaç 32 Tıbbî Cihaz – Kozmetik Ürünleri 34 Tıbbî Cihaz – Biosidaller (Pestisitler) 35 Tıbbî Cihaz – Kan Ürünleri 37 TIBBÎ CİHAZ ÜRETİMİ ve TIBBÎ CİHAZ ÜRETİCİSİ KAVRAMI 39 Tıbbî Cihazın Üretim Aşamaları 39 Kavram ve Geliştirme Safhası 40 İmalat (Üretim) Safhası 40 Ambalajlama ve Etiketleme Safhası 41 Reklam Safhası 42 Satış Safhası 42 Kullanım Safhası 42 Elden Çıkarma Safhası 43 Tıbbî Cihazın Güvenliği 43
Tıbbî Cihazın Uygunluk Değerlendirme İşlemleri 45 Tıbbî Cihaz Üreticisi Kavramı ve Kapsamı 46 ÜRÜN, ÜRETİCİ (İMALATÇI), ÜRÜN-ÜRETİCİ SORUMLULUĞU ve TIBBİ CİHAZ ÜRETİCİSİ KAVRAMI 47 Ürün Kavramı 47 İmalatçı, Üretici, İmalatçının ve Üreticinin Sorumluluğu Kavramları. 49 Ürün Sorumluluğu Kavramı 52 BENZER KAVRAMLARIN KARŞILAŞTIRILMASI 56 “Hata” ve “Ayıp” Kavramları Arasındaki Fark 56 Ürün Sorumluluğu ile Ayıptan Sorumluluk Arasındaki Farklar 60
İKİNCİ BÖLÜM ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN DAYANDIRILMASI GEREKEN ESASLAR KONUSUNDA ARAYIŞLAR VE MUKAYESELİ HUKUK ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN DAYANDIRILACAĞI ESAS KONUSUNDAKİ ARAYIŞLAR 65 Genel Olarak 65 Akdi Sorumluluk Esasında Meseleye Çözüm Aranması 67 Ayıptan Sorumluluk Kurumu Kapsamında Sunulan Çözüm 67 Ayıptan Sorumluluk Kurumu Dışında Sunulan Çözümler 69 Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme Görüşü 71 Üçüncü Kişinin Zararını Tazmin Görüşü 72 Üreticiyi, Son Satıcının Yardımcı Şahsı Olarak Kabul Eden Görüş 73 Akit Benzeri Sorumluluk Kapsamında Meseleye Çözüm Aranması 75 Garanti Sözleşmesi Görüşü 75 Üreticinin Güvenine Dayanan Sorumluluk Görüşü 76 Sosyal İlişkiden Doğan Sorumluluk Görüşü 77 Akit Dışı Sorumluluk Kapsamında Meselenin Çözümü 78 85/374 sayılı AB Direktifi’ nden Önceki Dönem (Kusur Sorumluluğu Esasında Çözüm Arayışları) 80 85/374 sayılı AB Direktifi’ nden Sonraki Dönem 85 85/374 SAYILI AB DİREKTİFİ’ NE GÖRE SORUMLULUK 85 Direktifin Tarihi Gelişimi 85 Direktifin Türk Hukuku Açısından Önemi 91
Direktifte Öngörülen Ürün Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 92 Direktifte Öngörülen Ürün Sorumluluğunun Şartları 93 Ürünün Hatalı Olması 94 Direktife Göre Ürün Kavramı 94 Direktife Göre Hata Kavramı 100 aa. Haklı Güvenlik Beklentisinin Belirlenmesi 101 aaa. Ürünün Sunumu 101 bbb. Ürünün Amaca Uygun Kullanımı 102 ccc. Ürünün Piyasaya Sürülme Ânı 103 ddd. Diğer Belirleyici Etkenler 103 bb. Hata Türleri 104 aaa. Tasarım (Yapım-Bileşim) Hatası 105 bbb. Üretim (Fabrikasyon) Hatası 106 ccc. Bilgilendirme (Talimat) Hatası 106 ddd. Gelişim Hatası (Gelişme Riski) 108 Zarar 111 Kişinin Uğradığı Zarar 113 Eşyanın Uğradığı Zarar 115 İlliyet Bağı 119 Hukuka Aykırılık 120 Direktif Kapsamında Sorumlu Olan Kişiler 121 Üretici Olarak Görülenler 122 Üretici Sayılanlar 126 Tedarikçiler (Sağlayıcılar) 126 Sorumsuzluk Kaydı 127 Sorumluluktan Kurtuluş İmkânları 128 Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması (m. 7/a) 129 Ürünün Piyasaya Sürülme Anında Hatasız Olması (m. 7/b) 131 Ne Ekonomik Ne de Meslekî Amaçla Üretim veya Sürüm Yapılması (m. 7/c) 132 Hatanın, Uyulması Zorunlu Kurallara Uyulmasından Kaynaklanması (m. 7/d) 132 Ürünün Piyasaya Sürülme Zamanındaki Bilim ve Tekniğin Hatayı Tespite İmkân Vermemesi (m. 7/e) 133 Bileşen Parça Üreticilerinin Sorumluluktan Kurtulması (m. 7/f) 135
DİĞER BAZI HÜKÜMLER 136 Zarar Görenin ve (ya) 3. Kişinin Kusuru 136 İspat Yükü 137 Süreler 139 MUKAYESELİ (KARŞILAŞTIRMALI) HUKUK 139 Alman Hukukunda 141 Ürün Sorumluluğu Kanunu’ nun Kabulünden Önce 141 Sözleşme İlişkisine Dayanan Sorumluluk 141 Genel Haksız Fiil Hükümlerine Göre Sorumluluk 143 Ürün Sorumluluğu Kanunu (ProdHaftG)’ nun Kabulünden Sonra 146 İSVİÇRE HUKUKUNDA 148 1993 Tarihli Ürün Sorumluluğu Kanunu’ ndan Önce 148 “Fritöz Olayı (Friteusen-Fall)” Kararı 150 “Menfez Çerçevesi Olayı (Schachtrahmen-Fall)” Kararı 151 Diğer Bazı Kararlar 153 aa. “Tırmanma Kemeri Olayı (Steiggurt-Fall)” Kararı 153 bb. “Dişçi Koltuğu Olayı (Zahnartzstuhl-Fall)” Kararı 153 cc. “Fortlift Olayı (Hebebühne-Fall)” Kararı 154 1993 Tarihli Ürün Sorumluluğu Kanunu’ ndan Sonra 155 AMERİKAN HUKUKUNDA 157 Önemli Bazı Mahkeme Kararları 157 Önemli Bazı Düzenlemeler 162 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA ÜRÜN SORUMLULUĞU VE ATALI TIBBÎ CİHAZLARDAN DOĞAN SORUMLULUK MÜLGA 818 SAYILI BORÇLAR KANUNU’ NA GÖRE SORUMLULUK 165 BK m. 41 Kapsamınca Sunulan Çözüm 166 BK m. 55 Kapsamınca Sunulan Çözüm 172 BK m. 58 Kapsamınca Sunulan Çözüm 176 MÜLGA 4077 SAYILI TÜKETİCİ KANUNU’ NA GÖRE SORUMLULUK 178 Genel Olarak 178 2003 Değişikliğinden Önceki Tüketici Kanununa Göre Sorumluluk 181 2003 Değişikliğinden Sonraki Tüketici Kanununa Göre Sorumluluk 183
Ayıplı Mal Yönetmeliği Kapsamında Sorumluluk 188 4703 SAYILI KANUN KAPSAMINDA SORUMLULUK 191 6502 SAYILI TÜKETİCİ KANUNU’ NA GÖRE SORUMLULUK 193 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’ NA GÖRE SORUMLULUK 195 TBK m. 49’ a Göre Sorumluluk 196 TBK m. 66/3’ e Göre Sorumluluk 197 Organizasyon Sorumluluğunun Hukukî Niteliği 197 Organizasyon Sorumluluğunun Şartları 200 Organizasyon Sorumluluğu Kapsamında Üreticinin Sorumluluğuna Gidilmesi. 201 İspat Yükü 203 TBK m. 71’ e Göre Sorumluluk 204 Tehlike Sorumluluğu İçin Gereken Şartlar 205 Madde m. 71 Kapsamında Üreticinin Sorumluluğuna Gidilip Gidilemeyeceği 207 ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU TASLAĞI 209 MEVCUT HÜKÜMLER KAPSAMINDA TIBBÎ CİHAZDAN DOĞAN SORUMLULUK KAPSAMINDA HANGİ HÜKÜMLERE MÜRACAAT EDİLEBİLİR 210 A. TBK m. 66/3 210 B. TBK m. 71 212 C. TBK m. 49 214 SONUÇ. 215 KAYNAKÇA 221
