Vahit YILDIRIM ( Cumhuriyet Savcısı )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇOCUK KAVRAMI, ÇOCUK HUKUKUNUN GELİŞİMİ,
ÇOCUK CEZA ADALET SİSTEMİNE HAKİM OLAN İLKELER,
ÇOCUK SUÇLULUĞUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER VE
ÇOCUK YARGILAMASINDA DÜNYA ÖRNEKLERİ
TEMEL KAVRAMLAR . 17
Çocuk Kavramı 17
Tarihsel Olarak Çocukluk. 18
Sosyolojik Olarak Çocukluk . 19
Günümüzde Çocukluk . 19
Suça Sürüklenen Çocuk Kavramı. 20
Korunmaya Muhtaç Çocuk Kavramı . 21
ÇOCUK HUKUKUNUN GELİŞİMİ 22
Geçmişten Günümüze Çocuk Hukukunun Gelişimi 22
Türk Hukuk Sistemindeki Yeri ve Gelişim Süreci. 25
Anayasa. 27
Türk Ceza Kanunu . 28
Ceza Muhakemesi Kanunu 30
Çocuk Koruma Kanunu 32
8 İçindekiler
Uluslararası Hukuk Sistemindeki Yeri ve Gelişim 33
Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme .34
Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi.36
Birleşmiş Milletler Çocuk Ceza Adaleti Sisteminin Uygulaması
Hakkında Asgari Standart Kuralları (Pekin Kuralları)37
Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Çocukların Korunması İçin
Birleşmiş Milletler Kuralları (Havana Kuralları)38
Birleşmiş Milletler Çocuk Suçluluğunun Engellenmesi İçin Rehber
İlkeleri (Riyad İlkeleri) 39
Çocukların Ceza Yargılamasında Bazı Ülke Örnekleri 40
Almanya.40
İngiltere .41
İspanya.42
Fransa 42
Ceza Sorumluluğu Başlangıcının Ülkelere Göre Farklı Belirlenmesi 43
III. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUĞUN HAKLARI ve ÇOCUK CEZA ADALET
SİSTEMİNE HAKİM OLAN İLKELER .45
Suça Sürüklenen Çocuğun Hakları.45
Genel Olarak45
Yaşama ve Gelişme Hakkı 45
Çocuğun Karara Katılım Hakkı47
Savunma Hakkı 48
İşlediği Suçtan Haberdar Edilme Hakkı 50
Haklarını Öğrenme Hakkı.51
Yakınlarını Haberdar Edebilme Hakkı 52
Çocuk Ceza Adalet Sistemine Hakim Olan İlkeler53
Genel Olarak53
Ayrımcılığın Önlenmesi İlkesi.54
Hürriyeti Bağlayıcı Cezanın Son Çare Olarak Uygulanması İlkesi.56
Çocuğun Yüksek Yararının Korunması İlkesi 58
İçindekiler 9
ÇOCUK SUÇLULUĞUNUN NEDENLERİ 60
Genel Olarak . 60
Bireysel Etkenler . 62
Kalıtımsal Etkenler 62
Psikolojik Etkenler. 63
Cinsiyet 63
Çevresel Etkenler 64
Aile 64
Ekonomik Etkenler 67
Sosyal Çevre ve Eğitim 68
Kentleşme ve Göç . 69
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN CEZAİ SORUMLULUKLARI,
SORUŞTURMA MERCİLERİ ve SORUŞTURMANIN İŞLEYİŞ SÜRECİ
SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN CEZAİ SORUMLULUKLARI. 73
Kusur Yeteneği 73
On İki Yaşından Küçük Çocuklar 77
On İki Yaşını Doldurup On Beş Yaşını Doldurmayan Çocuklar 79
On Beş Yaşını Doldurup On Sekiz Yaşını Doldurmayan Çocuklar 84
Ceza Sorumluluğu Dışındaki Özel Hususlar. 85
SORUŞTURMA MERCİLERİ 87
Genel Olarak . 87
Adli Merciler . 88
Cumhuriyet Savcılığı Çocuk Bürosu. 88
Kolluk Kuvveti Çocuk Büro 89
Zorunlu Müdafi . 90
Sosyal Çalışma Görevlisi 95
10 İçindekiler
Çocuk İzleme Merkezi (ÇİM)98
III. SORUŞTURMANIN İŞLEYİŞ SÜRECİ 99
Soruşturmanın Başlangıcı99
Çocuğun İfadesinin Alınması .100
Suça Sürüklenen Çocuklar İle Büyüklerin İştirak Halinde Suç İşlemesi104
Soruşturmanın Gizliliği 107
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÇOCUKLARA YÖNELİK KORUYUCU VE DESTEKLEYİCİ TEDBİRLER,
KORUMA TEDBİRLERİ VE SORUŞTURMAYI SONA ERDİREN NEDENLER
ÇOCUKLARA YÖNELİK KORUYUCU ve DESTEKLEYİCİ TEDBİRLER 111
Genel olarak 111
Danışmanlık Tedbiri.114
Eğitim Tedbiri.116
Bakım Tedbiri.118
Sağlık Tedbiri .120
Barınma Tedbiri .121
Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin Uygulanmasında Usul ve Yetki.121
SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARA YÖNELİK KORUMA TEDBİRLERİ126
Genel Olarak126
Koruma Tedbirlerinin Temel Özellikleri.127
Yasayla Düzenlenmiş Olması .128
Geçici Olması .129
Hükümden Önce Bir Hakkın Sınırlanmış Olması 129
Gecikmesinde Sakınca Bulunan Bir Hal Olması129
Şüphenin Belli Bir Yoğunlukta Olması130
Ölçülülük (Orantılılık) İlkesinin Olması.131
Yakalama .132
İçindekiler 11
Gözaltı. 134
Tutuklama. 136
Adli Kontrol. 143
III. SORUŞTURMAYI SONA ERDİREN NEDENLER 146
Genel Olarak . 146
Kamu Davasının Açılması 147
Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı. 150
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı 151
Kamu Davasının Açılmasının Takdiri Olarak Ertelenmesi 151
Kamu Davasını Açılmasını Zorunlu Olarak Ertelenmesi. 153
Uzlaştırma. 155
Ön Ödeme. 161
Şikayetten Vazgeçme 164
Seri Muhakeme Usulü 166
SONUÇ ve ÖNERİLER169
KAYNAKÇA 173
