Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçu

Takdim 

Önsöz 

Kısaltmalar 

Giriş 

I. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN TANIMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 

II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER 

III. SUÇUN UNSURLARI 

A. Tipiklik (Kanuni Tipe Uygunluk–Kanunilik) 

1. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları 

a. Suçun Konusu 

b. Fail 

c. Mağdur 

d. Fiil (Hareket) 

aa. Genel Olarak 

bb. Hileli Davranışlarda Bulunmak 

aaa. Hile Kavramı 

bbb. Tartışmalı Konular 

aaaa. Hile Davranışların Zamanı 

bbbb. Özel Hukuk Hilesi–Ceza Hukuku Hilesi Ayrımı 

cccc. Soyut Yalan–Hilenin Aldatmaya Elverişli Olması–Basit Yalan–Nitelikli Yalan Ölçütleri 

dddd. Hileli Davranışın Gerçekleştiriliş Şekilleri (İcrai Davranışla Hile–İhmali Davranışla Hile) 

eeee. Usul Hilesi (Yargılama Dolandırıcılığı) 

ccc. Hile Kavramının Değişkenliği ve Sınırlarının Belirsizliği 

e. Netice 

aa. Mağdurda Hataya Sebep Olmak veya Hatayı Devam Ettirmek (Aldatma) 

bb. Mağdurun Mal Varlığı Üzerinde Tasarrufta Bulunması 

cc. Mağdurun veya Bir Başkasının Mal Varlığında Zarar Meydana Gelmesi ve Failin veya Bir Başkasının Yarar Elde Etmesi 

aaa. Zarar Kavramı 

bbb. Yarar Kavramı 

ccc. Yarar ve Zarar Kavramlarına İlişkin Tartışmalı Konular 

f. Nedensellik Bağı 

2. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru 

B. Hukuka Aykırılık Unsuru 

IV. KUSURLULUK 

I. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN KONUSU, UNSURLARI, İŞLENME YÖNTEMLERİ 

A. Bilişim Suçlarının Tasnifi (Doğrudan–Dolaylı Bilişim Suçları) 

B. Bilişim Sistemine İlişkin Temel Kavramlar (Bilişim, Bilişim Sistemi, Bilgisayar, İnternet, Ağ, IP/PORT, DNS, Erişim Sağlayıcı, Yer Sağlayıcı) 

C. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun Unsurları 

D. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun İşlenme Yöntemleri 

1. Sosyal Medya Üzerinden Gerçekleştirilen Dolandırıcılık 

2. Elektronik Ticaret Yöntemiyle Dolandırıcılık 

3. Sosyal Mühendislik Yöntemiyle Dolandırıcılık 

4. Ortadaki Adam Saldırısı İle Dolandırıcılık 

5. Sazan Sarmalı 

6. Dijital Ponzi Dolandırıcılığı 

7. Phishing (Oltalama) Yöntemiyle Dolandırıcılık 

II. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 

A. Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme 

B. İştirak 

C. İçtima 

1. Gerçek İçtima 

2. Bileşik Suç 

3. Fikri İçtima (Farklı Neviden Fikri İçtima TCK m. 44) 

4. Zincirleme Suç 

a. Aynı Suçun Aynı Kişiye Karşı Farklı Zamanlarda İşlenmesi (TCK m. 43/1) 

b. Aynı Suçun Tek Bir Fiile Birden Fazla Kişiye Karşı İşlenmesi (Aynı Neviden Fikri İçtima TCK m. 43/2) 

III. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNA İLİŞKİN ŞAHSİ CEZASIZLIK NEDENLERİ, ETKİN PİŞMANLIK, CEZAYI ARTIRAN VE AZALTAN NEDENLER, ZAMANAŞIMI, MUHAKEME HUKUKU 

A. Şahsi Cezasızlık Nedenleri ve Cezadan İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Nedenler 

B. Etkin Pişmanlık 

C. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunda Daha Az Cezanın Verilmesini Gerektiren Nitelikli Hal (Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Etmek Amacıyla İşlenmesi TCK m. 159) 

D. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi veya Suç İşlemek İçin Teşkil Edilmiş Bir Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi (TCK m. 158/3) 

E. Görev ve Yetki Kuralı, Kovuşturma Usulü, Yaptırımı, Zamanaşımı 

I. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇU ÖZELİNDEKİ TARTIŞMALI HUSUSLAR 

A. Araç Olarak Kullanma Unsurunun İstisnaları: – Fail ile Mağdurun Yüz Yüze Gelmesi – E–Ticaret İlanının Mağdur Tarafından Verilmesi – Bilişim Sisteminin Sadece İletişim Aracı veya Ödeme Aracı Olarak Kullanılması 

B. Elektronik Ticaret Yöntemi İle Dolandırıcılık Eyleminin Hukuki Uyuşmazlık Kabul Edilmesi Riski 

C. Hilenin Gerçek Kişiye Yönelmeyip Bilişim Sistemine Yönelmiş Olması 

D. Elektronik Ticaret Yöntemiyle Dolandırıcılık Fiilinin Hangi Nitelikli Hali Oluşturduğu Tartışması (TCK m. 158/1–g / TCK m. 158/1–f) 

E. Gerçeğe Çok Yakın Elektronik Ticaret İlanlarının TCK’nın 158/1–f Maddesi Kapsamında Olmadığına Dair Tartışma 

F. Phishing’in (Oltalama) Suç Vasfının Belirlenmesi 

II. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN BAĞLANTILI OLDUĞU SUÇ TİPLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 

A. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Hırsızlık Suçu İle Karşılaştırılması (TCK m.142/2–e) 

B. Başkasına Ait Banka veya Kredi Kartının İzinsiz Kullanılması Suretiyle Yarar Sağlama Suçu İle Karşılaştırılması (TCK m. 245/1) 

C. Bilişim Sistemine Hukuka Aykırı Müdahale Suretiyle Haksız Çıkar Sağlama Suçu ile Ayrımı (TCK m. 244/4) 

III. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇU İLE BAĞLANTILI OLAN DİĞER NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK HALLERİ 

A. Suçun “Dini İnanç ve Duyguların İstismar Edilmesi Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–a) 

B. Suçun “Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli Durum ve Zor Şartlardan Yaralanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–b) 

C. Suçun “Kişinin Algılama Yeteneğinin Zayıflığından Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–c) 

D. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Kamu Meslek Kuruluşlarının, Siyasi Parti, Vakıf veya Dernek Tüzel Kişiliklerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–d) 

E. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Zararına Olarak” İşlenmesi (TCK m. 158/1–e) 

F. Suçun “Banka veya Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi” (TCK m. 158/1–f–2. Cümle) 

G. Suçun “Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–g) 

H. Suçun “Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan ya da Şirket Adına Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri Sırasında; Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatifin Faaliyeti Kapsamında” İşlenmesi (TCK m. 158/1–h) 

I. Suçun “Serbest Meslek Sahibi Kişiler Tarafından, Mesleklerinden Dolayı Kendilerine Duyulan Güvenin Kötüye Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–i) 

İ. Suçun “Banka veya Kredi Kurumlarınca Tahsis Edilmemesi Gereken Bir Kredinin Açılmasını Sağlamak Maksadıyla” İşlenmesi (TCK m. 158/1–j) 

J. Suçun “Sigorta Bedelini Almak Maksadıyla” İşlenmesi (TCK m. 158/1–k) 

K. Suçun “Kişinin, Kendisini Kamu Görevlisi veya Banka, Sigorta ya da Kredi Kurumlarının Çalışanı Olarak Tanıtması veya Bu Kurum ve Kuruluşlarla İlişkili Olduğunu Söylemesi Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–l) 

IV. UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

A. Bilişim Sistemleri Teknolojilerinin Karmaşıklığından Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 

B. Kripto Para Borsalarının Denetimsizliği Sorunu ve Çözüm Önerileri 

C. Elektronik Ticaretin Denetimsizliği Sorunu, Güvenli Ödeme Yönteminin Mecburi Hale Getirilmesi 

D. Diğer Paydaşların (Bankalar, Telekomünikasyon Firmaları, Elektronik Para Kuruluşları, E–Ticaret Siteleri, Sosyal Medya Platformları) İşlemlerinden Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 

E. İnternet Bankacılığı Kullanılarak İşlenen TCK 142/2–e ve TCK m. 245/1 Suçlarında Banka Tüzel Kişiliğinin Mağdur Kabul Edilmemesi Sorunu 

F. Dolandırıcılık Suçuna İştirak Etmeksizin Banka Hesaplarının Suçta Kullanılmasına İzin Veren veya Banka Hesaplarını Kiralayan Şahısların Hukuki Statüsünün Açıklığa Kavuşturulması 

G. Bilişim Suçlarına İlişkin Yürütülen Soruşturmalarda Yargı Teşkilatının Verimliliğinin Arttırılmasına İlişkin Öneriler 

Sonuç 

Kaynakça 

Kavram Dizini