Vergi Hukukunda Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümü ve Alternatif Çözüm Yolları
VERGİ HUKUKUNDA UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ VE ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI
Dr. Tahir ERDEM
- Alternatif Uyuşmazlık Çözümü
- Amerika Birleşik Devletleri’nde Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümü
- Türk Vergi Hukukunda Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümü ve Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları
İÇİNDEKİLER
Birinci Kısım
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ
I. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ 33
A. UYUŞMAZLIK VE ÇÖZÜM KAVRAMLARI 33
1. Uyuşmazlık Kavramı 33
2. Çözüm Kavramı 35
B. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI 37
1. Genel Çerçeve 37
2. Klasik Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Yargı Yolu 38
3. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri 43
II. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLU 45
A. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN TANIMI 45
B. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN ÖZELLİKLERİ 46
1. Yargı Dışı Çözüm Yolu 47
2. Seçimlik Olarak Uygulanması 48
3. Uyuşmazlıkların Çözümüne İlişkin Usul ve Yöntemlerde Esneklik 48
4. Karşılıklı Anlaşma Yoluyla Çözüm Üretmesi 48
5. Uyuşmazlık Çözüm Sürecinde Tarafsız ve Bağımsız Üçüncü Kişilerin Kullanılması 49
6. Ulaşılan Sonuçların Nitelik İtibariyle Farklılığı 50
C. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN AMACI VE NİTELİĞİ 50
D. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN AVANTAJLARI VE TERCİH EDİLME NEDENLERİ 51
1. Hızlı, Seri ve Etkili Çözüm Sağlar 51
2. Maliyet Avantajı Sağlar 52
3. Uyuşmazlık Türüne Uygun Yöntem Seçebilme Olanağı Sunar 52
4. Tarafların Gizlilik ve Mahremiyet Konularının Korunmasına Yardımcı Olur 52
5. Taraflar Arasındaki İlişkilerin Korunmasını Destekler 53
6. Tarafların İradelerine Uygun Çözümler Sağlar 53
7. Yargı Yolu Açıktır 53
E. TEMEL ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 54
1. Müzakere (Negotiation) 54
2. Uzlaşma (Conciliation) 57
3. Arabuluculuk (Mediation) 58
4. Tahkim (Arbitration) 62
III. TÜRKİYE’DE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNE YÖNELİK DÜZENLEMELER 64
A. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ KONUSUNDA YAŞANAN DEĞİŞİM SÜRECİ 64
B. CEZA HUKUKUNDA UZLAŞMA KURUMU 64
1. Ceza Hukukunda Uzlaşmanın Gerekçesi ve Amacı 64
2. Uzlaşmanın Kapsamı 72
3. Uzlaşma Süreci 75
a. Dava Açılmadan Önce Uzlaşma 75
b. Dava Aşamasında Uzlaşma 79
C. İDARE HUKUKUNDA YER ALAN ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 80
1. İdari Başvuru ve İtiraz Yolları 81
a. İYUK Kapsamında İdari Başvuru ve İtiraz Yolu 85
b. İYUK Dışında Düzenlenmiş Olan İdari İtiraz ve Şikayet Yolları 88
ba. İYUK Dışında Düzenlenmiş Olan İdari İtiraz Yolları 88
baa. VUK, Gümrük Kanunu ve SGK Mevzuatı Kapsamında İdari İtiraz 88
bab. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kuruluna İtiraz 89
bac. Petrol Kanunu’nda İtiraz, Müzakere ve Sulh Yolu 91
bb. Bağımsız İdari Otoritelerin İtiraz ve Şikayet Yoluyla Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 92
bba. İMKB ve SPK Uygulaması 92
bbb. Kamu İhale Kanununda Şikayet ve İtirazen Şikayet 94
2. Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısında Öngörülen Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Usulleri 99
a. Genel İdarî Usul Kanunu’na Duyulan İhtiyaç 99
b. Tasarıda Öngörülen İtiraz Mekanizması 101
c. Tasarıda Öngörülen Uzlaşma Müessesesi 104
3. Kamu Hukukunda Tahkim 107
a. Kamu Hizmetleri ile İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Tahkim Yoluna Başvurulması 107
b. Kamu Kurumları Arasındaki Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümü 113
c. Spor Uyuşmazlıklarında Tahkim 116
4. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) 125
5. Uzlaşma 138
a. Vergi ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Uzlaşma 138
b. Kamulaştırma Kanununda Uzlaşma 138
c. Köy Kanununda Uzlaşma 140
D. ÖZEL HUKUK ALANINDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 140
1. Tahkim Uygulamaları 140
a. Uluslararası Tahkim 140
b. Ulusal Tahkim 141
c. İstanbul Tahkim Merkezi Kanun Tasarısı 147
d. Sigorta Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü 148
e. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Tahkim Uygulaması 149
2. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Kapsamında Uyuşmazlık Çözümü Konusundaki Özel Hüküm 152
3. Mahkeme Bünyesinde Dava Dışı Çözümler 153
a. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Davaya Son Veren Taraf İşlemler 154
aa. Feragat ve Kabul 154
ab. Sulh 155
ac. Feragat ve Kabulün İdari Uyuşmazlıklarda Uygulanması 155
b. Aile Mahkemelerinin Uzlaştırma Kararı ve Sulh Önerisi 164
c. Kabahatler Kanunu’nda Vazgeçme ve Kabul 165
4. Arabuluculuk Kanun Tasarısı 165
5. Avukatların Uzlaşma Sağlama Yetkisi 168
E. İŞ HUKUKU’NDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMLERİ 171
1. Bireysel İş Hukuku’nda Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri 171
2. Toplu İş Hukuku’nda Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri 174
İkinci Kısım
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ
I. ABD VERGİ SİSTEMİ 179
A. ABD VERGİ SİSTEMİNİN ANAYASAL VE YASAL TEMELLERİ 179
B. ABD VERGİ SİSTEMİNDE VERGİ TÜRLERİ 180
1. Genel Çerçeve 180
2. Gelir ve Kurumlar Vergisi 182
a. Kişisel Gelir Vergisi (Individual Income Tax) 184
b. Kurum Gelir Vergisi (Corporate Income Tax) 185
3. Satış, Kullanım ve Tüketim Vergileri (Sales, Use and Excise Taxes) 186
4. Mamelek Vergisi (Property Taxes) 187
5. Veraset ve İntikal Vergisi (Estate and Gift Tax) 187
6. Gümrük Vergisi (Customs Duties) 188
7. Sağlık ve Sosyal Güvenlik Kesintileri ile İşsizlik Vergisi Kesintisi 188
C. ABD GELİR İDARESİ TEŞKİLATI 188
1. Genel Çerçeve 188
2. ABD İç Gelir İdaresinin Tarihsel Gelişimi 190
3. AİGİ’nin Mevcut Yapısı 191
a. Başkanlık Ofisi ve AİGİ Başkanı (Commissioner) 192
aa. Doğrudan Başkana Bağlı Birimler 193
aaa. Baş Danışmanlık (Chief Counsel) 193
aab. Temyiz Ofisi (Appeals Office) 194
aac. Mükellef Savunma (Avukatlık) Hizmetleri (Taxpayer Advocate Service) 194
aad. Tarafsızlık, Çeşitlilik ve Kavrayıcılık Birimi (Equity, Diversity and Inclusion) 196
aae. Araştırma, Analiz ve İstatistik Birimi (Research, Analysis and Statistics) 196
aaf. İletişim ve İrtibat Birimi (Communications and Liaison) 197
ab. Başkan Yardımcılarına Bağlı Birimler 197
aba. Uygulama ve Hizmet Birimleri Başkan Yardımcısına Bağlı Birimler 197
abaa. Ücret ve Yatırım Birimi (Wage and Investment Division) 198
abab. Büyük İşletmeler ve Uluslararası Birimi (Large Business and International Division) 198
abac. Küçük İşletmeler ve Kişisel İstihdama Dayalı Mükellefler Birimi (Small Business/Self Employed Division) 199
abad. Vergiden Muaf Kuruluşlar ve Kamu Kurumları Bölümü (Tax Exempt and Government Entities Division) 199
abae. Ceza Soruşturmaları Bölümü (Criminal Investigation) 200
abaf. Profesyonel Sorumluluk Bürosu (Office of Professional Responsibility) 200
abag. İhbar Bürosu (Whistleblower Office) 200
abb. İşlem Destek Birimleri Başkan Yardımcısına Bağlı Birimler (Deputy Commissioner for Operations Support) 200
II. ABD’DE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI 201
A. ABD’DE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ 202
1. Uzlaşma Önerisi (Offer in Compromise) 203
2. İdari Temyiz Hakkı (Appeals Right) 203
3. Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Araçları 206
B. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE YARGI YOLU 206
1. Vergi Mahkemesi (Tax Court) 208
2. ABD Federal Dava Mahkemesi (United States Court of Federal Claims) ve ABD Bölge Mahkemesi (United States District Court) 210
III. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ 210
A. ABD’DE TEMYİZ SÜRECİ 211
1. Genel Çerçeve 211
2. Temyiz Ofisi 211
a. Temyiz Ofisinin Kuruluşu 211
b. Temyiz Ofisinin Stratejik Öncelikleri 212
c. Temyiz Ofisinin Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı 214
3. Temyiz Süreci 215
a. Temyiz Sürecinin Genel Çerçevesi 215
b. Temyiz Uygulamasının Kapsamı 216
ba. Kapsama Giren Konular 216
bb. Temyiz Kapsamı Dışında Kalan Konular 217
c. İdari Temyiz Sürecinin İşleyişi 218
ca. İdari Temyiz İçin İtirazda Bulunma Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar 219
cb. Küçük Sorun Başvurusunda Bulunulması (Small Case Requests) 220
cc. Temyiz Sürecinde Temsil 220
d. Erken Transfer Yöntemi (Early Referral Procedures) 221
e. Eşzamanlı Temyiz Yetkisi (Simultaneous Appeals/Competent Authority) 221
B. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI 221
1. Uzlaşma Önerisi (Offer in Compromise) 222
2. Müzakere (Negotiation) 223
3. Arabuluculuk (Mediation) 225
a. AİGİ’nin Arabuluculuk Programları 228
aa. Temyiz ve Müzakere Sonrası Arabuluculuk (Post-Appeals Mediation) 228
aaa. Temyiz Sonrası Arabuluculuk Yönteminin Kapsamına Giren Konular 229
aab. Temyiz Sonrası Arabuluculuk Yöntemine Başvuru Süreci 229
aac. Temyiz Sonrası Arabuluculuk Yöntemine Başvuru İçin Düzenlenecek Arabuluculuk Sözleşmesi 230
aad. Temyiz Sonrası Arabuluculuk Süreci 231
ab. Büyük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Hızlı Anlaşma Yöntemi (Large and Mid-Size Business (LMSB) Fast Track Settlement) 232
aba. Büyük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Hızlı Anlaşma Yönteminin İşleyiş Süreci 234
ac. Küçük Ölçekli ve Kendi İstihdamına Dayalı İşletmeler İçin Hızlı Anlaşma ve Hızlı Arabuluculuk Yöntemleri 235
ad. Vergiden Muaf Kurumlar ve Kamu Kurumları İçin Hızlı Anlaşma Yolu (Tax Exempt and Government Entities Taxpayers Fast Track Settlement) 236
4. Tahkim (Arbitration) 236
a. Temyiz Sonrası Tahkim Uygulaması (Post-Appeals Arbitration) 237
b. Vergi Yargı Sürecinde Tahkim Uygulaması 239
Üçüncü Kısım
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA
UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ VE
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
I. TÜRK VERGİ HUKUKUNDA İDARİ AŞAMADA VE ALTERNATİF YOLLARLA UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN ANAYASAL TEMELLERİ 241
A. VERGİ UYUŞMAZLIĞI VE ÇÖZÜM YOLLARI 241
1. Vergi Uyuşmazlığı 241
2. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları 250
a. Vergilendirmede Gerçek Duruma Ulaşma Hedefinin Uyuşmazlık Çözümüne Yansıması 254
aa. İdare Açısından 254
ab. Yargı Mercii Açısından Vergilendirmede Gerçek Duruma Ulaşma Hedefi 257
b. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yolları 264
ba. İdari Çözüm Yollarının Özellikleri 266
baa. Gönüllü Katılıma Dayalıdır 266
bab. İdari Çözüm Sürecinde İdari Usul Geçerlidir 266
bac. Anlaşmazlığı İrade Uyumuyla Sağlamaya Yöneliktir 266
c. Yargı Yolu 267
ca. Vergi Mahkemesi ve Danıştay 267
d. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümüne Yönelik Olağandışı ve Geçici İmkanlar: Yasama Tasarrufları ve Mali Aflar 271
B. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNÜN ANAYASAL ÇERÇEVESİ 273
1. Uyuşmazlıkların Çözümü Konusunda Anayasal Gelişim Süreci 280
a. 491 sayılı Teşkilâtı Esasiye Kanunu 280
b. 1961 Anayasası 281
ba. Hukuk Devleti 281
bb. Yargı Yetkisi ve Yargı Denetimi 282
bc. Hak Arama Hürriyeti 284
bd. İdarenin Yargı Denetimi 285
c. 1982 Anayasası 287
ca. Hukuk Devleti 288
cb. Yargı Yetkisi ve Yargı Denetimi 288
cc. Hak Arama Özgürlüğü 289
cd. İdarenin Yargı Denetimi 290
ce. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Konusunda Anayasal Hükümler 292
cea. Çalışma Hayatına İlişkin Alternatif Uyuşmazlık Çözümü 292
ceb. Kamu Hizmetleri ile İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Tahkim 293
cec. Kamu Denetçiliği 293
ced. Spor Uyuşmazlıklarında Tahkim 294
C. İDARİ YARGIYA İLİŞKİN ANAYASAL İLKE VE ESASLAR 294
1. İdarenin Yargısal Denetiminin Yargı Yoluyla ve Yargı Mercileri Tarafından Yapılması 295
a. Kuvvetler Ayrımı Sınırlaması 296
b. Yargı Yolunun Yargı Mercileri ve Kanuni Hakim Güvencesi Altında Kullanılması 300
2. Yargı Yolunun Kapatılamaması veya Hak Arama Özgürlüğünün Sınırlandırılamaması 300
3. İdari Yargı ve Adli Yargı Ayrımı 306
4. İki Dereceli Yargı 314
D. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARININ VERGİ UYUŞMALIKLARINDA UYGULANMASININ ANAYASAL SINIRLARI 318
1. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Uygulanabilirliği 319
2. Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Kesin ve Nihai Olması 323
3. Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne Başvuru Zorunluluğu Getirilmesi 325
4. Alternatif Uyuşmazlık Çözümünün Mutlak Değil Nispi Alternatif Olması 326
II. VERGİ USUL KANUNU KAPSAMINDA UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ VE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 328
A. İLK DÖNEM İTİRAZ VE TEMYİZ SÜRECİ: VERGİ İTİRAZ VE TEMYİZ KOMİSYONLARI 328
1. Konunun Önemi ve Özelliği 328
2. Vergi İtiraz Komisyonlarının Kuruluşu ve Tarihsel Gelişimi 331
a. Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonlarının Kuruluşu ve İlk Dönemleri 331
b. 3692 Sayılı Kanunla Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonlarının Aynı Kanunda Toplanması 332
c. 5432 Sayılı İlk Vergi Usul Kanunu 333
d. 5655 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklikler 336
e. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu 337
3. İdari Yargı Reformu Kapsamında Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonlarının Kaldırılması 337
a. İdari Yargı Sistemi Reformu 337
b. VUK’ta Uyuma İlişkin 2686 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler 339
4. Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonlarının Niteliği 340
5. Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonlarının Çalışma Usulü 342
a. İtiraz Komisyonlarının Çalışma Usulü 342
b. Temyiz Komisyonunun Çalışma Usulü 343
c. Danıştay’a Başvurma 344
B. MEVCUT İDARİ BAŞVURU VE ÇÖZÜM YOLLARI 345
1. Genel İdari Başvuru Yolu 345
2. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi ve Şikayet Yoluyla Başvuru 349
a. Vergi ve Vergi Cezası Hatası 350
aa. Hesap Hataları 350
ab. Vergilendirme ve Cezalandırma Hataları 352
b. Hatanın İşleme Etkisi 354
c. Hatanın Düzeltilmesi 356
d. Şikayet Yolu ile Müracaat 357
3. Vergi İncelemesi Sırasında İtiraz ve Rapor Değerlendirme Komisyonu Tarafından Dinlenme 359
a. Vergi İncelemesi Sırasında İtiraz 359
b. Rapor Değerlendirme Komisyonu Tarafından Dinlenme 362
4. Pişmanlık ve Islah 364
a. Hukuki Niteliği 364
b. Yasal Düzenleme 367
c. Kapsamı 368
d. Şartları 370
da. Kendiliğinden Harekete Geçme 370
db. Vergisel Ödevleri Eksiksiz Olarak Yerine Getirme 373
e. Sonucu 374
5. Cezalarda İndirim 375
a. Mahiyeti 375
b. Yasal Dayanak 376
c. Cezalarda İndirim Uygulaması 376
6. Uzlaşma 377
a. Uzlaşmanın Getirilişi ve Gelişim Süreci 377
b. Uzlaşma Konusunda Yapılan Yasal Düzenlemeler 379
ba. 205 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenleme 379
bb. 3239 Sayılı Kanun’la Yapılan Düzenleme 380
bc. 4008 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenleme 381
bd. 4369 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenleme 382
be. 4444 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenleme 385
bf. Uzlaşmaya İlişkin Mevcut Hükümler 387
c. Uzlaşma Müessesesinin Getiriliş Gayesi 387
d. Uzlaşmanın Hukuki Mahiyetine İlişkin Görüşler 392
e. Uzlaşmanın Mevcut Uygulaması 396
ea. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Uygulaması 398
eaa. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonların Oluşumu 398
eaaa. Vergi Müfettişlerince Yapılacak Vergi İncelemelerinde Komisyonların Oluşumu 398
eaab. İncelemeye Yetkili Diğer Memurlarca Yapılacak Vergi İncelemelerinde Komisyonların Oluşumu 399
eaac. Bölgesel Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu 399
eab. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Yapılması 399
eaba. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi 399
eabb. Uzlaşma Talep Süresi 400
eabc. Uzlaşma Gününün Tespiti 400
eabd. Uzlaşmaya Davet 400
eabe. Uzlaşma Davetine Uyulmaması 400
eabf. Tarh Edilecek Verginin Uzlaşma Komisyonuna ve Mükellefe Bildirilmesi 401
eabg. Uzlaşma Komisyonunun Toplanması 401
eabh. Uzlaşma Toplantısına Katılabilecek Olanlar 402
eac. Uzlaşmanın Sonuçları 402
eaca. Uzlaşma Sağlanması 402
eacb. Uzlaşma Sağlanamaması 402
eacc. Uzlaşmanın Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği 403
eacd. Ödeme Zamanı 404
eace. Tarhiyattan Sonra Uzlaşma Yolunun Kapalı Olması 404
ead. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Uygulaması 404
eada. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonları 405
eadaa. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu 405
eadab. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonlarının Yetki Paylaşımı 406
eadaba. Vergi Dairesi Başkanlığı Kurulan Yerlerde 408
eadabb. Vergi Dairesi Başkanlığı Kurulmayan Yerlerde 413
eadabc. Özellikli Hususlar 414
eadb. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Yapılması 415
eadba. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talebi 415
eadbb. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talep Süresi 415
eadbc. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talebinin İncelenmesi ve Uzlaşma Gününün Tayini 415
eadc. Uzlaşmanın Sonuçları 416
eadca. Uzlaşmanın Sağlanması 416
eadcb. Uzlaşmanın Sağlanamaması 417
eadcc. Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma 417
eadcd. Uzlaşma ve Cezalarda İndirme 418
f. Uzlaşma Rakamları 419
III. GÜMRÜK KANUNU KAPSAMINDA UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ VE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 421
A. GÜMRÜK KANUNUNDA İTİRAZ YOLU 421
1. İtiraz Başvurusu ve incelenmesi 422
2. İtirazların Karara Bağlanması 423
3. İtiraz ve Yargıya Başvurunun İşlemlere Etkisi 423
B. GÜMRÜK VERGİLERİNİN GERİ VERİLMESİ VEYA KALDIRILMASI 424
C. CEZA İNDİRİMİ 426
D. UZLAŞMA YOLU 428
1. Yasal Dayanak 428
2. Uygulama Esasları 430
a. Uzlaşmanın Kapsamı 430
aa. Genel Çerçeve 430
ab. Uzlaşmaya Konu Olabilecek Alacaklar 431
ac. Uzlaşmaya Konu Olamayacak Alacaklar 432
b. Uzlaşma Komisyonlarının Teşkili ve Komisyon Başkanlarının Sorumluluğu 433
ba. Uzlaşma Komisyonlarının Teşkili 433
bb. Uzlaşma Komisyonu Başkanlarının Sorumluluğu 434
c. Uzlaşma Komisyonlarının Yetkileri 434
d. Başvurunun Şekli, Süresi ve Usul Yönünden İncelenmesi 435
da. Başvurunun Şekli 435
db. Başvuru Süresi 435
dc. Uzlaşma Talebinde Bulunabilecek Kişiler 435
dd. Uzlaşma Talebinin İncelenmesi 435
de. Uzlaşma Talebinin Sonuçları 436
e. Uzlaşma Komisyonunca Yapılacak Çalışmalar 436
ea. Uzlaşma Görüşmelerinde Bulunabilecek Kişiler 436
eb. Uzlaşma Görüşmelerinin Yapılması 437
ec. Uzlaşma Gününün Ertelenmesi 438
ed. Uzlaşma İşlemlerinin Süresi 438
ef. Uzlaşmanın Sonuçları 439
eg. Sekretarya Hizmetleri 439
f. Uzlaşmanın Sonuçları 440
fa. Uzlaşmanın Kesinliği 440
fb. İtiraz ve Kanun Yolu 440
fc. Uzlaşılan Cezalarda İndirilmeyecek Haller 440
fd. Ödeme 440
g. İtiraz ve Uzlaşma Hakkının Aynı Anda Kullanılmaması ve Teminatlı İşlemler 441
ga. İtiraz ve Uzlaşma Hakkının Aynı Anda Kullanılmaması 441
gb. Teminatlı İşlemler 441
IV. SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNDE UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ VE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 441
A. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA İTİRAZ 442
1. İtiraz Konuları ve İtiraz Komisyonları 442
a. Tehlike Sınıf ve Derecesi ile Prim Oranına İtiraz 443
b. Asgari İşçilik Tespiti, Denetim ve Kontrol Kapsamında Yapılan Prim Tahakkuklarına İtiraz 443
ba. Sosyal Güvenlik Hukukunda Asgari İşçilik Uygulaması 444
bb. Asgari İşçilik Uygulamasının Mevcut Şekli 448
bc. Asgari İşçilik Tespitinin Değerlendirilmesi 451
bd. Asgari İşçilik Oranlarının Tespiti ve Asgari İşçilik Oranları ile İnşaat Yapı Sınıf veya Grubuna İtiraz 453
c. İdari Para Cezalarına İtiraz 455
d. İtiraz Komisyonlarının Karar Alma Süreci 456
B. HATALARIN DÜZELTİLMESİ 457
C. CEZA İNDİRİMİ 457
D. UZLAŞMA 459
1. Yasal Dayanak 459
2. Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı 461
3. Komisyonların Teşkili, Yetki ve Görev Yerleri 462
a. Komisyonların Teşkili 462
b. Komisyonların Görev Yerleri ve Toplanma Zamanları 462
4. Uzlaşmanın Yapılması 463
a. Uzlaşma Talebi 463
b. Uzlaşma Talep Süresi, Tebliğ ve İşverenin Uzlaşmadan Vazgeçmesi 463
c. Uzlaşma Gününün, Prim Tutarının ve İdarî Para Cezasının Tespiti ve Bildirilmesi 463
d. Komisyonun Toplanması ve Çalışma Usulü 464
e. Uzlaşma Tutanağının Düzenlenmesi ve Tutanak Üzerine Yapılacak İşlemler 464
f. Uzlaşma Sağlanamayan Haller ve Yapılacak İşlemler 465
5. Uzlaşmanın Sonuçları 465
a. Uzlaşmanın Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği 465
b. Ödeme Zamanı 465
c. Uzlaşmaya Uymama ve Uzlaşmanın Bozulması 466
d. Sigortalılara Mal Edilecek Fark Sigorta Primlerinin Ortaya Çıkması 466
V. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE İSTİSNAİ VE OLAĞANDIŞI YÖNTEM: VERGİ BARIŞI VEYA MALİ AF UYGULAMALARI 466
A. GENEL ÇERÇEVE 466
B. VERGİ HUKUKUNDA AFFIN MAHİYETİ VE KAPSAMI 471
C. MALİ AF KAPSAMINDA UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ KONUSUNDA ÖNGÖRÜLEN HÜKÜMLER VE SINIRLARI 482
1. Kesinleşmiş Vergi Alacakların Af Kapsamı Dışında Olması 482
2. Mali Af Kanunlarında Uyuşmazlıkların Çözümüne Yönelik Hükümler ve Kesinleşmemiş Alacakların Yeniden Yapılandırılması 484
a. Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Amme Alacakları 485
b. İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler 486
c. Pişmanlıkla ya da kendiliğinden yapılan beyanlar 486
d. Matrah ve Vergi Artırımı 486
e. Stok Affı 487
f. Özel Uzlaşma Hükümleri Öngörülmesi 487
3. Kanunla Tanınan Haklardan Yararlanma Koşulu Olarak Dava Hakkından Vazgeçmenin Hukuki Niteliği 488
Değerlendirme ve Sonuç 491
Kaynakça 503
Kavramlar Dizini 511
