Vergi Kaçakçılığı Suçları

Teşekkür 

İkinci Baskıya Önsöz 

Üçüncü Baskıya Önsöz 

Simgeler ve Kısaltmalar 

Giriş 

I. VERGİ SUÇU KAVRAMI 

A. Suç Kavramı ve Suç–Kabahat Ayrımı 

B. Vergi Suçu Kavramı ve Vergi Suçu–Vergi Kabahati Ayrımı 

C. Vergi Suçlarını Benzer Nitelikteki Suçlardan Ayıran Özellikler 

D. Vergi Suçlarının Sınıflandırılması 

II. TÜRKİYE’DE VERGİ SUÇ VE CEZALARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN TARİHSEL GELİŞİMİ 

A. Vergi Kaçakçılığı Suçlarına İlişkin Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi 

1. İlk Dönem: 5432 Sayılı Vergi Usul Kanunu Dönemi (15.06.1949–09.01.1961 Tarihleri Arasındaki Durum) 

2. İkinci Dönem: 213 Sayılı VUK’un Yürürlüğe Girmesi ve VUK’taki İlk Aşama (10.01.1961–28.07.1998 Tarihleri Arasındaki Durum) 

3. Üçüncü Dönem: 4369 Sayılı Kanun ile VUK’ta Yapılan Önemli Değişiklikler ve Getirdikleri (10.12.1998–07.02.2008 Tarihleri Arası) 

4. Dördüncü Dönem: 5728 Sayılı Kanun ile 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Uyum Amacıyla Getirilen Yenilikler (08.02.2008–01.07.2009 Tarihleri Arası) 

5. Beşinci Dönem: 5904 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikle Ceza Alt Sınırının Artırılması (02.07.2009–30.04.2021 Tarihleri Arası) 

6. Altıncı Dönem: 7318 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikle VUK’un 359. Maddesine Akaryakıt Sektörüne İlişkin “ç” Fıkrasının Eklenmesi (30.04.2021–14.04.2022 Tarihleri Arası) 

7. Yedinci Dönem: 7394 sayılı Kanun ile Ceza Üst Sınırlarının Artırılması, Zincirleme Suç ve Etkin Pişmanlık Düzenlemelerinin Getirilmesi (15.04.2022–31.12.2023 Tarihleri Arası) 

8. Sekizinci Dönem: 7423 sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikle VUK’un 359. Maddesine Tütün ve Alkol Piyasasına İlişkin “d” Fıkrasının Eklenmesi (01.01.2024–…) 

B. Diğer Vergi Suçlarına İlişkin Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi 

1. İlk Dönem: 5432 Sayılı Vergi Usul Kanunu Dönemi (15.06.1949–09.01.1961 Tarihleri Arası) 

2. İkinci dönem: 213 sayılı VUK’un Yürürlüğe Girmesi ve 5728 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklere Kadar Geçirdiği Aşamalar (10.01.1961–07.02.2008 Tarihleri Arasındaki Durum) 

3. Üçüncü Dönem: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Uyum Amacıyla Getirilen Yenilikler Sonrası Mevcut Durum (08.02.2008–…) 

I. TÜRK CEZA KANUNU’NUN GENEL HÜKÜMLERİNİN ÖZEL CEZA KANUNLARI VE CEZA İÇEREN KANUNLARDAKİ SUÇLAR HAKKINDA UYGULANMASI 

II. TCK’NIN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİ 

A Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği, Kast, Taksir ve Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 

1. Ceza sorumluluğunun şahsiliği 

2. Kast 

3. Taksir 

4. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 

B. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler 

1. Kanunun Hükmü ve Amirin Emri 

2. Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 

3. Hakkın Kullanılması ve İlgilinin Rızası 

4. Sınırın Aşılması 

5. Cebir, Şiddet, Korkutma ve Tehdit 

6. Haksız Tahrik 

7. Hata 

8. Yaş Küçüklüğü 

9. Akıl Hastalığı 

10. Sağır ve Dilsizlik 

11. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 

C. Suça Teşebbüs 

1. TCK’da Yer Alan Teşebbüs Hükümleri 

2. Suç Yolu ve Suça Teşebbüs 

3. Teşebbüsün Şartları 

a. Suç İşleme Kastının Olması 

b. Elverişli Hareketlerin İcrasına Başlanması 

c. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun Tamamlanamaması 

4. Teşebbüs Halinde Ceza Miktarının Belirlenmesi 

5. Gönüllü Vazgeçme 

D. Suça İştirak 

1. Genel Olarak 

2. Faillik 

a. Müşterek Faillik 

b. Dolaylı Faillik 

c. Azmettirme 

d. Yardım Etme 

e. Bağlılık Kuralı 

f. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 

E. Suçların İçtimaı 

1. Bileşik Suç 

2. Zincirleme Suç 

3. Fikri İçtima 

I. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARININ CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARI KAPSAMINDA İNCELENMESİ 

A. Hukuki Konu ve Korunan Hukuki Değer 

B. Maddi Konu 

1. Genel Olarak 

2. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Defter, Belge ve Kayıtlar 

a. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Defterler 

b. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Belgeler 

c. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Kayıtlar 

d. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeler 

e. Ödeme Kaydedici Cihazlar, Bu Cihazlarla İlgili Belge, Bilgi, Veri ve Kayıtlar 

f. Tütün ve Alkol Piyasalarındaki Özel Etiket ve İşaretlerle Bunlara İlişkin Sistem 

g. Elektronik Defter, Kayıt ve Belgeler 

C. Fail 

1. Gerçek Kişilerde Fail 

a. Genel Olarak 

b. Küçük ve Kısıtlıların Failliği 

c. Mirasçıların Failliği 

d. Vekil, Çalışan, Mali Müşavir ve Muhasebecilerin Failliği 

e. Adi Ortaklıkta Fail 

2. Tüzel Kişilerde Fail 

a. Genel Olarak 

b. Kanuni Temsilci ve Vekillerin Failliği 

c. Çalışanların Failliği 

D. Mağdur ve Suçtan Zarar Gören 

E. Suçun Maddi Unsuru 

1. Genel Olarak 

a. Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapmak 

b. Gerçek Olmayan veya Kayda Konu İşlemlerle İlgisi Bulunmayan Kişiler Adına Hesap Açmak 

c. Çift Defter Tutmak 

d. Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etmek 

e. Defter ve Belgeleri Gizlemek (İbraz Etmemek) 

f. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlemek 

g. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmak 

a. Defter, Kayıt ve Belgeleri Yok Etmek, Defter Sayfalarını Yok Ederek Yerine Başka Yapraklar Koymak veya Hiç Yaprak Koymamak 

b. Sahte Belge Düzenlemek 

c. Sahte Belge Kullanmak 

a. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeleri, Bakanlık ile Anlaşması Olmadığı Halde Basmak 

b. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunmayan Kişilerin Basmış Olduğu Belgeleri Kullanmak 

a. Hazine ve Maliye Bakanlığınca Yetkilendirilmediği Halde, Ödeme Kaydedici Cihaz Mührünü Kaldırmak, Donanım veya Yazılımını Değiştirmek 

b. Ödeme Kaydedici Cihazlara ve Sistemlerine ya da Kayıt Dışı Satışın Önlenmesi İçin Kurulan Elektronik Kontrol ve Denetim Sistemlerine Fiziksel veya Bilişim Yoluyla Müdahale Ederek Kayıtları Engellemek, Değiştirmek veya Silmek 

c. Ödeme Kaydedici Cihazlar ve Sistemleri ya da Kayıt Dışı Satışın Önlenmesi İçin Kurulan Elektronik Kontrol ve Denetim Sistemleri Tarafından Yetkili Kurumlara İletilmesi Gereken Belge, Bilgi veya Verilerin İletilmesini Önlemek veya Gerçeğe Aykırı İletilmesine Sebep Olmak 

a. Tütün ve Alkol Piyasalarındaki Özel Etiket ve İşaretlerle Bunlara İlişkin Sisteme Müdahale 

F. Suçun Manevi Unsuru 

G. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Nedenler 

1. Zorunluluk (Iztırar) Hali 

2. Hakkın Kullanılması 

3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 

4. Hata 

5. Yaş Küçüklüğü 

6. Akıl Hastalığı, Sağır ve Dilsizlik, Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 

H. Suçun Ortaya Çıkış Biçimleri 

1. Teşebbüs 

a. Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapmak Suçuna Teşebbüs 

b. Gerçek Olmayan veya Kayda Konu İşlemlerle İlgisi Bulunmayan Kişiler Adına Hesap Açmak Suçuna Teşebbüs 

c. Çift Defter Tutmak Suçuna Teşebbüs 

d. Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etmek Suçuna Teşebbüs 

e. Defter ve Belgeleri Gizlemek (İbraz Etmemek) Suçuna Teşebbüs 

f. Defter ve Belgeleri Yok Etmek Suçuna Teşebbüs 

g. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlemek Suçuna Teşebbüs 

h. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmak Suçuna Teşebbüs 

ı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeleri, Bakanlık ile Anlaşması Olmadığı Halde Basmak Suçuna Teşebbüs 

i. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunmayan Kişilerin Basmış Olduğu Belgeleri Kullanmak Suçuna Teşebbüs 

2. İştirak 

a. Müşterek Faillik 

b. Dolaylı Faillik 

c. Azmettirme 

d. Yardım Etme 

aa. Maddi Yardım 

aaa. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlama 

bbb. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırma 

bb. Manevi Yardım 

aaa. Suç işlemeye Teşvik Etme 

bbb. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirme 

ccc. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunmayı Vaat Etme 

ddd. Suçun Nasıl İşleneceği Konusunda Yol Gösterme 

3. İçtima 

a. Bileşik Suç 

b. Zincirleme Suç 

c. Fikri İçtima 

II. TCK’NIN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİNİN VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARINA UYGULANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ, KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

A. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme ya da Kullanma Suçları Bakımından 7394 Sayılı Kanun ile VUK’un 359. Maddesinde Yapılan Değişiklik Öncesinde Yargıtay’ın Benimsediği Takvim Yılı Ölçütünün Eleştirel Analizi 

B. 7394 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklik Sonrasında Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Zincirleme Suç Hükümlerinin Birden Fazla Takvim Yılındaki Fiiller İçin Uygulanması ve Tereddüt Oluşturabilecek Konularda Çözüm Önerileri 

2. Farklı Vergi Mükellefleri Adına İşlenen Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Failin Aynı Kişi Olması Halinde Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 

3. Hem Asli Fail Hem de İştirak Halinde (Azmettiren) Fail Olan Kişi İçin Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 

C. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Doğru Belirlenmesi 

1. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Belirlenmesine İlişkin Örnek 

D. Vergi Kaçakçılığı Suçuna İştirak Suçu Bakımından Vergi İnceleme Elemanı, Cumhuriyet Savcısı ve Ceza Hakiminin Değerlendirmesinin Önemi ve Vergi Usul Kanunu’nun 360. Maddesinde Yer Alan “Menfaat” Kavramından Analizi 

E. VUK’ta Düzenlenen ve Cezalandırmayı Etkileyen Özellikli Durumların Değerlendirilmesi 

1. Etkin Pişmanlık 

2. Pişmanlık ve Islah 

3. Yanılma ve Görüş Değişikliği 

4. Mücbir Sebep 

5. İzaha Davet 

F. Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Dava Şartı Olarak “Mütalaa” 

1. Genel Olarak Mütalaa Şartı 

2. Mütalaa Şartı Bakımından Önem Arz Eden Hususlar 

3. Akaryakıt Sektörü ile Tütün ve Alkol Piyasası Dair 359/ç–d Maddelerine İlişkin Olarak VUK’un 367. Maddesine Eklenen Hükümlerin Değerlendirilmesi 

4. Soruşturma ve Kovuşturma Aşamalarında Ortaya Çıkan Fail Hakkında Mütalaa Aranmayacağına İlişkin 7394 Sayılı Kanun ile Eklenen Fıkranın Değerlendirilmesi 

G. Aynı Suçtan İki Kez Yargılanmama ve Cezalandırılmama Hakkına İlişkin "Ne (Non) Bis İn İdem İlkesi" ile "Masumiyet Karinesi" Kapsamında Ceza ve Vergi Mahkemelerinin Etkileşiminin AİHM ve AYM Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi 

H. Ekonomik Suç, Ekonomik Ceza ve Cezaların Etkinliği Çerçevesinde Vergi Kaçakçılığı Suçlarının Orantılı Şekilde Cezalandırılmasına Yönelik Öneri 

Kaynaklar 

Kavramlar Dizini