Yapay Zeka Teknolojilerinin Ortaya Koyduğu Buluşların Patentlenebilirliği

İÇİNDEKİLER

ABSTRACTI

ÖZETIII

TEŞEKKÜR V

İÇİNDEKİLER VII

KISALTMALAR CETVELİXI

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM

YAPAY ZEKÂ TEKNOLOJİLERİNİN BERABERİNDE

GETİRDİĞİ HUKUKİ DÖNÜŞÜM VE FİKRİ MÜLKİYET

HUKUKUYLA İLİŞKİSİ

I Yapay Zekânın Gelişimi ve Yapay Zekâ Kavramı 5

A) Yapay Zekânın Teknolojik Gelişimi 5

B) Yapay Zekânın Tarihsel Süreci ve Tanımlanması 9

C) Yapay Zekâ Türleri 13

1 Dar Yapay Zekâ (Artificial Narrow Intelligence/ANI) 13

2 Genel Yapay Zekâ (Artificial General Intelligence/AGI) 13

3 Süper Yapay Zekâ (Artificial Super Intelligence/ASI) 14

II Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi Türleri 14

A) Gözetimli/Geri Bildirimli/Gözetim Altında Öğrenme

(Supervised Learning) 14

B) Gözetimsiz Öğrenme/ Geri Bildirimsiz Öğrenme (Unsupervised

Learning) 15

C) Pekiştirmeli Öğrenme (Reinforcement Learning) 16

D) Derin Öğrenme (Deep Learning) 17

III Yapay Zekânın Hukuk Alanı Bakımından Önemi ve Getirdiği

Dönüşüm 17

A) Hukuk Alanı Bakımından Önemi 18

B) Hukuk Alanı Bakımından Getirdiği Dönüşüm 20

IV Yapay Zekânın Fikri Mülkiyet Hukukuyla İlişkisi 24

A) Yapay Zekânın Fikri Mülkiyet Hukuku Açısından Önemi 25

1 Yapay Zekânın Fikri Mülkiyet Hukuku Koruması 25

VIII İçindekiler

2 Yapay Zekânın Patent Kurumlarının İşleyişi Üzerindeki

Etkisi27

3 Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Eser ve Buluşların Fikri

Mülkiyet Koruması28

B) Yapay Zekânın “Yaratıcılığı” Sorunu32

C) Yapay Zekânın Yenilik, Buluş ve İnovasyon Geliştirmeye

Katkısı34

İKİNCİ BÖLÜM

YAPAY ZEKÂ TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞMESİYLE ORTAYA

ÇIKAN PATENT HUKUKU SORUNLARI

I Patent Hukuku Kapsamında Buluş Kavramı ve Buluşun

Patentlenebilirlik Şartları 42

A) Buluş42

B) Patent Koruması ve Patent Hukukunun Amacı 43

1 Bedavacılık Sorununa Çözüm Olarak Patent Koruması45

2 Taklidin Yeniliği Teşvik Edip Etmediği Tartışması46

3 Patent Hukukunun Buluşları Kamuya Açık Hâle Getirme

İşlevi 47

4 Haksız Rekabet ve Patent Koruması Karşılaştırılması 48

5 Patent Hukukunun Kaynakları50

C) Patentlenebilirlik Şartları 51

1 Yenilik Kavramı (Novelty)53

2 Buluş Basamağı (Inventive Step-Non-obviousness) 56

3 Sanayiye Uygulanabilirlik Şartı (Industrial ApplicabilityUtility) 59

II Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşların Patentlenebilirliği60

A) Buluş Tanımındaki İnsan Zekâsı Ürünü Olma Kriteri ve Buluşçu

Yapay Zekâ İhtimali 66

B) DABUS’un Ortaya Koyduğu Buluşlara İlişkin Patent

Başvuruları71

1 EPO’ya Yapılan Başvuru72

2 UK IPO’ya Yapılan Başvuru ve UK IPO Kararına Karşı

Yapılan Temyiz Başvuruları75

3 USPTO’ya Yapılan Başvuru ve USPTO Kararının Temyizi78

İçindekiler IX

4 Güney Afrika Patent Kurumu’na Yapılan Başvuru 80

5 Avustralya Patent Kurumu’na Yapılan Başvuru ve Avustralya

Federal Mahkemesi Kararı 81

C) Yapay Zekânın Buluşçu Olarak Kabul Edilmemesinin

Değerlendirilmesi 87

III Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşlar Açısından Patent Hakkına

İtiraz ve Hükümsüzlük 91

A) Patent Hakkına Karşı Patent Kurumlarına Başvuru İmkânı

Tanıyan Mekanizmalar 92

B) Patent Hakkına Karşı Hem Patent Kurumuna Hem Mahkemeye

Başvuru İmkânı Tanıyan Mekanizmalar 94

C) Patent Hakkına Karşı Mahkemelere Yapılan Başvuru 95

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YAPAY ZEKÂ TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞMESİYLE ORTAYA

ÇIKAN PATENT HUKUKU SORUNLARINA KARŞI

GELİŞTİRİLEN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE PATENT

HUKUKUNUN GELECEĞİ

I Yapay Zekâ Teknolojilerinin Ortaya Koyduğu Buluşların Fikri

Mülkiyet Hukukunun Ekonomik Analizi ve Koruduğu Değerler

Çerçevesinde Değerlendirilmesi 97

A) Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşların Potansiyel Fikri

Mülkiyet Hukuku Koruması ve Ekonomik Büyüme 98

B) Fikri Mülkiyet Korumasının Ekonomik Büyümeyi Olumsuz

Etkilediği Görüşü 100

C) Fikri Mülkiyet Hukukunun Yapay Zekâ Dinamikleri Dikkate

Alınarak Güncellenmesinin Türkiye Açısından Önemi 101

II Yapay Zekânın AR-GE Çalışmalarının Bir Parçası Hâline Gelmesi

ve Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşlara Karşı Tercih Edilecek

Politikalar 102

A) Mevcut Patent Sisteminin Devam Ettirilmesi 104

B) Patent Siteminin Yapay Zekâ Dinamikleri Dikkate Alınarak

Güncellenmesi 107

1 Yapay Zekânın Buluş Süreçlerine Dâhil Edildiğinin

Açıklanmasının Zorunlu Hâle Getirilip Getirilmemesi

Tartışması 108

X İçindekiler

2 Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşlar İçin Patent

Başvurusu Hakkı ve Patent Sahipliği 109

a) Yapay Zekânın Hukuki Statüsü110

b) Patent Başvurusu Hakkı ve Patent Sahipliği İhtimalleri 112

i) Yapay Zekânın Programcısının Patent Hakkı

Sahipliği115

ii) Yapay Zekâ Sisteminin Yetkili Kullanıcısının Patent

Sahipliği116

iii) Yapay Zekâ Sisteminin Sahibinin Patent Sahipliği 117

3 Yapay Zekânın Ortaya Koyduğu Buluşlar Açısından

Patentlenebilirlik Şartlarının Değerlendirilmesi118

a) Yenilik Şartı 119

b) Buluş Basamağı120

c) Sanayiye Uygulanabilirlik122

4 Yapay Zekâ Buluşçunun Patent Koruma Süresi Üzerindeki

Etkisi123

C) Patent Sistemi Dışındaki Koruma Mekanizmalarının

Öngörülmesi 126

III Geniş Anlamda Yapay Zekâ, Sürdürülebilir Yenilik ve Patent

Hukukuna İlişkin İhtiyacın Sorgulanması 130

SONUÇ133

KAYNAKÇA137