Dr. Abdurrahim ALTUN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.7
İÇİNDEKİLER.9
KISALTMALAR15
GİRİŞ .19
KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ . 19
KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE ÇALIŞMA PLANI . 24
BİRİNCİ BÖLÜM
ELEKTRONİK KİŞİ KAVRAMI VE UNSURLARI
KAVRAM, TERMİNOLOJİ VE TEKNİK ÇERÇEVE . 27
KAVRAM 27
TERMİNOLOJİ 30
TEKNİK ÇERÇEVE 31
UNSURLARI . 33
YAPAY ZEKÂ. 33
Tarihî Gelişim . 33
Tanım ve Unsurları. 35
Tanım 35
Unsurları 36
“Zekâ” Kavramı 36
(1) Doğal Zekâ. 36
Zekânın Tasnif Edilmesi 37
Zekâ Tasnifinin Yapay Zekâ Açısından Ele Alınması . 38
iii. İnsan Zekâsının Soyutluğu . 41
(2) Makinenin Zekâya Sahip Olması . 43
Sistemin Yaptığı Hataların Zekânın
Belirlenmesindeki Etkileri 43
Turing Testi 46
“Yapay” Kavramı 47
Yapay Zekânın Türleri. 48
Makine Öğrenmesi Ve Derin Öğrenme 49
10 İçindekiler
Makine Öğrenmesi 49
Gözetimsiz Öğrenme 50
Gözetimli Öğrenme 50
Pekiştirmeli Öğrenme. 51
Derin Öğrenme 51
OTONOM SİSTEMİN VARLIĞI . 52
Otomatik Sistemler. 52
Otonom Sistemler 53
Otonom Sistemlerin Avantaj ve Dezavantajları . 54
Avantajları 54
Dezavantajları. 56
Otonomi Rizikosu . 57
Ağ Rizikosu 58
Şeffaflık Rizikosu. 59
Ajan, Çoklu Ajan Sistemleri Ve Robot Kavramları. 59
Ajan 59
Çoklu Ajan Sistemleri . 62
Robot . 65
İKİNCİ BÖLÜM
OTONOM YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ BAKIMINDAN MEVCUT HUKUKİ DURUM
HUKUKİ İŞLEMLER BAKIMINDAN67
İRADE BEYANI 67
Genel Olarak. 67
İrade Beyanı Kavramı 68
ELEKTRONİK ORTAMDAKİ İRADE BEYANLARININ TÜRLERİ 70
Elektronik Yolla İletilen Beyanlar 71
Otomatik İrade Beyanları . 73
Bilgisayar Beyanı. 73
Sistemin İrade Beyanı 74
Kullanıcının İrade Beyanı . 75
Otonom Sistemlerin Beyanları . 76
Kullanıcının İrade Beyanı . 78
Otonom Sistemlerin Kendi İrade Beyanı 79
Objektif Unsur 80
Sübjektif Unsurlar. 80
(1) Benlik Bilinci. 81
İçindekiler 11
(2) Fonksiyonel Yaklaşım 82
(3) İşlem ve Beyan İradesi. 83
İrade Beyanı ve Hukuki Sonuçları. 84
(1) Düalist Yorum 84
(2) Monist Yorum . 84
Beyanın Kullanıcıya İsnat Edilmesi 85
Temsil. 85
Bilgide Temsil. 90
Haberci (Ulak) 93
Açığa İmza 94
Yaratılan Hukuki Görünüş Sebebiyle Beyanın Kullanıcıya
Atfedilmesi. 101
(1) Temsil Yetkisinin Varlığına İlişkin Yaratılan Hukuki
Görünüş. 102
(2) Beyanın Kullanıcıya Ait Olduğuna İlişkin Yaratılan
Hukuki Görünüş. 104
(3) Hukuki Görünüşün Kullanıcıya Atfedilmesi ve Bunun
Temelleri . 105
Sebep İlkesi 105
Kusur İlkesi. 106
iii. Riziko İlkesi. 107
(4) Kanaatimiz. 108
SORUMLULUK BAKIMINDAN . 109
OTOMATİK SİSTEMLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ ZARARLARDAN DOĞAN
HUKUKİ SORUMLULUK 109
Sistemin Sorumluluğu 109
Kullanıcının Sorumluluğu . 110
Ürün Sorumluluğu 110
OTONOM SİSTEMLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ ZARARLARDAN DOĞAN
HUKUKİ SORUMLULUK 111
Kullanıcının Sorumluluğu . 111
Sözleşmeden Doğan Sorumluluk. 111
Sözleşme Dışı Sorumluluk . 115
Kusur Sorumluluğu. 115
Adam Çalıştıranın Sorumluluğu . 116
(1) TBK m. 66/I 116
(2) TBK m. 66/III 122
Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu . 123
12 İçindekiler
Ev Başkanının Sorumluluğu 127
Yapı Malikinin Sorumluluğu 129
Genel Tehlike Sorumluluğu 129
Otonom Araçlardan Doğan Sorumluluk. 131
Araç İşletenin Sorumluluğu 136
Sürücünün Sorumluluğu. 139
Otonom Sistemin Sorumluluğu 145
Ürün Sorumluluğu 146
Genel Çerçeve 146
Sorumluluğun Şartları 150
Ürünün Ayıplı Olması 150
(1) Ürün Kavramı. 150
(2) Ayıp Kavramı 153
Sorumluluğun Süjesi. 157
Sorumluluktan Kurtuluş 158
III. KANAATİMİZ .162
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ TEMELLERİ VE SONUÇLARI
YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ TEMELLERİ.165
ELEKTRONİK KİŞİNİN DİĞER KİŞİ MODELLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI. 165
Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Benzerlikler 165
Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Doğrudan Benzerlikler. 165
Elektronik Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Dolaylı Benzerlikler 166
Elektronik Kişi ve Tüzel Kişi Arasındaki Benzerlikler . 168
Tüzel Kişinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Teoriler 168
Varsayım Teorisi . 169
Bir Amaca Özgülenmiş Sahipsiz Malvarlığı Teorisi 169
Gerçeklik Teorisi . 169
Elektronik Kişinin Tüzel Kişiyi Açıklayan Teoriler
Karşısındaki Durumu 170
Elektronik Kişi Statüsünün Kabulünde Tüzel Kişi Modelinin
Benimsenmesi . 170
Elektronik Kişinin Etik ve Ahlak Açısından Ele Alınması 172
Ahlak ve Etik Ayrımı . 173
Elektronik Kişinin Etik Açısından Ele Alınması 173
Etik Açıdan Statünün Tahsisi 173
İçindekiler 13
İnsan Onurunun Tehlikeye Düşüp Düşmediği Sorunu . 176
Elektronik Kişinin Ahlak Açısından Ele Alınması 180
Mevcut Hukuk Süjelerinde Ahlak. 181
Hukukta Ahlak 182
Kanaatimiz . 184
ELEKTONİK KİŞİLİK MODELİNE İLİŞKİN İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 185
Elektronik Kişi Aleyhine İleri Sürülen Görüşler. 185
Sosyokültürel Eleştiriler. 185
Hukuki Eleştiriler . 188
Teknik Eleştiriler 191
Elektronik Kişi Lehine İleri Sürülen Görüşler 193
Felsefi Görüşler . 193
Sosyolojik Görüşler 195
Pratik Düşünceler 197
Kanaatimiz . 198
ELEKTRONİK KİŞİNİN OLUŞUMU 201
Tescil 201
Tescil Gereksinimi . 203
Tescilin Mahiyeti . 203
Tescilin Şartları 204
Organ . 205
YAPAY ZEKÂYA ELEKTRONİK KİŞİLİK TANINMASININ HUKUKİ SONUÇLARI 207
ELEKTRONİK KİŞİNİN HUKUKİ İLİŞKİNİN TARAFI OLMASI 207
Fonksiyonel İrade Beyanı . 207
Otonom Sistemlerin Hak ve Fiil Ehliyeti 208
Temsile İlişkin TBK m. 40 vd. Hükümlerinin Uygulanması. 209
Otonom Sistemlerin Kusur Ehliyeti 211
Sorumluluk. 213
Tescilden Önce Sorumluluk. 214
Tescilden Sonra Sorumluluk 217
Elektronik Kişinin Kendi Davranışlarından Doğan
Sorumluluğu. 217
(1) Haksız Fiil Sorumluluğu . 217
(2) Akdi Sorumluluk 218
(3) Müteselsil Sorumluluk. 219
(4) Elektronik Kişinin Sorumluluğunun Ürün Sorumluluğu
ile İlişkisi 219
14 İçindekiler
Elektronik Kişinin Organ ya da Yardımcı Kişilerin
Davranışlarından Doğan Sorumluluğu 220
Kullanıcının Sorumluluğu . 221
Sorumluluğa Esas Olan Malvarlığı 221
Gerçek ya da Tüzel Kişinin Garantörlüğü. 223
Elektronik Kişinin Kendi Malvarlığı Değeri . 223
Malvarlığının Tescil Ettiren Tarafından Tahsis Edilmesi 224
Sorumluluğa Esas Malvarlığının Elektronik Kişinin
Kullanılması Sonucunda Oluşturulması 225
Tehlike Yaratan Elektronik Kişi İçin Zorunlu Sigorta
Yaptırılması. 226
Sorumluluğa Esas Olan Malvarlığının Miktarı. 227
Sorumluluğa Esas Malvarlığı Yerine Sigorta Yaptırılması. 231
Organın Yetkisinin Kapsamı ve Sınırı 233
Elektronik Kişinin Eşya Hukukundaki Durumu 233
Mülkiyet. 233
Zilyetlik. 234
Zilyetliğin Organ Vasıtasıyla Sağlanması. 235
Fonksiyonel Zilyetlik İradesi 236
Zilyetlik İradesinin Aranmaması . 237
Zilyet Yardımcılığı. 238
Fikri Mülkiyet Hukuku Bağlamında Elektronik Kişinin Eser Sahipliği 239
ELEKTRONİK KİŞİNİN HUKUKİ İLİŞKİNİN KONUSU OLMASI 241
Elektronik Kişi Üzerindeki Hak 242
Elektronik Kişinin Bir Hukuki İşlemin Konusu Olması . 243
Elektronik Kişinin Tasfiyesi . 243
Otonom Sistemlerin Fikri Mülkiyet Hukukunca Korunması 244
Bilgisayar Programı Olarak Korunması 244
Veri Tabanı Olarak Korunması . 246
SONUÇ.249
KAYNAKÇA.255
