Karşılaştırmalı Politik Sistemler

KARŞILAŞTIRMALI POLİTİK SİSTEMLER



Prof. Dr. Yaşar GÜRBÜZ



- Liberal Demokratik Sistem

- Sosyalist Sisteminden Bugüne

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM LİBERAL DEMOKRATİK SİSTEM

1. Liberal Demokratik Sistem 6

1.1. Liberal Demokrasilerde Sosyo-Ekonomik Yapı 7

1.1.1. Liberal Kapitalizm 7

1.1.2. Çağdaş Kapitalizm 8

1.2. Liberal Demokrasilerin İdeolojisi 9

1.2.1. Siyasal Liberalizm 9

1.2.1.1. Özgürlük. 9

1.2.1.2. Eşitlik. 9

1.2.1.3. Çoğulculuk. 10

1.2.2. Ekonomik Liberalizm. 11

1.2.2.1. Özel Mülkiyet. 11

1.2.2.2. Ticaret Özgürlüğü. 12

1.2.3. Bugünkü Liberalizm. 12

1.3. Liberal Demokrasilerin Kurumlan. 13

1.3.1. Seçim. 14

1.3.1.1. Seçim Sistemleri. 15

1.3.1.2. Çoğunluk Sistemleri. 15

a. Tek Adlı, Tek Türlü Çoğunluk Sistemi 16

b. Tek Adlı, İki Türlü Çoğunluk Sistemi. 17

1.3.1.3. Nispi Temsil Sistemi. 17

a. Yaklaşık Nispi Temsil. 18

aa. En Büyük Artıklar Tekniği. 18

bb. En Büyük Ortalama Tekniği 18

b. Tam Nispi Temsil 19

1.3.2. Temsil 21

1.3.2.1. Coğrafi Temsil 22

1.3.2.2. Mesleki Temsil. 23

1.3.3. Güçler Ayrılığı. 24

1.3.3.1. Yasama Gücü. 24

1.3.3.2. Yürütme Gücü 26

1.3.3.3. Yargı Gücü. 28

a. Siyasal Organ Tarafından Denetim. 29

b. Yargı Organı Tarafından Denetim 29

aa. Dava Yoluyla Denetim 30

bb. Defi Yoluyla Denetim 30

1.4. Liberal Demokrasilerden Örnekler. 31

1.4.1. ingiltere 31

1.4.1.1. İngiltere' nin Sosyo-Ekonomik Yapısı 32

1.4.1.2. İngiltere'de Siyasal Düşünce Birliği 34

1.4.1.3. İngiltere'de Siyasal Partiler 38

a. İşçi Partisi. 44

b. Muhafazakar Parti 47

c. Liberal Demokratik Parti 51

1.4.1.4. İngiltere'de Siyasal Partilerin Yapısı 51

a. Muhafazakar Partinin Yapısı 51

b. İşçi Partisinin Yapısı 52

1.4.1.5. İngiltere Baskı Grupları 53

1.4.1.6. İngiltere'de Siyasal Kurumlar 56

a. Yürütme Gücü 58

aa. Kral. 58

bb. Özel Kurul 59

cc. Bakanlar Kurulu 59

dd. Kabine 60

b. Yasama Gücü. 61

aa. Avam Kamarası (The House of Commons) 61

bb. Lordlar Kamarası (The House of Lords) 63

c. Yargı Gücü. 64

aa. İngiltere ve Divan Sistemi. 64

bb. İngiltere ve Mahkemeler Sistemi 66

1.4.2. Amerika Birleşik Devletleri 66

1.4.2.1. Amerika'nın Sosyo-Ekonomik Yapısı. 67

1.4.2.2. Amerika'da İdeoloji. 71

1.4.2.3. Amerika'da Siyasal Partiler. 73

1.4.2.4. Amerika'da Siyasal Partilerin Yapısı. 76

1.4.2.5. Amerika Baskı Grupları 79

1.4.2.6. Amerika'da Siyasal Kurumlar. 81

a. Yürütme Gücü 83

aa. Beyaz Saray Bürosu 85

bb. Başkanın Seçimi. 85

b. Yasama Gücü. 86

aa. Temsilciler Meclisi (The House of Representatives). 86

bb. Senato (The Senate) 88

cc. Yasaların Yapılması 89

c. Yüksek Mahkeme 91

1.4.3. Fransa 93

1.4.3.1. Fransa'nın Sosyo-Ekonomik Yapısı. .■ 94

1.4.3.2. Fransa'da Siyasal Düşünce Çokluğu. 98

1.4.3.3. Fransa'da Siyasal Partiler. 101

a. Bir Halkçı Hareket İçin Birlik Partisi (UMP). 102

aa. Yerel Komiteler. 104

bb. Kongre 104

cc. Hareketler 104

dd. Ulusal Konsey 104

ee. Yönlendirme Komitesi ve Ulusal Sekreterler. 105

ff. Siyasal Büro. 105

gg. Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcısı. 105

hh. Başkan ve Yetkili Başkan Yardımcısı. 105

b. Fransız Demokrasi İçin Birlik Partisi (UDF). 105

aa. Konvansiyon. 106

bb. Ulusal Konsey 106

cc. Siyasal Büro 107

dd. Yürütme Komitesi. 107

ee. Ulusal Tahkim ve Denetleme Komisyonu. 107

ff. Mali Gözetim Komitesi 107

c. Sosyalist Parti. 107

ç. Komünist Parti 110

d. Milliyetçi Cephe (FN) 114

1.4.3.4. Fransa'da Siyasal Partilerin Bugünkü Durumu 115

a. Sol Partiler 116

b. Merkez Partiler. 116

c. Sağ Partiler. 117

ç. Diğerleri. 117

1.4.3.5. Fransa Baskı Grupları. 118

a. İşveren Baskı Grupları. 118

b. Çiftçi Baskı Grupları 118

c.İşçi Baskı Grupları. 119

aa. İş Genel Konfederasyonu t 120

bb. Fransız Demokratik İş Konfederasyonu. 120

cc. İşgücü 121

dd. Milli Eğitim Federasyonu. 121

1.4.3.6. Fransa'da Siyasal Kurumlar. 121

a. Yürütme Gücü 122

b. Yasama Gücü. 126

aa. Ulusal Meclis 126

bb. Senato. 127

c. Anayasa Konseyi ve Yüksek Mahkeme. 129

ç. Yüksek Adalet Divanı 131

İKİNCİ BÖLÜM SOSYALİST SİSTEMDEN BUGÜNE

2. Sosyalist Sistemdeki Değişim 134

2.1. SSCB'den Rusya Federasyonu'na. 135

2.2. Sosyalist Sistemde Sosyo-Ekonomik Yapı. 136

2.2.1. Toplumsal Mülkiyet. 136

2.2.1.1. Devlet Mülkiyeti (Bütün Halkın Mülkiyeti). 137

2.2.1.2.Kooperatif Kolhoz Mülkiyeti 137

2.2.2.Planlama. 138

2.3. Sosyalist Sistemin İdeolojisi. 139

2.3.1. Tarihi Maddecilik. 140

2.3.2.Sınıf Çatışması. 141

2.3.3.Devletsiz Toplum. 144

2.4. Sosyalist Sistemin Kurumlan 144

2.4.1. Tek Parti. 145

2.4.2. Tek Listeli Seçimler 148

2.4.3. Güçler Yoğunlaşması. 149

2.5. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Dönemi. 150

2.5.1.SSCB'de İdeoloji 151

a. Lenin. 151

b. Trotski. 153

c. Stalin. 153

ç. Hrusçov 154

2.5.2.SSCB'de Parti ve Örgütü. 156

2.5.3.SSCB'de Siyasal Kurumlar 158

a. Yüksek Sovyet 160

b. Prezidyum. 160

c. Bakanlar Kurulu 160

2.5.4.SSCB'de Güçlerin Gerçek Dağılımı. 161

2.5.5.Gorbaçev'in İşbaşına Gelişi. 162

2.5.6.SSCB'nin Sona Ermesi 163

2.6. Rusya Federasyonunun Doğuşu. 165

2.6.1.Rusya'nın Sosyo-ekonomik Yapısı 166

2.6.2.Rusya'da Siyasal Kurumlar 170

a. Anayasalar. 170

aa. 1919 Anayasası. 170

bb. 1924 Anayasası. 171

cc. 1936 Anayasası. 171

dd. 1977 Anayasası. 171

ee. 1993 Anayasası. 172

b. Yürütme Gücü. 172 aa. Rusya Federasyonu Başkanı 172

bb. Rusya Federasyon Başkanının Yetkileri 174

cc. Hükümet 175

c. Yasama Gücü. 175

aa. Yasama Meclisinin Yetkileri 176

bb. Yasama Organının Anayasayı Değiştirme Yetkisi 177

ç. Yargı Gücü. 177

2.7. Çin Halk Cumhuriyeti. 179

2.7.1. Çin'in Sosyo-Ekonomik Durumu 180

2.7.2. Çin'de İdeoloji 187

a. Üç ve Beş Karşıt Kampanyası 189

b. Yüz Çiçek Kampanyası 190

c. Çin Komünist Partisi. 190

2.7.3.Çin'de Siyasal Gelişme.

a. Kültür Devrimi (1966-1969) 194

b. İktidarın Güçlendirilmesi (1973-1976) 194

c. Mao'dan Sonra Durum (1978-?). 195

ç. Yeni Çin (1978'den bugüne) 195

d. Hong Kong. 197

e. Tayvan. 198

2.7.4. Çin'de Siyasal Kurumlar.

a. Ulusal Halk Meclisi 198

b. Devlet İşleri Kurulu 200

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3. Hindistan ²⁰²

3.1. Hindistan'ın Sosyo-ekonomik Yapısı 203

3.1.1.Hinduizm. 204

3.1.2. Kast Sistemi. 205

3.1.3. Yabancı Egemenliği. 206

3.2. Hindistan'da Siyasal Partiler 207

3.2.1. Kongre Partisi 208

3.2.2. Bhatiya Janata Partisi 21²

3.2.3. Bahujan Samaj Partisi 213

3.2.4. Hindistan Komünist Partisi 213

3.2.5.Hindistan Komünist Partisi (Marksist) 214

3.2.6.Milliyetçi Kongre Partisi 215

3.3. Hindistan'da Siyasal Kurumlar 216

3.3.1. Yasama Gücü 218

3.3.2. Yürütme Gücü. 220

3.3.3. Yargı Gücü 222

3.4. Bugünkü Hindistan. :. 223

4. Japonya. 223

4.1. Japonya'nın Sosyo-ekonomik Yapısı. 228

4.2. Siyasal Partiler. 230

4.3. Siyasal Kurumlar 234

4.3.1.Yürütme Gücü.  235

4.3.2.Yasama Gücü. 236

4.3.3.Yargı Gücü 237

SONUÇ. i. 239

KAYNAKÇA 243