"HUKUKUN KAYNAĞI OLARAK ÖRF VE ADET HUKUKU Yasemin IŞIKTAÇ - Toplumsal yaşamı düzenleyen kurallar; din, ahlâk, hukuk, örf ve âdet kuralları - Örf ve âdet kurallarının toplumsal yaşamdaki rolü - Örf ve âdetin hukuka kaynak oluşturması, kaynak ve biçimsel kavramlar - Örf ve âdet hukukunun çeşitleri, genel ve özel örf ve âdet hukuku - Yazılı hukuk - örf ve âdet hukuku arasındaki ilişkiler ve örf ve âdet hukukunun fonksiyonu
içindekiler
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM A. TOPLUMSAL YAŞAMI DÜZENLEYEN KURALLAR
§ 1. Din, Ahlak. Örf ve Adet Hukuk Kuralları
I. GENEL OLARAK I
1. Din Kuralları. 5
a)Din Kuralları ve Diğer Toplumsal Yaşama Kuralları ile İlişkileri 5
b) Ayırdedici Özellikleri. 6
2. Ahlak Kuralları. 8
a) Ahlak Kuralları ve Diğer Toplumsal Yaşama Kuralları ile İlişkileri 8
b) Ayırdedici Özellikleri. 9
3. Hukuk Kuralları 14
a) Genel Olarak. 14
b)Hukukun Ayırdetici Özellikleri 15
aa) Zorlayıcılık. 15
bb) Biçimcilik 16
cc) Hukukun "Adalefe Yönelmiş Olması 18
4. Örf ve Âdet Kuralları 19
a) Örf Ve Âdet Kuralları ve Diğer Toplumsal Yaşama Kuralları ile İlişkileri. 19
b) Ayırtedici Özellikleri 20
aa) Örf ve Âdetin Tanımından Çıkan Ayırdedici Özellikleri 20
aaa) Rasyonaliteye Dayalı Olmama 20
bbb) Rastlantısal ve İsteme Bağlı Olma. 21
ccc) Toplumsal Yaşamı Kolaylaştırma Amacına Yönelme. 22
ddd) Konvansiyonel Oluş 24
eee) Olması Gereken Düşüncesinin Bulunması. 24
B. ÖRF VE ÂDET KURALLARININ TOPLUMSAL YAŞAMDAKİ ROLÜ
§ 2. Örf ve Âdet Hukukunun Sosyolojik Temellendirilmesi
I. GENEL OLARAK 25
II. SOSYAL NORM KATEGORİSİ OLARAK ÖRF VE ÂDETLER. 27
1. Gelenek ve Görenekler. 27
2. Örf ve Âdet 28
3. Örf ve Âdet Hukuku 32
İKİNCİ BÖLÜM A. ÖRF VE ÂDETİN HUKUKA KAYNAK OLUŞTURMASI
§ 3. Hukukta Kaynak
I. KAYNAK KAVRAMI 35
1. Yaratıcı Kaynak 36
2. Bilgi Kaynaklan 36
3. Biçimsel Kaynaklar 37
II.ÖZELLİKLE BİÇİMSEL KAYNAKLAR. 38
1. Yazılı Kaynaklar. 38
a)Kanun 38
b) Sözleşme. 39
c)Mahkeme Kararlan 40
2.Yazılı Olmayan Kaynaklar. 41
a)Genel Olarak 41
b) Örf ve Âdet Hukuku 41
aa) Örf ve Âdet Hukukunun Unsurları 42
aaa) Maddi Unsur-Sürekli Uygulama. 43
bbb) Psikolojik Unsur-Zorunluluk İnancı 44
ccc) Örf vc Adet Hukuku tçin Üçüncü Bir Koşul Olarak "Devlet Desteği"Şartı Aranabilir mi?. 46
bb) Örf ve Âdeı Hukukunun Sınırları ve Türk Hukuku Bakımından
Konumu 47
B. ÖRF VE ÂDE I HUKUKUNUN KAYNAK OLARAK NİTELİĞİ
I. ÖRF VE ÂDET HUKUKUNUN NİTELİĞİNİN SAPTANMASINA TARİHSEL AÇIDAN BAKIŞ 52
II.ÖRF VE ÂDET HUKUKUNUN NİTELİĞİNDE DOĞAN PROBLEMLER 54
1. Normal Hiyerarşisi Açısından Konumlandırma . 54
2.Kamu Örf ve Âdet Hukukundan Söz Edilebilir mi?. 59
İdare Hukuku Alanında Örf ve Âdet Hukuku 60
Devletler Hukuku Alanında Örf ve Âdet Hukuku. 61
Ceza Hukuku Alanında Örf ve Âdet Hukuku 61
İş Hukuku Alanında Örf ve Âdet Hukuku 63
3. Kamu Örf ve Âdet Hukukunun Değerlendirilmesi. 64
4. Katı ve Yazılı Olmayan Anayasa Geleneğindeki Ülkeler Açısından Örf vc Âdet Hukuku (İngiliz Hukuku Örneği) 65
5. "Hukukta Boşluk Bulunmaz" tikesi Örf ve Âdet Hukuku ilişkisi. 67
C. ÖRF VE ÂDET HUKUKUNUN ÇEŞİTLERİ § 4. Örf ve Âdet Hukukunun Ayrım Türleri
I.GENEL ÖRF VE ÂDET HUKUKU 69
1. Milletlerarası Genel Örf ve Âdet Hukuku. 69
2.Milli Nitelikteki Genel Örf ve Âdet Hukuku 71
II.ÖZEL ÖRF VE ÂDET HUKUKU 72
1. Yerel Örf ve Âdet Hukuku. 72
2. Belirli Gruplar Arasında Geçerli Örf ve Âdet Hukuku. 74
a) Tacirler Arasında Geçerli Örf ve Âdet Hukuku. 74
b) İşçiler Arasında Geçerli Örf ve Âdet Hukuku. 75
c) Köylüler vc Tarımla İlgilenenler Arasında Geçerli Örf ve Âdet Hukuku. 76
III.GENEL ÖRF VE ÂDET HUKUKU İLE ÖZEL NİTELİKTEKİ ÖRF VE
ÂDET HUKUKUNUN İLİŞKİLERİ. 77
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAZILI HUKUK ÖRF VE ÂDET HUKUKU İLŞKİSİNİN UYGULAMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
§ 5. Örf ve Âdet Hukukunun Uygulanması
I.ÖRF VE ÂDET HUKUKU KANUN HUKUKU ARASINDAKİ İLİŞKİLER 79
1. Örf ve Âdet Hukukunun Contra-Legem Oluşamayacağını Savunan Görüşler 79
2. Kanunun Emrcdici-Tamamlayıcı Olmasına göre Ayrım Yaparak. Kısmen Contra-Legem Örf ve Âdet Hukukunu Tanıyan Görüşler 80
3.Contra-Legem Örf ve Âdet Hukukuna Olanak Tanıyan Görüşler 81
II.KANUN BAĞLAMINDA ÖRF VE ÂDET HUKUKUNUNFONKSİYONLARI. 86
1. Genel Olarak 86
a) Örf ve Âdet Hukukunun Tamamlayıcı Fonksiyonu. 86
b)Örf ve Âdet Hukukunun Yorumlayıcı Fonksiyonu. 87
aa) Kanun Doğrudan Örf ve Âdet Hukukuna Yollama Yapması 87
bb) Kanunun Yetersizliği Sonucu Örf ve Âdet Hukukuna Gidilmesi. 88
c)Örf vc Âdet Hukukunun Zorlayıcı Fonksiyonları 88
§ 6. Örf ve Âdet Hukukunun Saptannıasındaki Güçlükler
I. GENEL OLARAK 89
1. Örf ve Âdet Hukukunun Niteliğinden Doğan Güçlükler. 90
2. Türk Hukukuna Özgü Güçlükler 91
SONUÇ. 93
BİBLİYOGRAFYA. 101
