Yatırım Fonları

Yalçın Özge OKAT



- Kollektif Yatırım Kuruluşlarının Doğuşu, Gelişimi, Sınıflandırılması, Ab Ve Türk Hukukundaki Yeri

- Türk Hukuku Bakımından Yatırım Fonlarının Tanımı, Unsurları, Türleri, Kurucu Ve Katılma Belgesi Sahipleri Arasındaki İlişkiler

- Türk Hukuku Bakımından Yatırım Fonlarının Yönetimi, Saklaması, Katılma Belgeleri Ve Sona Ermesi

- Ab Hukukunda Yatırım Fonlarının Türk Hukuku İle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi



İÇİNDEKİLER



Birinci Bölüm

KOLLEKTİF YATIRIM KURULUŞLARININ DOĞUŞU, GELİŞİMİ, SINIFLANDIRILMASI,

AB VE TÜRK HUKUKUNDAKİ YERİ



§1. KOLLEKTİF YATIRIM KURULUŞLARININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 23

I. Gelişmiş Ülkelerde KYK’lerin Doğuşu ve Gelişimi 23

A. Doğuşu 23

B. Gelişimi 25

II. Türkiye’de KYK’lerin Doğuşu ve Gelişimi 26

A. Doğuşu 26

B. Gelişimi 27

§2. KYK’LERİN SINIFLANDIRILMASI 28

I. Güven Kuruluşu (Trust) Modeli 28

A. Kavram 29

B. Güven Kuruluşu Niteliğinde Yatırım Fonları 30

II. Sözleşmeye Dayanan Model 31

III. Ortaklığa Dayanan Model 33

A. Sabit Sermayeli Yatırım Ortaklığı 34

B. Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklığı 35

IV. KYK Modellerinin Karşılaştırılması 37

§3. KYK’LERİN AB HUKUKU’NDAKİ YERİ 40

§4. KYK’LERİN TÜRK HUKUKU’NDAKİ YERİ 40

I. Yatırım Fonları 40

II. Diğer KYK’ler 42



İkinci Bölüm

TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN

YATIRIM FONLARININ TANIMI, UNSURLARI,

TÜRLERİ, KURUCU VE KATILMA BELGESİ SAHİPLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER



§1. YATIRIM FONUNUN TANIMI 43

§2. YATIRIM FONUNUN UNSURLARI 44

I. Bir Malvarlığı Olarak Yatırım Fonları 44

II. İnançlı Mülkiyet Esası 46

III. Portföy İşletmeciliği Faaliyeti 46

IV. Fon Malvarlığının Halktan Toplanan Paralarla Oluşturulması 47

V. Halktan Katılma Belgeleri Karşılığı Para Toplanması 47

A. Katılma Belgesi Karşılığı Para Toplanması 47

B. Halktan Para Toplanması 48

VI. Portföyün Katılma Belgesi Sahipleri Hesabına İşletilmesi (Temsil İlişkisi) 50

VII. Riskin Dağıtılması İlkesi 51

§3. YATIRIM FONU TÜRLERİ 53

I. Varlık Grupları İtibariyle Fon Türleri 53

A. Bir Varlık Grubunun Hakim Olduğu Fonlar 53

B. Likit Fonlar 54

C. Endeks Fonlar 56

D. Fon Sepetleri 56

II. İstisnai Fon Türleri 57

A. Serbest Yatırım Fonları (Hedge Funds) 57

1. Kavram 57

2. “Nitelikli Yatırımcı” Kavramı 58

B. Koruma Amaçlı ve Garantili Fonlar 61

C. Borsa Yatırım Fonları 62

D. Şemsiye Fonlar 63

E. Özel Fonlar 63

F. Değişken Fonlar 64

III. Yatırım Fonlarına Benzer Nitelikte Modeller 65

A. Emeklilik Fonları 65

B. Konut Finansmanı ve Varlık Finansmanı Fonları 66

IV. Fon Tipleri 67

§4. FON KURUCUSU İLE KATILMA BELGESİ SAHİPLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 67

I. Fon Kuruculuğu 67

A. Fon Kurucusu Olabilecekler 67

B. Fon Kurucusunun İşlevi 68

C. Fon Kurucusunun Sorumluluğu 68

D. Kurucu ve Yatırımcılar Arasındaki İlişkiyi Düzenleyen Hükümler 69

II. İnançlı Mülkiyet Esası 69

A. İnançlı İşlemler 69

1. Genel Olarak İnançlı İşlemler 69

2. Kazandırma İşlemi 71

3. İnanç Sözleşmesi (Pactum Fiduciae) 72

4. İnanç Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler 73

B. Yatırım Fonları ve İnançlı Mülkiyet 73

C. Fon Malvarlığı Üzerinde Yapılamayacak İşlemler 74

III. Fon İçtüzüğü 75

A. Hukuki Niteliği 75

B. İltihaki Sözleşme Olma Niteliği 77

C. Genel İşlem Şartlarını İçermesi 77

D. “Fon İçtüzüğü” ve “Kollektif Yatırım Sözleşmesi” 79

IV. Vekalet İlişkisi 80

A. Genel Olarak 80

B. Vekalet Sözleşmesi 81

C. Yatırım Fonlarında Vekalet Hükümlerinin Uygulanması 83

V. Sonuç 84



Üçüncü Bölüm

TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN

YATIRIM FONLARININ YÖNETİMİ, SAKLAMASI, KATILMA BELGELERİ VE SONA ERMESİ



§1. YATIRIM FONLARININ YÖNETİMİ 85

I. Genel Olarak 85

II. Portföy 86

III. Portföy Yönetimi 86

IV. Portföy Yönetiminin Sınıflandırılması 87

V. Portföy Yöneticiliği ve Portföy İşletmeciliği 87

VI. Yatırım Fonu Portföylerinin Yönetimi 89

A. Fon Portföyüne Alınabilecek Varlıklar 89

B. Fon Yönetimi Yapabilecek Kuruluşlar 91

C. Fon Portföylerinin Yönetimine İlişkin Sözleşme 92

D. Fon Yöneticisi ile Katılma Belgesi Sahipleri Arasındaki Hukuki İlişki 94

§2. YATIRIM FONLARININ SAKLAMASI 97

I. Kıymetli Evrakın Saklanması 97

II. Yatırım Fonu Portföylerindeki Varlıkların Saklanması 98

A. Fon Portföyündeki Çeşitli Varlıkların Saklanması 98

B. Saklama Sözleşmesi 99

C. Saklamanın Hukuki Niteliği 100

§3. KATILMA BELGELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 100

I. Katılma Belgelerinin Kıymetli Evrak Niteliği 100

II. Kıymetli Evrak Sınıflandırmaları Açısından Katılma Belgeleri 101

A. Senette Yer Alan Hakka Göre Yapılan Sınıflandırma 101

B. Hakkın Senetten Önce Var Olup Olmadığına Göre Yapılan Sınıflandırma 104

C. Düzenlenmelerine Neden Olan Hukuki İşlem İle İlgilerine Göre Yapılan Sınıflandırma 104

D. Hak Sahibinin Saptanması Şekline Göre Yapılan Sınıflandırma 105

III. Katılma Belgelerinin “Sermaye Piyasası Aracı” ve “Menkul Kıymet” Niteliği 106

IV. Katılma Belgelerinin Kaydileştirilmesi 106

§4. KATILMA BELGELERİNİN TEMSİL ETTİĞİ HAKLAR 107

I. Geri Satım Hakkı 107

A. SPKn’da Geri Satım Hakkına Yer Verilip Verilmediği 107

B. SPKr. Tebliği ve İçtüzük Standardında Geri Satım Hakkı 108

C. Geri Satım Hakkının Hukuki Niteliği 111

II. Tasfiye Payı Alma Hakkı 114

III. Bilgi Alma Hakkı 114

IV. Kar Payı Alma Hakkının Bulunmaması 114

A. Yatırım Fonlarında Kar Payı Dağıtımı 114

B. Gelir Vergisi Kanunu Hükmü 115

§5. YATIRIM FONLARININ SONA ERMESİ VE TASFİYESİ 115

I. Sona Erme 115

II. Tasfiye 116



Dördüncü Bölüm

AB HUKUKUNDA YATIRIM FONLARININ

TÜRK HUKUKU İLE KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ



§1. AB HUKUKUNDA KYK’LER 119

I. AB Hukukunda Direktifler 119

II. DKYK (UCITS) 120

§2. DKYK’LERİN HUKUKİ STATÜSÜ, TANIMI VE UNSURLARI 122

I. DKYK’ların Hukuki Statüsü 122

II. DKYK’nın Tanımı 123

III. DKYK’nın Unsurları 123

A. Halktan Toplanan Paralarla Yatırım Yapılması 123

B. Riskin Dağıtılması İlkesine Göre Faaliyet Gösterilmesi 123

C. Geri Satım Hakkı 124

D. Üç Hukuki Statüden Biri ile Kurulmuş Olma 124

E. Fon Malvarlığının Ayrı Olması 125

§3. DKYK’LARIN KURULUŞU, YÖNETİMİ VE YÖNETİM ŞİRKETLERİ 125

I. DKYK Kuruluşu 125

II. DKYK’ların Yönetimi 126

III. Yönetim Şirketleri 127

IV. Yönetim Şirketlerinin AB’de Faaliyeti 127

V. Fon Portföyüne Alınabilecek Varlıklar 128

§4. DKYK VARLIKLARININ SAKLAMA ESASLARI 128

§5. YENİ DİREKTİF TASLAĞI: UCITS IV 130

Sonuç 133

Ek 1: FON İÇTÜZÜĞÜ STANDARDI (13.05.2009) 141

Ek 2: PORTFÖY YÖNETİM SÖZLEŞMELERİNDE BULUNMASI GEREKEN ASGARİ UNSURLAR 167

Kaynakça 175

Kavramlar Dizini 183