Yoksullak Nafakası

Dr. Öğr. Üyesi Elce TUTAR

İçindekileri

Ön Söz 

7

Kısaltmalar 

15

Giriş 

19

Birinci Bölüm

NAFAKA KAVRAMI, YOKSULLUK NAFAKASININ TÜRK HUKUKU’NDAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ VE DAYANDIĞI ESASLAR

• 1. NAFAKA KAVRAMI 

23

1. Tanım 

23

1. Türk Hukuku’nda Yoksulluk Nafakasının Diğer Nafakalarla Karşılaştırılması 

25

1. Bakım Nafakaları 

25

1. Tedbir Nafakası 

25

1. Genel Olarak 

25

1. Evlilik Birliği Devam Ederken İstenebilecek Tedbir Nafakası 

26

aaa. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Taraflarca Yerine Getirilmemesi 

26

bbb. Haklı Bir Sebebe İstinaden Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi 

27

1. Mutlak veya Nisbî Butlan Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 

28

1. Boşanma veya Ayrılık Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 

29

1. Tedbir Nafakası ile Yoksulluk Nafakasının Karşılaştırılması 

31

2. İştirak Nafakası 

33

1. Genel Olarak 

33

1. İştirak Nafakası ile Yoksulluk Nafakasının Karşılaştırılması 

35

1. Yardım Nafakası 

36

1. Genel Olarak 

36

2. Yardım Nafakası ile Yoksulluk Nafakasının Karşılaştırılması 

38

III. Boşanma Durumunda Birlikte Velayetin Nafakaya Etkisi 

39

1. Birlikte Velayet Kavramı 

39

1. Türk Medenî Kanunu’ndaki Yasal Dayanaklar 

40

1. Türk Medenî Kanunu’nun 182. Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Birlikte Velayet Kapsamında Değerlendirilmesi 

41

2. Türk Medenî Kanunu’nun 336. Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Birlikte Velayet Kapsamında Değerlendirilmesi 

42

1. İsviçre Medenî Kanunu’ndaki Yasal Dayanaklar 

45

1. İsviçre Medenî Kanunu’nun 133. Maddesinin Değerlendirilmesi 

47

2. İsviçre Medenî Kanunu’nun 298. Maddesinin Değerlendirilmesi 

47

1. Birlikte Velayetin İştirak ve Yoksulluk Nafakasına Etkisi 

48

1. İştirak Nafakası Açısından 

48

2. Yoksulluk Nafakası Açısından 

50

1. Türk Hukuku’nda Nafaka Alacağının Özellikleri 

51

1. Nafaka Alacağı, Alacaklının Rızası Bulunmadan Takas Edilemez 

51

1. Nafaka Alacağı Üzerinde Rehin Tesis Edilemez 

55

1. Nafaka Alacağı Kural Olarak Haczedilemez 

56

1. Henüz Doğmamış Nafaka Alacağından Feragat Edilemez 

57

1. Nafaka Alacağının Üçüncü Bir Kişiye Temlik Edilmesi Kural Olarak Mümkün Değildir 

59

1. Nafaka Alacağı Miras Yoluyla Geçmez 

60

1. Taraflar Arasında Açıkça Anlaşma Olmadıkça Nafaka Alacağının Kural Olarak Yabancı Para ile Ödenmesine Karar Verilemez 

60

1. Nafaka Alacağı Kural Olarak Nakden ve Peşin Olarak Ödenir, Talep Halinde Karar Tarihinden İtibaren Faize Karar Verilir 

61

1. Nafaka Alacağı Kamu Düzeni ile İlgilidir 

62

1. Türk Hukuku’nda Nafaka – Tazminat Arasındaki İlişki 

63

• 2. YOKSULLUK NAFAKASININ TÜRK HUKUKU’NDAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ VE DAYANDIĞI ESASLAR 

68

1. Yoksulluk Nafakasının Türk Hukuku’ndaki Tarihsel Gelişimi 

68

1. 17/02/1926 Tarihli 743 Sayılı Türk Kanunu Medenîsi’nin İlk Hali 

68

1. Türk Kanunu Medenîsi’nin 3444 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikten Sonraki Hali 

69

1. Türk Medenî Kanunu’ndaki Hali 

72

1. Yoksulluk Nafakasının Hukukî Niteliği 

73

III. Yoksulluk Nafakasının Dayandığı Esaslar 

74

1. Yoksulluk Nafakasına Hâkim Olan İlkeler 

76

1. Geçimini Kendi Sağlama İlkesi 

76

1. İsviçre Hukuku’nda Geçimini Kendi Sağlama İlkesi 

76

2. Alman Hukuku’nda Kendinden Sorumlu Olma İlkesi 

79

3. Avrupa Aile Hukuku Komisyonu (CEFL.) Bakımından Geçimini Kendi Sağlama İlkesi 

82

1. Evlilik Sonrası Dayanışma İlkesi 

84

1. İki İlke Arasındaki İlişki ve İlkelerin İsviçre, Alman ve Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 

92

1. Sosyal Devlet İlkesi 

95

İkinci Bölüm

YOKSULLUK NAFAKASININ ŞARTLARI,

MİKTARININ BELİRLENMESİ VE

NAFAKA MİKTARINI BELİRLEYEN ÖLÇÜTLERİN

MUKAYESELİ HUKUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

• 1. YOKSULLUK NAFAKASININ ŞARTLARI 

99

1. Evliliğin Sona Ermesi 

100

1. Boşanmanın Gerçekleşmesi 

100

1. Diğer Haller 

101

1. Evliliğin İptali Halinde Yoksulluk Nafakası 

101

2. Fiili Birlikteliklerde Yoksulluk Nafakası 

102

1. Taraflardan Birinin Talepte Bulunması 

104

III. Talep Eden Eşin Daha Ağır Kusurlu Olmaması 

106

1. Türk Hukuku’nda Yoksulluk Nafakası Açısından Kusurun Rolü 

106

1. Kusur Kavramı 

106

1. Tam (Ağır) Kusurlu Haller 

107

1. Eşit Kusurlu ve Kusursuz Haller 

108

2. Kusurun Boşanma Sebepleri Açısından İncelenmesi 

110

1. İsviçre Hukuku’nda Boşanma Sonrası Nafaka Açısından Kusurun Rolü 

112

1. Alman Hukuku’nda Boşanma Sonrası Nafaka Açısından Kusurun Rolü 

117

1. Talep Eden Eşin Boşanma Sebebiyle Yoksulluğa Düşmesi 

118

1. Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşme Şartı 

118

1. Yoksulluk Kavramı 

118

1. Genel Olarak 

118

1. Doktrin ve Uygulama 

122

2. Yoksulluk Şartının Türk, İsviçre ve Alman Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 

124

3. Yoksulluğun Boşanma Nedeniyle Ortaya Çıkması 

125

1. Yargıtay İçtihatları Işığında Boşanma Nedeniyle Yoksulluğa Düşme Koşulunun Farklı Açılardan Değerlendirilmesi 

126

1. Gelir Durumu Açısından 

126

1. Düzenli, Yeterli ve Sürekli Gelire Sahip Meslek Açısından Değerlendirme 

127

1. Genel Olarak 

127

1. Düzenli ve Sürekli Gelirin Varlığı Halinde 

128

1. Yeterli Gelirin Varlığı Halinde 

129

1. Diğer Durumların Varlığı Halinde 

133

2. Mal Varlığı Açısından 

139

3. Katılma Alacağının Yoksulluk Nafakasına Etkisi 

140

4. Maddî ve Manevî Tazminatın Varlığı Halinde Yoksulluk Durumunun Tespiti 

143

1. Nafaka Yükümlüsünün Malî Gücü ile Orantılı Olması 

145

• 2. TARAFLARIN YOKSULLUK NAFAKASI KONUSUNDA ANLAŞMALARI 

147

1. Genel Olarak 

147

1. Anlaşmalı Boşanma Halinde 

148

1. Anlaşmalı Boşanma Sebebi Dışındaki Bir Sebebin Varlığı Halinde 

149

1. Anlaşmanın Geçerlik Koşulları 

149

1. Anlaşmanın İçeriği, Onayı ve Geçerliliği 

150

1. Anlaşmanın İçeriği 

150

2. Anlaşmanın Onayı ve Geçerliliği 

152

1. Anlaşmanın Konusu 

154

III. Yoksulluk Nafakası Anlaşmasının Hukukî Niteliği 

159

• 3. YOKSULLUK NAFAKASININ HÂKİM TARAFINDAN BELİRLENMESİ 

160

1. Miktarın Belirlenmesi 

160

1. Türk Hukuku’nda 

160

1. İsviçre Hukuku’nda Nafaka Miktarını Belirleyen Ölçütler ve Bu Ölçütlerin Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 

161

1. Evlilik Süresince Eşlerin Görev Dağılımı (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 1) 

162

1. Çifte Gelirli (Modern) Evlilik Modeli 

163

1. Geleneksel Evlilik Modeli 

165

1. Ek Gelirli Evlilik Modeli 

166

1. %50 ile %90 

166

1. %50’den az 

167

2. Evliliğin Süresi (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 2) 

169

3. Evliliğin Devamı Sırasındaki Yaşam Standardı (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 3) 

172

4. Eşlerin Yaş ve Sağlık Durumları (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 4) 

174

5. Eşlerin Gelir ve Mal Varlığı Durumu (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 5) 

176

6. Müşterek Çocukların Bakımının Kapsamı ve Süresi (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 6) 

179

7. Eşlerin Mesleki Eğitim ve Kariyer Beklentileri ile Çalışma Yaşamına Yeniden Uyum Sağlayabilmesi için Varsayılan (Muhtemel) Harcamalar (ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 7) 

182

8. Eşlere Emeklilik Maaşı, Yaşlılık Aylığı ve Ölüm Aylığı gibi Devlet ya da Özel Kurumlar Tarafından Yapılan veya Yapılması Beklenen Sosyal Yardımlar

(ZGB. Art. 125/2 Ziffer: 8) 

183

1. Nafaka Miktarında Değişiklik Yapılması 

184

1. Nafaka Miktarının Artırılması 

186

1. Nafaka Miktarının Azaltılması 

190

1. Nafaka Miktarının Uyarlanması 

192

1. Türk Hukuku’nda Nafaka Miktarının Uyarlanması 

192

2. İsviçre Hukuku’nda Nafaka Miktarının Uyarlanması 

195

Üçüncü Bölüm

YOKSULLUK NAFAKASININ

SÜRESİNİN BELİRLENMESİ VE SONA ERMESİ

• 1. YOKSULLUK NAFAKASININ SÜRESİNİN BELİRLENMESİ 

197

1. Nafakanın Süresine İlişkin Öğretideki Görüşler 

197

1. Yoksulluk Nafakasına Bir Üst Sınır Getirilmesi Gerektiğini Öne Süren Görüş 

198

1. Yoksulluk Nafakasının Süresiz Ödenmesinin Doğru Olduğunu Savunan Görüş 

200

1. Yoksulluk Nafakasının Sınırlı Süreli Olması Gerektiğini Öne Süren Görüş 

201

1. Uygulama 

204

1. Yoksulluk Nafakasının Süresiz Oluşu Hakkında Yargıtay Uygulaması 

204

1. Yoksulluk Nafakasının Süresiz Oluşu Hakkında Anayasa Mahkemesi Kararı 

206

1. İptal Başvurusunun Gerekçeleri 

206

2. Anayasa Mahkemesi’nin Oy Çokluğuyla Aldığı Karar ve Gerekçeleri 

207

3. Karşı Oy Gerekçesi 

208

4. Anayasa Mahkemesi Kararının Değerlendirilmesi 

209

III. Meclis Araştırması Komisyonu Raporu 

211

1. Görüş ve Değerlendirmelerimiz 

212

• 2. YOKSULLUK NAFAKASININ SONA ERMESİ 

214

1. Yoksulluk Nafakası Borcunun İfayla Sona Ermesi 

215

1. Yoksulluk Nafakası Borcunun İfası 

215

1. Yoksulluk Nafakası Borcunun İfa Edilmemesi ve Sonuçları 

217

1. Yoksulluk Nafakasının Tarafların Anlaşmasıyla Sona Ermesi 

219

III. Yoksulluk Nafakasının Kendiliğinden Sona Ermesi 

220

1. Nafaka Alacaklısının Yeniden Evlenmesi 

220

1. Nafaka Alacaklısının veya Nafaka Borçlusunun Ölmesi 

222

1. Yoksulluk Nafakasının Mahkeme Kararı ile Sona Ermesi 

222

1. Nafaka Alacaklısının Fiilen Evliymiş gibi Yaşaması 

223

1. Nafaka Alacaklısının Haysiyetsiz Hayat Sürmesi 

226

1. Nafaka Alacaklısının Yoksulluğunun Ortadan Kalkması 

228

1. Yoksulluk Nafakasının Zamanaşımı Yoluyla Sona Ermesi 

230

Sonuç 

233

Kaynakça 

241

Kavram Dizini 

257