Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Temini ve Ticareti Suçları

"UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TEMİNİ VE TİCARETİ SUÇLARI



Yusuf YAŞAR



- Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Tanımlanması, Sınıflandırılması, Etkileri ve Tarihçesi

- Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddelerin Yasaklanması ve Kontrol Altına Alınmasına Yönelik Kurulan Uluslar arası Örgütler ve Sözleşmeler

- Mukayeseli Hukukta ve Hukukumuzda Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Temini ve Ticareti Suçları

- Türk Ceza Kanununda Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları





İÇİNDEKİLER



Sunuş 7

Önsöz 9

Kısaltmalar 17

Giriş 19



Birinci Bölüm

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN TANIMLANMASI,

SINIFLANDIRILMASI, ETKİLERİ VE TARİHÇESİ



I. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE 23

1. Kavram 23

2. Tanım 24

3. Tanım ve Terim Sorunu 27

4. Kanaat 28

II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI 29

1. Genel Olarak Sınıflandırmalar 29

2. Kanaat 32

III. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER 33

1. Haşhaş Bitkisi ve Afyonun Tarihçesi 33

2. Morfinin Tarihçesi 35

3. Eroinin Tarihçesi 36

4. Esrarın Tarihçesi 39

5. Kokainin Tarihçesi 40

IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER VE ÇEŞİTLERİ 41

1. Haşhaş Bitkisi ve Afyon 41

A. Haşhaş Bitkisi 41

B. Afyon ve Elde Edilişi 41

C. Kullanımı ve Etkileri 42

2. Afyon Türevleri 43

A. Morfin 43

a. Morfin ve Elde Edilişi 43

b. Kullanımı ve Etkileri 43

B. Eroin 44

a. Eroin ve Elde Edilmesi 44

b. Kullanımı ve Etkileri 44

3. Hint Keneviri ve Esrar 46

A. Hint Keneviri Bitkisi 46

B. Hint Kenevirinden Elde Edilen Maddeler 46

a. Kenevir Reçinesi (Esrar Macunu) 46

b. Kenevir Yağı 47

c. Esrar ve Elde Edilişi 47

d. Marihuana 48

C. Kullanımı ve Etkileri 48

4. Koka Bitkisi ve Kokain 49

A. Genel Olarak Koka Yaprakları ve Formları 49

a. Koka Macunu 49

b. Kokain, “Crack”, “Free Base” 50

B. Kokainin Kullanımı 50

C. Kokainin Etkileri 51

5. Sentetik Yollarla Elde Edilen Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler 52

A. Depressantlar 52

a. Benzodiazepinler 52

b. Barbituratlar 53

c. Metakalon 54

B. Halusünojenler (Hayal Gördürücüler) 54

a. LSD 54

b. Phencyclidine (PCP) 55

c. Meskalin/Peyote Kaktüs 55

d. Psilocybe Mantarlar/Psilocybin 56

C. Stimulantlar (Uyarıcılar) 57

a. Amfetamin Grubu Maddeler 57

b. Ecstasy Grubu Maddeler 58

V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN KULLANICI ÜZERİNDE BIRAKTIĞI ETKİLER 59

1. Bağımlılık (Substance Dependence) 59

A. Fiziksel Bağımlılık 60

B. Psikolojik Bağımlılık (Ruhi Bağımlılık) 61

2. Alışkanlık (Drug Addiction) 62

3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Düşkünlüğü (Substance Abuse) 63

4. Tolerans (Bağışıklık) 63

5. Yoksunluk (Sendromu) Belirtileri 64

VI. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN CEZA HUKUKU ALANINA SOKULMASININ NEDENLERİ 64

1. Genel Olarak 64

2. Toplumsal Yaklaşımlar, Değer Yargıları ve Bunların Etkisi 65

3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımının Suç ve Suçluluğa Etkileri 66

4. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Bir Kısmının Suç Olmaktan Çıkarılmasına Yönelik Çabalar 68



İkinci Bölüm

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN YASAKLANMASI VE KONTROL ALTINA ALINMASINA YÖNELİK KURULAN

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE SÖZLEŞMELER



I. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER 73

1. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Maddeler Komisyonu 73

2. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 74

3. Uyuşturucu Maddelerin Suiistimali Kontrol Fonu (UNFDAC) 74

4. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP) 75

5. Avrupa Konseyi ve Pompidou Grubu 75

II. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 75

1. 1909 Şanghay Afyon Antlaşması 76

2. 1912 La Haye Afyon Mukavelesi 76

3. 1914 La Haye Afyon Konferansı 77

4. 1925 Cenevre Afyon Mukavelesi 77

5. 1931 Cenevre Afyon Mukavelesi 78

6. Zararlı İlaçların Gayrimeşru Ticaretinin Men’i Hakkındaki 1936 Cenevre Mukavelesi 79

7. Sentetik Uyuşturucu Maddeler Hakkında 1948 Paris Protokolü 80

8. 1953 Newyork Afyon Protokolü 81

9. Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi 81

10. 1971 Psikotropik Maddelere Dair Sözleşme 83

11. Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı 1988 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 84

III. TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU ANTLAŞMALARIN İÇ HUKUKUMUZDAKİ YERİ 86



Üçüncü Bölüm

MUKAYESELİ HUKUKTA VE HUKUKUMUZDA UYUŞTURUCU VEYA

UYARICI MADDE TEMİNİ VE TİCARETİ SUÇLARI



I. MUKAYESELİ HUKUKTA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TEMİNİ VE TİCARETİ SUÇLARI 89

1. Amerika Birleşik Devletleri 89

2. Japonya 92

3. Rusya 94

4. Kanada 96

5. Yunanistan 96

6. İsveç 98

7. Almanya 100

II. ÜLKEMİZDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR VE YASAL DÜZENLEMELER 104

1. İslam Hukukuna Göre Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 104

2. Osmanlılarda Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 110

3. Cumhuriyet Dönemi’nde Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 113

A. Anayasal Düzenlemeler 113

B. Türk Ceza Kanunu Dışındaki Yasal Düzenlemeler 114

a. 984 Sayılı Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanun 114

b. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıha Kanunu 114

c. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 115

d. 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun 116

e. 2559 Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu 117

f. 3298 Sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun 118

g. 5584 Sayılı Posta Kanunu 119

h. 4208 Sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun 119



Dördüncü Bölüm

TÜRK CEZA KANUNUNDA UYUŞTURUCU VEYA

UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARI



I. GENEL OLARAK 121

II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TEMİNİ (İMAL-İTHAL-İHRAÇ) SUÇLARI 122

1. Korunan Hukuki Yarar 122

2. Suçun Maddi Unsuru 123

A. Hareket 123

a. İmal Etme 124

aa. Kavram ve Tanımı 124

bb. İmal Etme Hareketinin Özellikleri 126

cc. İmal Etme ile İlgili Yargıtay Kararları 128

b. İthal Etme 134

aa. Kavram ve Tanım 134

bb. İthal Etme Hareketinin Özellikleri 135

cc. İthal Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları 137

c. İhraç Etme 141

aa. Kavramı ve Tanımı 141

bb. İhraç Etme Hareketinin Özellikleri 141

cc. İhraç Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları 144

B. Suçun Faili ve Mağduru 160

C. Suçun Konusu 164

3. Suçun Manevi Unsuru 167

A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Bakımından 167

B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Bakımından 170

C. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Fiili Bakımından Manevi Unsur 173

4. Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru 176

5. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 177

A. Teşebbüs 177

a. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Hareketi Bakımından 177

b. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Hareketi Bakımından 180

c. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Hareketi Bakımından 183

B. İştirak 190

C. İçtima 191

III. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ SUÇLARI 197

1. Genel Olarak 197

2. Korunan Hukuki Yarar 198

3. Suçun Maddi Unsuru 199

A. Hareket 199

a. Satış-Satın Alma-Satışa Arz 199

aa. Kavram ve Tanım 199

bb. Satış Hareketinin Özellikleri 199

cc. Satışa Arz Hareketinin Özellikleri 203

dd. Satın Alma Hareketinin Özellikleri 204

ee. Satma-Satın Alma-Satışa Arz ile İlgili Yargıtay Kararları 205

b. Başkalarına Verme veya Kabul Etme 212

aa. Kavram ve Tanım 212

bb. Başkalarına Verme-Kabul Etme Hareketinin Özellikleri 212

cc. Başkalarına Verme ve Kabul Etme ile İlgili Yargıtay Kararları 213

c. Bulundurma 215

aa. Kavram ve Tanım 215

bb. Bulundurma Hareketinin Özellikleri 215

cc. Bulundurma ile İlgili Yargıtay Kararları 217

d. Sevk Etme ve Nakletme 235

aa. Kavram ve Tanım 235

bb. Sevk ve Nakletme Hareketinin Özellikleri 235

cc. Sevk Etme ve Nakletme ile İlgili Yargıtay Kararları 237

e. Depolama 242

f. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Tedarikine Aracı Olma 243

B. Suçun Faili ve Mağduru 245

3. Suçun Manevi Unsuru 247

4. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 250

A. Teşebbüs 250

B. İştirak 252

C. İçtima 254

IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TEMİN VE TİCARETİ SUÇLARINDA CEZAYI ETKİLEYEN NEDENLER 262

1. Cezayı Ağırlaştırıcı Nedenler 262

A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Cinsi 262

B. Suç İşlemek İçin Teşkil Edilmiş Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Suçun İşlenmesi (Teşekkül Hali) 272

C. Teşekkül Oluşturma 308

D. Topluluk Hali 313

E. Meslek San’at veya Geçim Vasıtası Haline Getirme 315

F. On Sekiz Yaşını Bitirmeyen Küçüklerin veya Ceza Ehliyetine Sahip Olmayanların Suçta Kullanılması 320

G. Fiili İşleyenlerin Sağlık Mesleği Mensubu Olması 321

H. Suçun İşlendiği Yer ve Araç 322

İ. Fiilin Memuriyet Vazife ve Nüfuzunu Suiistimal Suretiyle İşlenmesi 325

J. Neticenin Ağırlığı 326

2. Cezayı Ortadan Kaldıran veya Hafifleten Nedenler 328

A. Cezayı Ortadan Kaldıran Nedenler 328

B. Cezayı Hafifletici Nedenler 331

a. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım 331

b. Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım 333

c. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım; Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım ile İlgili Yargıtay Kararları 334

V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TEMİN VE TİCARETİ SUÇLARINDA YAPTIRIM 363

1. Yabancı Ülkede Hükmolunan Cezanın Etkisi 363

2. Yaptırımlar 369

A. Cezalar 369

B. Güvenlik Tedbirleri 371

a. Memuriyetten Men veya Meslek ve Sanatın İcrasının Tadili 371

b. Müsadere 372

3. Ağırlaştırıcı ve Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi 374

A. Ağırlaştırıcı Nedenlerin Cezaya Etkisi 374

B. Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi 375

C. Uyuşturucu veya Uyarcı Madde İmal ve Ticareti Suçlarında Yaptırımın Belirlenmesine İlişkin Yargıtay Kararları 375

4. Tekerrür 394

5. 765 Sayılı TCK ile 5237 Sayılı TCK Hükümlerinden Lehe Kanun’un Belirlenmesi ve İlgili Yargıtay Kararları 398

VI. KOVUŞTURMA 442

1. Görev 442

2. Yetki 443

3. Yargılama Usulü 444

Sonuç 465

Kaynakça 471

Kavramlar Dizini 479

"