Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu İç Yönergesi

Dr. Öğr. Üyesi Zehra İlgün MAĞDEN ÇAMLI

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  7

İÇİNDEKİLER 11

KISALTMALAR . 19

GİRİŞ .23

1. Konunun Takdimi ve Sınırlandırılması23

KONUNUN TAKDİMİ 23

KONUNUN SINIRLANDIRILMASI. 25

BİRİNCİ BÖLÜM

ŞİRKET İÇİ BİR DÜZENLEME OLARAK İÇ YÖNERGE VE

YÖNETİM KURULU İÇ YÖNERGESİ

2. Anonim Şirketlerde İç Yönerge Terimi27

TERİM SORUNU . 27

TANIMI. 30

III. TÜRLERİ . 33

Zorunlu Olup Olmamasına Göre . 33

Zorunlu İç Yönergeler 33

Türk Ticaret Kanunu’ndan Kaynaklanan Zorunluluk . 33

Diğer Kanunlar Uyarınca Yönetim Yetkisinin Devrinden

Kaynaklanan İç Yönerge Çıkarma Zorunluluğu 36

Zorunlu Olmayan İç Yönergeler 39

Düzenlediği Konulara Göre . 47

Organizasyon Yönergeleri (İç Yönergeler). 47

İş Yönergeleri 47

Yönergeyi Çıkaran Organa Göre 49

Yönetim Kurulu Tarafından Çıkarılan İç Yönergeler 49

Genel Kurul Tarafından Çıkarılan İç Yönergeler 51

12 İçindekiler

Yöneticiler Tarafından Çıkarılan İç Yönergeler.56

Ticaret Siciline Tescil Edilip Edilmemesine Göre57

Ticaret Siciline Tescil Edilmesi Gereken İç Yönergeler .57

Ticaret Siciline Tescil Edilmesi Gerekmeyen İç Yönergeler 60

YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE İÇ YÖNERGE TERİMİ .62

İsviçre Hukukunda .62

Alman Hukukunda .63

Avusturya Hukukunda .69

İngiliz Hukukunda 71

Amerikan Hukukunda 73

3. Şirket İçi Bir Düzenleme Olarak Yönetim Kurulu İç Yönergesi. 74

TANIMI .74

HUKUKİ NİTELİĞİ 74

Normlar Hiyerarşisinde Kanun ve Esas Sözleşmenin Altında Bulunması.74

Bağlayıcı Etkisi Olması75

Çerçeve Bir Metin Olması 75

III. İŞLEVLERİ 76

Yönetim Kurulunun Organizasyon Özgürlüğüne Hizmet Etmesi .76

Şirket Yönetim Teşkilatını İçermesi78

İhtiyaca Göre Kolayca Değiştirilebilmesi80

Yönetimin Devri Hâlinde Sorumluluğu Sınırlandırıcı Etkisi 80

UNSURLARI.82

Maddi Unsurları.82

Esas Sözleşmeye ve Emredici Hukuk Kurallarına Aykırı Olmaması 82

Yönetim Kurulunun Yetki Alanında Kalan Konulara İlişkin

Düzenlemeler İçermesi 84

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Genel Kurul ve

Yönetim Kurulu Arasındaki Yetki Dağılımı .84

Yönetim Kurulunun Yetkisi Kapsamında Kalan Konularda İç

Yönerge ile Düzenleme Yapması86

Yönetim Kurulunun İç Yönerge ile Devredilemez ve

Vazgeçilemez Yetkileri Kapsamında Kalan Konuları

Düzenlenmesi86

İçindekiler 13

Yönetim Kurulunun İç Yönerge ile Devredilemez ve

Vazgeçilemez Yetkileri Dışında “Yönetim Yetkisi”

Kapsamında Kalan Konuları Düzenlemesi. 90

Yönetim Kurulunun İç Yönerge ile TTK m. 374’te

Öngörülen Karineden Kaynaklı Yetkisi Kapsamında Kalan

Konuları Düzenlemesi. 92

Yönetim Kurulunun Yöneticilere Devredilen Konuları İç

Yönerge ile Düzenleyebilmesi. 93

Yönetim Kurulunun Yetkisi Kapsamında Kalan Konularda

İstişari Oylama ile İç Yönergede Düzenleme Yapması  94

Şekli Unsurları . 96

Geçerli Bir Yönetim Kurulu Kararına Dayanması. 96

Yazılı Olması 97

Yönetim Yetkisinin Devrinin Öngörülmesi Hâlinde Esas Sözleşmede

Hüküm Bulunması. 102

DİĞER DÜZENLEME VE UYGULAMALARLA İLİŞKİSİ 106

Kanunla İlişkisi. 106

Esas Sözleşmeyle İlişkisi 109

Hiyerarşik İlişkisi 109

Anonim Şirketlerde Organlar Arasındaki Yetki Dağılımı Bağlamında

İlişkisi. 110

İkincil Düzenlemelerle İlişkisi 112

Şirket İçi Örf ve Âdet Hukuku Kurallarıyla İlişkisi 114

İmza Sirküleriyle İlişkisi . 117

Şirketin Temsili İçin Verilen Vekâletnamelerle İlişkisi. 119

HÜKÜM VE SONUÇLARINI KAYBETMESİ 122

Yönetim Kurulu Tarafından Yürürlükten Kaldırılması ve Yürürlük

Süresinin Sona Ermesi. 122

Yönetimin Devrinin Öngörülmesi Hâlinde Esas Sözleşmesel Dayanağını

Kaybetmesi . 124

Geçersizliğinin Bir Mahkeme Kararı ile Tespit Edilmesi 127

VII. PAY SAHİPLERİ VE ALACAKLILARIN İÇ YÖNERGE HAKKINDA BİLGİ ALMA

HAKKI. 128

Kanuni Düzenlemenin Amacı 128

Bilgilendirmenin Kapsamı ve Şekli 129

14 İçindekiler

Bilgi İsteme Hakkını Haiz Olanlar .133

Pay Sahipleri 133

Alacaklılar.135

Bilgi İstemi .136

Bilgi İsteminin Reddedilmesi ve Sonuçlar 139

Bilgi İsteminin Haklı Sebeplerle Reddi .139

Bilgi İsteminin Haksız Olarak Reddi veya Eksik Bilgi Verilmesi

Hâlinde Gidilebilecek Hukuki Yollar .141

İKİNCİ BÖLÜM

YÖNETİM KURULU İÇ YÖNERGESİNİN İÇERİĞİ

4. Genel Bakış145

5. Başlangıç ve Amaç .147

BAŞLANGIÇ .147

AMAÇ VE İÇERİK .147

III. KANUNİ DAYANAK147

TANIMLAR 148

ŞİRKET YÜRÜTME ORGANLARINA GENEL BAKIŞ.148

İÇ YÖNERGENİN İLGİLİ KİŞİLERE GÖNDERİLMESİ149

6. Yönetim Kurulunun Konumu ve Oluşumu 149

YÖNETİM KURULUNUN ŞİRKET ORGANİZASYONUNDAKİ KONUMU VE

YAPISI .149

YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SAYISI.149

III. YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNE ADAY GÖSTERİLECEK KİŞİLERİN NİTELİKLERİ .152

BELİRLİ GRUPLARIN YÖNETİM KURULUNDA TEMSİLİ 155

TÜZEL KİŞİLERİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ .157

KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ VE YÖNETİM

KURULUNDA TEMSİLİ .159

VII. YÖNETİM KURULUNUN BOŞALAN ÜYELİK İÇİN SEÇİM YAPMASI .160

VIII. DİĞER DÜZENLEMELER.163

7. Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri .164

GENEL KURULLA İLGİLİ GÖREV VE YETKİLERİ .165

İçindekiler 15

TİCARİ DEFTERLERİN TUTULMASI, YILLIK FAALİYET RAPORU VE KURUMSAL

YÖNETİM AÇIKLAMASININ DÜZENLENMESİ 169

III. BORCA BATIKLIK HÂLİNDE MAHKEMEYE BİLDİRİMDE BULUNULMASI 170

KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNDE SERMAYE ARTTIRIMI 172

SERMAYE KOYMA BORCUNUN YERİNE GETİRİLMEMESİ HÂLİNDE YAPTIRIM

UYGULANMASI  173

8. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hakları ve Yükümlülükleri 175

ÖZEN VE SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ 175

Müzakerelere Katılma Yasağı 177

Şirketle İşlem Yapma Yasağı 182

Şirkete Borçlanma Yasağı 188

Rekabet Yasağı 194

İçeriden Öğrenenlerin Ticareti Yasağı . 201

Sır Saklama Yükümlülüğü 202

EŞİT DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 206

III. YÖNETİM KURULU TOPLANTILARI İLE İLGİLİ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER . 207

DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER . 208

BİLGİ ALMA VE İNCELEME HAKKI. 208

UZMANLARA DANIŞMA HAKKI 216

VII. MALİ HAKLAR. 216

9. Yönetim Kurulundaki Özel Görev ve Konumlar.223

YÖNETİM KURULU BAŞKANI 223

YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ 234

III. ONURSAL BAŞKAN . 236

MURAHHAS ÜYE 238

YÖNETİM KURULU SEKRETERİ . 247

LİDER YÖNETİCİ (LEAD DIRECTOR). 250

VII. BAĞIMSIZ YÖNETİM KURULU ÜYESİ 252

10. Yönetim Kurulu Toplantıları.254

TOPLANTI SIKLIĞI, ZAMANI VE TOPLANTI YERİ 255

TOPLANTI İSTEMİ. 257

III. TOPLANTIYA ÇAĞRI 262

16 İçindekiler

TOPLANTI GÜNDEMİ 271

ÜYELERİN TOPLANTIYA KATILIMI .274

TOPLANTIYA KATILABİLECEK DİĞER KİŞİLER.278

VII. TOPLANTIYA ELEKTRONİK ORTAMDA KATILIM 280

VIII. TOPLANTI YAPILMAKSIZIN ELDEN DOLAŞTIRMA YOLUYLA KARAR ALINMASI .281

TOPLANTININ YÜRÜTÜLMESİ .286

Toplantı Yönetimi 286

Raporlama .288

Yönetim Kurulu Toplantı ve Karar Tutanağı.289

TOPLANTI VE KARAR YETER SAYISI .295

Kanuni Düzen.295

Yönetim Kurulu İç Yönergesinde Yeter Sayılara İlişkin Düzenleme

Yapılması297

Esas Sözleşme ve İç Yönerge ile Belirli Bir Grubu Temsil Eden Yönetim

Kurulu Üyelerine Veto Hakkı Tanınıp Tanınamayacağı Sorunu .300

Esas Sözleşme ve İç Yönerge ile Yönetim Kurulu Başkanına Üstün Oy

Tanınıp Tanınamayacağı Sorunu304

11. Yönetim Yetkisinin Devri ve Yönetim Yetkisinin Devredildiği Görevler306

YÖNETİM YETKİSİNİN DEVRİ.306

YÖNETİM YETKİSİNİN DEVREDİLDİĞİ GÖREVLER313

III. İCRA KURULU316

Terim Sorunu .316

İcra Kurulunun Hukuki Niteliği ve İç Yönergede Düzenlenişi.319

İcra Kurulu Üyeleri .325

CEO (Chief Executive Officer-Vorsitzender der Geschäftsleitung).325

CFO (Chief Financial Officer-Finanzchef) .329

COO (Chief Operating Officer-Stabschef) 330

CIO (Chief Informations Officer) 330

CHRO (Chief Human Resources Officer) 331

Diğer Üyeler .331

12. Şirketin Temsili331

ŞİRKETİ TEMSİLE YETKİLİ KİŞİLER 331

TTK m. 371/7 UYARINCA ÇIKARILACAK TEMSİLE İLİŞKİN İÇ YÖNERGE .336

İçindekiler 17

Yetkileri Konu ve Miktar İtibariyle Sınırlandırılmış Bir Anonim Şirket

Temsilcisinin Ticaret Siciline Tesciline Olanak Sağlaması 336

Sınırlı Yetkili Ticari Vekil ve Diğer Tacir Yardımcısı Olarak Atanabilecek

Kişilerin Temsile Yetkili Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleri ve Şirkete

Hizmet Akdi ile Bağlı Olan Kişiler Olması  338

Kişilere Tanınan Görev ve Yetkilerin Değil Kişilerin Atanacağı Görevlere

İlişkin Görev ve Yetkilerin Belirlenmesi. 339

Tescil ve İlanının Zorunlu Olması 340

İlgili Görevlere Atamanın Yönetim Kurulu Kararı ile Yapılması . 343

Sınırlı Yetkili Ticari Vekil ve Diğer Tacir Yardımcılarının Organsal

Sorumluluğunun Bulunmaması. 344

13. Komiteler 349

HUKUKİ NİTELİKLERİ 349

İÇ YÖNERGEDE DÜZENLENMELERİ 352

Genel Olarak . 352

Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu ve Bankacılık

Kanunu’nda Düzenlenen Komiteler  355

Denetim Komitesi 355

Riskin Erken Saptanması Komitesi 361

Kurumsal Yönetim Komitesi 363

Aday Gösterme Komitesi 365

Ücret Komitesi. 367

Kredi Komitesi . 370

Uygulamada Ortaya Çıkan Komiteler 372

14. Şirketler Topluluğuna Özgü Hükümler374

15. İç Yönergenin Yorumlanması .375

16. Sonuç Hükümleri.379

İÇ YÖNERGENİN DÜZENLİ OLARAK GÖZDEN GEÇİRİLMESİ 379

İÇ YÖNERGENİN YÜRÜRLÜĞÜ VE DEĞİŞTİRİLMESİ 379

III. İÇ YÖNERGENİN GİZLİLİĞİ VEYA KAMUYA AÇIKLANMASI 383

İÇ YÖNERGENİN DİĞER BELGELERLE İLİŞKİSİ . 384

İÇ YÖNERGENİN İMZALANMASI. 384

17. Şirket Organizasyon Şeması.387

18 İçindekiler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YÖNETİM KURULU İÇ YÖNERGESİNİN İHLAL EDİLMESİ

VE GEÇERSİZLİĞİ

18. İhlal Edilmesi .391

İÇ YÖNERGENİN USULE İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİN İHLALİ.392

Kanunu Tekrarlayan, Açıklayan ve Kanunda Öngörülen İmkânı

Genişleten Hükümlerin İhlali .393

İç Yönergeyle Öngörülen Hükümlerin İhlali.397

İç Yönergeyle Öngörülen Salt Düzenleyici Nitelikteki Hükümlerin

İhlali .397

İç Yönergeyle Öngörülen ve Yönetim Kurulunun İradesinin

Oluşumuna Doğrudan Etki Eden Hükümlerin İhlali .399

İÇERİĞİ İÇ YÖNERGEYE AYKIRI YÖNETİM KURULU KARARIYLA İHLAL.402

III. İÇ YÖNERGEYE AYKIRI İŞ VE İŞLEMLERLE İHLAL405

19. Geçersizliği 410

İÇ YÖNERGEYE İLİŞKİN YÖNETİM KURULU KARARININ USUL HÜKÜMLERİNE

AYKIRI OLARAK ALINMASI NEDENİYLE GEÇERSİZLİK 410

İÇ YÖNERGENİN İÇERİĞİNİN KANUN VEYA ESAS SÖZLEŞMEYE AYKIRILIĞI

NEDENİYLE GEÇERSİZLİK.413

III. GEÇERSİZ İÇ YÖNERGE UYARINCA ALINAN YÖNETİM KURULU

KARARLARININ HUKUKİ DURUMU .415

İlgili Görevlere Atama Yapılması İçin Çıkarılması Zorunlu Olan İç

Yönergeler Bakımından .415

Diğer İç Yönergeler Bakımından 417

İç Yönergenin Usul Hükümlerine Aykırı Olarak Kabul Edilmesi

Hâlinde.417

İç Yönergenin İçeriğinin Kanun veya Esas Sözleşmeye Aykırı Olması

Hâlinde.419

ŞİRKETİN GEÇERSİZ İÇ YÖNERGE UYARINCA YAPTIĞI İŞ VE İŞLEMLERİN

ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI İLERİ SÜRÜLMESİ421

SONUÇ.425

KAYNAKLAR.441