Dr. Remzi DEMİR
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
İÇİNDEKİLER. 7
KISALTMALAR 13
PLAN .15
GİRİŞ17
BİRİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ KAVRAMINA GENEL BAKIŞ
YAPAY ZEKÂ KAVRAMI, UNSURLARI, TÜRLERİ VE AVRUPA BİRLİĞİ YAPAY ZEKÂ
DÜZENLEMESİNE İLİŞKİN TÜZÜK TEKLİFİ’NE GÖRE YAPAY ZEKÂ SİSTEMİ TÜRLERİ .22
YAPAY ZEKÂ KAVRAMI 22
Zekâ Hakkında Genel Bilgiler. 22
Yapay Zekâ Kavramı 24
YAPAY ZEKÂNIN UNSURLARI. 30
Genel Olarak Makine Öğrenmesi (Machine Learning) 31
Makine Öğrenmesinin Alt Bileşenleri 34
Denetimli, Denetimsiz ve Yarı Denetimli Öğrenme . 34
Denetimli Öğrenme. 34
Denetimsiz Öğrenme 36
Yarı Denetimli Öğrenme 36
Pekiştirmeli Öğrenme (Reinforcement Learning) 37
Derin Öğrenme (Deep Learning) 38
YAPAY ZEKÂ TÜRLERİ 40
Birinci Ayırım . 40
Dar Yapay Zekâ (Narrow Artificial Intelligence) . 40
Geniş Yapay Zekâ (General Artificial Intelligence) . 42
Süper Yapay Zekâ. 44
8 İçindekiler
İkinci Ayırım. 45
Reaktif/ Tepki Veren Yapay Zekâ (reaktive artificial inelligence). 45
Sınırlı Hafızalı Yapay Zekâ (limited memory artificial intelligence) 45
Zekâ Zihin Teorisi (theory of mind artificial intelligence). 46
Kendinin Farkında Olan Yapay Zekâ (selfaware artificial intelligence). 47
AVRUPA BİRLİĞİ YAPAY ZEKÂ DÜZENLEMESİNE İLİŞKİN TÜZÜK TEKLİFİ’NE GÖRE
YAPAY ZEKÂ SİSTEMİ TÜRLERİ 48
Kabul Edilemez Risk (Unacceptable risk). 48
Yüksek Risk (High Risk) 50
Sınırlı Risk (Limited Risk) 53
Minimal Risk 54
YAPAY ZEKÂNIN TARİHSEL GELİŞİMİ, GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DEĞİŞİMLERİ55
YAPAY ZEKÂNIN TARİHSEL GELİŞİMİ. 55
Yapay Zekânın Uluslararası Gelişimi 55
İlk Ulusal Yapay Zekâ Strateji Belgesi 57
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YAPAY ZEKÂ DEĞİŞİMLERİ 59
Toplumsal Yaşamda Değişimler. 60
Ekonomi ve İş Dünyasında Değişimler. 61
Hukuksal Düzenlemeler ile Yargılama Faaliyetleri Üzerindeki Değişimler. 64
Kamu Güvenliğinde Değişimler . 66
Bilim ve Sanat Dünyasında Değişimler 68
III. YAPAY ZEKÂNIN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİNİN DEĞERLENDİLMESİ.69
YAPAY ZEKÂNIN OLUMLU YÖNLERİ 69
YAPAY ZEKÂNIN OLUMSUZ YÖNLERİ 72
KANAATİMİZ . 76
İKİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ NİTELİĞİ
YAPAY ZEKÂNIN EŞYA NİTELİĞİNDE OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ 80
YAPAY ZEKÂNIN ESER NİTELİĞİNDE OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ 82
III. YAPAY ZEKÂNIN KİŞİLİĞE SAHİP OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞLER 83
İNSANA DENK BİR KİŞİLİK VERİLMESİNE İLİŞKİN GÖRÜŞ. 83
TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİP OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ 85
İçindekiler 9
ELEKTRONİK KİŞİLİĞE SAHİP OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ 87
İNSAN OLMAYAN KİŞİ (NON-HUMAN PERSON) OLDUĞUNA DAİR GÖRÜŞ. 90
KÖLELİK GÖRÜŞÜ 92
KANAATİMİZ.94
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÜRÜN SORUMLULUĞUNA GENEL BAKIŞ,
KONUYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR, TANIMI ve HUKUKİ NİTELİĞİ
ÜRÜN SORUMLUĞUNA GENEL BAKIŞ97
KONUYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR .100
ÜRÜN 100
Madde. 101
Müstahzar . 102
Eşya . 103
İMALATÇI (ÜRETİCİ) 105
İmalatçı 106
İmalatçı Sayılmayan Kişiler 109
Kan Verenler 109
İmalatçıdan İş Alanlar 110
İTHALATÇI . 110
ARA ÜRÜN İMALATÇISI VEYA İTHALATÇISI . 113
DAĞITICI 113
ÜRÜNDE DEĞİŞİKLİK YAPAN İTHALATÇI VE DAĞITICILAR 115
YETKİLİ TEMSİLCİ. 116
NİHAİ KULLANICI. 116
III. ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ .117
TANIMI 117
HUKUKİ NİTELİĞİ. 118
Genel Olarak 118
Tehlike Sorumluluğu Görüşü. 119
Ağırlaştırılmış Sebep Sorumluluğu Görüşü 122
Kanaatimiz. 123
10 İçindekiler
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU (ÜGTDK) AÇISINDAN,
YAPAY ZEKÂ İMALATÇISININ ÜRÜN SORUMLULUĞU
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NUN (ÜGTDK) YASALAŞMA
SÜRECİ, AMACI VE KAPSAMI 129
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NUN (ÜGTDK)
YASALAŞMA SÜRECİ 129
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NUN AMACI . 132
Güvenli Ürün İmal Edilmesini Sağlamak 133
Piyasayı Gözetleme ve Gerekli Denetimleri Yapmak. 134
Yetkili Kuruluşların Görev ve Yetkileri İle Sorumluluklarını Belirlemek . 134
Uygunsuzluk Durumunda Uygulanacak Yaptırımları Belirlemek . 135
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NUN KAPSAMI . 136
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NA GÖRE YAPAY ZEKÂ
İMALATÇISININ ÜRÜN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI . 137
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU BAĞLAMINDA YAPAY
ZEKÂLI SİSTEM ÜRÜNDÜR. . 140
ÜRÜNÜN HATALI (UYGUNSUZ) OLMASI . 143
Genel Olarak . 143
Hatalı Ürün Türleri. 146
İmalat Hatası 146
Tasarım Hatası . 147
Gelişim Hatası 151
Hatalı Ürün ile ÜGTDK Uyarınca Uygunsuzluk Kavramının Karşılaştırılması 152
HATALI (UYGUNSUZ) YAPAY ZEKÂLI ÜRÜNÜN PİYASAYA ARZ EDİLMİŞ OLMASI. 153
ÜRÜNDEKİ HATANIN ZARARA SEBEP OLMASI 154
Genel Olarak . 154
ÜGTDK Kapsamında Zarar Kavramı . 155
Kişiye Verilen Zarar 158
Ölüm Hâlinde Uğranılan Zararlar 159
aaa. Cenaze Giderleri 159
bbb. Haksız Fiil Sonucu Ölüm Hemen Meydana Gelmemişse
Tedavi Giderleri ve Çalışma Gücünün Tamamen ve Kısmen
Kaybedilmesinden Doğan Kayıplar 160
İçindekiler 11
ccc. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalanın Uğradığı Kayıplar . 160
Bedensel Zararlar 162
aaa. Tedavi Giderleri . 162
bbb. Kazanç Kaybı Zararları . 164
ccc. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan
Kayıplar . 165
ddd. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Kayıplar 166
Mala Verilen Zararlar . 168
Diğer Zararlar. 169
Zarar Gören Kavramı . 170
NEDENSELLİK BAĞI . 172
Genel Olarak 172
Şart Teorisi. 173
Uygun Nedensellik Bağı Teorisi 173
ÜGTDK Bağlamında Nedensellik Bağı 174
Nedensellik Bağı ile Kusurun Karşılaştırılması 176
Birden Fazla Sebebin Varlığı Hâlinde Nedensellik Bağı 176
Ortak Nedensellik 176
Yarışan Nedensellik . 177
Seçimlik Nedensellik . 177
Nedensellik Bağının Kesilmesi . 178
Mücbir Sebep. 178
Zarar Görenin Kusuru 179
Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 180
KURTULUŞ KANITI GETİRİLEMEMİŞ OLMASI. 181
ÜGTDK’nda Düzenlenen Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri . 182
İmalatçının Ürünü Piyasaya Arz Etmemesi 182
Üründeki Uygunsuzluğun Dağıtıcının Veya Üçüncü Bir Tarafın Ürüne
Müdahalesinden veya Kullanıcıdan Kaynaklanması. 183
Ürünün Teknik Düzenlemelere veya Diğer Zorunlu Teknik Kurallara Uygun
Olarak Üretilmesinden Kaynaklanması 185
ÜGTDK’nda Düzenlenmeyen Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri 188
Ürünün Üretilmesinin veya Dağıtılmasının Ticari ya da Mesleki Sebeplere
Dayanmaması 188
12 İçindekiler
Üründeki Hatanın Ürünün Piyasaya Sürüldüğü Anda Bilimin ve Tekniğin
Bilinen Durumuna Göre Tespit Edilememesi. 189
Gelişim Riski (İnkişaf Riski) Savunması 190
En Son Bilinen Bilimsel ve Teknik Bilgi 191
Ham Madde ve Ara İmalatçıların Sorumlu Olması. 193
III. İMALATÇININ ÜRÜN SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN TAZMİNATTAN İNDİRİM
SEBEPLERİ, ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NA GÖRE
ZAMANAŞIMI . 194
İMALATÇININ ÜRÜN SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN TAZMİNATTAN İNDİRİM
SEBEPLERİ . 194
Genel Olarak . 194
Ürün Sorumluluğundan Doğan Tazminattan İndirim Sebepleri 195
Zarar Görenin Kusuru 195
Genel Olarak . 195
Ürün Sorumluluğunda Zarar Görenin Kusurunun Değerlendirilmesi 196
Zararın, Zarar Görenin Sorumluluğundaki Bir Kişinin Kusurundan
Kaynaklanmış Olması. 197
Zarar Görenin Adam Çalıştıran Sıfatı Nedeniyle Sorumluluğundaki
Kişiler 198
aaa. Genel Olarak . 198
bbb. Ürün Sorumluluğu Bakımından Zarar Görenin Adam
Çalıştıran Sıfatı Nedeniyle Sorumluluğundaki Kişiler. 199
Zarar Gören Tüzel Kişilerin Sorumlu Olduğu Kişiler. 199
Zarar Görenin Yardımcı Kişileri 200
Zarar Görenin Sorumlu Olduğu Kişi Kapsamına Girmeyen Kişiler . 201
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NA GÖRE ZAMANAŞIMI. 202
Genel Olarak . 202
Ürün Güvenliği Ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’na Göre Zamanaşımı 204
Ceza Zamanaşımı Süresinin Ürün Güvenliği Ve Teknik Düzenlemeler
Kanunu’ndan Kaynaklanan Tazminat Taleplerine Uygulanabilmesi 205
SONUÇ 209
KAYNAKÇA 215
