Yeni
9786253813765
400228
https://www.legalkitabevi.com/abdurrahman-eren/anayasa-hukuku-dersleri-.htm
Anayasa Hukuku Dersleri
1260.00
Prof. Dr. Abdurrahman EREN
İÇİNDEKİLER
Önsöz
7
Kısaltmalar
31
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASACILIK HAREKETLERİ
I. ANAYASA KAVRAMI – YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ
37
A. Anayasa Kavramı
37
1. Terminoloji
37
2. Tanımı
39
a. Maddi/Yazısız Anayasa
40
b. Şekli/Yazılı Anayasa
43
3. Özellikleri
45
a. Anayasanın Üstünlüğü
45
b. Anayasanın Katılığı
48
c. Anayasanın Çerçeve Olması
50
d. Anayasanın İdeolojisi
52
B. Anayasanın Yapılması ve Değiştirilmesi
55
1. Anayasa Yapımı
56
a. Anayasa Yapma Yetkisinin Niteliği
57
b. Anayasa Yapma Yetkisinin Sınırı
60
ba. Mevcut Anayasa İle Bağlılık
61
bb. Anayasa Yapmanın Hukukiliği Sorunu
63
c. Anayasa Yapım Yöntemleri
67
ca. Kurucu Meclis Yöntemi
68
cb. Olağan Meclis Yöntemi
71
cc. Referandum Yöntemi
75
2. Anayasa Değişikliği
76
a. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Niteliği
76
b. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Sınırları
77
ba. Maddi Sınırlar
77
baa. Açık Maddi Sınırlar
77
bab. Örtülü Maddi Sınırlar
81
bb. Şekli Sınırlar
84
c. Anayasayı Değiştirme Yöntemi
85
ca. Teklif Aşaması
85
caa. Halkın Teklifi
85
cab. Milletvekillerinin Teklifi
86
cb. Karar Aşaması
87
cba. Görüşmeler
87
cbb. Oylamalar
88
cc. Yayımlama Aşaması
91
cd. Onaylama Aşaması
97
d. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi
99
da. Esas Denetimi
99
db. Şekil Denetimi
102
II. ANAYASACILIK HAREKETLERİ
106
A. Anayasacılık Kavramı
106
B. Temel Anayasacılık Hareketleri
108
1. Liberal Anayasacılık
108
a. Liberal Anayasacılığın Gelişimi
109
aa. Liberal Maddi Anayasacılık
109
ab. Liberal Şekli Anayasacılık
113
b. Liberal Anayasacılığın Unsurları
117
ba. Milli Egemenlik
117
bb. Kuvvetler Ayrılığı
119
bc. Bireycilik
122
bd. Liberal Demokrasi
123
be. Serbest Piyasa Ekonomisi
124
2. Sosyalist Anayasacılık
126
a. Sosyalist Anayasacılığın Gelişimi
126
aa. Sosyalist Maddi Anayasacılık
126
ab. Sosyalist Şekli Anayasacılık
130
b. Sosyalist Anayasacılığın Unsurları
134
ba. Halk Egemenliği
134
bb. Demokratik Merkeziyetçilik
135
bc. Kolektivizm
137
bd. Sosyalist Demokrasi
138
be. Sosyalist Ekonomik Sistem
141
3. İslami Anayasacılık
145
a. İslami Anayasacılığın Gelişimi
145
aa. İslami Maddi Anayasacılık
145
ab. İslami Şekli Anayasacılık
148
b. İslami Anayasacılığın Unsurları
153
ba. Allah’ın Egemenliği
153
bb. Kuvvetler Ayrılığı
154
bc. Ümmetçilik
157
bd. İslami Demokrasi
158
be. İslam Ekonomik Sistemi
162
III. OSMANLI–CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASAL GELİŞMELERİ
163
A. Mutlak Monarşi Dönemi: Maddi Anayasal Gelişmeler
164
1. Devletin Varlık Unsurları
165
a. Osmanlı’da Egemenlik Anlayışı
165
b. Osmanlı Millet Sistemi
168
c. Osmanlı Arazi Sistemi
170
2. Devletin Ana Teşkilatı
171
a. Osmanlı Merkez Teşkilatı
172
aa. Padişah
172
ab. Danışma Meclisleri
174
b. Osmanlı Taşra Teşkilatı
177
c. Osmanlı Yargı Teşkilatı
180
3. Anayasal Nitelikte Belgeler
182
a. 1808 Sened–i İttifak
183
b. 1839 Tanzimat Fermanı
188
c. 1856 Islahat Fermanı
190
d. 1875 Adalet Fermanı
192
B. Meşruti Monarşi Dönemi: 1876 Kanun–i Esasi
193
1. Hazırlanışı
194
a. Yapım Koşulları
194
b. Yapım Yöntemi
197
2. Kanun–i Esasi’nin Temel Özellikleri
198
a. Devletin Temel İlkeleri
199
b. Devletin Temel Organları
200
ba. Yasama Organı
201
bb. Yürütme Organı
202
bc. Yargı Organı
203
c. Temel Hak ve Hürriyetler
204
3. 1909 Değişiklikleri: İkinci Meşrutiyet
204
C. Cumhuriyet Dönemi: 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları
215
1. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu
215
a. Hazırlanışı
215
aa. Yapım Koşulları
216
ab. Yapım Yöntemi
228
b. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri
231
ba. Devletin Temel İlkeleri
232
bb. Devletin Temel Organları
233
bba. Yasama Organı
233
bbb. Yürütme Organı
233
bbc. Yargı Organı
237
c. Anayasa Değişikliği: Cumhuriyetin İlanı
237
2. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu
242
a. Hazırlanışı
242
aa. Yapım Koşulları
242
ab. Yapım Yöntemi
242
b. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri
244
ba. Devletin Temel İlkeleri
244
bb. Devletin Temel Organları
248
bba. Yasama Organı
248
bbb. Yürütme Organı
249
bbc. Yargı Organı
250
bc. Temel Hak ve Hürriyetler
251
c. Çok Partili Dönem
252
3. 1961 Anayasası
258
a. Hazırlanışı
258
aa. Yapım Koşulları
258
ab. Yapım Yöntemi
261
b. 1961 Anayasası’nın Temel Özellikleri
263
ba. Devletin Temel İlkeleri
263
bb. Temel Hak ve Hürriyetler
265
bc. Devletin Temel Organları
266
bca. Yasama Organı
266
bcb. Yürütme Organı
267
bcc. Yargı Organı
267
c. 1971–1973 Anayasa Değişiklikleri
268
4. 1982 Anayasası
272
a. Hazırlanışı
272
aa. Yapım Koşulları
273
ab. Yapım Yöntemi
274
b. 1982 Anayasası’nın Temel Özellikleri
274
ba. Devletin Temel İlkeleri
275
bb. Temel Hak ve Hürriyetler
277
bc. Devletin Temel Organları
278
bca. Yasama Organı
278
bcc. Yürütme Organı
278
bd. Yargı Organı
280
c. 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler
280
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN UNSURLARI, ŞEKİLLERİ VE İLKELERİ
I. DEVLET KAVRAMI VE DEVLETİN UNSURLARI
285
A. Devlet Kavramı
285
1. Devletin Maddi Varlığı
286
a. Aile Teorisi
287
b. Kuvvet ve Mücadele Teorisi
288
c. Ekonomik Teori
289
d. Biyolojik Teori
290
e. Sözleşme Teorisi
291
2. Devletin Hukuki Kişiliği
292
a. Farazi Kişilik Teorisi
294
b. Hukuki Kişilik Teorisi
294
c. Gerçek Kişilik Teorisi
295
3. Devletin Teşkilatı
296
a. İradeci Pozitivizm Teorisi
296
b. Normativist Pozitivizm Teorisi
297
B. Devletin Unsurları
299
1. İnsan Unsuru
299
a. İnsan Unsuruna İlişkin Temel Ayrımlar
299
aa. Millet – Halk Ayrımı
299
ab. Çoğunluk – Azınlık Ayrımı
301
ac. Vatandaş–Yabancı Ayrımı
303
aca. Vatandaşlık Tanımı
304
acb. Vatandaşlığın Kazanılması
304
acc. Yabancılık Statüsü
307
b. Milletin Varlık Unsurları
308
ba. Objektif Unsurlar
308
bb. Sübjektif Unsurlar
310
c. Osmanlı–Cumhuriyet Dönemi Anayasalarında Millet
311
2. Ülke Unsuru
315
a. Ülke Kavramı
315
b. Ülkenin Sınırları
316
c. Ülkenin Bölünmez Bütünlüğü
318
3. Egemenlik Unsuru
321
a. Egemenlik Kavramı ve Nitelikleri
321
b. Egemenliğin Kapsamı
323
ba. İç Egemenlik
324
bb. Dış Egemenlik
325
c. Egemenliğin Kaynağı ve Sahibi
325
ca. Dini Egemenlik
326
caa. Egemenlik Doğrudan Tanrı’dan Gelir Görüşü
327
cab. Egemenlik Halk Aracılığı İle Tanrı’dan Gelir Görüşü
330
cb. Dünyevi Egemenlik
331
cba. Milli Egemenlik
331
cbb. Halk Egemenliği
333
d. Egemenliğin Sınırlanması
335
da. İlahi Yasa Görüşü
336
db. Doğal Yasa Görüşü
337
dc. Pozitif Yasa Görüşü
337
II. DEVLET ŞEKİLLERİ
338
A. Egemenlik Yetkilerinin Kaynağı Bakımından Devlet Şekilleri
339
1. Cumhuriyet
340
2. Monarşi
341
B. Egemenlik Yetkilerinin Paylaşımı Bakımından Devlet Şekilleri
344
1. Üniter Devlet
344
a. Tanımı
345
b. Üniter Devletin Özellikleri
346
ba. Egemenlik Yetkilerinin Yatay Paylaşımı
346
bb. İdari Özerklik
347
bc. Hukuk Düzeninin Birliği
351
bd. Yerinden Yönetim
352
2. Federal Devlet
354
a. Tanımı
355
b. Federal Devletin Özellikleri
358
ba. Egemenlik Yetkilerinin Dikey Paylaşımı
358
bb. Siyasi Özerklik
359
bc. Federal Hukukun Üstünlüğü
361
bd. Federal Yönetime Katılım
361
3. Bölgeli Devlet
363
a. Tanımı
363
b. Bölgeli Devletin Özellikleri
364
ba. Yasama Yetkisinin Bölge Düzeyinde Paylaşımı
365
bb. Bölgesel Siyasi Özerklik
366
bc. Merkezi Hukukun Üstünlüğü
368
bd. Merkezi Yönetime Katılım
369
III. DEVLETİN TEMEL İLKELERİ
370
A. Demokratik Devlet İlkesi
371
1. Demokrasi Kavramı
372
2. Demokratik Devletin Temel Unsurları
373
a. Halkın Halk İçin Yönetimi
373
aa. Temsili Demokrasi
374
ab. Doğrudan Demokrasi
375
ac. Katılımcı Demokrasi
379
b. Siyasi Partiler
380
ba. Siyasi Partilerin Tanımı
385
bb. Siyasi Partilerin Hukuki Niteliği
388
bc. Siyasi Partilerin Kuruluşu
389
bd. Siyasi Parti Sistemleri
392
bda. Çok Parti Sistemi
392
bdb. Tek Parti Sistemi
393
c. Serbest Seçimler
394
ca. Seçme ve Seçilme Hakkı
395
caa. Olumlu Koşullar
396
cab. Olumsuz Koşullar
397
cb. Seçimin Temel İlkeleri
402
cba. Genel Oy
403
cbb. Eşit Oy
404
cbc. Gizli Oy
405
cbd. Serbest Oy
407
cbe. Doğrudan Oy
410
cbf. Seçimlerin Düzenli Yapılması
411
cbg. Yargı Gözetim ve Denetimi
412
cc. Seçim Sistemleri
413
cca. Çoğunluk Sistemi
414
ccaa. Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi
415
ccab. Tek İsimli İki Turlu Çoğunluk Sistemi
415
ccac. Listeli Çoğunluk Sistemi
416
ccb. Nispi Temsil Sistemi
416
ccba. Klasik Nispi Temsil Sistemi
417
ccbb. Devredilebilir Tek Oy Sistemi
418
ccbc. d’Hondt Sistemi
419
B. Laik Devlet İlkesi
420
1. Din ve Devlet İlişkileri
420
a. Teokratik Devlet Modeli
420
b. Marksist Devlet Modeli
421
c. Seküler/Laik Devlet Modeli
423
ca. Resmi Dine Yerverme
426
cb. Bir Dine Özel Statü Tanıma
429
cc. Dine Hiç Yer Vermeme
430
2. Laik Devletin Temel Unsurları
434
a. Din ve İnançlara Saygı
434
aa. Din ve Vicdan Özgürlüğünün Tanınması
435
ab. Din ve İnançlar Arasında Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılık Yapılmaması
436
ac. Bir Dinin Eğitiminin Zorunlu Kılınmaması
439
b. Hukuk Düzeninin Dine Dayanmaması
444
c. Dini Kurumların Bağımsız Olması
448
C. Hukuk Devleti İlkesi
452
1. Hukuk Devleti Kavramı
453
2. Hukuk Devletinin Temel Unsurları
456
a. Hukukun Üstünlüğü
457
b. Hukuk Önünde Hesap Verebilirlik
458
c. Hukuk Güvenliği
461
D. Sosyal Devlet İlkesi
464
1. Sosyal Devlet Kavramı
465
2. Sosyal Devletin Temel Unsurları
467
a. Asgari Yaşam Standardı
468
b. Sosyal Adalet
469
c. Sosyal Güvenlik
471
d. Planlama
472
3. Devletin İktisadî ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları
474
E. Eşitlik İlkesi
475
1. Eşitlik Kavramı
477
a. Şekli Eşitlik
478
b. Maddi Eşitlik
479
2. Eşitlik İlkesine Aykırılığın Unsurları
482
a. Durumlarda Benzerlik
483
b. Farklı Muamele
483
c. Objektif ve Makul Neden
486
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI
I. GENEL OLARAK İNSAN HAKLARI
489
A. İnsan Hakları Kavramı
489
1. İnsan Hakları Terimi
490
2. İnsan Haklarının Tanımı
492
a. Doğal Haklar Görüşü
492
b. Pozitif Haklar Görüşü
497
3. İnsan Haklarının Özellikleri
499
a. Doğumla Kazanılma
499
b. İnsan Doğasından Kaynaklanma
500
c. Devredilmez ve Vazgeçilmez Olma
500
d. Evrensel Olma
501
B. İnsan Hakları Hukukunun Kaynakları
503
1. Asıl Kaynaklar
503
a. Anayasalar
503
b. İnsan Hakları Sözleşmeleri
504
c. Örf ve Adet Hukuku
506
d. Hukukun Genel İlkeleri
508
2. Yardımcı Kaynaklar
509
a. Uluslararası Örgütlerin Kararları
509
b. Yargı Kararları
510
c. Bilimsel Görüşler
512
C. İnsan Haklarının Normatif Yapısı
513
1. İnsan Haklarının Konusu
513
a. İnsan Haklarının Norm Alanı
513
b. İnsan Haklarının Sınıflandırılması
514
ba. Kişisel ve Siyasal Haklar
516
bb. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar
517
bc. Haklar ve Ödevler
518
2. İnsan Haklarının Öznesi
519
a. Gerçek Kişiler
519
b. Tüzel Kişiler
523
c. Kişi Toplulukları
525
3. İnsan Haklarının Yükümlüsü
527
a. Devletin Genel Yükümlülükleri
528
aa. İnsan Haklarına Saygı
528
ab. Uygulama
529
ac. Koruma
530
b. Devletin Hak İhlalinde Yükümlülükleri
531
ba. Negatif – Pozitif Yükümlülük
532
bb. Dikey – Yatay Etki
534
II. İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
536
A. Evrensel Koruma: Birleşmiş Milletler Sistemi
537
1. Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları
540
a. Sözleşme Dışı Denetim Organı: İnsan Hakları Konseyi
541
b. Sözleşme Dışı Denetim Yöntemleri
543
ba. Şikâyet Yöntemi
543
bb. Özel Yöntemler
545
bc. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Yöntemi
547
2. Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları
550
a. Sözleşme İçi Denetim Organları: İnsan Hakları Komiteleri
553
b. Sözleşme İçi Denetim Yöntemleri
554
ba. Rapor Yöntemi
554
bb. Şikâyet Yöntemi
557
bc. Soruşturma Yöntemi
558
bd. Ziyaret Yöntemi
559
B. Bölgesel Koruma: Avrupa Konseyi Sistemi
560
1. Avrupa Konseyi Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları
561
a. Avrupa Konseyi Ana Organları
561
b. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yardımcı Organları
563
ba. İnsan Hakları Komiseri
563
bb. Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi
564
bc. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu
565
bd. Eşitlik ve Ayrımcılığa Karşı Komite
566
2. Avrupa Konseyi Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları
567
a. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
567
aa. Denetim Organı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
572
ab. Denetim Yöntemi
575
aba. Devlet Başvurusu
575
abb. Bireysel Başvuru
576
abba. Usule İlişkin Kabul Edilebilirlik Kriterleri
576
abbb. Mahkemenin Yargı Yetkisine İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri
580
abbc. Esasa İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri
585
abbd. Usule İlişkin Bazı Özel Kurallar
587
abbe. Kararların Kesinleşmesi ve Bağlayıcılığı
589
b. Avrupa Sosyal Şartı
591
ba. Denetim Organı: Avrupa Sosyal Haklar Komitesi
593
bb. Denetim Yöntemleri
593
bba. Rapor Yöntemi
593
bbb. Toplu Şikâyet Yöntemi
594
c. Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi
595
ca. Denetim Organı: Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi
596
cb. Denetim Usulü: Ziyaretlere Dayalı Denetim
597
C. Ulusal Koruma: İnsan Hakları Kurumları
598
1. Kamu Denetçiliği Kurumu
601
a. Oluşumu
605
b. Görev ve Yetkileri
608
c. Kararları
608
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
610
a. Oluşumu
612
b. Görev ve Yetkileri
614
c. Kararları
616
III. TÜRKİYE’DE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN GENEL REJİMİ
617
A. Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği
617
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması
618
1. Kanunilik İlkesi
621
a. Şekli–Maddi Kanun Ayrımı
623
b. Sınırlama–Düzenleme Ayrımı
627
2. Sebebe Bağlılık İlkesi
632
a. Hakkın Doğasından Kaynaklı Sebepler
632
b. Kamu Yararı İlkesinden Kaynaklı Sebepler
633
c. Anayasada Belirlenen Sebepler
634
ca. Genel Sınırlama Sebepleri
635
cb. Özel Sınırlama Sebepleri
636
d. Gizli Amaç Gütme Yasağı
639
3. Öz İlkesi
640
4. Ölçülülük İlkesi
642
5. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi
644
a. Demokratik Toplum Düzeninin Standartları
646
b. Zorlayıcı Toplumsal İhtiyaç
650
c. Orantılılık
652
6. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi
653
7. Laik Cumhuriyetin Gerekleri İlkesi
654
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağı
657
1. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı
659
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağının Unsurları
660
a. Temel Hakkın Kullanımı Unsuru
660
b. Amaç Unsuru
664
c. Menfaat ihlali Unsuru
664
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
666
D. Olağanüstü Hal Yönetiminde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması
667
1. Hürriyetlerin Sınırlanması – Durdurulması – Askıya Alınması Kavramları
669
2. Olağanüstü Yönetimde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanmasının Koşulları
672
a. Olağanüstü Hal Yönetiminin Resmen İlanı
673
b. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülüklerin İhlâl Edilmemesi
675
c. Sınırlamaların Durumun Gerektirdiği Ölçüde Olması
675
d. Dokunulmaz Haklar
677
E. Temel Hakların Sınırlanmasında Yabancıların Durumu
679
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YASAMA ORGANI
I. GENEL OLARAK YASAMA ORGANI
685
A. Yasama Organının Yapısı
685
1. Tek veya Çift Meclislilik
686
2. Birinci Meclis ile İkinci Meclis Arasındaki Farklar
688
B. Yasama Organının İşlevleri
689
1. Temsil
690
2. Müzakere
694
3. Denetim
695
4. Yasama Yetkisi
696
a. Yasama İşlemleri
696
aa. Kanunlar
697
ab. Meclis Kararları
700
b. Yasama Yetkisinin Özellikleri
701
ba. Genellik
701
bb. Aslilik
702
bc. Devredilmezlik
703
II. TÜRKİYE’DE YASAMA ORGANI
705
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu
705
1. Milletvekili Sayısı
705
2. Seçilme Yeterliliği
706
a. Vatandaşlık
708
b. Seçilme Yaşı
710
c. Eğitim
711
d. Askerlik
711
e. Kısıtlılık
713
f. Hükümlülük
715
fa. Seçilme Engeli Oluşturan Suç ve Cezalar
716
fb. Seçilme Engelinin Kaldırılması
718
g. Kamu Görevinden Çekilme
723
3. Seçim Dönemi
728
4. Seçimlerin Geriye Bırakılması
729
5. Ara Seçimler
731
6. Milletvekili Seçimi ve Usulü
735
a. Seçim Çevreleri ve Çıkaracağı Milletvekili Sayısı
736
b. Milletvekili Adaylığı
737
ba. Bağımsız Adaylık
738
bb. Siyasi Parti Adaylığı
740
bba. Ön Seçim Yöntemi
740
bbb. Parti Organlarınca Belirleme Yöntemi
741
c. Seçim İttifakı
742
d. Seçim Sistemi
745
7. Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi
749
a. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu
751
b. Yüksek Seçim Kurulunun Görev ve Yetkileri
754
c. Yüksek Seçim Kurulu ve Kararlarının Hukuki Niteliği
757
B. TBMM Üyelerinin Hukuki Statüsü
761
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması
763
2. Milletvekili Andı
764
3. Üyelikle Bağdaşmayan İşler
771
4. Yasama Bağışıklığı
775
a. Yasama Sorumsuzluğu
778
aa. Sorumsuzluğun Amacı
778
ab. Sorumsuzluğun Kapsamı
779
aba. Sağladığı Koruma Bakımından Kapsam
779
abb. Kişi Bakımından Kapsam
783
abc. Konu Bakımından Kapsam
784
abd. Yer Bakımından Kapsam
785
b. Yasama Dokunulmazlığı
787
ba. Dokunulmazlığın Amacı
787
bb. Dokunulmazlığın Kapsamı
788
bba. Kişi Bakımından Kapsam
788
bbb. Konu Bakımından Kapsam
789
bbc. Zaman Bakımından Kapsam
792
bc. Dokunulmazlığın İstisnaları
793
bca. Suçüstü Hali
793
bd. Dokunulmazlığın Kaldırılması
800
5. Milletvekilliğinin Sona Ermesi
801
a. Milletvekilliğini Sona Erdiren Genel Sebepler
802
aa. Ölüm
802
ab. Seçimlerin Yenilenmesi
803
ac. Tam Kanunsuzluk
803
ad. Yürütme Organına Seçilme
808
b. Milletvekilliğinin Düşme Sebepleri
809
ba. İstifa
811
bb. Kesin Hüküm Giyme ve Kısıtlanma
812
bc. Bağdaşmaz Görevi Sürdürme
813
bd. Devamsızlık
814
6. Dokunulmazlık ve Düşme Kararlarının İptal İstemi
818
7. Milletvekilliği Ödenek ve Yollukları
820
C. TBMM’nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni
821
1. İçtüzük
822
a. İçtüzüğün Hukuki Niteliği
822
c. İçtüzüğün Denetlenmesi
824
2. Başkanlık Divanı
826
3. Siyasi Parti Grupları
829
4. Komisyonlar
831
5. Danışma Kurulu
833
6. Meclisin Toplanması ve Tatili
833
a. Olağan Toplantılar
834
b. Olağanüstü Toplantı
836
7. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı
837
D. TBMM’nin Görev ve Yetkileri
840
1. Kanunların Yapılması
841
a. Kanun Teklifi
842
b. Genel Kurulda Görüşme
847
c. Cumhurbaşkanınca Yayımlanma
849
2. Özel Nitelikli Kanunlar
851
a. Bütçe ve Kesinhesap Kanunu
851
aa. Bütçe Kanunu
851
ab. Kesinhesap Kanunu
856
b. Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması Kanunu
857
ba. Andlaşmaların Onaylanması
859
bb. Andlaşmaların Sona Erdirilmesi
864
bc. Onaylamanın Uygun Bulunması Bakımından Andlaşmalar
868
bca. Uygun Bulma Kanunu Gereken Andlaşmalar
868
bcb. Uygun Bulma Kanunu Gerekmeyen Andlaşmalar
868
bd. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri
870
bda. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yerine İlişkin Genel Kural
870
bdb. İnsan Hakları Andlaşmalarının İç Hukuktaki Yerine İlişkin Özel Kural
872
be. Andlaşmaların Anayasaya Uygunluk Denetimi
875
c. Genel ve Özel Af Kanunları
877
ca. Af Yetkisinin Hukuki Niteliği
880
cb. Genel ve Özel Af Ayrımı
883
d. Para Basılmasına Karar Vermek
884
3. Savaş İlanına Karar Vermek
885
4. Bilgi Edinme ve Denetim
888
a. Yazılı Soru
890
b. Genel Görüşme
891
c. Meclis Araştırması
892
d. Meclis Soruşturması
893
da. Meclis Soruşturması Açılması
894
daa. Soruşturma Açma Yetkisi
895
dab. Soruşturma Açılacak Kişiler
896
db. Meclis Soruşturması Komisyonunun Kuruluşu
896
dc. Yüce Divana Sevk Kararı
897
BEŞİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI
I. GENEL OLARAK YÜRÜTME ORGANI
901
A. Yürütme Organının Yapısı
901
1. Tek Yapılı Yürütme: Başkanlık Sistemi
902
a. Yetki: Başkanın Yürütmede Tek Yetkili Olması
903
b. Oluşum: Başkanın Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi
905
c. Sorumluluk: Başkanın Halka Karşı Sorumlu Olması
908
2. İki Yapılı Yürütme
910
a. Parlamenter Sistem
910
aa. Yetki: Yürütme Yetkisinin Devlet Başkanı ve Bakanlar Kuruluna Ait Olması
912
ab. Oluşum: Hükümetin Yasama Organı İçinden ve Güvenoyuna Dayalı Kurulması
914
ac. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
916
b. Yarı Başkanlık Sistemi
918
ba. Yetki: Cumhurbaşkanının Yürütmede Etkin Olması
919
bb. Oluşum: Cumhurbaşkanının Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi
920
bc. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
920
3. Ortaklaşa Yürütme: Meclis Hükümeti Sistemi
921
a. Yetki: Yasama ve Yürütme Yetkisinin Mecliste Toplanması
923
b. Oluşum: Yürütme Kurulunun Meclis Tarafından Seçilmesi
923
c. Sorumluluk: Yürütme Kurulunun Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
925
B. Yürütme Organının İşlevleri
926
1. Devleti Temsil
926
2. Genel Politikayı Belirlemek
927
3. Kamu Görevlilerini Seçmek ve Atamak
929
4. Düzenleme Yetkisi
932
a. Kararnameler
934
b. Düzenleyici İdari İşlemler
938
c. Düzenleyici İşlemlerin Özellikleri
939
ca. Kanuna Aykırı Olmama
939
cb. Kanuna Dayanma
940
II. TÜRKİYE’DE YÜRÜTME ORGANI
940
A. Cumhurbaşkanı
941
1. Cumhurbaşkanının Adaylığı ve Seçimi
941
a. Cumhurbaşkanının Nitelikleri
941
b. Cumhurbaşkanlığı Adaylığı
944
c. Cumhurbaşkanının Seçimi
946
d. Cumhurbaşkanının Görev Süresi
949
da. Göreve Başlama Zamanı
950
db. Görev Süresi ve Uzaması
951
2. Seçimlerin Yenilenmesi
956
a. Seçimin Başlangıcı ve Seçim Günü
956
b. Fesih Yetkisi
959
c. Birlikte Seçim Usulü
962
3. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri
967
4. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu
971
a. Siyasi Sorumluluk
971
b. Cezai Sorumluluk
973
ba. Sorumluluğun Kapsamı
974
bb. Soruşturma Usulü
977
bc. Soruşturmanın Sonuçları
979
5. Cumhurbaşkanına Vekâlet
981
6. Cumhurbaşkanına Bağlı Kurumlar
984
a. Milli Güvenlik Kurulu
985
b. Devlet Denetleme Kurulu
990
c. Diyanet İşleri Başkanlığı
992
7. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar
993
a. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Belirlenmesi
993
b. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu
998
ba. Siyasi Sorumluluk
998
bb. Cezai Sorumluluk
999
8. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1000
a. Kararnamelerin Tarihsel Gelişimi
1001
b. Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1004
ba. CBK’ların Hukuki Niteliği
1004
bc. Münhasır Alan
1009
bca. Münhasır Kanun Alanı
1010
bcb. Münhasır CBK Alanı
1011
bd. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Kuralı Bakımından CBK’lar
1016
be. CBK’ların Yargısal Denetimi
1021
bea. Konu Bakımından Yetki Yönünden İnceleme
1023
beb. İçerik Yönünden İncelenme
1026
bec. Hükümsüzlük İncelemesi
1026
c. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1027
ca. OHAL CBK’larının Yapılması
1027
cb. OHAL CBK’larının Yargısal Denetimi
1031
9. Olağanüstü Hal Yönetimi
1035
a. Olağanüstü Hal İlan Sebepleri
1038
b. Olağanüstü Hal İlan Yetkisi
1039
c. TBMM’nin Onay Yetkisi
1041
d. Olağanüstü Hal İlan Kararının Yargısal Denetimi
1042
B. İdare
1043
1. İdarenin Kuruluş Esasları
1044
a. İdarenin Bütünlüğü İlkesi
1044
aa. Hiyerarşi
1044
ab. İdari Vesayet
1046
b. İdarenin Kanuniliği İlkesi
1047
2. İdarenin Teşkilat Yapısı
1049
a. Merkezi İdare
1050
b. Mahalli İdareler
1051
3. İdarenin Yargısal Denetimi
1053
a. İdari Yargı Denetiminin Kapsamı
1053
b. Yargı Denetimine Kapalı İşlemler
1054
c. Yürütmenin Durdurulması Kararı
1055
4. Kamu Hizmeti Görevlileri
1057
a. Kamu Hizmeti
1057
b. Kamu Görevlileri
1058
5. Kamu Görevlilerinin Görev ve Sorumlulukları
1060
a. Sadakat Yükümlülüğü
1060
b. Disiplin İşlemleri
1060
c. Ceza Soruşturması
1061
d. Tazminat Davası ve Rücu Hakkı
1062
e. Kanunsuz Emir
1063
6. Anayasal Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kurum ve Kuruluşları
1064
a. Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları
1065
b. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
1070
c. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
1071
ALTINCI BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. GENEL OLARAK YARGI ORGANI
1077
A. Yargı Organının Yapısı
1077
1. Yargı Birliği Sistemi
1077
2. Yargı Ayrılığı Sistemi
1078
B. Yargı Yetkisi ve Özellikleri
1079
1. Bağımsız ve Tarafsız Yargı Yeri Tarafından Kullanılması
1079
2. Özel Yargılama Usulü İzlenmesi
1081
3. Hukuki Uyuşmazlıkların Kesin Hükme Bağlanması
1081
C. Yargıya İlişkin Temel İlkeler
1082
1. Adil Yargılanma
1082
a. Adil Yargılanmanın Genel Unsurları
1083
b. Ceza Yargılamasına Özel Güvenceler
1086
ba. Masumiyet Karinesi
1086
bb. Savunma Hakkına İlişkin Güvenceler
1088
2. Kanunî Hâkim Güvencesi
1089
3. Suç ve Cezalara İlişkin İlkeler
1092
a. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz
1092
b. Ceza Sorumluluğu Şahsidir
1094
4. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
1095
a. Bağımsızlık–Tarafsızlık Ayrımı
1096
b. Bireysel–Kurumsal/ İç–Dış Bağımsızlık Ayrımı
1097
II. TÜRKİYE’DE YARGI TEŞKİLATI
1101
A. Yüksek Mahkemeler
1102
1. Anayasa Mahkemesi
1103
2. Yargıtay
1103
3. Danıştay
1104
4. Uyuşmazlık Mahkemesi
1105
B. Sayıştay
1106
1. Sayıştayın Kuruluşu
1106
2. Sayıştayın Görev ve Yetkileri
1108
3. Sayıştay Kararlarının Hukuki Niteliği
1109
C. Hâkimler ve Savcılar Kurulu
1111
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Kuruluşu
1114
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Görev ve Yetkileri
1120
III. GENEL OLARAK ANAYASA YARGISI
1122
A. Anayasa Yargısı Sistemleri
1123
1. Genel Mahkeme Sistemi
1124
2. Özel Mahkeme Sistemi
1124
B. Denetim Türleri
1126
1. Denetim Yapan Organlar Bakımından
1126
a. Yargı Dışı Denetim
1126
b. Yargısal Denetim
1127
2. Denetimin Zamanı Bakımından
1128
a. Ön Denetim
1128
b. Sonradan Denetim
1129
C. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı
1130
1. Norm Denetimi
1130
a. Yasal Düzenlemelerin Denetimi
1130
b. Yasama İhmalinin Denetimi
1131
2. Yetki İhtilaflarının Çözümü
1136
3. Bireysel Başvuru
1136
D. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar
1137
1. Doğrudan Ölçü Norm
1137
2. Destek Ölçü Norm
1139
IV. TÜRKİYE’DE ANAYASA YARGISI
1143
A. Anayasa Yargısının Tarihsel Gelişimi
1143
B. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
1144
1. Üyelerin Nitelikleri
1145
2. Üyelerin seçimi
1145
3. Üyelik Süresi ve Teminatı
1147
4. Teşkilat Yapısı
1148
C. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri
1150
1. Norm Denetimi
1151
a. İptal Davası
1151
aa. İptal Davasına Konu Normlar
1151
ab. İptal Davası Açma Hakkı Olan Kişiler
1152
ac. İptal Davası Açma Süresi
1154
ad. İptal Davası Açma Usulü
1154
b. İtiraz Yolu
1155
ba. Mahkemede Görülmekte Olan Dava
1156
baa. Mahkeme
1156
bab. Dava
1158
bac. Derdestlik
1159
bb. Davada Uygulanacak Kural
1160
bba. Davada Uygulancak Kuralın Tespiti
1160
bbb. Sınırlama Sorunu
1162
bc. Anayasaya Aykırılığın Ciddî Görülmesi
1162
bca. Anayasaya Aykırılık İddiası
1163
bcb. Aykırılığın Ciddiliği
1163
bd. Beş Aylık Karar Süresi
1164
bda. Derece Mahkemesinin Bekletici Mesele Kararı
1164
bdb. Anayasa Mahkemesinin Beş Aylık Karar Verme Süresi
1164
be. Red Kararından Sonra On Yıllık Tekrar Başvuru Yasağı
1165
bea. Esastan Verilen Red Kararı
1166
beb. Aynı Kanun Hükmü Hakkında Başvuru
1167
bec. Tekrar Başvuru
1168
c. Norm Denetiminin Kapsamı
1172
ca. Şekil Yönünden Denetim
1173
caa. Kanunların ve TBMM İçtüzüğü’nün Şekil Yönünden Denetimi
1173
cab. CBK’ların Şekil Yönünden Denetimi
1174
cb. Esas Yönünden Denetim
1176
d. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri
1179
da. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı
1181
db. İptal Kararlarının Gerekçesi Yazılmadan Açıklanmaması
1183
dc. Kanun Koyucu Gibi Hareket Etmeme
1186
dd. İptal Kararlarının Yürürlüğü
1188
dda. İptal Kararının Yürürlük Tarihini Erteleme
1188
ddb. İptal Kararları Geriye Yürümez
1190
ddc. Yürürlüğü Durdurma Kararı
1192
2. Siyasi Partilerin Denetimi
1196
a. Siyasi Partilerin Dağılması ve Kapanması
1196
aa. Kendiliğinden Dağılma
1196
ab. Kapanma Kararı
1199
b. Siyasi Parti Yasakları ve Kapatılması
1201
ba. Uluslararası Standartlar
1202
baa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı
1202
bab. Venedik Kriterleri
1204
bb. 1982 Anayasası’nda Kapatma Rejimi
1207
bba. Kapatma Davasının Hukuki Niteliği
1207
bbb. Kapatma Nedenleri ve Odak Olma Kriteri
1212
bbc. Kapatma Davasının Usulü ve Hukuki Sonuçları
1214
bbd. Kapatma Davasında Tedbir Kararı Verilmesi
1217
c. Siyasi Partilerin Mali Denetimi
1220
ca. Siyasi Partilerin Gelir ve Giderleri
1220
cb. Mali Denetim Usulü ve Yaptırımlar
1222
3. Yüce Divan Yargılaması
1224
a. Yüce Divan Yargılamasının Hukuki Niteliği
1225
b. Yüce Divanda Yargılanacak Kişiler
1227
c. Yüce Divan Yargılamasının Konusu
1229
d. Yargılama Usulü
1230
4. Bireysel Başvuru
1232
a. Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği
1233
b. Bireysel Başvuru Formunun Doldurulması
1234
c. Bireysel Başvurunun Yapılması
1238
d. Bireysel Başvurunun Ön İncelemesi
1239
e. Bireysel Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi
1240
ea. Zaman ve Süre Bakımından Yetki
1240
eaa. Zaman Bakımından Yetki
1240
eab. Süre Bakımından Yetki
1241
eb. Kişi Bakımından Yetki
1243
eba. Başvuru Hakkına Sahip Olan Kişiler
1243
ebb. Mağdur Olma Şartı
1249
ebba. Kişisellik, Güncellik ve Doğrudanlık
1249
ebbb. Halk Davası
1252
ebbc. Dolaylı Mağdur
1253
ebbd. Potansiyel Mağdur
1254
ec. Konu Bakımından Yetki
1256
eca. Bireysel Başvuruya Konu Haklar
1256
ecb. Bireysel Başvuruya Kapalı Alanlar
1258
ed. Başvuru Yollarının Tüketilmesi
1263
eda. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi
1263
edb. Başvuru Yollarının Tüketilmesinin İstisnaları
1266
ee. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma ve Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
1267
eea. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma
1267
eab. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
1269
f. Bireysel Başvuru Kararları
1271
fa. Esas Kararı
1271
faa. Esas Kararlarının İncelenmesi
1271
fab. İhlal Kararı ve Sonuçlarının Giderilmesi
1272
fb. Düşme Kararı
1277
fc. Tedbir Kararı
1279
fd. Pilot Kararı
1280
fda. Pilot Kararının Koşulları
1280
fdb. Pilot Karar Alma Usulü
1281
fdc. Pilot Kararda Alınması Gereken Tedbirler
1281
Kaynakça
1285
Kavram Dizini
1327
Prof. Dr. Abdurrahman EREN
İÇİNDEKİLER
Önsöz
7
Kısaltmalar
31
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASACILIK HAREKETLERİ
I. ANAYASA KAVRAMI – YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ
37
A. Anayasa Kavramı
37
1. Terminoloji
37
2. Tanımı
39
a. Maddi/Yazısız Anayasa
40
b. Şekli/Yazılı Anayasa
43
3. Özellikleri
45
a. Anayasanın Üstünlüğü
45
b. Anayasanın Katılığı
48
c. Anayasanın Çerçeve Olması
50
d. Anayasanın İdeolojisi
52
B. Anayasanın Yapılması ve Değiştirilmesi
55
1. Anayasa Yapımı
56
a. Anayasa Yapma Yetkisinin Niteliği
57
b. Anayasa Yapma Yetkisinin Sınırı
60
ba. Mevcut Anayasa İle Bağlılık
61
bb. Anayasa Yapmanın Hukukiliği Sorunu
63
c. Anayasa Yapım Yöntemleri
67
ca. Kurucu Meclis Yöntemi
68
cb. Olağan Meclis Yöntemi
71
cc. Referandum Yöntemi
75
2. Anayasa Değişikliği
76
a. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Niteliği
76
b. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Sınırları
77
ba. Maddi Sınırlar
77
baa. Açık Maddi Sınırlar
77
bab. Örtülü Maddi Sınırlar
81
bb. Şekli Sınırlar
84
c. Anayasayı Değiştirme Yöntemi
85
ca. Teklif Aşaması
85
caa. Halkın Teklifi
85
cab. Milletvekillerinin Teklifi
86
cb. Karar Aşaması
87
cba. Görüşmeler
87
cbb. Oylamalar
88
cc. Yayımlama Aşaması
91
cd. Onaylama Aşaması
97
d. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi
99
da. Esas Denetimi
99
db. Şekil Denetimi
102
II. ANAYASACILIK HAREKETLERİ
106
A. Anayasacılık Kavramı
106
B. Temel Anayasacılık Hareketleri
108
1. Liberal Anayasacılık
108
a. Liberal Anayasacılığın Gelişimi
109
aa. Liberal Maddi Anayasacılık
109
ab. Liberal Şekli Anayasacılık
113
b. Liberal Anayasacılığın Unsurları
117
ba. Milli Egemenlik
117
bb. Kuvvetler Ayrılığı
119
bc. Bireycilik
122
bd. Liberal Demokrasi
123
be. Serbest Piyasa Ekonomisi
124
2. Sosyalist Anayasacılık
126
a. Sosyalist Anayasacılığın Gelişimi
126
aa. Sosyalist Maddi Anayasacılık
126
ab. Sosyalist Şekli Anayasacılık
130
b. Sosyalist Anayasacılığın Unsurları
134
ba. Halk Egemenliği
134
bb. Demokratik Merkeziyetçilik
135
bc. Kolektivizm
137
bd. Sosyalist Demokrasi
138
be. Sosyalist Ekonomik Sistem
141
3. İslami Anayasacılık
145
a. İslami Anayasacılığın Gelişimi
145
aa. İslami Maddi Anayasacılık
145
ab. İslami Şekli Anayasacılık
148
b. İslami Anayasacılığın Unsurları
153
ba. Allah’ın Egemenliği
153
bb. Kuvvetler Ayrılığı
154
bc. Ümmetçilik
157
bd. İslami Demokrasi
158
be. İslam Ekonomik Sistemi
162
III. OSMANLI–CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASAL GELİŞMELERİ
163
A. Mutlak Monarşi Dönemi: Maddi Anayasal Gelişmeler
164
1. Devletin Varlık Unsurları
165
a. Osmanlı’da Egemenlik Anlayışı
165
b. Osmanlı Millet Sistemi
168
c. Osmanlı Arazi Sistemi
170
2. Devletin Ana Teşkilatı
171
a. Osmanlı Merkez Teşkilatı
172
aa. Padişah
172
ab. Danışma Meclisleri
174
b. Osmanlı Taşra Teşkilatı
177
c. Osmanlı Yargı Teşkilatı
180
3. Anayasal Nitelikte Belgeler
182
a. 1808 Sened–i İttifak
183
b. 1839 Tanzimat Fermanı
188
c. 1856 Islahat Fermanı
190
d. 1875 Adalet Fermanı
192
B. Meşruti Monarşi Dönemi: 1876 Kanun–i Esasi
193
1. Hazırlanışı
194
a. Yapım Koşulları
194
b. Yapım Yöntemi
197
2. Kanun–i Esasi’nin Temel Özellikleri
198
a. Devletin Temel İlkeleri
199
b. Devletin Temel Organları
200
ba. Yasama Organı
201
bb. Yürütme Organı
202
bc. Yargı Organı
203
c. Temel Hak ve Hürriyetler
204
3. 1909 Değişiklikleri: İkinci Meşrutiyet
204
C. Cumhuriyet Dönemi: 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları
215
1. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu
215
a. Hazırlanışı
215
aa. Yapım Koşulları
216
ab. Yapım Yöntemi
228
b. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri
231
ba. Devletin Temel İlkeleri
232
bb. Devletin Temel Organları
233
bba. Yasama Organı
233
bbb. Yürütme Organı
233
bbc. Yargı Organı
237
c. Anayasa Değişikliği: Cumhuriyetin İlanı
237
2. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu
242
a. Hazırlanışı
242
aa. Yapım Koşulları
242
ab. Yapım Yöntemi
242
b. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri
244
ba. Devletin Temel İlkeleri
244
bb. Devletin Temel Organları
248
bba. Yasama Organı
248
bbb. Yürütme Organı
249
bbc. Yargı Organı
250
bc. Temel Hak ve Hürriyetler
251
c. Çok Partili Dönem
252
3. 1961 Anayasası
258
a. Hazırlanışı
258
aa. Yapım Koşulları
258
ab. Yapım Yöntemi
261
b. 1961 Anayasası’nın Temel Özellikleri
263
ba. Devletin Temel İlkeleri
263
bb. Temel Hak ve Hürriyetler
265
bc. Devletin Temel Organları
266
bca. Yasama Organı
266
bcb. Yürütme Organı
267
bcc. Yargı Organı
267
c. 1971–1973 Anayasa Değişiklikleri
268
4. 1982 Anayasası
272
a. Hazırlanışı
272
aa. Yapım Koşulları
273
ab. Yapım Yöntemi
274
b. 1982 Anayasası’nın Temel Özellikleri
274
ba. Devletin Temel İlkeleri
275
bb. Temel Hak ve Hürriyetler
277
bc. Devletin Temel Organları
278
bca. Yasama Organı
278
bcc. Yürütme Organı
278
bd. Yargı Organı
280
c. 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler
280
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN UNSURLARI, ŞEKİLLERİ VE İLKELERİ
I. DEVLET KAVRAMI VE DEVLETİN UNSURLARI
285
A. Devlet Kavramı
285
1. Devletin Maddi Varlığı
286
a. Aile Teorisi
287
b. Kuvvet ve Mücadele Teorisi
288
c. Ekonomik Teori
289
d. Biyolojik Teori
290
e. Sözleşme Teorisi
291
2. Devletin Hukuki Kişiliği
292
a. Farazi Kişilik Teorisi
294
b. Hukuki Kişilik Teorisi
294
c. Gerçek Kişilik Teorisi
295
3. Devletin Teşkilatı
296
a. İradeci Pozitivizm Teorisi
296
b. Normativist Pozitivizm Teorisi
297
B. Devletin Unsurları
299
1. İnsan Unsuru
299
a. İnsan Unsuruna İlişkin Temel Ayrımlar
299
aa. Millet – Halk Ayrımı
299
ab. Çoğunluk – Azınlık Ayrımı
301
ac. Vatandaş–Yabancı Ayrımı
303
aca. Vatandaşlık Tanımı
304
acb. Vatandaşlığın Kazanılması
304
acc. Yabancılık Statüsü
307
b. Milletin Varlık Unsurları
308
ba. Objektif Unsurlar
308
bb. Sübjektif Unsurlar
310
c. Osmanlı–Cumhuriyet Dönemi Anayasalarında Millet
311
2. Ülke Unsuru
315
a. Ülke Kavramı
315
b. Ülkenin Sınırları
316
c. Ülkenin Bölünmez Bütünlüğü
318
3. Egemenlik Unsuru
321
a. Egemenlik Kavramı ve Nitelikleri
321
b. Egemenliğin Kapsamı
323
ba. İç Egemenlik
324
bb. Dış Egemenlik
325
c. Egemenliğin Kaynağı ve Sahibi
325
ca. Dini Egemenlik
326
caa. Egemenlik Doğrudan Tanrı’dan Gelir Görüşü
327
cab. Egemenlik Halk Aracılığı İle Tanrı’dan Gelir Görüşü
330
cb. Dünyevi Egemenlik
331
cba. Milli Egemenlik
331
cbb. Halk Egemenliği
333
d. Egemenliğin Sınırlanması
335
da. İlahi Yasa Görüşü
336
db. Doğal Yasa Görüşü
337
dc. Pozitif Yasa Görüşü
337
II. DEVLET ŞEKİLLERİ
338
A. Egemenlik Yetkilerinin Kaynağı Bakımından Devlet Şekilleri
339
1. Cumhuriyet
340
2. Monarşi
341
B. Egemenlik Yetkilerinin Paylaşımı Bakımından Devlet Şekilleri
344
1. Üniter Devlet
344
a. Tanımı
345
b. Üniter Devletin Özellikleri
346
ba. Egemenlik Yetkilerinin Yatay Paylaşımı
346
bb. İdari Özerklik
347
bc. Hukuk Düzeninin Birliği
351
bd. Yerinden Yönetim
352
2. Federal Devlet
354
a. Tanımı
355
b. Federal Devletin Özellikleri
358
ba. Egemenlik Yetkilerinin Dikey Paylaşımı
358
bb. Siyasi Özerklik
359
bc. Federal Hukukun Üstünlüğü
361
bd. Federal Yönetime Katılım
361
3. Bölgeli Devlet
363
a. Tanımı
363
b. Bölgeli Devletin Özellikleri
364
ba. Yasama Yetkisinin Bölge Düzeyinde Paylaşımı
365
bb. Bölgesel Siyasi Özerklik
366
bc. Merkezi Hukukun Üstünlüğü
368
bd. Merkezi Yönetime Katılım
369
III. DEVLETİN TEMEL İLKELERİ
370
A. Demokratik Devlet İlkesi
371
1. Demokrasi Kavramı
372
2. Demokratik Devletin Temel Unsurları
373
a. Halkın Halk İçin Yönetimi
373
aa. Temsili Demokrasi
374
ab. Doğrudan Demokrasi
375
ac. Katılımcı Demokrasi
379
b. Siyasi Partiler
380
ba. Siyasi Partilerin Tanımı
385
bb. Siyasi Partilerin Hukuki Niteliği
388
bc. Siyasi Partilerin Kuruluşu
389
bd. Siyasi Parti Sistemleri
392
bda. Çok Parti Sistemi
392
bdb. Tek Parti Sistemi
393
c. Serbest Seçimler
394
ca. Seçme ve Seçilme Hakkı
395
caa. Olumlu Koşullar
396
cab. Olumsuz Koşullar
397
cb. Seçimin Temel İlkeleri
402
cba. Genel Oy
403
cbb. Eşit Oy
404
cbc. Gizli Oy
405
cbd. Serbest Oy
407
cbe. Doğrudan Oy
410
cbf. Seçimlerin Düzenli Yapılması
411
cbg. Yargı Gözetim ve Denetimi
412
cc. Seçim Sistemleri
413
cca. Çoğunluk Sistemi
414
ccaa. Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi
415
ccab. Tek İsimli İki Turlu Çoğunluk Sistemi
415
ccac. Listeli Çoğunluk Sistemi
416
ccb. Nispi Temsil Sistemi
416
ccba. Klasik Nispi Temsil Sistemi
417
ccbb. Devredilebilir Tek Oy Sistemi
418
ccbc. d’Hondt Sistemi
419
B. Laik Devlet İlkesi
420
1. Din ve Devlet İlişkileri
420
a. Teokratik Devlet Modeli
420
b. Marksist Devlet Modeli
421
c. Seküler/Laik Devlet Modeli
423
ca. Resmi Dine Yerverme
426
cb. Bir Dine Özel Statü Tanıma
429
cc. Dine Hiç Yer Vermeme
430
2. Laik Devletin Temel Unsurları
434
a. Din ve İnançlara Saygı
434
aa. Din ve Vicdan Özgürlüğünün Tanınması
435
ab. Din ve İnançlar Arasında Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılık Yapılmaması
436
ac. Bir Dinin Eğitiminin Zorunlu Kılınmaması
439
b. Hukuk Düzeninin Dine Dayanmaması
444
c. Dini Kurumların Bağımsız Olması
448
C. Hukuk Devleti İlkesi
452
1. Hukuk Devleti Kavramı
453
2. Hukuk Devletinin Temel Unsurları
456
a. Hukukun Üstünlüğü
457
b. Hukuk Önünde Hesap Verebilirlik
458
c. Hukuk Güvenliği
461
D. Sosyal Devlet İlkesi
464
1. Sosyal Devlet Kavramı
465
2. Sosyal Devletin Temel Unsurları
467
a. Asgari Yaşam Standardı
468
b. Sosyal Adalet
469
c. Sosyal Güvenlik
471
d. Planlama
472
3. Devletin İktisadî ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları
474
E. Eşitlik İlkesi
475
1. Eşitlik Kavramı
477
a. Şekli Eşitlik
478
b. Maddi Eşitlik
479
2. Eşitlik İlkesine Aykırılığın Unsurları
482
a. Durumlarda Benzerlik
483
b. Farklı Muamele
483
c. Objektif ve Makul Neden
486
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI
I. GENEL OLARAK İNSAN HAKLARI
489
A. İnsan Hakları Kavramı
489
1. İnsan Hakları Terimi
490
2. İnsan Haklarının Tanımı
492
a. Doğal Haklar Görüşü
492
b. Pozitif Haklar Görüşü
497
3. İnsan Haklarının Özellikleri
499
a. Doğumla Kazanılma
499
b. İnsan Doğasından Kaynaklanma
500
c. Devredilmez ve Vazgeçilmez Olma
500
d. Evrensel Olma
501
B. İnsan Hakları Hukukunun Kaynakları
503
1. Asıl Kaynaklar
503
a. Anayasalar
503
b. İnsan Hakları Sözleşmeleri
504
c. Örf ve Adet Hukuku
506
d. Hukukun Genel İlkeleri
508
2. Yardımcı Kaynaklar
509
a. Uluslararası Örgütlerin Kararları
509
b. Yargı Kararları
510
c. Bilimsel Görüşler
512
C. İnsan Haklarının Normatif Yapısı
513
1. İnsan Haklarının Konusu
513
a. İnsan Haklarının Norm Alanı
513
b. İnsan Haklarının Sınıflandırılması
514
ba. Kişisel ve Siyasal Haklar
516
bb. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar
517
bc. Haklar ve Ödevler
518
2. İnsan Haklarının Öznesi
519
a. Gerçek Kişiler
519
b. Tüzel Kişiler
523
c. Kişi Toplulukları
525
3. İnsan Haklarının Yükümlüsü
527
a. Devletin Genel Yükümlülükleri
528
aa. İnsan Haklarına Saygı
528
ab. Uygulama
529
ac. Koruma
530
b. Devletin Hak İhlalinde Yükümlülükleri
531
ba. Negatif – Pozitif Yükümlülük
532
bb. Dikey – Yatay Etki
534
II. İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
536
A. Evrensel Koruma: Birleşmiş Milletler Sistemi
537
1. Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları
540
a. Sözleşme Dışı Denetim Organı: İnsan Hakları Konseyi
541
b. Sözleşme Dışı Denetim Yöntemleri
543
ba. Şikâyet Yöntemi
543
bb. Özel Yöntemler
545
bc. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Yöntemi
547
2. Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları
550
a. Sözleşme İçi Denetim Organları: İnsan Hakları Komiteleri
553
b. Sözleşme İçi Denetim Yöntemleri
554
ba. Rapor Yöntemi
554
bb. Şikâyet Yöntemi
557
bc. Soruşturma Yöntemi
558
bd. Ziyaret Yöntemi
559
B. Bölgesel Koruma: Avrupa Konseyi Sistemi
560
1. Avrupa Konseyi Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları
561
a. Avrupa Konseyi Ana Organları
561
b. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yardımcı Organları
563
ba. İnsan Hakları Komiseri
563
bb. Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi
564
bc. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu
565
bd. Eşitlik ve Ayrımcılığa Karşı Komite
566
2. Avrupa Konseyi Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları
567
a. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
567
aa. Denetim Organı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
572
ab. Denetim Yöntemi
575
aba. Devlet Başvurusu
575
abb. Bireysel Başvuru
576
abba. Usule İlişkin Kabul Edilebilirlik Kriterleri
576
abbb. Mahkemenin Yargı Yetkisine İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri
580
abbc. Esasa İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri
585
abbd. Usule İlişkin Bazı Özel Kurallar
587
abbe. Kararların Kesinleşmesi ve Bağlayıcılığı
589
b. Avrupa Sosyal Şartı
591
ba. Denetim Organı: Avrupa Sosyal Haklar Komitesi
593
bb. Denetim Yöntemleri
593
bba. Rapor Yöntemi
593
bbb. Toplu Şikâyet Yöntemi
594
c. Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi
595
ca. Denetim Organı: Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi
596
cb. Denetim Usulü: Ziyaretlere Dayalı Denetim
597
C. Ulusal Koruma: İnsan Hakları Kurumları
598
1. Kamu Denetçiliği Kurumu
601
a. Oluşumu
605
b. Görev ve Yetkileri
608
c. Kararları
608
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
610
a. Oluşumu
612
b. Görev ve Yetkileri
614
c. Kararları
616
III. TÜRKİYE’DE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN GENEL REJİMİ
617
A. Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği
617
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması
618
1. Kanunilik İlkesi
621
a. Şekli–Maddi Kanun Ayrımı
623
b. Sınırlama–Düzenleme Ayrımı
627
2. Sebebe Bağlılık İlkesi
632
a. Hakkın Doğasından Kaynaklı Sebepler
632
b. Kamu Yararı İlkesinden Kaynaklı Sebepler
633
c. Anayasada Belirlenen Sebepler
634
ca. Genel Sınırlama Sebepleri
635
cb. Özel Sınırlama Sebepleri
636
d. Gizli Amaç Gütme Yasağı
639
3. Öz İlkesi
640
4. Ölçülülük İlkesi
642
5. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi
644
a. Demokratik Toplum Düzeninin Standartları
646
b. Zorlayıcı Toplumsal İhtiyaç
650
c. Orantılılık
652
6. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi
653
7. Laik Cumhuriyetin Gerekleri İlkesi
654
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağı
657
1. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı
659
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağının Unsurları
660
a. Temel Hakkın Kullanımı Unsuru
660
b. Amaç Unsuru
664
c. Menfaat ihlali Unsuru
664
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
666
D. Olağanüstü Hal Yönetiminde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması
667
1. Hürriyetlerin Sınırlanması – Durdurulması – Askıya Alınması Kavramları
669
2. Olağanüstü Yönetimde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanmasının Koşulları
672
a. Olağanüstü Hal Yönetiminin Resmen İlanı
673
b. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülüklerin İhlâl Edilmemesi
675
c. Sınırlamaların Durumun Gerektirdiği Ölçüde Olması
675
d. Dokunulmaz Haklar
677
E. Temel Hakların Sınırlanmasında Yabancıların Durumu
679
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YASAMA ORGANI
I. GENEL OLARAK YASAMA ORGANI
685
A. Yasama Organının Yapısı
685
1. Tek veya Çift Meclislilik
686
2. Birinci Meclis ile İkinci Meclis Arasındaki Farklar
688
B. Yasama Organının İşlevleri
689
1. Temsil
690
2. Müzakere
694
3. Denetim
695
4. Yasama Yetkisi
696
a. Yasama İşlemleri
696
aa. Kanunlar
697
ab. Meclis Kararları
700
b. Yasama Yetkisinin Özellikleri
701
ba. Genellik
701
bb. Aslilik
702
bc. Devredilmezlik
703
II. TÜRKİYE’DE YASAMA ORGANI
705
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu
705
1. Milletvekili Sayısı
705
2. Seçilme Yeterliliği
706
a. Vatandaşlık
708
b. Seçilme Yaşı
710
c. Eğitim
711
d. Askerlik
711
e. Kısıtlılık
713
f. Hükümlülük
715
fa. Seçilme Engeli Oluşturan Suç ve Cezalar
716
fb. Seçilme Engelinin Kaldırılması
718
g. Kamu Görevinden Çekilme
723
3. Seçim Dönemi
728
4. Seçimlerin Geriye Bırakılması
729
5. Ara Seçimler
731
6. Milletvekili Seçimi ve Usulü
735
a. Seçim Çevreleri ve Çıkaracağı Milletvekili Sayısı
736
b. Milletvekili Adaylığı
737
ba. Bağımsız Adaylık
738
bb. Siyasi Parti Adaylığı
740
bba. Ön Seçim Yöntemi
740
bbb. Parti Organlarınca Belirleme Yöntemi
741
c. Seçim İttifakı
742
d. Seçim Sistemi
745
7. Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi
749
a. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu
751
b. Yüksek Seçim Kurulunun Görev ve Yetkileri
754
c. Yüksek Seçim Kurulu ve Kararlarının Hukuki Niteliği
757
B. TBMM Üyelerinin Hukuki Statüsü
761
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması
763
2. Milletvekili Andı
764
3. Üyelikle Bağdaşmayan İşler
771
4. Yasama Bağışıklığı
775
a. Yasama Sorumsuzluğu
778
aa. Sorumsuzluğun Amacı
778
ab. Sorumsuzluğun Kapsamı
779
aba. Sağladığı Koruma Bakımından Kapsam
779
abb. Kişi Bakımından Kapsam
783
abc. Konu Bakımından Kapsam
784
abd. Yer Bakımından Kapsam
785
b. Yasama Dokunulmazlığı
787
ba. Dokunulmazlığın Amacı
787
bb. Dokunulmazlığın Kapsamı
788
bba. Kişi Bakımından Kapsam
788
bbb. Konu Bakımından Kapsam
789
bbc. Zaman Bakımından Kapsam
792
bc. Dokunulmazlığın İstisnaları
793
bca. Suçüstü Hali
793
bd. Dokunulmazlığın Kaldırılması
800
5. Milletvekilliğinin Sona Ermesi
801
a. Milletvekilliğini Sona Erdiren Genel Sebepler
802
aa. Ölüm
802
ab. Seçimlerin Yenilenmesi
803
ac. Tam Kanunsuzluk
803
ad. Yürütme Organına Seçilme
808
b. Milletvekilliğinin Düşme Sebepleri
809
ba. İstifa
811
bb. Kesin Hüküm Giyme ve Kısıtlanma
812
bc. Bağdaşmaz Görevi Sürdürme
813
bd. Devamsızlık
814
6. Dokunulmazlık ve Düşme Kararlarının İptal İstemi
818
7. Milletvekilliği Ödenek ve Yollukları
820
C. TBMM’nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni
821
1. İçtüzük
822
a. İçtüzüğün Hukuki Niteliği
822
c. İçtüzüğün Denetlenmesi
824
2. Başkanlık Divanı
826
3. Siyasi Parti Grupları
829
4. Komisyonlar
831
5. Danışma Kurulu
833
6. Meclisin Toplanması ve Tatili
833
a. Olağan Toplantılar
834
b. Olağanüstü Toplantı
836
7. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı
837
D. TBMM’nin Görev ve Yetkileri
840
1. Kanunların Yapılması
841
a. Kanun Teklifi
842
b. Genel Kurulda Görüşme
847
c. Cumhurbaşkanınca Yayımlanma
849
2. Özel Nitelikli Kanunlar
851
a. Bütçe ve Kesinhesap Kanunu
851
aa. Bütçe Kanunu
851
ab. Kesinhesap Kanunu
856
b. Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması Kanunu
857
ba. Andlaşmaların Onaylanması
859
bb. Andlaşmaların Sona Erdirilmesi
864
bc. Onaylamanın Uygun Bulunması Bakımından Andlaşmalar
868
bca. Uygun Bulma Kanunu Gereken Andlaşmalar
868
bcb. Uygun Bulma Kanunu Gerekmeyen Andlaşmalar
868
bd. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri
870
bda. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yerine İlişkin Genel Kural
870
bdb. İnsan Hakları Andlaşmalarının İç Hukuktaki Yerine İlişkin Özel Kural
872
be. Andlaşmaların Anayasaya Uygunluk Denetimi
875
c. Genel ve Özel Af Kanunları
877
ca. Af Yetkisinin Hukuki Niteliği
880
cb. Genel ve Özel Af Ayrımı
883
d. Para Basılmasına Karar Vermek
884
3. Savaş İlanına Karar Vermek
885
4. Bilgi Edinme ve Denetim
888
a. Yazılı Soru
890
b. Genel Görüşme
891
c. Meclis Araştırması
892
d. Meclis Soruşturması
893
da. Meclis Soruşturması Açılması
894
daa. Soruşturma Açma Yetkisi
895
dab. Soruşturma Açılacak Kişiler
896
db. Meclis Soruşturması Komisyonunun Kuruluşu
896
dc. Yüce Divana Sevk Kararı
897
BEŞİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI
I. GENEL OLARAK YÜRÜTME ORGANI
901
A. Yürütme Organının Yapısı
901
1. Tek Yapılı Yürütme: Başkanlık Sistemi
902
a. Yetki: Başkanın Yürütmede Tek Yetkili Olması
903
b. Oluşum: Başkanın Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi
905
c. Sorumluluk: Başkanın Halka Karşı Sorumlu Olması
908
2. İki Yapılı Yürütme
910
a. Parlamenter Sistem
910
aa. Yetki: Yürütme Yetkisinin Devlet Başkanı ve Bakanlar Kuruluna Ait Olması
912
ab. Oluşum: Hükümetin Yasama Organı İçinden ve Güvenoyuna Dayalı Kurulması
914
ac. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
916
b. Yarı Başkanlık Sistemi
918
ba. Yetki: Cumhurbaşkanının Yürütmede Etkin Olması
919
bb. Oluşum: Cumhurbaşkanının Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi
920
bc. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
920
3. Ortaklaşa Yürütme: Meclis Hükümeti Sistemi
921
a. Yetki: Yasama ve Yürütme Yetkisinin Mecliste Toplanması
923
b. Oluşum: Yürütme Kurulunun Meclis Tarafından Seçilmesi
923
c. Sorumluluk: Yürütme Kurulunun Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması
925
B. Yürütme Organının İşlevleri
926
1. Devleti Temsil
926
2. Genel Politikayı Belirlemek
927
3. Kamu Görevlilerini Seçmek ve Atamak
929
4. Düzenleme Yetkisi
932
a. Kararnameler
934
b. Düzenleyici İdari İşlemler
938
c. Düzenleyici İşlemlerin Özellikleri
939
ca. Kanuna Aykırı Olmama
939
cb. Kanuna Dayanma
940
II. TÜRKİYE’DE YÜRÜTME ORGANI
940
A. Cumhurbaşkanı
941
1. Cumhurbaşkanının Adaylığı ve Seçimi
941
a. Cumhurbaşkanının Nitelikleri
941
b. Cumhurbaşkanlığı Adaylığı
944
c. Cumhurbaşkanının Seçimi
946
d. Cumhurbaşkanının Görev Süresi
949
da. Göreve Başlama Zamanı
950
db. Görev Süresi ve Uzaması
951
2. Seçimlerin Yenilenmesi
956
a. Seçimin Başlangıcı ve Seçim Günü
956
b. Fesih Yetkisi
959
c. Birlikte Seçim Usulü
962
3. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri
967
4. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu
971
a. Siyasi Sorumluluk
971
b. Cezai Sorumluluk
973
ba. Sorumluluğun Kapsamı
974
bb. Soruşturma Usulü
977
bc. Soruşturmanın Sonuçları
979
5. Cumhurbaşkanına Vekâlet
981
6. Cumhurbaşkanına Bağlı Kurumlar
984
a. Milli Güvenlik Kurulu
985
b. Devlet Denetleme Kurulu
990
c. Diyanet İşleri Başkanlığı
992
7. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar
993
a. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Belirlenmesi
993
b. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu
998
ba. Siyasi Sorumluluk
998
bb. Cezai Sorumluluk
999
8. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1000
a. Kararnamelerin Tarihsel Gelişimi
1001
b. Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1004
ba. CBK’ların Hukuki Niteliği
1004
bc. Münhasır Alan
1009
bca. Münhasır Kanun Alanı
1010
bcb. Münhasır CBK Alanı
1011
bd. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Kuralı Bakımından CBK’lar
1016
be. CBK’ların Yargısal Denetimi
1021
bea. Konu Bakımından Yetki Yönünden İnceleme
1023
beb. İçerik Yönünden İncelenme
1026
bec. Hükümsüzlük İncelemesi
1026
c. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
1027
ca. OHAL CBK’larının Yapılması
1027
cb. OHAL CBK’larının Yargısal Denetimi
1031
9. Olağanüstü Hal Yönetimi
1035
a. Olağanüstü Hal İlan Sebepleri
1038
b. Olağanüstü Hal İlan Yetkisi
1039
c. TBMM’nin Onay Yetkisi
1041
d. Olağanüstü Hal İlan Kararının Yargısal Denetimi
1042
B. İdare
1043
1. İdarenin Kuruluş Esasları
1044
a. İdarenin Bütünlüğü İlkesi
1044
aa. Hiyerarşi
1044
ab. İdari Vesayet
1046
b. İdarenin Kanuniliği İlkesi
1047
2. İdarenin Teşkilat Yapısı
1049
a. Merkezi İdare
1050
b. Mahalli İdareler
1051
3. İdarenin Yargısal Denetimi
1053
a. İdari Yargı Denetiminin Kapsamı
1053
b. Yargı Denetimine Kapalı İşlemler
1054
c. Yürütmenin Durdurulması Kararı
1055
4. Kamu Hizmeti Görevlileri
1057
a. Kamu Hizmeti
1057
b. Kamu Görevlileri
1058
5. Kamu Görevlilerinin Görev ve Sorumlulukları
1060
a. Sadakat Yükümlülüğü
1060
b. Disiplin İşlemleri
1060
c. Ceza Soruşturması
1061
d. Tazminat Davası ve Rücu Hakkı
1062
e. Kanunsuz Emir
1063
6. Anayasal Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kurum ve Kuruluşları
1064
a. Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları
1065
b. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
1070
c. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
1071
ALTINCI BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. GENEL OLARAK YARGI ORGANI
1077
A. Yargı Organının Yapısı
1077
1. Yargı Birliği Sistemi
1077
2. Yargı Ayrılığı Sistemi
1078
B. Yargı Yetkisi ve Özellikleri
1079
1. Bağımsız ve Tarafsız Yargı Yeri Tarafından Kullanılması
1079
2. Özel Yargılama Usulü İzlenmesi
1081
3. Hukuki Uyuşmazlıkların Kesin Hükme Bağlanması
1081
C. Yargıya İlişkin Temel İlkeler
1082
1. Adil Yargılanma
1082
a. Adil Yargılanmanın Genel Unsurları
1083
b. Ceza Yargılamasına Özel Güvenceler
1086
ba. Masumiyet Karinesi
1086
bb. Savunma Hakkına İlişkin Güvenceler
1088
2. Kanunî Hâkim Güvencesi
1089
3. Suç ve Cezalara İlişkin İlkeler
1092
a. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz
1092
b. Ceza Sorumluluğu Şahsidir
1094
4. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
1095
a. Bağımsızlık–Tarafsızlık Ayrımı
1096
b. Bireysel–Kurumsal/ İç–Dış Bağımsızlık Ayrımı
1097
II. TÜRKİYE’DE YARGI TEŞKİLATI
1101
A. Yüksek Mahkemeler
1102
1. Anayasa Mahkemesi
1103
2. Yargıtay
1103
3. Danıştay
1104
4. Uyuşmazlık Mahkemesi
1105
B. Sayıştay
1106
1. Sayıştayın Kuruluşu
1106
2. Sayıştayın Görev ve Yetkileri
1108
3. Sayıştay Kararlarının Hukuki Niteliği
1109
C. Hâkimler ve Savcılar Kurulu
1111
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Kuruluşu
1114
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Görev ve Yetkileri
1120
III. GENEL OLARAK ANAYASA YARGISI
1122
A. Anayasa Yargısı Sistemleri
1123
1. Genel Mahkeme Sistemi
1124
2. Özel Mahkeme Sistemi
1124
B. Denetim Türleri
1126
1. Denetim Yapan Organlar Bakımından
1126
a. Yargı Dışı Denetim
1126
b. Yargısal Denetim
1127
2. Denetimin Zamanı Bakımından
1128
a. Ön Denetim
1128
b. Sonradan Denetim
1129
C. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı
1130
1. Norm Denetimi
1130
a. Yasal Düzenlemelerin Denetimi
1130
b. Yasama İhmalinin Denetimi
1131
2. Yetki İhtilaflarının Çözümü
1136
3. Bireysel Başvuru
1136
D. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar
1137
1. Doğrudan Ölçü Norm
1137
2. Destek Ölçü Norm
1139
IV. TÜRKİYE’DE ANAYASA YARGISI
1143
A. Anayasa Yargısının Tarihsel Gelişimi
1143
B. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
1144
1. Üyelerin Nitelikleri
1145
2. Üyelerin seçimi
1145
3. Üyelik Süresi ve Teminatı
1147
4. Teşkilat Yapısı
1148
C. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri
1150
1. Norm Denetimi
1151
a. İptal Davası
1151
aa. İptal Davasına Konu Normlar
1151
ab. İptal Davası Açma Hakkı Olan Kişiler
1152
ac. İptal Davası Açma Süresi
1154
ad. İptal Davası Açma Usulü
1154
b. İtiraz Yolu
1155
ba. Mahkemede Görülmekte Olan Dava
1156
baa. Mahkeme
1156
bab. Dava
1158
bac. Derdestlik
1159
bb. Davada Uygulanacak Kural
1160
bba. Davada Uygulancak Kuralın Tespiti
1160
bbb. Sınırlama Sorunu
1162
bc. Anayasaya Aykırılığın Ciddî Görülmesi
1162
bca. Anayasaya Aykırılık İddiası
1163
bcb. Aykırılığın Ciddiliği
1163
bd. Beş Aylık Karar Süresi
1164
bda. Derece Mahkemesinin Bekletici Mesele Kararı
1164
bdb. Anayasa Mahkemesinin Beş Aylık Karar Verme Süresi
1164
be. Red Kararından Sonra On Yıllık Tekrar Başvuru Yasağı
1165
bea. Esastan Verilen Red Kararı
1166
beb. Aynı Kanun Hükmü Hakkında Başvuru
1167
bec. Tekrar Başvuru
1168
c. Norm Denetiminin Kapsamı
1172
ca. Şekil Yönünden Denetim
1173
caa. Kanunların ve TBMM İçtüzüğü’nün Şekil Yönünden Denetimi
1173
cab. CBK’ların Şekil Yönünden Denetimi
1174
cb. Esas Yönünden Denetim
1176
d. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri
1179
da. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı
1181
db. İptal Kararlarının Gerekçesi Yazılmadan Açıklanmaması
1183
dc. Kanun Koyucu Gibi Hareket Etmeme
1186
dd. İptal Kararlarının Yürürlüğü
1188
dda. İptal Kararının Yürürlük Tarihini Erteleme
1188
ddb. İptal Kararları Geriye Yürümez
1190
ddc. Yürürlüğü Durdurma Kararı
1192
2. Siyasi Partilerin Denetimi
1196
a. Siyasi Partilerin Dağılması ve Kapanması
1196
aa. Kendiliğinden Dağılma
1196
ab. Kapanma Kararı
1199
b. Siyasi Parti Yasakları ve Kapatılması
1201
ba. Uluslararası Standartlar
1202
baa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı
1202
bab. Venedik Kriterleri
1204
bb. 1982 Anayasası’nda Kapatma Rejimi
1207
bba. Kapatma Davasının Hukuki Niteliği
1207
bbb. Kapatma Nedenleri ve Odak Olma Kriteri
1212
bbc. Kapatma Davasının Usulü ve Hukuki Sonuçları
1214
bbd. Kapatma Davasında Tedbir Kararı Verilmesi
1217
c. Siyasi Partilerin Mali Denetimi
1220
ca. Siyasi Partilerin Gelir ve Giderleri
1220
cb. Mali Denetim Usulü ve Yaptırımlar
1222
3. Yüce Divan Yargılaması
1224
a. Yüce Divan Yargılamasının Hukuki Niteliği
1225
b. Yüce Divanda Yargılanacak Kişiler
1227
c. Yüce Divan Yargılamasının Konusu
1229
d. Yargılama Usulü
1230
4. Bireysel Başvuru
1232
a. Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği
1233
b. Bireysel Başvuru Formunun Doldurulması
1234
c. Bireysel Başvurunun Yapılması
1238
d. Bireysel Başvurunun Ön İncelemesi
1239
e. Bireysel Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi
1240
ea. Zaman ve Süre Bakımından Yetki
1240
eaa. Zaman Bakımından Yetki
1240
eab. Süre Bakımından Yetki
1241
eb. Kişi Bakımından Yetki
1243
eba. Başvuru Hakkına Sahip Olan Kişiler
1243
ebb. Mağdur Olma Şartı
1249
ebba. Kişisellik, Güncellik ve Doğrudanlık
1249
ebbb. Halk Davası
1252
ebbc. Dolaylı Mağdur
1253
ebbd. Potansiyel Mağdur
1254
ec. Konu Bakımından Yetki
1256
eca. Bireysel Başvuruya Konu Haklar
1256
ecb. Bireysel Başvuruya Kapalı Alanlar
1258
ed. Başvuru Yollarının Tüketilmesi
1263
eda. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi
1263
edb. Başvuru Yollarının Tüketilmesinin İstisnaları
1266
ee. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma ve Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
1267
eea. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma
1267
eab. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
1269
f. Bireysel Başvuru Kararları
1271
fa. Esas Kararı
1271
faa. Esas Kararlarının İncelenmesi
1271
fab. İhlal Kararı ve Sonuçlarının Giderilmesi
1272
fb. Düşme Kararı
1277
fc. Tedbir Kararı
1279
fd. Pilot Kararı
1280
fda. Pilot Kararının Koşulları
1280
fdb. Pilot Karar Alma Usulü
1281
fdc. Pilot Kararda Alınması Gereken Tedbirler
1281
Kaynakça
1285
Kavram Dizini
1327
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Bonus Card ( Garanti - Teb - Denizbank - Şekerbank vb. )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.260,00 | 1.260,00 |
Cardfinans ( Finansbank )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.260,00 | 1.260,00 |
Maximum Card ( İş Bankası - Ziraat Bankası )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.260,00 | 1.260,00 |
Worldcard ( YKB - Vakıfbank - Anadolubank - Albaraka )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.260,00 | 1.260,00 |
Diğer Kartlar
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.260,00 | 1.260,00 |
-
Yeni-%10
Satışta değil -
-
Yeni-%3
Satışta değil
-
Yeni-%3
Satışta değil
-
Yeni-%10
Satışta değil
-
Yeni
Satışta değil
-
Yeni
Satışta değil
-
-%10
Satışta değil
-
Satışta değil
