Dr. Öğr. Üyesi Seyithan KAYA
Arş. Gör. Taha KURT
İÇİNDEKİLER
GENİŞLETİLMİŞ İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR DİZİNİ 15
GİRİŞ .17
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ GENEL TEORİSİ
ANAYASA YARGISI KAVRAMI, TARİHSEL GELİŞİMİ VE İŞLEVLERİ.25
Anayasa Yargısı Kavramı ve Şartları 25
Anayasa Yargısının Tarihsel Gelişimi . 32
Anayasa Yargısının İşlevleri . 39
Anayasanın Üstünlüğünü Koruma İşlevi 40
Bireysel Başvuru Yoluyla Temel Hak ve Hürriyetleri Koruma İşlevi. 43
ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİNİN TÜRLERİ.45
Organik Bakımdan Denetim 45
Hukuki (Yargısal) Denetim . 46
Siyasi Denetim. 46
Zaman Bakımından Denetim. 48
Önceden (a priori) Denetim 48
Sonradan (a posteriori) Denetim. 49
III. ANAYASA YARGISI MODELLERİ50
Merkezileşmemiş Model (Amerikan Modeli) 50
Merkezileşmiş Model (Avrupa Modeli). 54
Karma Model (Latin Amerika Modeli). 58
III. TÜRK ANAYASA YARGISININ TARİHSEL GELİŞİMİ .60
1876 Kanun-u Esasî . 61
1921 Teşkilât-ı Esasîye Kanunu/1921 Anayasası. 62
1924 Teşkilât-I Esasîye Kanunu/1924 Anayasası. 63
1961 ve 1982 Anayasaları ve Anayasa Mahkemeleri 66
TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU VE YAPISI 71
Genel Kurul . 72
10 İçindekiler
Bölümler . 74
Komisyonlar 75
ANAYASA MAHKEMESİNİN DEMOKRATİK MEŞRULUĞU SORUNU76
ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ.80
Soyut Norm Denetimi (İptal Davası Yolu) . 81
Somut Norm Denetimi (İtiraz Yolu) 85
Bireysel Başvurulara Bakmak 90
Yüce Divan Sıfatı ile Yargılama Yapmak 91
Diğer Görevleri 92
VII. ANAYASA YARGISI SİSTEMİNDE ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ94
Anayasaya Uygunluk Denetiminin Konusu . 94
Kanunlar 97
Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 99
Anayasa Değişiklikleri 110
Milletlerarası Antlaşmalar. 117
Parlamento Kararları. 117
Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Norm Sorunu 119
Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı 122
Şekil Bakımından Denetim 122
Esas (Öz) Bakımından Denetim . 125
Sebep Unsuru Bakımından 126
Amaç (Maksat) Unsuru Bakımından 128
Konu Unsuru Bakımından 129
İKİNCİ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURU VE ANLAMI
BİREYSEL BAŞVURU KAVRAMI ve TANINMASI .131
Bireysel Başvurunun Alternatif Terminolojileri. 136
Bireysel Başvurunun Türk Hukuk Sistemindeki Tanımı. 139
Bireysel Başvuru Yolunun Anayasaya Uygunluk Denetimi Yolu Olup
Olmadığı Sorunu . 144
Bireysel Başvurunun “Süper Temyiz” İşlevinin Olup Olmadığı Sorunu. 147
BİREYSEL BAŞVURU KURUMUNUN DÜNYADAKİ ÖRNEKLERİ150
Federal Almanya . 151
İspanya 153
İçindekiler 11
Avusturya 155
Meksika. 158
Güney Kore . 159
III. BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ ve İŞLEVLERİ 161
Başvurunun Hukuki Niteliği. 161
Bireysel Başvurunun İşlevleri 165
Temel Hak ve Hürriyetleri Koruma ve Geliştirme İşlevi (Sübjektif
İşlev) 167
Hukuk Düzenini Koruma ve Geliştirme İşlevi (Objektif İşlev) 168
Başvurunun “Ön Filtre” İşlevi 170
Yasama ve Yargı Organlarını Etkileme İşlevi 173
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURUNUN KONUSU, ŞARTLARI VE İNCELENMESİ
BİREYSEL BAŞVURUNUN KONUSU 177
Genel Olarak . 177
Temel Hak ve Hürriyetler 179
İşlemler . 193
Mahkeme Kararları . 195
Bireysel Başvuruya Konu Edilemeyecek İşlem ve Kararlar 197
Genel Olarak 197
Yasama Organı İşlemleri 199
Düzenleyici İdari İşlemler 202
Anayasanın Denetim Dışı Bıraktığı İşlem ve Kararlar. 203
Cumhurbaşkanının Tek Başına Yapacağı İşlemler Sorunu . 203
Yüksek Askerî Şûranın Kararları . 205
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 206
Yüksek Seçim Kurulu Kararları . 207
Sayıştay Kararları . 208
Anayasa Mahkemesi Kararları . 209
BİREYSEL BAŞVURUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI 211
Taraf ve Başvuru Ehliyeti Şartı 214
Taraf Ehliyeti 214
Başvuru Ehliyeti. 217
Tüzel Kişilerin Taraf ve Başvuru Ehliyeti 219
12 İçindekiler
Özel Hukuk Tüzel Kişileri 220
Kamu Tüzel Kişileri. 221
Başvuruyu Takip Yetkisi. 223
Başvuruya Vekâlet. 224
Yabancılar 226
Başvuru Usulü ve Başvuru Harcı . 227
Başvurunun Yapılması. 228
Başvuru Formunun (Dilekçesinin) İçeriği ve Forma Eklenecek
Belgeler . 230
Başvuru Harcı 233
Süre Şartı 235
Başvuru Yollarının Tüketilmesi 239
Hukuki Menfaat Şartı 243
“Önemli Zarar” Şartı . 245
III. ANAYASA MAHKEMESİNCE VERİLECEK KARARLAR 247
Usule İlişkin Kararlar . 248
Kabul Edilemezlik Kararları 249
Kişi Bakımından Yetkisizlik. 251
Zaman Bakımından Yetkisizlik . 253
Konu Bakımından Yetkisizlik 254
Hukuki Menfaat Yokluğu . 256
Süre Aşımı 257
Açıkça Dayanaktan Yoksunluk . 258
Başvuru Yollarının Tüketilmemesi . 259
Başvurucunun Önemli Zarara Uğramaması. 262
Kabul Edilebilirlik Kararı 262
Esasa İlişkin Kararlar. 264
Esasa İlişkin Karar Verme Yetkisi. 265
Esas İnceleme Aşamasında Verilecek Kararlar 266
Tedbir Kararı 266
Delil Toplama ve Duruşma Yapma. 268
Esas İnceleme Sonunda Verilecek Kararlar . 269
İhlalin Olmadığına Dair Karar. 270
İhlal Kararı . 271
Düşme Kararı . 276
İçindekiler 13
Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması. 277
Esasa İlişkin Karar Vermede Anayasa Mahkemesinin Sınırları 279
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ NİTELİKLERİ VE YÜRÜRLÜĞE
GİRMESİ. 283
Anayasa Mahkemesi Kararlarının Nitelikleri. 284
Mahkeme Kararlarının Kesinliği ve Bağlayıcılığı 284
Mahkeme Kararlarının İcrası (Yerine Getirilmesi) . 287
Mahkeme Kararlarının Geriye Yürümezliği . 293
Mahkeme Kararlarının Gerekçeli Olması. 294
Mahkeme Kararlarının Yürürlüğe Girmesi 295
SONUÇ 297
KAYNAKÇA 305
