KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMA, TAŞIMACININ VE SİGORTACININ SORUMLULUĞU



Av. Çelik Ahmet ÇELİK



- Yolcu Taşıma Ve Taşımacının Sorumluluğu

- Yolcu Taşıma Ve Sigortacının Sorumluluğu

- Demiryolu Taşımacılığı

- Yolcu Taşımayla İlgili Yasalar, Yönetmelikler Ve Sigorta Genel Şartları

- Yargıtay Kararları

- Dilekçe Örnekleri

 

SUNUŞ. III

İÇİNDEKİLER.. IX

 

BİRİNCİ KİTAP

YOLCU TAŞIMA VE TAŞIMACININ SORUMLULUĞU

Birinci Bölüm

GENEL OLARAK YOLCU TAŞIMA

I- YOLCU.. 3

1- Başkasının taşıtına binen kişi 3

2- Ücret ödeme koşulu. 3

3- Ücret ödemeden taşıta binenler 4

4- Hatır için taşınanlar 4

5- Personel taşıma araçlarıyla taşınanlar “yolcu” sayılmazlar 7

6- Özel otomobillerle ve traktörlerle yapılan taşımalar Yasa kapsamında değildir 7

II- TAŞIT.. 7

III- TAŞIMA İŞİ. 8

1- Genel anlamda taşıma işi 8

2- Ticari anlamda taşımalar 8

IV- TAŞIMACI. 9

1- Tanım... 9

2- Tacir ve ticari iş. 9

3- Taşımacılar 10

4- Taşıma işini geçici olarak yüklenenler 14

5- Yolcu taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşları 15

6- Taksi yazıhanesi işletenler “taşımacı” mıdır?. 17

7- Kamyon, kamyonet ve traktör römorklarıyla yolcu taşımacılığı 18

8- Gezi düzenleyenlerin “taşımacı” olarak sorumlulukları 19

V- TAŞIMA SÖZLEŞMESİ. 20

1- Sözleşmenin tanımı ve koşulları 20

2- Taşıma sözleşmesinin hukuksal niteliği 20

3- Taşıma sözleşmesi bir şekle bağlı değildir 21

VI- YOLCU BİLETİ. 22

1- Yolcu sayılmak için bilet koşul değildir. 22

2- Bilet koşul değil ise de, hak aramada önemli bir kanıttır. 22

VII- TAŞIMA TÜRLERİ VE YASAL DÜZENLEMELER.. 24

1- Karayolu taşımacılığı 24

2- Demiryolu taşımacılığı 25

3- Denizyolu taşımacılığı 26

4- Havayolu taşımacılığı 27

 

İkinci Bölüm

KARAYOLU TAŞIMACILIĞI

Birinci Ayrım

KAVRAMLAR VE TANIMLAR

I- KARA TAŞIMALARI. 29

II- KARA TAŞITLARI. 30

III- KARAYOLLARI. 30

IV- YASALARDAKİ VE YÖNETMELİKLERDEKİ TANIMLAR.. 32

1- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3’üncü maddesindeki tanımlar 32

a) Taşıtlarla ilgili tanımlar: 32

b) Kişilerle ilgili tanımlar: 32

c) Yer tanımları: 33

d) Trafikle ilgili tanımlar: 33

2- 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 3’üncü maddesindeki tanımlar 33

3- Karayolu Taşıma Yönetmeliğindeki tanımlar 34

4- Tanımlar arasında farklılık ve uyumsuzluklar 35

a) Otobüs tanımı: 35

b) Minibüs tanımı: 36

c) Otomobil tanımı: 36

d) Tramvay tanımı: 36

İkinci Ayrım

YASAL DÜZENLEMELER

I- YASALAR.. 37

1- Türk Ticaret Kanunu. 37

2- Karayolu Taşıma Kanunu. 37

3- Karayolları Trafik Kanunu. 39

4- Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri 40

5- Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümleri 41

6- Gelir Vergisi Kanunu’nun 25/1. maddesi 41

7- İcra ve İflas Kanunu 82/11. maddesi 41

8- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un yolcu taşımaya uygulanması 41

9- Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu. 43

a) Yetki belgeleri: 43

b) Yükümlülükleri: 44

c) Paket turlar ve zorunlu sigorta: 44

d) Karayolu turist taşıma araçları : 45

e) Turist taşıma araçları için yaptırılması zorunlu sigortalar 45

II- YÖNETMELİKLER.. 46

1- Karayolları Trafik Yönetmeliği 46

2- Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkında Yönetmelikler 46

3- Karayolu Taşıma Yönetmeliği 47

A) Taşıma faaliyetlerinde genel kural 48

B) Yolcu taşımalarında kullanılacak taşıtlarda aranacak özellikler 48

C) Taşımacıların yükümlülükleri 48

D) Taşımacıların sorumlulukları 49

E) Sürücü ve hizmetlilerin yükümlülükleri 50

F) Yolcuların yükümlülükleri 50

G) Kamu hizmeti yükümlülüğü. 50

H) Ücret Tarifeleri (m.38) 51

İ) Zaman Tarifeleri (m.39) 52

K) Tarifelere uyma zorunluluğu (m.40) 52

M) Yolcu eşya ve bagajı (m.50) 53

N) Terminaller (m.51) 54

a) Yolcu terminalleri alt ve üst yapı özellikleri: 54

b) Terminal işletmecilerinin yükümlülükleri: 54

c) Terminal ücretleri: 55

d) Kalkış ve varışların terminalden yapılması zorunluluğu; 55

e) Terminalin bulunmadığı yerlerle ilgili hükümler: 56

O) Taşıma hattı ve taşıma güzergahına uyma. 56

P) Personelin nitelikleri ve sorumlulukları (m.58-59) 56

R) Sürücülerde aranacak şartlar (m.60) 56

S) Sürücülerin çalışma süreleri (m.62) 57

Ş) Taşımacının sorumluluk sınırları (m.63) 57

T) Yapılması zorunlu sigortalar (m.64) 57

U) Sigortasız taşıma yapılamayacağı (m.66) 58

III- GENELGELERLE YAPILAN DÜZENLEMELER.. 58

1- İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları hakkında genelgeler: 58

2- Arızi ve mekik seferler hakkında genelge. 60

 

Üçüncü Bölüm

YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMELERİNDE

TARAFLARIN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I- GENEL OLARAK.. 63

II- TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ: 63

1- Taşımacının yolcuları sağ ve sağlıklı olarak ulaştırma yükümlülüğü. 64

2- Güvenli ve rahat bir yolculuk yaptırma yükümlülüğü. 64

3- Yolcuyu, zamanında ve gecikmeden gideceği yere ulaştırma yükümlülüğü. 65

4- Bilette yazılı yeri, taşıtı ve hareket saatini değiştirmeme yükümlülüğü. 66

5- Yolcu taşımaya elverişli, sağlam ve bakımlı taşıtları sefere koyma yükümlülüğü. 66

6- Personel seçmede özen ve yeterli sayıda yardımcı bulundurma yükümlülüğü. 66

7- Taşımacının, yol koşullarını gözetme ve beklenmeyen durumlara karşı önlem alma yükümlülüğü  69

8- Mola ve duraklama yerlerinin seçiminde özen yükümlülüğü. 70

9- Taşımacının, yolcuları ve eşyalarını denetleme yükümlülüğü. 70

10- Taşımacının zorunlu kaza ve sorumluluk sigortalarını yaptırma yükümlülüğü. 71

11- Yolcunun sefer sırasında ölümü durumunda taşımacının önlem alma yükümlülüğü. 71

12- Terminal ve bekleme yerleri kurma ve düzenleme yükümlülüğü. 72

III- TAŞIMACININ HAKLARI. 72

1- Ücret isteme hakkı 72

2- Bagaj üzerinde hapis hakkı 73

3- Yolcunun üzerini ve eşyasını arama hakkı 73

4- Yolcudan kurallara uymasını isteme hakkı 73

IV- YOLCUNUN BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ. 74

1- Ücret ödeme borcu. 74

2- Yolcunun, taşıtın kalkış saatinde hazır bulunma yükümlülüğü. 75

3- Yolcunun kurallara uyma yükümlülüğü. 75

V- YOLCUNUN HAKLARI. 76

 

 

Dördüncü Bölüm

TAŞIMACININ YOLCULARA KARŞI SORUMLULUĞU

Birinci Ayrım

SORUMLULUĞUN TÜRÜ, SINIRLARI VE KAPSAMI

I- SORUMLULUĞUN TÜRÜ.. 77

1- Taşımacı olarak. 77

2- Motorlu araç işleteni olarak. 79

II- SORUMLULUĞUN SINIRLARI VE KAPSAMI. 82

1- Yer ve zaman bakımından sorumluluk sınırları 82

2- Sorumluluğun kapsamı 84

 

İkinci Ayrım

SORUMLULUK NEDENLERİ

I- İŞLETME KUSURLARI NEDENİYLE SORUMLULUK.. 87

II- SÜRÜCÜ VE YARDIMCI KİŞİLERDEN SORUMLULUK.. 89

III- YOLCULARIN DAVRANIŞ VE EYLEMLERİNDEN SORUMLULUK.. 89

IV- TEKNİK ÂRIZA NEDENİYLE SORUMLULUK.. 90

1- Yasal düzenleme. 90

2- Teknik arıza ve nedenleri 91

3- Teknik arıza nedeniyle tam sorumluluk. 91

4- Teknik arıza, yasalarda, sorumluluktan kurtuluş nedenleri arasında yer almamıştır 93

5-Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılamaz. 93

6-Teknik arıza nedeniyle indirim yapılamayacağının gerekçeleri 96

a) Yasalardan kaynaklanan gerekçe. 96

b) Tehlike sorumluluğunun yapısından kaynaklanan gerekçe. 96

c) Aracın düzenli (periyodik) bakımının yapılmamasından (işletme kusurlarından) kaynaklanan gerekçe  98

d) Bakım ve onarımın eksik ve hatalı yapılması 100

e) Hor kullanma, aşırı yükleme, kullanım süresi dolmuş araç ve teknik arıza. 101

f) İmalât hataları 102

g) Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılması hakkaniyet kurallarıyla da bağdaşmaz  102

 

Üçüncü Ayrım

SORUMLULUĞU GEREKTİREN OLAYLAR

1- Yolcunun ölmesi veya yaralanması 103

2- Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle sorumluluk. 103

3- Yolcunun gideceği yere gidememesinden veya geç ulaşmasından dolayı uğradığı zararlar 106

4- Rahat ve güvenli bir yolculuk yapılamamasından dolayı sorumluluk (Yolculuğun kötü geçmesi) 108

5- Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle sorumluluk. 108

 

Beşinci Bölüm

SORUMLULUĞUN ÖLÇÜSÜ

Birinci Ayrım

TAM SORUMLULUK

I- GENEL OLARAK.. 111

1- Taşımacının “tam sorumluluğu” kusurun derecesine bağlı değildir 111

2- Yasa hükümleri 112

II- TAM SORUMLULUK DURUMLARI. 113

1- Taşımacının doğrudan kendisinin “tam” sorumlu olduğu durumlar 113

2- Sürücü ve yardımcı kişilerden “tam” sorumluluk. 118

3- Araçtaki bozukluk (teknik arıza) nedeniyle taşımacı “tam” sorumludur. 120

4- Üçüncü kişilerin kusura katılımı durumunda da, yolcu, taşımacıdan zararının tamamını isteyebilir. 120

III- ORTAKLAŞA VE ZİNCİRLEME TAM SORUMLULUK.. 121

1- Yasal düzenlemeler 121

2- Ortaklaşa ve zincirleme sorumluluğa ilişkin Yargıtay kararlarından örnekler 123

3- Yolcunun kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur dağılımına bakılmayıp, taşımacının zararın tamamından sorumlu olacağına ilişkin Yargıtay kararlarından örnekler : 127

 

 

İkinci Ayrım

YOLCUNUN KUSURU NEDENİYLE

TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI

I- YOLCUNUN KUSURU.. 129

1- Ağır kusur 130

2- Hafif kusur (Kusura katılım - Ortak kusur) 131

II- YOLCUNUN KUSURUNUN TAZMİNATA ETKİSİ. 133

1- Yolcunun kusuru tazminattan “tek” indirim nedenidir 133

2- Taşımacının sorumluluğunu hafifleten tek nedenin “yolcunun kusura katılımı” olması, yasal bir düzenlemedir 133

3- Yolcunun kusuru nedeniyle tazminattan indirim yapılmasına ilişkin Yargıtay kararlarından örnekler 134

 

Üçüncü Ayrım

SORUMLULUĞUN KALDIRILMASI VE

HAFİFLETİLMESİ YASAĞI

I- GENEL OLARAK.. 137

II- YASALARDAKİ HÜKÜMLER.. 139

1- Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 139

2- Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 141

a) KTK. 111/1. maddesi 141

b) KTK. 95/1. maddesi 142

c) KTK. 100. maddesi 142

3- Karayolu Taşıma Kanunu’nda sözleşme yasağına ilişkin düzenlemeler 142

a) Yasa’nın 20. maddesi 142

b) Yasa’nın 36. maddesindeki başka yasalara göndermeler 143

III- YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER.. 143

 

Dördüncü Ayrım

ZARAR GERÇEKLEŞTİKTEN SONRA YAPILAN

YETERSİZ VEYA AŞIRI ANLAŞMALARIN

İPTALİNİN İSTENMESİ

I- YASA HÜKMÜ.. 147

II- UYGULAMA.. 148

1- Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar 148

2- Anlaşmanın iptali isteminde yöntem... 149

3- Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi 150

4- İki yıllık hak düşürücü süre ve sürenin başlangıcı 150

III- YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER.. 151

 

 

Altıncı Bölüm

TAŞIMACININ SORUMLULUKTAN KURTULABİLMESİNİN

KOŞULLARI VE KANIT YÜKÜ

I- YASAL DÜZENLEMELER.. 161

1- Karayolu Taşıma Kanunu’nda. 161

2- Türk Ticaret Kanunu’nda. 161

3- Karayolları Trafik Kanunu’nda. 161

II- SORUMLULUKTAN KURTULABİLMENİN KOŞULLARI. 162

1- Nedensellik bağının kurulamaması (kesilmesi) koşulu. 162

2- Taşımacının “kendisinin” kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu. 164

3- Taşımacının, eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu  164

4- Kazanın araçtaki bozukluktan (teknik arızadan) kaynaklanmadığını kanıtlama koşulu  165

5- Yolcuyu zarara uğratanın, bir başka yolcu olmadığını kanıtlama koşulu. 165

6- Yolcunun zarar görmesinden, üçüncü kişinin “tam kusurlu” olduğunu kanıtlaması koşulu  166

III- TAŞIMACIYI SORUMLULUKTAN KURTARAN NEDENLER.. 166

1- Yolcunun Tam Kusurlu Olması 166

2- Üçüncü Kişinin Tam Kusurlu Olması 167

a) Üçüncü kişinin tam kusuruyla, taşımacının sorumluluğu yönünden “nedensellik bağı” kesilmiş bulunmalıdır 167

b) Taşımacının sorumluluktan kurtulabilmesi için, üçüncü kişinin tam kusuru yeterli olmayıp, ayrıca sürücü ve yardımcılarının kazalardan kaçınma yeteneği ve hızlı önlem alma becerisi olan, yolcu taşıdığının bilincinde üstün nitelikli kişiler olması gerekir 168

c) Çalınma ve gasp olaylarında, motorlu araç işletenlerin sorumluluktan kurtulabilme durumları, yolcu taşımacıları yönünden farklı değerlendirilmek gerekir. 169

3- Mücbir Sebep. 170

a) İşletme dışında gerçekleşen bir olay: 171

b) Dış etken öğesi: 172

c) Öngörülmezlik : 172

d) Kaçınılmazlık (Önleyememe): 173

IV- SORUMLULUĞU KALDIRAN NEDENLERLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI  173

1- Üçüncü kişinin ağır kusuru. 173

2- Mücbir sebeple ilgili Yargıtay kararları 175

V- KANIT YÜKÜ.. 178

1- Genel kural ve yasalardaki hükümler 178

2- Taşımacının kanıtlaması gereken hususlar 178

3- Kanıt yüküyle ilgili Yargıtay kararları 179

 

Yedinci Bölüm

UYGULAMADAN ÖRNEKLERLE

YOLCU TAŞIMACILARI

Birinci Ayrım

KARAYOLU TAŞIMACILIĞINA KISA BİR BAKIŞ

1- Geçmişten bugüne karayolu taşımacılığı 181

2- Kazalarda ilk sırayı yolcu taşıyan araçlar almaktadır. 182

3- Sürücü kusurları kazaların en büyük nedenidir. 183

4- Yıllara göre ölümlü ve yaralanmalı kazalar 184

5- Kent içi taşımalarda kazaların artması ve görülen nedenleri 185

6- Otobüs ve minibüs kazalarından çarpıcı örnekler: 185

İkinci Ayrım

YOLCU TAŞIMACILARI

I- ŞEHİRLERARASI OTOBÜS İŞLETMECİLERİ. 189

II- BÜYÜK SEYAHAT FİRMALARI. 192

III- OTOBÜSLE ULUSLARARASI YOLCU TAŞIMACILIĞI. 195

IV- TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULARI. 196

V- OTOBÜS SAHİPLERİ TOPLULUĞU.. 197

VI- TİCARİ ANLAMDA YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPAN KAMU KURUM VE KURULUŞLARI  197

VII- BELEDİYE TOPLU TAŞIMA ARAÇLARI. 198

VIII- HALK OTOBÜSLERİ. 199

IX- KENT İÇİ YOLCU TAŞIMACILARI (TAKSİ, DOLMUŞ, MİNİBÜS İŞLETMECİLERİ) 200

X- ARAÇ KİRALAMA İŞLETMELERİ. 202

1- Tanım: 202

2- Yetki belgesi: 203

3- Sorumluluk : 203

4- Yargıtay kararları: 203

5- Sigorta: 205

XI- OKUL SERVİS ARAÇLARI. 205

1- Öğrenci taşıma. 205

2- Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği 205

3- Okul Servis Araçları için zorunlu sigortalar 210

4- Öğrencilerin kaza geçirmeleri durumunda sorumlular 211

XII- PERSONEL SERVİS ARAÇLARI. 212

1- Tanım... 212

2- Kendi araçlarıyla personelini taşıyan özel ve tüzel kişilerin yetki belgesi alma zorunluluğu  212

3- Sorumluluk. 212

4- Devlete ve kamu kuruluşlarına ait araçlardan sorumluluk. 213

XIII- KAMYON, KAMYONET VE TRAKTÖR RÖMORKLARIYLA YOLCU TAŞIMACILIĞI  213

XIV-GEZİ DÜZENLEYİCİLER VE SEYAHAT ACENTALARI. 214

1-Sorumluluk. 214

2- Yetki belgeleri 215

3- Seyahat acentalarının yükümlülükleri 215

4- Seyahat acentalarının verdikleri hizmetler 216

5- Karayolu turist taşıma araçları 217

6- Turist taşıma araçları için yaptırılması zorunlu sigortalar 218

7- Paket turlar ve zorunlu sigorta. 218

XV- ARIZİ VE MEKİK SEFERLER YAPAN TAŞIMACILAR.. 219

Sekizinci Bölüm

TAŞIMACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI

I- GÖREVLİ MAHKEME.. 221

1- Taşıma işi, ticari bir iş olduğundan, ticaret mahkemeleri görevlidir. 221

2- Taşıma işi geçici yapılsa dahi ticaret mahkemeleri görevlidir. 222

3- Özel hukuk hükümlerine göre taşıma işi yapan kamu kuruluşlarına karşı açılacak davalarda da ticaret mahkemeleri görevlidir. 222

4- Personel servis araçlarıyla taşımalarda iş mahkemeleri görevlidir. 223

5- Tüketici mahkemelerinin görevli olacağı durumlar: 224

6- Gezi düzenleyenlere karşı açılacak davalara da Tüketici Mahkemelerinde bakılmak gerekecektir. 225

II- YETKİLİ MAHKEME.. 226

1- Yolcu taşımada öncelik ve sözleşme ilişkisi 226

2- Genel yetkili mahkeme. 227

3- Yolcunun seçimlik hakkı 227

4- Ortak sorumluluğun söz konusu olduğu durumlarda. 228

5-Sigortacıya karşı açılacak davalarda yetkili mahkeme. 228

III- ZAMANAŞIMI. 228

1- Türk Ticaret Kanunu’na göre yolcu taşıma davalarında zamanaşımı 228

2-Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nda zamanaşımı 230

3- Karayolu Taşıma Kanunu’na göre yolcu taşımada zamanaşımı 230

4- Zorunlu Karayolu Taşımacılık Sigortasında Zamanaşımı 231

5- Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında zamanaşımı 231

IV- YOLCU TAŞIMADAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ.. 232

V- DAVACILAR VE DAVA KONULARI. 233

1- Yolcunun ölümünde. 233

a) Mirasçılar: 233

b) Destekten yoksun kalanlar 234

2- Yolcunun yaralanması durumunda. 237

3- Tedavi giderlerinin sorumlulardan istenmesi 239

4- Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle dava açılması 243

5- Yolculuğun gecikmesi veya gidilecek yere gidilememesi, bundan bir zarar doğması durumunda dava hakkı 246

6- Rahat ve güvenli bir yolculuk yapılamaması (yolculuğun kötü geçmesi) nedeniyle dava hakkı 247

7- Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle dava hakkı 248

VI- DAVALILAR.. 248

1- Yasalara ve Yargıtay kararlarına göre. 248

2- Uygulamada davalılar 250

3- Davalının ad ve unvanı ile temsilcide yanılma. 251

4- Temsilcide yanılma konusunda Yargıtay kararları: 254

VII-KUSUR ARAŞTIRMASI. 258

1-Yolcu taşımada kusur 258

2-Yolcu taşımada kusur araştırmasının gerekli olduğu durumlar 261

a) Yolcunun kusuru varsa, bunun araştırılması gerekir. 261

aa) Yolcunun ağır kusuru: 262

bb) Yolcunun hafif kusuru (Kusura katılım - Ortak kusur): 263

b) Üçüncü kişinin ağır (tam) kusuruyla, taşımacının sorumluluğu yönünden, nedensellik bağının kesildiği savının incelenmesi: 264

c) Araçtaki bozukluk ve taşımacının kusuru: 266

VIII- KAZANÇ ARAŞTIRMASI. 267

1- Araştırma ilkeleri 267

2- Kazanç araştırma yöntemleri: 269

3- Kazançlarla ilgili kanıtların toplanması: 270

 

Dokuzuncu Bölüm

YOLCU TAŞIMAYLA DOĞRUDAN İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

I- TAŞIMACININ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN KARAR ÖRNEKLERİ. 275

II- TAKSİ, DOLMUŞ, MİNİBÜS İŞLETENLERİN “TAŞIMACI” OLARAK SORUMLULUKLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI. 284

III- ŞEHİRLERARASI OTOBÜS İŞLETMECİLERİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI  288

IV- TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULARININ YOLCU TAŞIMA FAALİYETİNE KATILMALARI DURUMUNDA SORUMLULUKLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI. 297

V- YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI. 299

VI- YOLCU TAŞIMADA FAİZE İLİŞKİN KARARLAR.. 307

1) Faizin adlandırılması konusunda uyarı: 307

2) Geçmişten bugüne, taşıma işlerine uygulanacak ticari temerrüt faizi hakkında karar örnekleri: 307

VII-GÖREVLİ MAHKEME KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI. 309

VIII-YETKİLİ MAHKEME KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI. 311

IX- YOLCU EŞYASINDAN SORUMLULUK KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI. 315

 

İKİNCİ KİTAP

YOLCU TAŞIMA VE SİGORTACININ SORUMLULUĞU

 

GİRİŞ

KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMALARINDA

KAZA VE SORUMLULUK SİGORTALARI

GENEL AÇIKLAMALAR

I- ZORUNLU SİGORTALAR.. 325

1- Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 326

2- Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 327

3- Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası 327

II- YOLCUNUN BAŞVURABİLECEĞİ BAŞKA SİGORTALAR.. 327

1- İsteğe bağlı sorumluluk sigortası 327

2- Güvence Hesabı 328

3- Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları 328

4- Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigorta Poliçesi 329

Birinci Bölüm

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI

I- TANIM... 331

II- TOPLU TAŞIMADA CAN SİGORTALARININ ÖNEMİ. 331

III- YASAL DÜZENLEMELER.. 332

IV- ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ. 334

1- Sigorta türleri arasındaki yeri 334

2- Başlıca özellikleri 335

3- Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma. 336

V- KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI. 338

1- Yer ve zaman yönünden. 338

2- Zararı doğuran olaylar yönünden. 339

3- Sigortalanan kişiler yönünden. 341

A) Yolcular 341

B) Yolcu sayılanlar 343

a) Kucakta taşınan çocuklar 343

b) Hatır için taşınanlar 344

c) Kaçak veya biletsiz yolcular 344

d) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması 345

C) Sürücüler 345

a) Otobüs sürücülerinin nitelikleri: 345

b) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları: 345

c) Sürücü kusurlu ise Koltuk Sigortasından yararlanabilir mi?. 346

D)Yardımcı kişiler 346

VI- KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR.. 347

1- Yasal düzenleme. 347

2- Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri 348

a) Şehirlerarası yolcu taşımacıları: 348

b) Uluslararası otobüsle yolcu taşımacıları: 348

c) Ticari anlamda yolcu taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşları: 349

d) İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımalarına getirilen Zorunlu Koltuk Sigortası yaptırma yükümlülüğü: 349

e) Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri : 350

3-Taşımacıların ve taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı 350

VII- KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ. 351

A) ÖLÜMLERDE.. 351

1- Sigorta poliçesinde gösterilen meblâğın tamamı haksahiplerine ödenir. 351

2- Haksahipleri “mirasçılar” olup, destekten yoksun kalanlar “mirasçı” değillerse, bu sigorta türünden yararlanamazlar. 352

3- Bir destek tazminatı olmadığı için, tazminat hesabına gerek yoktur. 353

4- Mirasçılar, ayrıca destekten yoksun kalmışlarsa : 353

a) Kaza tek yanlı ise ve taşımacı ile yardımcıları “tam” sorumlu iseler: 353

b) Kazaya başka taşıtlar da karışmışsa: 354

c)Taşımacı, sürücü ve yardımcıları “kusursuz” iseler: 354

5- Sigortacı ödeme yapmazsa, doğrudan icra kovuşturması yapılabilir. 355

B) BEDENSEL ZARARLARDA.. 357

1- Koltuk Sigortası Genel Şartları’nda “sakatlık” tazminatı: 357

2- Sakatlık tazminatına ilişkin Genel Şartların ilgili maddesi yasalara aykırıdır. 357

a) Türk Ticaret Kanunu 766. maddesine aykırıdır. 357

b) Karayolu Taşıma Kanunu’nun 20.maddesine aykırıdır. 358

c) Karayolları Trafik Kanunu 111/1. maddesine de aykırıdır. 358

d) Karayolları Trafik Kanunu 95.maddesine de aykırıdır. 359

3- Sakatlık derecelerinin, tüm sağlık kurullarınca uygulanan “tüzük” hükümlerine göre belirlenmesi yasal zorunluluktur. 359

4- Uzlaşma yoluyla sakatlık tazminatının belirlenmesi, yasalara aykırı olduğu gibi, “zorunlu” sigortaların anlam ve amacına da aykırı bir uygulamadır. 360

5- Sakatlık tazminatı nasıl belirlenmelidir?. 360

6- Koltuk Sigortasından alınan “sakatlık” tazminatı, kazanç kaybı ve güç kaybı zararından indirilmez. 361

7-Sakatlık tazminatında süre : 365

C) TEDAVİ GİDERLERİNİN KOLTUK SİGORTASINDAN ÖDENMESİ. 366

1- Tedavi giderlerinin Koltuk Sigortası’ndaki yeri ve türü. 366

2- Koltuk Sigortası Genel Şartlarında “tedavi giderlerine” ilişkin bölümler 366

3- Tedavi ve iyileştirme giderleri nelerdir?. 367

4- Tedavi giderlerinde sorumluluk süresi 370

5- Tedavi giderleri için başvuru süresi ve ödeme koşulları 370

6-Tedavi giderlerinin ödenmesi için yapılması gerekenler 372

7- Yargıtay kararlarına göre tedavi giderlerinin saptanması ve hesaplanması 373

VIII- SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ. 374

1- Bildirimi yapacak olanlar 374

2- Bildirim süresi 375

IX- BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER.. 375

A) ÖLÜMLERDE.. 375

B) YARALANMALARDA.. 376

X- TAZMİNATIN ÖDENMESİ. 378

1- Ödeme süresi 378

2- Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları 378

3- Faizin türü. 378

4- Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı 379

XI- KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU.. 380

1- Yönetmelik hükmü. 380

2- Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu. 381

XII- SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI VE NEDENLERİ. 382

1- Kazanın, taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin “kasti bir hareketi veya ağır kusuru” sonucu olması 382

2- Kazanın, taşımacının, Yasa ve Yönetmelikteki yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanması 383

3- Taşımacının, yetki belgesi almadan yolcu taşıması 384

4-Teknik şartlara uymayan bir taşıtla yolcu taşınması ve kazanın bu yüzden meydana gelmesi durumunda sigortacının rücu hakkı 384

5-Sürücü ve hizmet personelinin niteliksiz ve yetersiz olması ve kazanın bu yüzden meydana gelmesi 385

6- Kazanın, taşıt kullanma sürelerine uyulmamasından kaynaklanması 385

7- Taşıma hattını izlememe sonucu bir kaza olmuşsa, sigortacının dönme (rücu) hakkı doğabilecektir. 386

8- Yolculuk sırasında ikram edilen yiyecek, içecek ve benzeri şeylerden dolayı yolcu bir zarar görmüşse  386

9- Tazminatı gerektiren olayın, ilk tıbbi yardım malzeme ve ilaçların taşıtta bulundurulmamasından veya bunlardan derhal yararlanma olanağının sağlanmamış olmasından kaynaklanması 387

10- Kaza, sürücülerin uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış olmasından veya alkollü içki almış olarak aracı güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş bulunmalarından meydan gelmişse. 387

11- İstiap haddinden fazla yolcu taşınması ve kazaya etkisi 388

12-Taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusuru sonucu araç gaspedilmiş veya çalınmış olup da, bundan zarar gören yolculara sigorta tazminatı ödenmişse. 388

XIII- SİGORTACININ ARDILLIĞI. 389

1- Ölüm ve sakatlık bedelleri için ardıllık söz konusu değildir. 389

2- Sigortacının ardıllığı yalnızca tedavi giderlerinde söz konusudur. 390

XIV- KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ. 390

1- Taşımacı ile sürücü ve yardımcıları kusursuz olsalar bile Koltuk Sigortasından ödeme yapılır. 390

2- Sürücü ve yardımcılarının, “kastı ve kasıt derecesinde ağır kusuru” yoksa, Koltuk Sigortasından yararlanabilirler. 390

3- Yolcuların kasıtlı veya kasta yakın bir davranışı söz konusu olmadıkça, Koltuk Sigortasından yararlandırılmaları gerekir. 392

XV- ZAMANAŞIMI. 392

1- Zamanaşımı süreleri 392

2- Zamanaşımını kesen nedenler 392

3- Dönme (rücu) davalarında süre. 392

XVI- FAİZ.. 393

XVII- YETKİLİ MAHKEME.. 394

 

İkinci Bölüm

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK

MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I- TANIM... 395

II- YASAL DÜZENLEME.. 395

1- Yasa. 395

2- Yönetmelik. 396

3- Genel Şartlar 396

III- ÖZELLİKLERİ. 396

IV- SİGORTANIN KAPSAMI. 398

1- Yararlanacak kişiler (yolcular) 398

2- Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı 399

3- Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı 400

a) Trafik kazaları: 401

b) Araç dışında ve yolculuk sırasında yolcunun uğradığı zararlar: 401

4- Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı 401

5- Sigortadan yararlanacak yolcu sayısı 401

V- TAŞIMA SİGORTASINDA GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ. 402

A) ÖLÜMLERDE.. 402

1- Destekten yoksun kalma tazminatı 402

2- Destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanmasında önemli olan, formüller değil, hukuksal değerlendirmedir. 403

3- Cenaze (defin) giderleri 404

B) BEDENSEL ZARARLARDA.. 405

1- Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) durumu. 406

2- Geçici işgöremezlik durumu. 406

3- Beden gücü kayıplarına ilişkin zararların “tazminat” olarak hesaplanmasında gözetilecek ilkeler 407

C) TEDAVİ GİDERLERİ. 408

VI- SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER.. 409

A) ÖLÜMLERDE.. 409

B) YARALANMALARDA.. 410

VII- TAZMİNATIN ÖDENME SÜRESİ VE GEÇ ÖDEMENİN YAPTIRIMI. 411

VIII- SİGORTACININ ÖDEYECEĞİ TAZMİNAT TUTARI. 411

IX- SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI. 412

X- TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA.. 412

XI- ZAMANAŞIMI. 413

1- Zamanaşımı süreleri 413

2- Zamanaşımını kesen nedenler 413

3- Dönme (rücu) davalarında süre. 413

XII- FAİZ.. 414

XIII-YETKİLİ MAHKEME.. 414

 

Üçüncü Bölüm

ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

(TRAFİK SİGORTASI)

I- TANIM... 415

II- YASA HÜKÜMLERİ. 415

III- TRAFİK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLANLAR.. 416

1- Araç sahibi - İşleten - Girişimci 416

2 -Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar 416

3- Motorlu araç yarış düzenleyicileri 416

4- Motorlu araç römorkları ve çekilen araçlar yönünden sorumluluk sigortası 417

5-Devlet ve kamu tüzel kişileri 417

6-Yabancı plakalı taşıtlar 417

IV- ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTASI KAPSAMINA GİREN ARAÇLAR.. 417

1- Motorlu taşıt araçları 417

2- Römorklar 418

3- İş makineleri 418

V- KAPSAM DIŞI ARAÇLAR.. 419

VI- TRAFİK SİGORTASININ GEÇERLİ OLDUĞU YERLER.. 419

VII- SİGORTACININ SORUMLU TUTULMADIĞI DURUMLAR.. 419

a) Mücbir sebep: 420

b) Zarar görenin ağır (tam) kusuru: 420

c) Üçüncü kişinin ağır (tam) kusuru: 420

d) İşletenin kusuru olmaksızın aracın çalınması veya gasp edilmesi: 420

VIII- SORUMLULUKTAN KURTULMA SONUCUNU DOĞURAN SÖZLEŞMELERİN GEÇERSİZLİĞİ  421

IX- TRAFİK SİGORTASINDAN YARARLANACAK OLANLAR.. 421

1- Üçüncü kişiler 421

2- Sürücü ve yardımcıları 422

3- İşletenin eşi, çocukları ve yakınlarının (mal zararları dışında) ölüm ve bedensel (can) zararları 424

4- Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar 429

X- GÜVENCE TUTARLARI (POLİÇE LİMİTİ) 431

XI- POLİÇELERDEKİ GÜVENCE TÜRLERİ. 433

XII- SİGORTACININ SORUMLU OLDUĞU ZARAR TÜRLERİ. 433

XIII- YOLCULARIN TRAFİK SİGORTASINDAN YARARLANMALARI. 434

1- Taşıma Sigortasının yeterli olmaması durumunda Trafik Sigortasına başvurma. 434

2- Ölümlerde, yolcunun haksahiplerinin Trafik Sigortasından yararlanmaları 434

3- Cenaze (defin) giderlerinin Trafik Sigortasından ödenmesi 434

4- Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) tazminatına ilişkin zararın Trafik Sigortasından ödenmesi 435

5- Geçici işgöremezlik durumu ve Trafik Sigortası 435

6- Tedavi giderlerinin (yolcuya) ödenmesinde “üç ayrı sigortada” ödeme sırası 436

XIV- SİGORTACIYA BAŞVURMA.. 436

A- Ölümlü kazalarda sigortacıya başvuru belgeleri: 437

B- Bedensel zararlarda başvuru belgeleri : 437

C- Tedavi giderleri için sigortacıya başvurma: 437

1- Trafik Yasası’nda tedavi giderlerinin yeri: 437

2- Yargıtay kararlarına göre tedavi giderlerinin saptanması ve hesaplanması: 437

3- Tedavi giderlerinin sigortacıya ödetilmesine ilişkin öneriler: 438

4- Sağlık Kurumlarının tedavi giderlerini (doğrudan) sigorta şirketlerinden isteyebilmeleri 439

D- Araç hasarı için sigortacıya başvurma : 440

XV- SİGORTA TAZMİNATININ ÖDENMESİ. 441

1- Zararın tazminata dönüştürülmesi 441

2- Sigortacının ödemekle yükümlü olacağı tazminat tutarı 441

3- Ortaklaşa zincirleme sorumluluk ilkesi, sigortacıya da uygulanır 442

4-Zarar görenlerin çokluğu karşısında ödeme şekli 443

XVI- ÖDEME SÜRESİ VE SİGORTACININ TEMERRÜDÜ.. 445

1- Ödeme süresi ve sürenin başlangıcı 445

2- Sigortacının temerrüdü. 445

3- Faiz. 445

4- Sigortacıya karşı açılan davada faiz başlangıcı 446

5- Sigortacının temerrüdü ve faiz başlangıcı hakkında Yargıtay kararları: 446

XVII- YETKİLİ MAHKEME.. 448

XVIII- SİGORTA ETTİRENİN SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇMASI. 449

XIX- SİGORTACININ SİGORTACIYA KARŞI DAVASI. 450

XX- SİGORTACININ DÖNME HAKKI VE ARDILLIĞI: 451

XXI- TRAFİK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI. 451

1- Yasada zamanaşımı 451

2- Genel Şartlarda zamanaşımı 451

3- Ölüm ve yaralanmalarda zamanaşımı süreleri 452

4- Sigortacının sorumluluğuna uygulanacak zamanaşımı konusunda Yargıtay kararları 452

 

Dördüncü Bölüm

İSTEĞE BAĞLI MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

1- Tanım... 461

2- Kapsam... 461

3- İsteğe Bağlı Sigorta’dan yararlanacak olanlar 462

4- Poliçe tutarı 462

5- Ödeme biçimi ve süresi 462

6- Yetkili mahkeme. 462

7- Zamanaşımı 463

8- İsteğe Bağlı Sorumluluk Sigortasına ilişkin Yargıtay kararları: 463

 

Beşinci Bölüm

KARAYOLU TRAFİK GARANTİ SİGORTASI HESABI

I- ÖN AÇIKLAMA.. 465

II- YASAL DÜZENLEME.. 466

III- GARANTİ SİGORTASINA BAŞVURMA NEDENLERİ. 466

1- Kazayı yapan motorlu aracın bilinememesi (KTK m.108/a) 466

2- Aracın geçerli sigortasının bulunmaması (KTK m.108/b) 466

3- Sigorta şirketinin iflâs etmiş olması (KTK m.108/c) 467

4- Çalınan veya gaspedilen araçların verdikleri zararlar (KTK.m.108/d ve 107/Son) 468

5- Trafik kazası geçirmiş kişilere ivedi ilk yardım hizmetlerini yapan hastanelerin, Zorunlu Trafik Sigortacısına ödettikleri tedavi giderlerinin, limiti aşan bölümünden, Garanti Sigortasının sorumlu olması (KTK m.108/d ve m.8) 472

IV- GARANTİ SİGORTASININ SORUMLU OLMADIĞI ZARARLAR.. 474

1- Motorsuz taşıtların neden olduğu zararlardan Garanti Sigortası sorumlu değildir 474

2- İşletilme halinde olmayan motorlu araçların neden olduğu zararlar da Garanti Sigortası kapsamında değildir 475

3- Manevi zararlar Garanti Sigortasından istenemez. 475

4- Bedensel zararlar dışındaki “maddi zararlar” Garanti Sigortasından istenemez. 475

5- İşletenin uğradığı zararlar Garanti Sigortasından karşılanmaz. 476

6- Sürücünün Garanti Sigortasından yararlanamayacağına ilişkin Yönetmelik hükmü Yasa’ya aykırıdır 476

7- Motorlu aracı çalan ve gaspedenlerin, bunlara yardım ve yataklık edenlerin veya çalınma ve gasp durumunu bilerek araca binen sürücü veya yolcuların zararları Garanti Sigortasından karşılanmaz. 476

8- Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlara bırakılan araçlardan sorumluluk: 477

9- Motorlu araç yarışlarına katılan araçların sebep olduğu zararlar 478

10- Hastalık ve ferdi kaza sigortası yapan sigorta şirketlerinin rücu istekleri 478

V- GARANTİ SİGORTASINDAN YARARLANACAK OLANLAR.. 478

1- Üçüncü kişiler 478

2- Sürücü ve yardımcıları 478

3- İşletenin eşi, çocukları ve yakınlarının (mal zararları dışında) ölüm ve bedensel (can) zararları 479

4- Hatır için taşınanlar da Garanti Sigortasından yararlanacaklardır 480

VI- GARANTİ SİGORTASININ SORUMLU OLDUĞU ZARAR TÜRLERİ 480

1- Ölümlerde. 480

2- Yaralanmalarda. 481

a) Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) tazminatı 481

b) Geçici işgöremezlik tazminatı 481

3- Tedavi (iyileşme) giderleri 482

4- Garanti Sigortasının maddi zarardan sorumlu olmaması ve ayrık durum... 483

VII- GARANTİ SİGORTASINA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER.. 483

VIII- GARANTİ SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI. 484

1- Zamanaşımı süreleri 484

2- Yargıtay kararları 485

 

Altıncı Bölüm

GÜVENCE HESABI

I- YASAL DÜZENLEME.. 489

II- YENİ GÜVENCE HESABININ KAPSAMI. 490

III- GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI. 490

IV- GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ. 491

V- UYGULAMA İLKELERİ. 492

Yedinci Bölüm

KAZA GEÇİREN YOLCULARIN SİGORTALARA BAŞVURMALARINDA İZLEYECEKLERİ SIRA

1-Yasa hükmü. 493

2- Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ile Sorumluluk Sigortalarından birlikte veya ayrı ayrı yararlanmalarda izlenecek sıra  493

A) Ölümlü kazalarda. 493

B) Bedensel zararlarda. 493

C) Tedavi giderlerinde. 494

3- Taşımacı veya sürücü ve yardımcılarının hiçbir kusurları bulunmuyorsa ve kusur bütünüyle üçüncü kişide (karşı araç sürücüsünde) ise. 494

 

Sekizinci Bölüm

SİGORTA ŞİRKETLERİNE VERİLEN İBRANAMELERİN KAPSAMI VE GEÇERLİĞİ

Yargıtay Kararları 496

 

 

ÜÇÜNCÜ KİTAP

DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI

I- GEÇMİŞTEN BUGÜNE DEMİRYOLLARI. 501

1- Osmanlı İmparatorluğu dönemi 501

2- Cumhuriyet dönemi 502

3- Demiryolu işletme ve yapımında gerileme. 504

4- Demiryollarında son durum... 505

5- Rakamlarla demiryolu taşımacılığı 506

II- YASAL DÜZENLEME.. 506

III- TREN YOLCUSU.. 507

1- Sözleşme ilişkisi 507

2- Bilet ve biletin koşul olmaması 508

3- Küçük çocuklar 508

4- Turnike. 508

5- Yolcu sayılanlar 508

IV- DEMİRYOLLARI İŞLETMESİNİN YOLCULARA KARŞI YÜKÜMLÜLÜK VE SORUMLULUKLARI  509

1- Yasa hükümleri 509

2- Sorumluluğun türü. 509

V- DDY’NIN İŞLETME KUSURLARI. 511

VI- İŞLETME KUSURLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI. 512

VII- SORUMLULUĞUN SINIRLARI VE KAPSAMI. 516

1-Sınırlar ve süre. 516

2-Sorumluluğun kapsamı 517

3- Sorumluluğun sınırları ve kapsamı konusunda. 517

VIII- SORUMLULUKTAN KURTULMA KOŞULLARI. 519

1- Mücbir sebep. 520

2- Üçüncü kişinin ağır ve tam kusurlu olması 520

3- Yolcunun ağır (tam) kusurlu olması 521

IX- YOLCUNUN KUSURU NEDENİYLE TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI. 522

1- Yolcuların kusurlu davranışları 522

2-Yolcu ile Demiryolları İşletmesi arasındaki kusur dağılımına ilişkin Bilirkişi Kurullarının değerlendirmeleri: 523

3-Yolcuların ve DDY.nın ortaklaşa kusurlu oldukları tren kazaları ile ilgili uygulama ve karar örnekleri: 523

X- KANIT YÜKÜ.. 526

XI- SORUMLULUĞUN KALDIRILMASI VE HAFİFLETİLMESİ YASAĞI 528

XII- YOLCULARIN DEMİRYOLLARINA KARŞI DAVA AÇMASI. 529

1- Dava konuları 529

2- Yolcunun ölümü. 529

3- Yolcunun bedensel zarara uğraması 530

4- Yolcunun gideceği yere gidememesi veya geç ulaşması 530

5- Rahat ve güvenli bir yolculuk yapılamaması (yolculuğun kötü geçmesi) 530

6- Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle sorumluluk. 531

7- Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle sorumluluk. 531

XIII- GÖREVLİ MAHKEME.. 533

1- Taşıma işi ticari bir iş olduğundan “Ticaret Mahkemeleri” görevlidir. 533

2- Demiryolu taşımacılığı da “ticari iş” olduğundan, görevli mahkeme, ticaret mahkemeleridir. 534

3- Demiryolu işletmeciliğinin zorunlu kıldığı alt yapı ve tesislerden sorumluluk da ticaret mahkemelerinin görev alanı içinde olmalıdır. 534

4- Görev konusunda Yargıtay kararları: 535

XIV- DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA ZAMANAŞIMI. 539

1- Açıklamalar 539

2- Zamanaşımı konusunda Yargıtay kararları: 540

XV- DDY İŞLETMESİNE KARŞI AÇILACAK DAVALARDA FAİZ.. 541

1) Faizin türü. 541

2) Taşımacıya karşı açılacak davalarda faize ilişkin Yargıtay kararları: 542

XVI- DEVLET DEMİRYOLLARININ “İŞLETEN” OLARAK ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUĞU   543

1- Demiryolu geçitlerindeki kazalardan sorumluluk. 544

2- DDY, “hemzemin geçit gibi” kullanılan yerlerdeki kazalardan da sorumludur. 545

3- DDY.nın genel hükümlere göre sorumluluğu. 546

4- DDY’nın üçüncü kişilere karşı sorumluluklarının incelenme yeri “adli yargı”dır. 547

XVII- HEMZEMİN GEÇİTLER KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI 547

1- Motorlu araç işleten olarak 2918 sayılı KTK’na göre sorumluluk. 547

2- Hemzemin geçitlerdeki kazalarda “adli yargı”nın görevli olması 549

3- Yayaların sürekli gelip geçtiği yerlerden sorumluluk. 555

4- Üçüncü kişilere verilen zararlardan sorumluluk ve “adli yargı”nın görevli olması 556

 

YOLCU TAŞIMAYLA İLGİLİ YASALAR, YÖNETMELİKLER VE SİGORTA GENEL ŞARTLARI

TÜRK TİCARET KANUNU’NUN  YOLCU TAŞIMA İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ. 561

KARAYOLU TAŞIMA KANUNU.. 573

2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ. 585

KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ. 603

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI GENEL ŞARTLARI  629

A.Sigortanın Kapsamı 629

A.1.Sigortanın Konusu. 629

A.2.Kazanın Tanımı 629

A.3.Kapsama Giren Teminat Türleri 630

A.3.1.Ölüm Teminatı 630

A.3.2. Sakatlık Teminatı 630

A.3.3.Tedavi Giderleri Teminatı 631

A.4.Kapsam Dışında Kalan Haller 631

A.5. Kapsam Dahilindeki Hatların Belirlenmesi 632

A.6. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu. 632

A.7. Zarar Görenlerin Haklarının Saklı Tutulması ve Sigortacının Sigorta Ettirene Rücu Hakkı 632

B. Tazminat 633

B.1. Sigortalıların veya Hak Sahiplerinin Başvuru Hakkı ve Başvuru Süresi 633

B.2. Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Sigorta Ettiren, Sigortalılar veya Hak Sahiplerinin Yükümlülükleri 634

B.3. Tazminatın Belirlenmesi 634

B.4. Teminat Türlerinin Birleşmesi 634

B.5. Tazminatın Ödenmesi 635

B.6. Sigortacının Halefiyeti 635

C. Çeşitli Hükümler. 635

C.1. Sigorta Ücretinin Ödenmesi ve Sigortacının Sorumluluğunun Başlaması 635

C.2. Sigorta Ettirenin Sözleşme Yapılırken Beyan Yükümlülüğü. 635

C.3. Sigorta Ettirenin Sigorta Süresi İçinde Beyan Yükümlülüğü. 636

C.4. Sigorta Ettirenin Değişmesi 637

C.5. Tebliğ ve İhbarlar 637

C.6. Ticari ve Mesleki Sırların Saklı Tutulması 637

C.7. Zaman Aşımı 637

C.8. Yetkili Mahkeme. 638

C.9. Yürürlük. 638

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI  639

A. SİGORTANIN KAPSAMI. 639

A.1. Sigortanın Konusu. 639

A.2. Tanımlar 639

A.3. Kapsama Giren Teminat Türleri ve Üst Sınırları 640

A.3.1. Ölüm Teminatı 640

A.3.2. Sakatlık Teminatı 640

A.3.3. Tedavi Giderleri Teminatı 640

A.4. Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Haller 641

A.5. Kapsam Dışında Kalan Haller 641

A.6. Sigorta Kapsamına Girmeyen Taşıtlar 642

A.7. Sigortanın Coğrafi Sınırı 642

A.8. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu. 642

B. ZARAR ve TAZMİNAT.. 642

B.1. Hak Sahibinin Başvuru Hakkı ve Başvuru Süresi 642

B.2. Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Sigortalının Yükümlükleri 642

B.3. Kazaya İlişkin Belgeler 643

B.4. Tazminatın ve Giderlerin Ödenmesi 643

B.5. Zarar Görenlerin Çokluğu. 644

B.6. Sigortacının Halefiyeti 644

B.7. Zarar Görenlerin Haklarının Saklı Tutulması ve Sigortacının Sigortalıya Rücu Hakkı 644

B.8. Tazminat Ödemesinde Öncelikli Sigorta. 645

C. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER.. 645

C.1. Sigorta Ücretinin Ödenmesi ve Sorumluluğun Başlaması 645

C.2. Sigortalının Sözleşme Yapılırken Beyan Yükümlülüğü. 645

C.3. Sigortalının Sigorta Süresi İçinde Beyan Yükümlülüğü. 646

C.4. Sigortalının Değişmesi, Faaliyetinin Sona Ermesi 647

C.5. Tebliğ ve İhbarlar 647

C.6. Ticari ve Mesleki Sırların Saklı Tutulması 647

C.7. Zamanaşımı 647

C.8. Yetkili Mahkeme. 648

C.9. Yürürlük. 648

KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI) 649

GENEL ŞARTLARI. 649

A- SİGORTA KAPSAMI. 649

A.1- Sigortanın Kapsamı 649

A.2-Sigortanın Coğrafi Sınırı 649

A.3- Teminat Dışında Kalan Haller 649

A.4- Sigortanın Başlangıcı ve Sonu. 650

B- HASAR VE TAZMİNAT.. 650

B.1- Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 650

B.2- Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi 651

B.3- Sigortacının Halefiyeti 651

B.4- Zarar Görenlerin Haklarının Saklı Tutulması ve Sigortacının İşletene Rücu Hakkı 652

C- ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER.. 652

C.1- Sigorta Ücretinin Ödenmesi 652

C.2- Sigorta Ettirenin Sözleşme Yapıldığı Sırada Beyan Yükümlülüğü. 653

C.3- Sigorta Ettirenin Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğü ve Sonuçları 653

C.4- İşletenin Değişmesi 654

C.5- Tebliğ ve İhbarlar 654

C.6- Sırların Saklı Tutulması 654

C.7- Yetkili Mahkeme. 654

C.8- Zamanaşımı 654

C.9- Özel Şartlar 655

C.10- Yürürlük. 655

KARAYOLLARI TRAFİK GARANTİ SİGORTASI. 657

HESABI YÖNETMELİĞİ. 657

GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ. 667

GENELGELER.. 675

TABLOLAR

KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI) YILLARA GÖRE GÜVENCE TUTARLARI. 685

ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI YILLARA GÖRE GÜVENCE TUTARLARI (YTL) 686

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI YILLARA GÖRE GÜVENCE TUTARLARI  687

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

DİLEKÇELER HAKKINDA AÇIKLAMALAR.. 695

ARAMA DİZİNİ............................................................................................................737