Gemi Alacaklısı Hakkı Ve Gemi İpoteği Hakkında 1993 Cenevre Sözleşmesi Ve Yeni Türk Ticaret Kanunu

6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre



GEMİ ALACAKLISI HAKKI VE GEMİ İPOTEĞİ HAKKINDA 1993 CENEVRE SÖZLEŞMESİ VE YENİ TÜRK TİCARET KANUNU



Cüneyt SÜZEL



§ 1.Giriş...................................1

§ 2.Milletlerarası Hukukun Birleştirilmesi..............7

I. Milletlerarası Deniz Ticareti Hukuku.........7

II. Milletlerarası Sözleşmeler............................10

A. Hazırlıklar........10

B. 1926 RehinMS11

C. 1967 RehinMS 12

D. 1993 RehinMS 13

III.Milletlerarası Sözleşmelerin Uygulama Alanı..................................18

A. 1926 RehinMS........................................ 22

B. 1967 RehinMS ....................................... 23

C. 1993 RehinMS ........................................ 23

IV. 1993 RehinMS'nin Son Hükümleri...........27

A. Taraf Olma ......27

B. Sözleşme'nin Dili.................................... 28

C. Sözleşme Hükümlerinin Değiştirilmesi ....................................29

D. Sözleşme'nin Feshi..................................29

E. Çekince .............29

F. İletişim............. 30

§ 3.Gemi ...............................33

I. Giriş..........................33

II. 1993 RehinMS ..... 34

III. Y-TTK ......................35

§ 4.Sicil ..................................39

I. Giriş..........................39

II. Sicilin Açıklığı........43

A. 1993 RehinMS ........................................43

B. Y-TTK................45

1. MGS'nin Açıklığı..............................45

2. YPS'nin Açıklığı............................... 46

C. TUGS ............... 48

III. Silinme.................... 48

A. 1993 RehinMS ........................................ 49

1. Sicil Değişikliği Doğuran İşlemler....................................... 49

2. Uygulama Alanı............................... 50

3. Hükmün Düzenlenme Süreci........51

a. Birinci Fıkra .................................51

b. İkinci Fıkra.................................. 56

B. Karşılaştırma ...59

1. İstem Üzerine Silinme.....................59

a. 1993 RehinMS ............................59

b. Türk Hukuku...............................61

aa. Gemi Kaydının Silinmesi ..62

aaa. MGS...............................62

bbb. TUGS ........................... 69

bb. Yapı Kaydının Silinmesi.....70

2. Resen Silinme....................................71XV

a. 1993 RehinMS ............................71

b. Türk Hukuku...............................73

3. Tek Sicil......76

a. 1993 RehinMS ........................... 77

aa. Uygulama Alanı .................. 77

bb. Açıklama ................................78

b. Türk Hukuku...............................79

aa. Y-TTK.....................................79

bb. TUGS .....................................81

IV. Geçici Bayrak Değişimi ................................81

A. Giriş...................81

B. 1993 RehinMS ........................................ 82

1. Hükmün Düzenlenme Süreci....... 82

2. Açıklama... 84

a. Yorum Kuralları ......................... 84

aa. Terim ..................................... 84

bb. İzin Verme Yükümlülüğü...85

b. Uygulama Alanı ..........................85

c. Rehin, İpotek ve Yükümlülük Sahiplerinin

Menfaatlerinin Korunması...... 86

aa. Kanunlar İhtilafı Kuralı .... 86

bb. Sicil Kaydı............................. 87

cc. Onay....................................... 88

d. Cebrî İcra ......................................91

aa. Bildirim..................................91

bb. Terkin Belgesi .......................91

C. Y-TTK............... 92

1. Uygulama Alanı............................... 94

2. Sicil Kaydı. 94

3. Onay .......... 96

D. TUGS ............... 96

§ 5.Ayni Haklar................... 99XVI

I. Giriş ........................ 99

II. 1993 RehinMS'de Kullanılan Terimler... 99

A. Rehinler ve İpotekler........................... 100

B. Aynı Nitelikteki Tescil Edilebilir Ayni Yükümlülükler ....... 103

III.Mülkiyet ............... 107

A. 1993 RehinMS ..................................... 107

B. Y-TTK............. 107

IV. Sınırlı Ayni Haklar...................................... 109

A. İntifa Hakkı... 109

1. 1993 RehinMS .............................. 109

2. Y-TTK...... 109

a. Kurulacağı Siciller....................111

b. İntifa Hakkı Sahiplerine Yönelik Şartlar .................... 112

c. Mülkiyet Değişikliği............... 112

aa. Devren İktisap ................... 112

bb. Cebrî Satış............................114

aaa. Bildirim.......................114

bbb. Sona Erme ................. 115

B. Rehin (Teminat) Hakları ....................116

1. Sözleşmesel Rehin Hakları ..........116

a. Gemi İpoteği..............................116

aa. 1993 RehinMS ...................116

aaa. Kanunlar İhtilafı Kuralları..............................117

bbb. İpotek Hakkının Tanınma ve İcra Edilebilme

Koşulları ....................119

bb. Y-TTK..................................124

aaa. Kanunlar İhtilafı Kuralları.............................124

bbb. İpotek Hakkının Tanınma ve İcra Edilebilme

Koşulları ................... 125

b. Taşınır Rehni............................ 129

c. Ticari İşletme Rehni ............... 132

2. Kanundan Doğan Rehin Hakları ....................................... 133XVII

a. Hapis Hakkı.............................. 133

aa. 1993 RehinMS .................. 133

aaa. Söze Dayalı Karşılaştırma .............................. 133

bbb. Gemi Alacağı ............ 135

ccc. Hükme Yönelik Eleştiriler.............................. 136

ddd. Eleştirilerin Değerlendirilmesi ..................... 138

eee. 1993 RehinMS m. 7 139

(1) Hükmün Emredici Niteliği ...................... 139

(2) Hukuki Niteliği.. 140

(3) Hakkın Sahibi..... 140

(4) Önceliği ve Sona Ermesi ............................141

bb. Y-TTK.................................. 142

aaa. Kanunlar İhtilafı Kuralları............................. 142

bbb. Türk Bayraklı Gemiler.................................... 144

ccc. Hukuki Niteliği........ 148

b. Tersanecinin İpoteği............... 149

aa. 1993 RehinMS .................. 149

bb. Y-TTK.................................. 149

c. Gemi Alacaklısı Hakkı........... 151

§ 6.Gemi Alacaklısı Hakkı...................................... 153

I. Terim..................... 153

II. Milletlerarası Hukukta Gemi Alacakları........................................ 156

III. 1993 RehinMS ve Y-TTK'ya İktibası...... 160

A. Giriş................ 160

B. Kanunlar İhtilafı Kuralları..................161

1. 1993 RehinMS ............................... 165

2. Türk Hukuku.................................. 166

a. 1/7/2012 Öncesi ...................... 166

aa. Temel Borç İlişkisi............ 167

bb. Gemi Alacaklısının Rehin Hakkı .......................... 167

aaa. 1926 RehinMS......... 167

bbb. MÖHUK m. 22........ 168

b. 1/7/2012 Sonrası...................... 168XVIII

aa. Temel Borç İlişkisi ........... 168

bb. Gemi Alacaklısının Rehin Hakkı .......................... 168

aaa. 1926 RehinMS......... 168

bbb. Y-TTK m. 1320 f. 3.. 169

(1) MÖHUK m. 22 ..171

(2) Y-TTK m. 1320 f. 3 ..................................... 172

c. 1993 RehinMS'ye Taraf Olduktan Sonra.................... 173

aa. Temel Borç İlişkisi ........... 173

bb. Gemi Alacaklısının Rehin Hakkı .......................... 173

C. Gemi Alacağı Borçluları.......................174

1. 1993 RehinMS ................................174

2. Y-TTK.......178

a. Malik...178

b. Çarterer...................................... 179

aa. Kiracı ....................................181

bb. Tahsis Olunan ................... 182

cc. Taşıtan................................. 184

c. Yönetici ve İşleten.................... 184

aa. Kavram................................ 184

bb. Sorun.................................... 186

cc. Tanım .................................. 187

dd. Yönetici ve İşletenin Borçlu Sıfatı...........................191

D. Rehin Hakkının Kapsamı ...................191

1. Gemi ........ 192

a. 1993 RehinMS ......................... 192

b. Y-TTK 193

2. Navlun..... 194

3. Surrogatlar....................................... 194

a. 1926 RehinMS ......................... 195

b. 1967 RehinMS.......................... 196

c. 1993 RehinMS ......................... 197

d. 1967 RehinMS'yi İktibas Eden Devletler ................... 199

aa. Almanya.............................. 199XIX

bb. İsveç .....................................200

cc. Değerlendirme................... 201

e. Y-TTK202

f. Değerlendirme..........................202

aa. 1993 RehinMS'de Boşluk Olduğu.........................203

aaa. Sigorta Tazminatı ....203

bbb. Diğer Surrogatlar.....203

bb. 1993 RehinMS'de Boşluk Olmadığı.....................204

aaa. Söze Dayalı Yorum..204

bbb. Amaca Dayalı Yorum.......................................205

E. Gemi Alacakları....................................207

1. Giriş.........207

2. 1993 RehinMS ve Y-TTK'ya İktibası.................................208

a. Gemi Adamı Alacakları..........208

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................208

bb. Kabul Edilme Sebebi........208

cc. Gemi Alacaklıları..............209

dd. Borçlular.............................. 210

ee. İstemler.................................211

aaa. MÖHUK ....................211

(1) Türk Mahkemelerinin Milletlerarası

Yetkisi ....................211

(2) Kanunlar İhtilafı Kuralları ....................... 212

bbb. Ücret ve Diğer Tutarlar.................................... 215

(1) 1993 RehinMS ... 215

(2) Türk Hukuku.......217

ccc. Ülkelerine Geri Getirilme Giderleri ............ 218

(1) 1993 RehinMS ... 218

(2) Türk Hukuku...... 219

ddd. Sosyal Sigorta Katılım Payı Alacakları........ 221

(1) 1993 RehinMS ... 221

(2) Y-TTK...................222

b. Kişisel Zarar..............................223XX

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................223

bb. Kabul Edilme Sebebi........223

cc. Gemi Alacaklıları..............224

dd. Borçlular..............................225

ee. İstem ....................................225

aaa. 1993 RehinMS .........225

bbb. Y-TTK ........................228

c. Kurtarma Ücreti.......................230

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................230

bb. Kabul Edilme Sebebi........ 231

cc. Gemi Alacaklıları.............. 231

dd. Borçlular..............................233

ee. İstem ....................................233

aaa. 1993 RehinMS .........233

bbb. Y-TTK.........................236

d. Seyrüsefer Resimleri............... 237

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................ 237

bb. Kabul Edilme Sebebi........238

cc. Gemi Alacaklıları.............. 239

dd. Borçlular..............................240

ee. İstem ....................................240

aaa. 1993 RehinMS .........240

bbb. Y-TTK......................... 241

e. Haksız Fiile Dayanan Eşya Zararı ................................ 241

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................ 241

bb. Kabul Edilme Sebebi........242

cc. Gemi Alacaklıları..............245

dd. Borçlular..............................245

ee. İstem ....................................245

aaa. 1993 RehinMS .........245

bbb. Y-TTK.........................248

F. Kişisel Zararın ve Haksız Fiile Dayalı Eşya Zararının

İstisnaları.......248

1. Milletlerarası Sözleşmeler...........248

2. Petrol veya Diğer Tehlikeli ya da Zararlı Maddeler........249XXI

a. Düzenlenme Süreci .................249

b. Açıklama.................................... 252

aa. İstemler................................ 252

bb. Zararın Sebebi ................... 252

cc. Kusursuz Sorumluluk ve Zorunlu Sigorta ...........254

aaa. 1993 RehinMS .........254

bbb. Milletlerarası Sözleşmeler.............................. 255

ccc. Türk Hukuku............ 257

(1) Y-TTK................... 257

(2) Çevre Zararı........258

(3) Deniz Alacaklarına İlişkin

Yönetmelik ..........260

(4) Enkaz Kaldırma .264

3. Radyoaktif Maddelerden Kaynaklanan Zararlar............265

a. 1993 RehinMS .........................265

aa. Düzenlenme Süreci ..........265

bb. Açıklama .............................266

b. Türk Hukuku............................268

aa. Y-TTK..................................268

bb. 1960 NükleerMS...............268

cc. Millî Mevzuat ....................269

G. Diğer Gemi Alacaklısı Hakkı ............269

1. Milletlerarası Sözleşmeler...........269

a. 1926 RehinMS ......................... 270

b. 1967 RehinMS.......................... 271

c. 1993 RehinMS ......................... 273

2. Y-TTK...... 279

a. Kanunlar İhtilafı Kuralları .... 279

b. Diğer Gemi Alacaklısı Hakkı 279

H. Gemi Alacaklısının Rehin Hakkının Özellikleri .................. 281

1. Sınırlı Sayı ....................................... 281

2. Öncelik....282XXII

a. 1993 RehinMS .........................282

aa. Gemi Alacaklısı Hakları..282

bb. Diğer Gemi Alacaklısı Hakları...............................284

b. Y-TTK285

3. Gemiyi Takip Etmesi....................286

a. 1993 RehinMS .........................286

aa. Kural ....................................286

bb. Sona Ermesi........................289

b. Y-TTK290

4. Devir ve İntikal .............................. 291

a. 1993 RehinMS ......................... 291

b. Y-TTK 292

I. Rehin Hakkının Düşmesi .................. 292

1. Düzenlenme Sebebi ...................... 292

2. Süre .......... 293

a. Temel Borç İlişkisi................... 293

aa. Milletlerarası Sözleşmeler........................................ 293

bb. Türk Hukuku..................... 294

b. Gemi Alacaklısının Rehin Hakkı................................. 297

aa. 1926 RehinMS .................. 297

bb. 1967 RehinMS................... 297

cc. 1993 RehinMS .................. 298

dd. Y-TTK..................................299

3. Sürenin Başlangıcı......................... 301

a. Milletlerarası Sözleşmeler...... 301

b. Y-TTK302

4. Sürenin Durması veya Kesilmesi........................................302

a. 1926 RehinMS .........................302

b. 1967 RehinMS.......................... 303

c. 1993 RehinMS ......................... 303

d. Y-TTK307

e. Y-TTK Uygulama Kanunu ....308XXIII

J. Öncelikli Alacaklar.............................. 312

1. Cebrî İcra Giderleri ....................... 312

2. Enkaz Kaldırma Giderleri ........... 315

3. Gemi Yapımcısının veya Gemi Onarımcısının

Hapis Hakkı.................................... 320

K. Sırası .............. 321

1. 1993 RehinMS'nin Dördüncü Maddesindeki Gemi

Alacakları ........................................ 321

2. 1993 RehinMS'nin Altıncı Maddesindeki Gemi

Alacakları ........................................324

3. Aynı Bentteki Gemi Alacaklarının Sırası ......................... 325

4. Y-TTK Uygulama Kanunu.......... 325

§ 7.Cebrî İcra..................... 329

I. Giriş....................... 329

II. Kanunlar İhtilafı Kuralları........................330

A. 1993 RehinMS ......................................330

B. Y-TTK............. 331

III. Uygulama Alanı.. 331

IV. Cebrî Satışın Sonucu .................................. 333

A. Kural............... 333

1. 1993 RehinMS ............................... 333

2. Y-TTK...... 335

B. Koşullar..........336

1. Yargı Yetkisine Tabi Olma........... 337

2. Satışın Gerçekleştiği Taraf Devlet'in Hukukuna

Uygunluk 338

3. Bildirim... 338

a. Bildirimde Bulunacak Olan .. 339

aa. 1993 RehinMS .................. 339

bb. Y-TTK..................................340

b. Bildirim Zamanı ......................340

aa. 1993 RehinMS ..................340XXIV

bb. Y-TTK.................................. 341

c. İçerik..342

aa. 1993 RehinMS ..................342

bb. Y-TTK..................................343

d. Bildirim Yapılacaklar..............343

aa. 1993 RehinMS ..................343

bb. Y-TTK .................................346

e. Şekil....348

aa. 1993 RehinMS ..................348

bb. Y-TTK .................................348

4. İlan ...........349

a. 1993 RehinMS .........................349

b. Y-TTK 350

aa. 1350'nci Madde ................. 351

bb. 1384'üncü Madde.............354

5. İstemlerin Sırası............................. 357

a. Birinci Sıra................................. 357

b. İkinci Sıra................................... 358

c. Üçüncü Sıra............................... 358

d. Dördüncü Sıra .......................... 359

e. Beşinci Sıra................................360

f. Altıncı Sıra................................. 361

6. Satış Sonrasında Düzenlenecek Belge ve Etkisi .............. 362

7. Cebrî Satışa İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi......366

§ 8.Sonuç ............................369

EK 1: 1993 RehinMS Resmî İngilizce Metni..... 375

EK 2: 1993 RehinMS Türkçe Tercümesi............. 389

EK 3: Sempozyum Yansıları ...................................403