Deniz İş Hukuku

Efe YAMAKOĞLU

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ . III

İÇİNDEKİLER . V

KISALTMALAR . XIII

GİRİŞ  1

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL BİLGİLER

1. DENİZ İŞ HUKUKUNUN KONUSU VE TEMEL İLKELERİ . 5

KONU . 5

TEMEL İLKELER 6

İşçinin Korunması 6

Nispî Emredici Hukuk Kuralları 7

İşçi Lehine Yorum . 8

İşçilerin Yönetime Katılmaları . 9

2.DENİZ İŞ HUKUKUNUN KAYNAKLARI . 11

ULUSAL KAYNAKLAR . 11

Genel Kaynaklar 11

Anayasa . 11

Kanunlar 12

4857 Sayılı İş Kanunu . 14

854 Sayılı Deniz İş Kanunu 20

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu . 28

Diğer Kanunlar 29

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri . 31

Yönetmelikler 32

Yardımcı Kaynaklar (İçtihat Kaynakları) 33

Özel Kaynaklar 33

Hizmet Sözleşmesi 33

Toplu İş Sözleşmesi 34

Denizcilik Örf ve Âdetleri . 34

İşyeri Uygulamaları . 35

İç Yönetmelikler 36

İşveren Talimatları 36

ULUSLARARASI KAYNAKLAR . 37

Genel Olarak 37

Uluslararası Denizcilik Örgütü 38

Uluslararası Çalışma Örgütü 39

Sözleşme ve Tavsiye Kararları 39

Denizcilik Çalışma Sözleşmesi . 41

Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu . 43

III. DENİZ İŞ HUKUKU KAYNAKLARI ARASINDA ÖNCELİK . 46

3.TEMEL KAVRAMLAR 51

GEMİ ADAMI (İŞÇİ) . 51

Kavram. 51

Yabancı Gemi Adamları 55

STAJYER 58

III. İŞVEREN  60

İŞVEREN VEKİLİ 63

KAPTAN . 63

GEMİ (İŞYERİ) 66

Kavram. 66

Geminin Devri . 69

4. DENİZ İŞ KANUNU’NDA BAZI ÜÇLÜ İŞ İLİŞKİLERİNE YÖNELİK SORUMLULUK ALANLARININ BELİRLENMESİ İHTİYACI 72

ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ . 72

GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ . 76

5. DENİZ İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARIN HUKUKİ ÇÖZÜMÜ . 78

İŞ YARGISI 78

İş Mahkemelerinin Kuruluşu . 78

Görev ve Yetki . 80

İş Mahkemelerinin Görev Alanına Giren Dava ve İşler 80

İş Mahkemelerinin Yetkisi 82

Genel Olarak 82

İş Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi 84

Yargılama Usulü 87

Kanun Yolları 87

Bölge Adliye Mahkemeleri . 88

Yargıtay . 88

Dava Şartı Olarak Arabuluculuk 89

GEMİ ADAMLARININ ALACAK HAKLARININ İCRASINA İLİŞKİN TÜRK TİCARET KANUNU’NDA YER ALAN ÖZEL DÜZENLEMELER . 91

İKİNCİ BÖLÜM

HİZMET SÖZLEŞMESİ

6. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ, UNSURLARI, YAPILMASI VE DEVRİ 97

TERMİNOLOJİ . 97

HİZMET SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ VE UNSURLARI . 98

Özellikleri 98

Unsurları 98

III. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI . 100

Tarafların Ehliyeti ve Gemi Adamı Yeterliliği 100

Sözleşmenin Şekli ve İçeriği 102

Sözleşme Yapma Yükümlülüğü . 104

Sözleşmenin Geçersizliği . 105

HİZMET SÖZLEŞMESİNİN DEVRİ . 108

7. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 110

BELİRSİZ SÜRELİ ve BELİRLİ SÜRELİ HİZMET SÖZLEŞMELERİ . 110

Belirsiz Süreli Hizmet Sözleşmesi . 110

Belirli Süre veya Sefer İçin Yapılan Hizmet Sözleşmesi . 112

TAM SÜRELİ VE KISMİ SÜRELİ HİZMET SÖZLEŞMELERİ 115

Tam Süreli Hizmet Sözleşmesi 115

Kısmi Süreli Hizmet Sözleşmesi 115

8. HİZMET SÖZLEŞMESİ TARAFLARININ BORÇLARI . 116

GEMİ ADAMININ BORÇLARI 116

İş Görme Borcu 116

İşin Bizzat İfa Edilmesi . 116

İşin Özenle İfa Edilmesi 117

Sadakat Borcu 117

Emir ve Talimatlara Uyma Borcu 119

Rekabet Etmeme Borcu . 120

İŞVERENİN BORÇLARI . 122

Ücret Ödeme Borcu . 122

Genel Olarak . 122

Ücretin Miktarı 123

Ücretin Ödenme Yeri, Şekli ve İspatı 125

Ücret Ödeme Zamanı 127

Ücrete İlişkin Zamanaşımı ve Gecikme Faizi . 128

Ücretin Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 129

Ücretin Saklı Kısmı 129

Zarar Karşılığı Kesinti . 131

Ücretten İndirim Yapılamaması . 132

Ücret Kesme Cezasının Sınırlandırılması 133

İşverenin Ödeme Güçlüğüne Düşmesi Halinde Ücretin Korunması. 134

Eşit Davranma Borcu . 135

Koruma ve Gözetme Borcu 139

İkamet Yeri ve İaşe Sağlama Borcu . 144

9. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI 148

HİZMET SÖZLEŞMESİNİ FESİH DIŞINDA SONA ERDİREN DURUMLAR 148

İkale . 148

İnfisah 150

Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesinin Süresinin veya Seferin Sona Ermesi . 150

Ölüm 151

Gemi Adamının Ölümü 151

İşverenin Ölümü 153

Deniz İş Kanunu’nda Öngörülen Diğer İnfisah Halleri . 154

HİZMET SÖZLEŞMESİNİN FESİH BİLDİRİMİ İLE SONA ERMESİ 156

Fesih Kavramı 156

Fesih Bildiriminin Hüküm Doğurma Anı 156

Fesih Bildiriminin Şekli . 157

Fesih Türleri . 158

Süreli Fesih . 158

Genel Olarak 158

Yeni İş Arama İzni Verilmesi 161

Fesih Bildirim Sürelerine Uyulmaması 163

İşverenin Süreli Fesih Hakkını Kötüye Kullanması 163

Haklı Nedenle (Derhal) Fesih 165

Haklı Fesih Nedenleri 165

aaa. Sözleşmenin İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Feshi . 166

bbb. Sözleşmenin Gemi Adamı Tarafından Feshi  169

ccc. Taraflar Bakımından Ortak Haklı Nedenle Fesih Halleri  170

Haklı Nedenle Fesih Hakkını Kullanma Süresi . 171

Haklı Nedenle Feshin Sonuçları . 171

Fesih Hakkının Sınırlandırılması . 172

III. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN DİĞER HUKUKİ SONUÇLARI  174

İade 174

Genel Olarak . 174

İade Şartları . 176

Yurda İade 176

Yabancı Gemi Adamının İadesi . 179

Yurt İçinde İade . 179

İade Zorunluluğuna Uymamanın Sonuçları 180

İade Hakkından Yoksunluk . 181

Kıdem Tazminatı . 182

Genel Olarak . 182

Hak Kazanma Koşulları 183

Deniz İş Kanunu’na Tabi Gemi Adamı Olmak 183

En Az Bir Yıl Kıdem Süresi Bulunması 184

Sözleşmenin Kıdem Tazminatına Hak Kazandıracak Şekilde Sona Ermesi 184

aaa. Hizmet Sözleşmesini Fesih Dışında Sona Erdiren Sebepler Bakımından  184

bbb. Hizmet Sözleşmesinin Fesih Yoluyla Sona Ermesi Bakımından  185

aaaa. İşverenin Hizmet Sözleşmesini Feshi  185

bbbb. Gemi Adamının Hizmet Sözleşmesini Feshi  186

Kıdem Süresinin Hesaplanması. 187

Kıdem Tazminatının Miktarı . 189

Kıdem Tazminatına İlişkin Gecikme Faizi, Zamanaşımı ile İdari Para Cezası 191

Çalışma Belgesi Verilmesi . 192

İbraname 195

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞİN DÜZENLENMESİ

10. ÇALIŞMA (İŞ) SÜRESİ . 197

NORMAL ÇALIŞMA SÜRESİ 197

Genel Olarak 197

Deniz İş Kanunu’nun Çalışma Süresi Bakımından İstisna Tuttuğu Kişiler 200

FAZLA ÇALIŞMA . 201

Genel Olarak 201

Fazla Çalışma Sayılmayan Haller 204

Fazla Çalışma Sürelerinin Tespiti 205

Fazla Çalışmanın Karşılığı . 206

Fazla Çalışmanın İspatı 211

11. DİNLENME SÜRELERİ VE İZİNLER . 212

ARA DİNLENMESİ . 212

HAFTA TATİLİ 215

Genel Olarak 215

Hafta Tatili Ücreti 216

III. ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER . 217

YILLIK ÜCRETLİ İZİN . 217

Hak Kazanma Şartı ve Yıllık İzin Süreleri. 217

Uygulanması 221

Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Yıllık İzin Ücreti . 225

SONUÇ . 227

KAYNAKÇA  231