Sigorta Hukuku

-	Sigorta Kavramı, Sigorta Hukukunun Konusu ve Kaynakları
-	Sigortacılık Faaliyetlerinin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi
-	Sigorta Sözleşmesinin Tanımı, Özellikleri, Kurulması, Tarafları ve Unsurları
-	Sigorta Sözleşmesinde Tarafların Yükümlülükleri
-	Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi
-	Sigortacının Kanuni Halefiyeti
-	Sigorta Tahkimi

 

3. BASIYA ÖNSÖZ III

İÇİNDEKİLER            V

KISALTMALAR         XV

• 1. SİGORTA KAVRAMI, SİGORTA HUKUKUNUN

KONUSU VE KAYNAKLARI        1

1. SİGORTANIN TANIMI VE UNSURLARI 1
2. SİGORTANIN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ 1

III. SİGORTA SİSTEMİ    4

1. SİGORTANIN İŞLEVLERİ 5
2. SİGORTACILIĞIN TEMEL ÖZELLİKLERİ 6
3. Sigortacılık, Bilimsel ve Teknik Esaslara Dayanan Bir Faaliyettir 6
4. Sigortacılık, Yasal Olarak Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Zorunlu

Olan Bir Faaliyettir  7

3. Sigortacılık, Ulusal Sınırları Aşan Bir Faaliyettir 10
4. SİGORTAYI SOSYAL SİGORTADAN AYIRAN UNSURLAR 10

VII. SİGORTA HUKUKUNUN KONUSU VE KAYNAKLARI              11

1. Sigorta Hukukunun Konusu 11
2. Sigorta Hukukunun Kaynakları 12

2.1. Sigorta Hukuku Mevzuatı              12

2.2. Sigorta Genel Şartları      13

• 2. SİGORTACILIK FAALİYETLERİNİN DÜZENLENMESİ VE

DENETLENMESİ            15

• 2.1. SİGORTACI VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ 16

1. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN KURULMASINA İLİŞKİN

ESASLAR       16

1. Tip Sınırlandırılması 16
2. Faaliyet Alanının Sınırlandırılması 16
3. Branş Sınırlaması 17
4. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN KURULMASINDAN ÖNCE

ALINMASI GEREKEN İZİN KOŞULU                18

III. ŞİRKETLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER          21

1. Kurucuların Sahip Olması Gereken Özellikler 21
2. Hisse Senetlerinin Özelliği 22
3. Sermaye Tutarına İlişkin Düzenleme 23
4. Holding Bünyesinde Faaliyet Gösterecek Sigorta Şirketlerinde Aranan Özellikler       23

5. Kooperatif Esasına Göre Yapılanan Şirketlerin Sahip Olması Gereken Özellikler 24
6. Yabancı Sigorta Şirketlerine İlişkin Düzenleme 24
7. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN FAALİYETE GEÇMESİNE İLİŞKİN ESASLAR 25
8. Ruhsat Alınmasına İlişkin Koşulların Değerlendirilmesi 25
9. Şirketin Kurulmasından İtibaren Bir Yıl İçerisinde Ruhsat

Başvurusunda Bulunulmasının Zorunlu Olması               25

3. Ruhsat Başvurularının Değerlendirilmesindeki Esaslar 26
4. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ÇALIŞMA ESNASINDA KONTROLÜ 27

1. Şirketlerin Uymakla Yükümlü Olduğu Esaslar 27

1.1. Teknik Karşılık ve Teminat Ayırma Yükümlülüğü  27

1.2. Şirket Hesaplarının Tutulması, Denetimi ve İlanına İlişkin Esaslar               28

1.3. Aktif Azaltıcı İşlem Yasağı           30

1.4. İntifa ve Oy Haklarına İlişkin Esaslar         31

1.5. Esas Sözleşme Değişiklikleri          32

1.6. İç Kontrol Sisteminin Kurulması  33

2. Çalışma Esnasında Denetim Yetkisi 34

2.1. Genel Olarak     34

2.2. Şirketin Mali Bünyesinin Güçlendirilmesi  34

3. Sigorta Sözleşmesine İlişkin Yetkiler 38

3.1. Sigorta Genel Şartlarının Düzenlenmesine İlişkin Esaslar      38

3.2. Tarife ve Teminat Tutarlarının Belirlenmesine İlişkin Esaslar              40

1. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN SONA ERMESİNDE DENETİM YETKİSİ        41

1. Tasfiye, Birleşme, Devir, Portföy Devri ve İflas 42
2. Ruhsatın İptali 43
3. Ruhsat İptaline İlişkin SK m. 7 Düzenlemesi 44

• 2.2. SİGORTA ARACILARI 46

1. SİGORTA ACENTESİ 49
2. Tanım 49
3. Türleri 50
4. Sigorta Acentelerinin Denetimi 51

3.1. Faaliyete Başlamada Denetim      51

3.1.1. Genel Olarak         51

3.1.2. Sigorta Acenteliği İzni (Uygunluk Belgesi) Verilmesi  52

3.2. Faaliyet Sırasında Denetim           53

3.2.1. Şube Açma             53

3.2.2. Başka İşle İştigal Yasağı     53

3.3. Acentelik İlişkisinin Esasları         54

3.3.1. Acentelik Sözleşmesi ve Acentelik Yetkisi Verilmesi   54

3.3.2. Acentenin Sigorta Poliçesi Düzenleme ve Prim Tahsil Etme Yetkisi          55

3.3.3. Acentenin Diğer Yetkileri    56

3.3.4. Sigortacının Hak Sahibine Yapması Gereken Ödemeyi Acenteye Yapması              56

3.3.5. Sigorta Acentesinin Diğer Yükümlülükleri     56

3.3.6. Acentenin Ücret (Komisyon) Hakkı 57

3.3.7. Acentelik İlişkisinin Sona Ermesinin Sonuçlarına İlişkin SK Düzenlemeleri         58

(i) Yapılmış ve Kısa Sürede Yapılacak İşler İçin Komisyon Hakkı             58

(ii) Denkleştirme (Portföy Tazminatı) Talep Hakkı     59

1. SİGORTA/REASÜRANS BROKERİ 61
2. Tanım 61
3. Faaliyete Başlamada Denetim 61

2.1. Ruhsat Koşulları               62

2.2. Ruhsat Verilmesi              64

2.3. Yurt Dışında Kurulu Brokerler      64

3. Faaliyet Esnasında Denetim 65
4. Ruhsat İptali 66
5. Brokerin Müşteri (Olası Sigorta Ettiren/Sigortacı) ile İlişkisi 67
6. Broker ile Sigortacı/Reasürör Arasındaki İlişki 69

• 3. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, ÖZELLİKLERİ,

KURULMASI, TARAFLARI VE UNSURLARI     71

1. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, UNSURLARI VE ÖZELLİKLERİ             72

1. Tanım 72
2. Özellikleri 73
3. Uygulanacak Hükümler 73
4. Sözleşmenin Unsurları 73

4.1. Sigortanın Konusu           73

4.2. Riziko  74

4.2.1. Kavram  74

4.2.2. Sigortalanan Riziko             74

1. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 76
2. Genel Olarak 76
3. Sözleşmenin Temsilci Vasıtasıyla Akdedilmesi 78

III. SİGORTA TÜRLERİ  80

1. TTK Uyarınca Sigorta Sözleşmelerinin Sınıflandırılması 80
2. Doktrinde Yapılan Sınıflandırmalar 83

2.1. Zarar Sigortası – Meblağ Sigortası              83

2.1.1. Zarar Sigortaları    83

2.1.2. Meblağ Sigortaları                84

2.2. Zorunlu Sigorta – İsteğe Bağlı Sigorta        85

2.3. Malvarlığı Sigortaları – Şahıs Sigortaları   85

1. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE İLGİLİLER 86
2. Sözleşmenin Tarafları 86

1.1. Sigortacı             86

1.2. Sigorta Ettiren   86

2. İlgililer 87

2.1. Hayat Sigortalarında       87

2.1.1. Sigortalı (Riziko Şahsı)       87

2.1.2. Lehtar (Sigortadan Yararlanacak Şahıs)          88

2.2. Zarar Sigortalarında        89

2.2.1. Sigortalı  89

2.2.2. İpotekli Alacaklı   89

2.2.3. Zarar Gören           90

2.2.4. Sınırlı Ayni Hak Sahibi      90

1. ZORUNLU SİGORTALAR 91
2. Sözleşme Yapılması Zorunluluğu 91
3. Sözleşmenin Türkiye’de Yapılması Zorunluluğu ve İstisnaları 93
4. Zorunlu Sigorta Sözleşmelerinin Kurulmasının Denetlenmesi 94
5. Güvence Hesabı 95
6. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN ÖZEL GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 97
7. Abonman Sözleşmesi 97
8. Geçici Sigorta Himayesi 98
9. Birleştirilmiş Sözleşmeler 98
10. Geçmişe Etkili Sigorta Sözleşmeleri 99

• 4. SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ     101

1. TARAFLARIN SÖZLEŞMENİN KURULMASINDAN ÖNCEKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ                101

1. Sigortacının Bilgilendirme (Aydınlatma) Yükümlülüğü 101

1.1. Genel Olarak     101

1.2. Bilgilendirme Yükümlüsü             103

1.3. Bilgilendirme Muhatabı 104

1.3.1. Sözleşmenin Akdinden Önce            104

1.3.2. Sözleşmenin Akdinden Sonra           105

1.4. Bilgilendirmenin Kapsamı            105

1.4.1. Sözleşme Öncesi   105

1.4.2. Sözleşme Süresince             106

1.5. İfa Şekli              106

1.5.1. Sözleşme Öncesi   106

1.5.2. Sözleşme Süresince             108

1.6. İfa Zamanı        108

1.6.1. Sözleşmenin Akdinden Önce            108

1.6.2. Sözleşmenin Akdinden Sonra           109

1.7. Yükümlülüğün İhlali       112

1.7.1. TTK Düzenlemesi                112

1.7.1.1. Sigorta  Ettirenin Hangi  Halde  İtiraz Edebileceği              113

1.7.1.2. Ondört Günlük Sürenin Ne Zaman İşlemeye Başlayacağı            114

1.7.1.3. İtirazın Şekli            114

1.7.1.4. Süresinde  İtiraz  Edilmesinin  Anlamı  ve Sonucu     114

1.7.1.5. Süresinde İtiraz Edilmemesinin Anlamı ve Sonucu     116

2. Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi İhbar Görevi 120

2.1. Genel Olarak Sözleşme Öncesi İhbar Görevi ve Yerine Getirilmesi         121

2.2. İhbar Görevinin Yükümlüsü          121

2.3. İhbarın Muhatabı             122

2.4. İhbarın Yapılması Gereken Zaman             122

2.5. İhbarın İçeriği    122

2.6. İhbarın Yöntemi               124

2.7. Sözleşme Öncesi İhbar Görevinin İhlali ve Yaptırım Sistemi                127

2.7.1. Yaptırım Sistemi   130

2.7.1.1. Sigortacının İhlalin Varlığını Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce Öğrenmesi 131

(i) Genel Olarak    131

(ii) Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Özel Düzenleme       132

2.7.1.2. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra İhlalin Öğrenilmesi             132

(i) Kasten İhlalin Tespiti Halinde      133

(ii) İhlalin Kasten Gerçekleştirilmediğinin Tespiti Halinde         134

2.7.2. Yaptırımın Uygulanamayacağı İhtimaller       135

2.7.2.1. Cayma Hakkının Kullanılmasından (Yaptırımın Uygulanmasından) Açıkça veya Zımnen Vazgeçilmişse         135

2.7.2.2. Caymaya Yol Açan İhlale Sigortacının Yol Açması     135

2.7.2.3. Sigortacı, Sorularından Bazıları Cevapsız

Bırakıldığı Hâlde Sözleşmeyi Yapması            136

1. TARAFLARIN SÖZLEŞMENİN KURULMASINDAN SONRAKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 137
2. Sigortacının Poliçe Düzenleme ve Verme Yükümlülüğü 137
3. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 139

2.1. Prim Ödeme Borcu          139

2.1.1. Ödeme Zamanı, Şekli ve Yeri            140

2.1.2. Primin Ödenmemesinin Sonuçları   142

2.1.2.1. Primin veya İlk Taksitinin Ödenmemesinin Sonuçları 142

2.1.2.2. Primin Sonraki Taksitlerinin Ödenmemesinin Sonuçları 143

2.1.2.3. Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Sonraki Primin Ödenmesinde Temerrüdün Sonuçları       146

(i) Sigorta Sözleşmesinden Ayrılma (TTK m. 1500)  146

(ii) Sigorta Ettirenin Sigortacıdan Ödünç İsteme Hakkı (TTK m. 1501) 147

(iii) Prim  Ödemeden Muaf Sigorta (TTK m. 1502)      147

2.2. Rizikoyu Ağırlaştırmama Görevi 149

2.2.1. Rizikonun Ağırlaştığını İhbar Görevi              149

2.2.2. Yaptrıma İlişkin Hükümler 150

2.2.2.1. Genel Olarak          150

(i) İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce Öğrenilmesi       150

(ii) İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra Öğrenilmesi      151

2.2.2.2. Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Yaptırım      152

III. TARAFLARIN RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİNDEN SONRAKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ                 154

1. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 154

1.1. Rizikonun Gerçekleştiğini İhbar Görevi     154

1.1.1. İhbarın Yükümlüsü              154

1.1.2. İhbarın Süresi         154

1.1.3. Görevin İhlalinin Yaptırımı 154

1.2. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Yükümlülüğü    155

1.3. Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü             156

2. Sigortacının Ödeme Yapma Borcu 158

2.1. Genel Olarak     158

2.2. Himaye Borcunun Genel Sınırları                158

2.2.1. Sigorta Bedeli        158

2.2.1.1. Kavram    158

2.2.1.2. Sigorta Bedelinin Belirlenmesi            158

2.2.2. Sigorta Değeri        159

2.2.3. Sigorta Zararı        159

2.2.4. Aktif Zarar Sigortalarında Sigorta Değerinin Belirlenmesinde Özel Durum (Takseli Sigorta) ve Sigorta Bedelinin Sigorta Değerine Eşit Olmamasının Sonuçları 160

2.2.4.1. Takseli Sigorta        160

2.2.4.2. Menfaat Değeri Altında Sigorta (Eksik sigorta)    161

2.2.4.3. Aşkın Sigorta          162

2.3. Teminat Kapsam ve Koşullarının Belirlenmesi          163

2.4. Sigortacının  Tazminat veya  Bedel  Ödeme  Borcunu  İfa Zamanı              164

2.5. İspat Yükünün Dağılımı 166

2.6. Sigortacının Ödeme Yapma Borcunun İfasında İzlenen Usul                169

2.7. Rizikonun Gerçekleşmesindeki Kusurun Sigortacının Ödeme Yapma Borcuna Etkisi    170

2.8. Türk Ticaret Kanununda Zamanaşımı Düzenlemesi 173

2.8.1. Genel Olarak         173

2.8.2. TTK’nun 1420. ve TTK 1482. Maddelerinin Uygulama Alanının Belirlenmesi     174

2.8.2.1. İki Yıllık Zamanaşımı Süresinin Uygulanacağı Taleplerin Kapsamının Belirlenmesi  175

2.8.2.2. Altı ve On Yıllık “Üst” Zamanaşımı Sürelerinin Uygulama Alanının Belirlenmesi                175

2.8.3. Zamanaşımı Sürelerinin Başlamasına İlişkin Esaslar   176

2.8.3.1. İki Yıllık Zamanaşımı Süresinin Başlama Anının Belirlenmesi  176

2.8.3.2. Altı Yıllık Zamanaşımı Süresinin Başlaması  178

2.8.3.3. Sorumluluk Sigortalarında On Yıllık Üst Sürenin Başlamasına İlişkin Esaslar       178

2.8.4. Sorumluluk Sigortalarında İki ve On Yıllık Süreler Arasındaki İlişki   179

2.8.5. Zamanaşımı Süresinin İşlemesine ve Sona Ermesine İlişkin Esaslar       179

2.8.5.1. Zamanaşımının Durması     179

2.8.5.2. Zamanaşımının Kesilmesi    180

• 5. BİRDEN ÇOK SİGORTA 183

1. Müşterek Sigorta 183
2. Çifte Sigorta 184

III. Kısmi Sigorta 186

• 6. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 189

1. Sigorta Sözleşmesinin Süresinin Sona Ermesi 189
2. Tarafların Anlaşarak Sözleşmeyi Sona Erdirmesi (İkâle) 189

III. Rizikonun Gerçekleşmesi            189

1. Tarafların Acze Düşmesi (TTK m. 1417) 190
2. Sigortacının İflas Etmesi 191
3. Sigorta Edilen Menfaatin El Değiştirmesi 191

• 7. SİGORTACININ KANUNİ HALEFİYETİ 193

1. Sigortacının Kanuni Halefiyeti ve Amacı 193
2. Halefiyet Şartları 194
3. Sigorta Tazminatının Ödenmiş Olması 194
4. Sigortalının Gerçekleşen Zarardan Dolayı Sorumlulara Karşı Dava Hakkına Sahip Olması 195

III. Kanuni Halefiyete Dayanan Rücu Hakkının, Hakkın İleri Sürülebileceği Kişi (Hakkın Muhatabı) Bakımından Sınırlandırılması          198

1. Sigortalının Bakiye Zararı İçin Tazminat Talep Hakkını Koruması 198
2. Rücu Hakkının Sigortalı Aleyhine Kullanılıp Kullanılamayacağı Sorunu            199

1. Düzenlemenin Emredici Niteliğinin Anlamı 199

VII. Sorumluluk Sigortalarında Sigortacının Kanuni Halefiyeti 200

VIII. Sigortacının Kanuni Halefiyetinin İhlal Edilmesinin Sonuçları        201

• 8. SİGORTA TAHKİMİ 203

1. Sigortacılık Tahkimine Başvuru Koşulları 203
2. Sigorta Tahkimine Başvurunun Gerçekleştirilmesi 204

III. İnceleme ve Tahkim Yargılamasının Yapılmasına İlişkin Esaslar     204