Nükleer Güç Santrallarının Kurulmasına İlişkin Hukuki Esaslar

Yrd. Doç. Dr. H. Eyüp ÖZDEMİR

İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Öğretim Üyesi

Nükleer Güç

Santrallarının Kurulmasına

İlişkin Hukuki Esaslar





- NÜKLEER GÜÇ SANTRALI KURACAK ŞİRKETİN BELİRLENMESİ

- 5710 sayılı Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi İle Enerji Satışına İlişkin Kanun’a Göre Nükleer Güç Santralı Kuracak Şirketin Belirlenmesi

- Milletlerarası Antlaşmalarla Nükleer Güç Santralı Kuracak Şirketin Belirlenmesi

- LİSANSLAR VE TEŞVİKLER

- Lisanslar

- Teşvikler



İÇİNDEKİLER...................................................................................................VII

KISALTMALAR..............................................................................................XIII

GİRİŞ.........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

NÜKLEER GÜÇ SANTRALI KURACAK

ŞİRKETİN BELİRLENMESİ

A. 5710 sayılı Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi

İle Enerji Satışına İlişkin Kanun’a Göre Nükleer Güç Santralı

Kuracak Şirketin Belirlenmesi.....................................................................12

1. Nükleer Güç Santralı Kuracak Kamu Şirketlerinin Belirlenmesi13

2. Nükleer Güç Santralı Kuracak Kamuya Ait Olmayan

Şirketin Belirlenmesi..............................................................................16

2.1. Nükleer Güç Santrali Kurarak Türkiye Elektrik

Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi İle Elektrik Satışı

Sözleşmesi İmzalayacak Kamuya Ait Olmayan Şirketin

Belirlenmesi ......................................................................................17

2.1.1. TETAŞ’la Sözleşme İmzalamayı Talep Eden

Nükleer Güç Santralı Kuracak Şirketin Yarışma

Sürecinin (Seçim) Başlatılması..............................................19

2.1.2. Yarışma İlanı.......................................................................... 20

a. Yarışma İlanının Hukuki Niteliği...................................21

İÇİNDEKİLERVIII

b. Yarışma İlanının İçeriği...................................................24

c. Yarışma İlanının Yayımlanması......................................27

d. Yarışma İlanına Karşı Başvurulabilecek Hukuki

Yollar..................................................................................... 28

2.1.3. Yarışma Şartnamesi............................................................. 30

a. “Şartname”nin Anlamı ve Hukuki Niteliği................. 30

b. Yarışma “Şartname”sinin Hazırlanması ve

Şartname’de Bulunması Zorunlu Hususlar.................31

c. Yarışma “Şartname”sinde Yer Alan Hususların

Açıklanması.........................................................................33

d. Yarışma Şartnamesine Karşı Başvurulabilecek Hukuki

Yollar......................................................................................33

2.1.4. Sözleşme Taslağı...................................................................34

2.1.5. Yarışma Dokümanında Değişiklik Yapılması ...............34

2.1.6. Yarışma Komisyonu Kurulması........................................ 36

2.1.7. Teklif Verme Süreci ve Yarışmanın Karara

Bağlanması..................................................................................37

a. Teklif Mektuplarının İçeriği............................................37

b. Tekliflerin Alınması ve Açılması................................... 38

c. Tekliflerin Değerlendirilmesi..........................................39

aa. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Ölçütlerine Göre

Yapılacak Değerlendirme..........................................40

aaa. Nükleer Santral Kurup İşletecek Şirketlerin

Karşılaması Gereken Ölçütlerin Türkiye

Atom Enerjisi Kurumu Tarafından

Belirlenmesi Yetkisinin, İdarenin Düzenleme

Yetkisi Bakımından Anayasa’ya Uygun Olup

Olmadığı Sorunu..............................................40

bbb. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Tarafından

Belirlenen, Nükleer Santral Kurup İşletecek

Şirketlerin Karşılaması Gereken Ölçütler...47

bb. TAEK Ölçütlerine Göre Yapılacak

Değerlendirmenin Sonucu....................................... 54

d. Yarışmanın Karara Bağlanması ve Onaylanması........55IX

2.1.8. Yarışma Sonunda Belirlenen, Kamuya Ait

Olmayan Şirket ile TETAŞ Arasında İmzalanacak

Elektrik Satışına İlişkin Sözleşmenin Hukuki Niteliği....57

2.1.9. Enerji Satışına İlişkin Sözleşmenin Hukuki Sonuçları.61

2.1.10. Elektrik Satışına İlişkin Sözleşmeden

Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Görüleceği Yargı

Düzeni..........................................................................................62

2.2. TETAŞ’la ESA İmzalamayı Talep Etmeyen ve Kamuya

Ait Olmayan Şirketin Nükleer Santral Yapımı..........................62

B. Milletlerarası Andlaşmalarla Nükleer Güç Santralı Kuracak

Şirketin Belirlenmesi ................................................................................... 63

1. Türk Hukukuna Göre Milletlerarası Andlaşmaların

Hukuki Değeri........................................................................................ 68

1.1. Temel Hak ve Özgürlüklerle İlgili Olmayan

Milletlerarası Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri..................... 69

1.2. Temel Hak ve Özgürlüklerle İlgili Milletlerarası

Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri ................................................74

2. “Türkiye Cumhuriyeti İle Rusya Federasyonu Hükümeti

Arasında Türkiye Cumhuriyetinde Akkuyu Sahası’nda

Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair

İşbirliğine İlişkin Anlaşma”nın Türk Hukuk Düzenindeki Yeri .76

3. 5710 sayılı Nükeer Güç Santrallarının Kurulması ve

İşletilmesi ile Enerji Satışına ilişkin Kanun Hükümleri

Karşısında Milletlerarası Andlaşmalarla Nükleer Güç

Santrali Kuracak Şirketin Belirlenip Belirlenemeyeceği ...............76

4. Akkuyu Andlaşması’nın Uygulanmasında Yetkili Makamlar......79

5. “Türkiye Cumhuriyeti İle Rusya Federasyonu Hükümeti

Arasında Türkiye Cumhuriyetinde Akkuyu Sahası’nda

Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair

İşbirliğine İlişkin Anlaşma”ya Göre Nükleer Güç Santrali

Kuracak Şirket..........................................................................................79

6. Akkuyu Andlaşması’na Göre ESA...................................................... 83X

İkinci Bölüm

LİSANSLAR VE TEŞVİKLER

A. Lisanslar........................................................................................................... 87

1. İdare Hukukunda “Lisans” (Ruhsat) Kavramı ve Hukuki

Esasları.......................................................................................................89

1.1. Kamu Hizmetinin Görülüş Usulü Olarak “Ruhsat”

Yöntemi..............................................................................................90

1.1.1. “Kamu Hizmeti” ve Görülüş Usulleri..............................90

1.1.2. Ruhsat Yönteminin Tâbi Olduğu Hukuki Esaslar ....... 94

1.1.3. “Ruhsat”ın Hukuki Niteliği ve Yargısal Denetimi........ 96

1.2. Kolluk Faaliyeti Alanında “Ruhsat” Usulü.............................100

1.2.1. Kolluk Faaliyeti...................................................................100

1.2.2. Kolluk Usulü Olarak “Ruhsat”ın Anlamı ve

Hukuki Esasları.......................................................................103

2. Nükleer Güç Santrallarının Enerji Piyasası Düzenleme

Kurumu’ndan Alması Gereken Üretim Lisansına İlişkin

Hukuki Esaslar......................................................................................105

2.1. Elektrik Üretim Lisansına Konu Faaliyetin Hukuki

Niteliği ve Yürütülüş Biçimi.......................................................107

2.2. Üretim Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler....117

2.3. Üretim Lisansı Alabilecek Olanlar............................................118

2.4. Üretim Lisansı Başvurusu...........................................................119

2.5. Lisans Başvurularının İnceleme ve Değerlendirmeye

Alınması...........................................................................................123

2.6. Üretim Lisansı Başvurusunun İncelenmesi ve

Değerlendirilmesi..........................................................................124

2.7. Üretim Lisansı Başvurusunun Sonuçlandırılması................126

2.8. Üretim Lisansı Genel Hükümleri.............................................130

2.9. Üretim Lisansının Tadil Edilmesi............................................133

2.10. Üretim Lisansının Yenilenmesi...............................................135

2.11. Üretim Lisansının Sona Ermesi..............................................136XI

2.12. Üretim Lisansının İptali...........................................................138

3. Nükleer Güç Santrallarının Türkiye Atom Enerjisi

Kurumu’ndan Alması Gereken Lisanslar....................................... 142

3.1. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu................................................ 142

3.1.1. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun Görevleri ...........144

3.1.2. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun Başkanı.............. 147

3.1.3. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun Organları ..........148

a. Atom Enerjisi Komisyonu.............................................148

b. Danışma Kurulu..............................................................150

c. İhtisas Daireleri ............................................................... 151

d. Bağlı Kuruluşlar...............................................................152

3.2. Lisanslar .........................................................................................154

3.2.1. Yer Lisansı ...........................................................................163

3.2.2. İnşaat Lisansı .....................................................................165

3.2.3. İşletme Lisansı ...................................................................168

a. Hizmete Sokma İzni.......................................................169

b. Yakıt Yükleme ve Deneme İşlemlerine Başlama

İzni......................................................................................169

c. Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansı...............171

3.3. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Tarafından Verilen

Lisansların İptali............................................................................ 173

4. Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı ............................ 173

5. Lisans İşlemlerinin ve ÇED Kararının Yargısal Denetimi ........ 179

B. Teşvikler .......................................................................................................183

1. Altyapıya Yönelik Teşvikler...............................................................184

1.1. Altyapıya Yönelik Teşviklerden Yararlanabilecek Olanlar.185

1.2. Altyapıya Yönelik Teşvikler Kapsamındaki

Taşınmazların Hukuki Niteliği..................................................186

2. Yer Tahsisi...............................................................................................191

2.1. NGS Yönetmeliği’ne Göre TETAŞ’la Sözleşme

İmzalayacak Şirkete Yer Tahsisi.................................................192

2.2. Akkuyu Andlaşması’na Göre Arazi Tahsisi............................192XII

3. İdari Yardımlar......................................................................................193

SONUÇ................................................................................................................195

KAYNAKÇA......................................................................................................197