^{CMR ve Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Uyarınca} Karayolu Taşımacılığında Taşıyıcının Sorumluluğu ve Sınırlandıran Haller

Av. Hikmet Cem Congar

İçindekileri

Önsöz 

5

Kısaltmalar Listesi 

11

Giriş 

13

Birinci Bölüm

İLGİLİ TERİMLER

1. CMR TANIMI 

17

1. CMR KONVANSİYONUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE TÜRK HUKUKUNDAKİ YERİ 

18

III. 102 SAYILI TÜRK TİCARET VE 4925 SAYILI KARAYOLU TAŞIMA KANUNU KAPSAMINDA TÜRK HUKUKUNDA KARAYOLU TAŞIMACILIĞI 

21

1. TAŞIMA SÖZLEŞMESİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ 

27

1. Taşıma Sözleşmesinin Unsurları ve Kurulması 

29

1. Taahhüt Unsuru 

29

2. Ücret Unsuru 

33

3. Sözleşmeye Konu Taşımanın Taşıt Aracılığı ile Karayolunda Gerçekleştirilmesi 

40

1. Taşıma Sözleşmesinin Konusu 

43

1. Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 

44

1. Taşıma Sözleşmesinin Tarafları ve İlgili Kişiler 

46

1.Gönderen 

46

2. Gönderilen 

48

3. Taşıyıcı 

51

4. Yükleten 

60

1. Taşıma Konusu Olarak Eşya Kavramı 

61

İkinci Bölüm

TAŞIYICININ TAŞINAN EŞYANIN HASARINDAN DOLAYI SORUMLULUĞU

1. GENEL 

65

1. EŞYANIN HASARINDA TAŞIYICININ HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ VE ÇERÇEVESİ 

67

III. TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN BAŞLAMASI VE SONA ERMESİ 

72

1. Taşıyıcının Sorumluluğunun Başlaması 

76

1. Taşıyıcının Sorumluluğunun Sona Ermesi 

79

1. TAŞIYICININ EŞYANIN HASARINDAN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 

82

1. Taşıyıcının Eşyayı Koruma ve Özen Gösterme Yükümlülüğünü İhlal Etmesi 

83

1. Taşınan Eşyanın Zarar Görmüş Olması 

92

1. Taşıyıcının veya Çalışanlarının İhmal ya da Kusurunun Varlığı 

100

1. Taşınan Eşyada Meydana Gelen Hasar ile Taşıyıcı veya Çalışanlarının Kusurlu Eylemi Arasında Nedensellik Bağının Varlığı 

108

1. TAŞIYICININ AĞIR KUSURU VEYA KASITLI EYLEMLERİ NEDENİYLE MEYDANA GELEN EŞYA ZARARINDA SORUMLULUĞU 

111

1. TAŞIYICININ HAKSIZ FİİLİNİN VARLIĞI HALİNDE EŞYA HASARINDAN SORUMLULUĞU 

117

VII. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SÖZLEŞME DIŞI TALEPLERİ NEDENİYLE MEYDANA GELEN EŞYA HASARINDA TAŞIYICININ SORUMLULUKTAN KURTULMA VEYA SINIRLAMA HAKKI 

118

VIII. TAŞINAN EŞYADA OLUŞAN ZARARIN KARŞILANMASI VE TAŞIYICININ ÖDEYECEĞİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ 

120

1. Taşınan Eşyanın Değerinin Tespit Edilmesi 

123

1. Tazminat Sınırının Belirlenmesi Açısından Özel Çekme Hakkı 

126

1. EŞYANIN HASARINDA TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNU ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR 

128

1. Eşyadaki Hasarın Eşya Sahibi Olarak Gönderen veya Alıcının Kusurundan Kaynaklanması 

131

1. Hasarın Eşya Sahibinin Talimatından Kaynaklanması 

134

1. Hasarın Eşyadaki Eksiklik veya Ayıptan Kaynaklanması 

136

1. Taşınan Eşyadaki Hasarın Önlenemeyecek Hal veya Mücbir Sebepten Kaynaklanması 

139

Üçüncü Bölüm

TAŞIYICININ EŞYANIN KAYBINDAN DOLAYI SORUMLULUĞU

1. GENEL OLARAK 

145

1. TAŞIYICININ EŞYANIN KAYBINDAN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 

146

1. Taşıyıcının Taşınan Eşyayı Koruma Yükümlülüğünü İhlal Etmesi 

147

1. Eşyanın Kaybedilmesi 

152

1. Eşyanın Tam Olarak Kaybedilmesi 

154

2. Eşyanın Kısmi Olarak Kaybedilmesi 

158

1. Taşınan Eşyanın Kaybedilmesinin Taşıyıcının Zilyetliğinde Meydana Gelmesi 

160

1. Taşınan Eşyanın Kaybedilmesi ile Taşıyıcının Eylemi Arasında Nedensellik Bağının Varlığı 

164

III. TAŞINAN EŞYANIN KAYBI HALİNDE TAŞIYICININ ÖDEMESİ GEREKEN TAZMİNATIN BELİRLENMESİ 

168

1. TAŞINAN EŞYANIN KAYBEDİLMESİ HALİNDE TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNU ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR 

184

Dördüncü Bölüm

TAŞIYICININ TAŞINAN EŞYANIN

GEÇ TESLİM EDİLMESİNDEN DOLAYI SORUMLULUĞU

1. GENEL OLARAK GEÇ TESLİM 

189

1. EŞYANIN TAŞIYICI TARAFINDAN GEÇ TESLİM EDİLMESİNİN UNSURLARI 

191

1. Taşıma Süresi 

191

1. Taşıma Süresinin Belirlenmesi 

191

1. Taşıma Süresinin Belirlenmiş Olması 

192

2. Taşıma Süresinin Belirlenmemiş Olması 

196

1. Geç Teslim Nedeniyle Zararın Meydana Gelmesi 

197

1. Geç Teslimden Doğan Zarar ile Taşıyıcının Eylemi Arasında Nedensellik Bağının Varlığı 

204

1. Taşınan Eşyanın Geç Teslim Edilmesinden Doğan Zararda Kusurun Varlığı 

208

1. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Eşyanın Geç Teslim Edilmesi 

213

1. Eşyanın Geç Teslim Edilmesi Nedeniyle Taşıyıcının Tazminat Sorumluluğu ve Tazminatın Belirlenmesi 

214

1. Taşıma Ücretiyle Sınırlı Sorumluluk 

223

2. Geç Teslim Nedeniyle Taşıyıcının Sorumluluk Sınırının Genişlemesi 

224

4. Taşıyıcı veya Çalışanlarının Kasıtlı ya da Pervasız Davranışları Nedeniyle Gecikme Meydana Gelmesi 

227

1. Taşıyıcının Geç Teslim Nedeniyle Doğan Zarar Sorumluluğundan Kurtulması 

229

1. Eşyanın Gecikmesinde Taşıyıcının TTK Hükümlerine Göre Genel Sorumluluktan Kurtulma İmkanları 

231

2. TTK Hükümlerine Göre Gecikme Halinde Özel Sorumluluktan Kurtulma Sebepleri 

233

1. Sözleşme veya Teamüle Uygun Olarak Üstü Açık Bir Aracın Kullanılması veya Güverteye Yükleme Yapılması 

233

1. Gönderen Tarafından Yetersiz Ambalajlama 

237

1. Eşyanın Gönderen veya Gönderilen Tarafından İşleme Tabi Tutulması, Yüklenmesi veya Boşaltılması 

239

1. Eşyanın Doğal Niteliği Gereği Kırılma, Paslanma, Bozulma, Kuruma, Sızma, Doğal Fire Nedeniyle Zarar Görmesi 

242

1. Taşınan Eşyanın Gönderen Tarafından Yetersiz Etiketlenmesi 

244

1. Karayolu ile Canlı Hayvan Taşınması 

246

1. Gümrük Kanunu ile Başkaca Kanun ve Düzenlemelerde Taşıyıcının Sorumluluğunu Kaldıran Hükümler Bulunması 

248

Beşinci Bölüm

EŞYANIN TAŞINMASINDAN KAYNAKLANAN

TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI

1. TAŞIYICININ TAZMİNAT BORCUNUN SINIRLANDIRILMASI 

251

1. TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN MÜCBİR SEBEPLERİN VARLIĞI HALİNDE SINIRLANDIRILMASI 

260

III. TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN EŞYA SAHİBİNİN MÜNFERİT KUSURUNUN VARLIĞI HALİNDE SINIRLANDIRILMASI 

266

1. TAŞINAN EŞYADAKİ ÖZEL VEYA GİZLİ AYIP 

276

1. EŞYA SAHİBİ, GÖNDEREN VEYA GÖNDERİLENİN TALİMATLARI NEDENİYLE SORUMLULUĞUN SINIRLANDIRILMASI 

279

1. TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN EŞYA SAHİBİ İLE BİRLİKTE KUSURUNUN VARLIĞI HALİNDE SINIRLANDIRILMASI 

283

VII. TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDE TAŞIYICININ SORUMSUZLUĞUNA DAİR HÜKÜM OLMASI HALİNDE TAŞIYICI SORUMLULUĞU 

285

VIII. TAŞINAN EŞYANIN CİNSİ VE NİTELİĞİ NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN ZARARLARDA TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI 

289

1. Tehlikeli Eşya Taşınması 

294

1. Taşınanın Canlı Hayvan Olması 

298

1. TAŞINAN EŞYA NEDENİYLE DAVA AÇMA HAKKI 

300

1. Taşınan Eşya Nedeniyle Açılacak Davada Yetkili Mahkeme 

302

1. Taşınan Eşya Nedeniyle Açılacak Davada Zamanaşımı 

304

Sonuç 

309

Kaynakça 

315

Kavram Dizini 

323