İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Kapsam ve Terminoloji 9 Görsel Listesi 21 Kısaltmalar 23 GİRİŞ 25 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRK CEZA İNFAZ SİSTEMİNİN GÖRÜNÜMÜ I. GENEL OLARAK 31 II. CEZA ADALET POLİTİKASI 35 III. MADDİ KOŞULLAR 42 A. Sayısal Veriler Işığında Ceza İnfaz Sisteminin Durumu 42 B. Ceza İnfaz Kurumlarındaki Personel Sorunu ve Rehabilitasyona Yönelik Personel İhtiyacı 47 C. İnfaz ve Koruma Memurlarının Durumuna İlişkin Araştırma Bulguları 52 IV. ALTERNATİF ARAYIŞLARI 56 İKİNCİ BÖLÜM CEZA ADALET SİSTEMİNDE DENETİMLİ SERBESTLİK I. GENEL OLARAK 59 II. KÖKENLERİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ 64 A. Ruhbanlık İmtiyazı 64 B. Yargısal Erteleme 65 C. Taahhütname 66 D. Kefalet 67 E. Davaları Arşivleme 67 III. MODERN ANLAMDAKİ İLK ÖRNEKLERİ 68 IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ GELİŞİMİ 74 A. İngiltere ve Galler’de 74 B. Amerika Birleşik Devletleri’nde 80 C. Almanya’da 81 D. Fransa’da 82 E. Avusturya’da 83 F. Hollanda’da 83 G. İsviçre’de 84 H. Belçika’da 85 V. ULUSLARARASI BELGELERDEKİ GELİŞİMİ 85 VI. CEZA ADALET SİSTEMİNDEKİ YERİ 91 A. Genel Olarak 91 B. Ceza Adalet Sisteminin Bir Parçası Olarak Denetimli Serbestlik 92 1. Denetimli Serbestlik Bir Yaptırım Biçimi midir? 92 2. Denetimli Serbestlik Bir İnfaz Biçimi midir? 93 3. Denetimli Serbestliğin Benzer Kurumlarla İlgisi 93 C. Denetimli Serbestliğin Esasları 94 1. Amacı 94 2. Temel Özellikleri 98 D. Denetimli Serbestliğin Faydaları ve Sakıncaları 99 1. Faydaları 99 2. Sakıncaları 101 E. Denetimli Serbestliğe Hâkim Olan İlkeler 102 F. Denetimli Serbestliğe Tabi Tutulan Kişinin Hakları ve Yükümlülükleri 105 1. Haklar 105 2. Yükümlülükler 106 VII. CEZANIN AMACI BAĞLAMINDA DENETİMLİ SERBESTLİK 108 A. Cezanın Amacıyla İlgili Teorilere Genel Bir Bakış 108 1. Mutlak Ceza Teorileri 108 2. Nisbi Ceza Teorileri 110 3. Birleştirici Teoriler ve Diğer Görüşler 113 B. Teoriler ve Denetimli Serbestlik 115 VIII. CEZA ADALET SÜRECİNİN FARKLI AŞAMALARINDAKİ UYGULAMALAR 117 A. Soruşturma Aşamasındaki Uygulamalar 118 B. Kovuşturma Aşamasındaki Uygulamalar 118 C. Kovuşturma Aşamasından Sonraki Uygulamalar 119 D. Salıverilme Öncesindeki ve Sonrasındaki Uygulamalar 119 E. Psiko–sosyal Destek ve Rehberlik Uygulamaları 120 F. Suç Mağdurlarıyla Çalışma ve Onarıcı Adalet Uygulamaları 120 G. Elektronik İzleme Uygulamaları 121 IX. TEŞKİLATLANMA BİÇİMLERİ VE PERSONEL REJİMİ 124 A. Teşkilatlanma Biçimleri 124 B. Personel Rejimi 129 1. Personelin Nitelikleri 129 2. Personelin Görev ve Yetkileri 133 a. Araştırma 134 b. Denetim 135 c. Rehabilitasyon 135 d. Rehberlik ve Yardım 135 e. Toplumun Korunması 136 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE DENETİMLİ SERBESTLİK I. TARİHSEL GELİŞİMİ 139 A. Osmanlı Devleti Döneminde 139 1. Şahsa Kefalet 139 2. Nefy Cezası 140 3. Zaptiye Nezareti Altında Bulundurma Cezası 141 4. Kalebentlik Cezası 141 B. Cumhuriyet Döneminde 142 1. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda 142 a. Sürgün Cezası 144 b. Emniyeti Umumiyeye İdaresinin Nezareti Altında Bulundurma Cezası ve Tedbiri 144 c. Uyuşturucu Madde Bağımlıları Hakkındaki Güvenlik Tedbirleri 147 d. Alkol Bağımlıları Hakkındaki Güvenlik Tedbirleri 147 e. Dilenciler İçin “Boğaz Tokluğuna Çalışma” Tedbiri 148 2. 647 Sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun’da 148 3. 2253 Sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da 150 4. Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu Tasarılarında 152 II. CEZA ADALET SİSTEMİNDEKİ GÖRÜNÜMÜ 157 A. Genel Olarak 157 B. Mevcut Yaptırım ve İnfaz Sistemi ile Denetimli Serbestliğin Bu Sistem İçerisindeki Yeri 158 C. Hukuki Dayanaklar 166 D. Teşkilatlanma ve Personel 169 III. DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDAKİ UYGULAMALAR 174 A. Genel Olarak 174 B. Ceza Adalet Sürecinin Farklı Aşamalarındaki Karar Uygulamaları 174 1. Soruşturma Aşamasındaki Uygulamalar 175 a. Adli Kontrol Bağlamındaki Uygulamalar 176 b. Kullanmak İçin Uyuşturucu Madde Bulundurma Suçuyla İlgili Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Düzenlemesi Bağlamindaki Uygulamalar 180 c. Diğer Uygulamalar 183 2. Kovuşturma Aşamasındaki Uygulamalar 183 a. Adli Kontrol Bağlamındaki Uygulamalar 183 b. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Bağlamındaki Uygulamalar 183 c. Diğer Uygulamalar 188 3. Kovuşturma Aşamasından Sonraki Uygulamalar 188 a. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar Bağlamındaki Uygulamalar 190 b. Hapis Cezasının Ertelenmesi Bağlamındaki Uygulamalar 195 c. Hapis Cezasının Konutta İnfazı Bağlamındaki Uygulamalar 198 d. Örgütlü Suçlarda Etkin Pişmanlık Durumunda Hükmedilen Denetimli Serbestlik Tedbiri Bağlamındaki Uygulamalar 199 e. Adli Para Cezası Karşılığı Kamuya Yararlı Bir İşte Ücretsiz Çalıştırma Bağlamındaki Uygulamalar 201 f. Diğer Uygulamalar 203 4. Salıverilme Sonrasındaki Uygulamalar 203 a. Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak Cezanın İnfazı Bağlamındaki Uygulamalar 204 b. Koşullu Salıverilme Bağlamındaki Uygulamalar 209 c. Mükerrir ve Özel Tehlikeli Suç Faillerine Özgü Denetimli Serbestlik Tedbirleri Bağlamındaki Uygulamalar 216 d. Diğer Uygulamalar 219 C. Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kapsamında Hazırlanan Raporlar 220 1. Sosyal Araştırma ve Sosyal İnceleme Raporları 220 a. Sosyal Araştırma Raporu 220 b. Soysal İnceleme Raporu 223 2. Denetim Raporu 224 3. Salıverilme Öncesinde Düzenlenecek Değerlendirme Raporu 224 D. Risk ve İhtiyaç Değerlendirmesi Uygulamaları 226 E. Denetim Uygulamaları 227 F. Rehberlik ve Psiko–sosyal Destek Uygulamaları 231 G. Elektronik İzleme Uygulamaları 233 H. Suç Mağdurlarıyla Çalışma ve Onarıcı Adalet Uygulamaları 238 İ. Koruma Kurulları 239 J. Denetimli Serbestlik Hizmetleri Danışma Kurulu 244 K. Denetimli Serbestlik Kararlarının Uluslararası Hukukta Değeri ve Yabancı Ülkelerde İnfaz Kabiliyeti 245 1. İnfaz Devri Kapsamında 247 2. Hükümlü Nakli Kapsamında 250 III. CEZA İNFAZ SİSTEMİNİN SORUNLARI VE DENETİMLİ SERBESTLİK UYGULAMASI 253 A. Sayısal Veriler Işığında Türk Denetimli Serbestlik Uygulaması 256 B. Denetimli Serbestlik Görevlilerinin Niteliği ve Aşırı İş Yükü 263 C. Araştırma Bulguları: Denetimli Serbestlik İşe Yarıyor mu? 267 1. Failler Bakımından 269 2. Hâkimler ve Cumhuriyet Savcıları Bakımından 272 3. Denetimli Serbestlik Görevlileri Bakımından 288 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ I. GENEL OLARAK 291 II. CEZA ADALET VE İNFAZ SİSTEMİ BAKIMINDAN 291 A. Politika Sorunu ve İnfaz Sistemi 291 B. Cezalandırmacı Yaklaşım Sorunu 292 C. Cezalar Gerçekten Caydırıcı Değil mi? 295 D. Suçla Mücadele: Önleme mi, Cezalandırma mı? 299 E. Alternatif Arayışları 302 F. İnfaz Hizmetlerinin Yönetimi 302 G. Cezalandırmanın Mimarisi/Tasarımı 303 H. Ceza İnfaz Personelinin İhtiyaçları ve Mahpusluk Paradoksu 305 İ. Ceza İnfaz Hizmetleri Denetçiliği Kurumu İhtiyacı 306 J. Rehabilitasyon ve Topluma Yeniden Uyum Sağlanmasının Temini 306 K. Tahliye Sonrasında Hükümlüye Destek İhtiyacı 308 L. Ölçülebilirlik Sorunu 308 M. Araştırma Merkezi İhtiyacı 309 N. Disiplinler Arası Çalışma İhtiyacı 310 O. Avrupa Konseyi Tavsiye Kararlarının Dikkate Alınması Zarureti 311 III. DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ BAKIMINDAN 311 A. Denetimli Serbestliği Nasıl Anlamalıyız? 311 B. Denetimli Serbestlik Her Derde Deva mıdır? 314 C. Mevzuatın Gözden Geçirilmesi ve Uluslararası Standartlara Göre Denetimli Serbestlik Niteliğinde Olmayan Uygulamaların Kapsam Dışına Çıkartılması Gerekliliği 316 D. Denetimli Serbestliğin Suç ve Suçluluğun Toplum Tarafından Doğru Bir Şekilde Kavranmasındaki İşlevi 318 E. Denetimli Serbestliğin Başarısı Sosyal Adaletin Geliştirilmesine Bağlıdır 319 F. Sosyal Araştırma Raporlarının Önemi 319 G. Sivil Toplum Kuruluşları ve Gönüllülerin Katılımı 320 H. Elektronik İzleme Kapasitesinin Artırılması 322 IV. NELER YAPILABİLİR? 322 V. KISA VADEDE HAYATA GEÇİRİLEBİLECEK TEDBİRLERE İLİŞKİN ÖNERİLER 325 Sonsöz 329 Kaynaklar 331 Kavram Dizini 357 Yazar Hakkında 359
