Ceza Hukuku Genel Hükümler
KISA İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ
§1. GİRİŞ 1
§2. CEZA KANUNUMUZ 9
§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 10
§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER 34
§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR 42
§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ 52
§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ 54
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI
§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 57
GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI 59
FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ 60
ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ 62
LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL 68
SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN 69
§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA 72
SUÇUN İŞLENDİĞİ YER 72
SİSTEMLER 75
YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN
TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ 88
YABANCILARIN İADESİ 89
§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA 92
CUMHURBAŞKANI 93
YASAMA DOKUNULMAZLIĞI 93
ULUSLARARASI YARG-I BAĞIŞIKLIĞI 97
YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI
BAĞIŞIKLIĞI 99
KAMU GÖREVLİLERİ 99
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ 101
GENEL AÇIKLAMALAR 101
HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR 103
SUÇUN UNSURLARI 112
KUSUR 352
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI 415
YANILMA (HATA) 420
HEDEFTE SAPMA 443
XII Ceza Hukuku
§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ 448
TEŞEBBÜS 448
SUÇLULARIN ÇOKLUĞU 496
SUÇLARIN İÇTİMAI 563
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YAPTIRIM
§1. CEZALAR 612
HAPİS CEZALARI 613
ADLİ PARA CEZASI 626
§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 629
BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 631
MÜSADERE 639
ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 646
AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 647
SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR 648
TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 655
ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA
GÜVENLİK TEDBİRLERİ 656
YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ 656
§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 657
CEZANIN BELİRLENMESİ 658
CEZANIN HESAPLANMASI 663
TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ 668
MAHSUP 670
CEZALARIN İÇTİMAI 672
§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 673
ÖLÜM 674
AF 676
BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) 677
ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 689
ÖN ÖDEME 689
§5. KOŞULLU SALIVERİLME 691
TANIM 691
ŞARTLARI 692
USUL 693
§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ 695
§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ 696
KÜÇÜK SÖZLÜK 699
MADDE DİZİNİ 703
KAVRAMLAR DİZİNİ 715
YARARLANILAN KAYNAKLAR 721
İÇİNDEKİLER
YİRMİBEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ IX
KISA İÇİNDEKİLER XI
İÇİNDEKİLER XIII
KISALTMALAR XXXI
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ
§1. GİRİŞ 1
KAVRAM 1
CEZA HUKUKUNUN AMACI 2
SİSTEM 5
§2. CEZA KANUNUMUZ 9
§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 10
HUKUK DEVLETİ İLKESİ 11
KANUNİLİK İLKESİ 12
Genel Olarak 12
Kanunilik İlkesinin Sonuçları 14
Suç tespit eden ceza normları açık biçimde belirlenmelidir:
Belirlilik ilkesi (Requirement of definiteness) 15
Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya
Bir Kaynak Niteliği Taşımaz 20
İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz 21
Kıyas Yasağı 24
Genel Olarak 24
Kıyas Yasağı ve Yorum 25
Geçmişe Yürüme Yasağı 26
ORANTILILIK İLKESİ 28
İNSANİLİK İLKESİ 29
KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ 30
KUSUR İLKESİ 30
CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 31
ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ 33
KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR 33
§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE
İLKELER 34
BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ
KILINMALIDIR? 34
Bir Eylem Ne Zaman Ceza Hukuku Kapsamında, Ne Zaman
Özel Hukuk Kapsamında Değerlendirilmelidir? 34
Bir Eylem Ne Zaman Disiplin Suçu, Ne Zaman Suç Olarak Değerlendirilmelidir? 36
KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU
BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 37
KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME
UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 39
§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR 42
HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR 42
Genel Olarak 42
Haksız Fiiller ile Suçların Farkları 43
İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR 44
Disiplin Suçları ve Suçlar 44
Genel Olarak 44
Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar 45
Disiplin Soruşturmasıİle Aynı Anda Ceza Soruşturması/ Kovuşturması Yapılması Durumu 47
Zabıta Tedbirlerini Gerektiren Fiiller ve Suçlar 49
Kabahatler ve Suçlar 49
Genel Olarak 49
Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve
Sonuçları 50
§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ 52
DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI 53
BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI 53
Tanım 53
Bağımsız Ceza Normları 53
Tam Ceza Normları 53
Eksik Ceza Normları 53
Bağımlı Ceza Normları 53
İlke Belirleyen Normlar 54
Tanım Normları 54
Yorum Normları 54
Atıf Normları 54
§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ 54
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI
§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 57
GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI 59
FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ 60
ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ 62
Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından 62
Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar 63
Güvenlik Tedbirleri 64
Kabahatler 65
Kovuşturma Şartları 65
Zamanaşımına İlişkin Kanunlar 66
Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları 67
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler 68
LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL 68
SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN 69
Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? 69
Problem: Kesintisiz Suçlar 70
Problem: Zincirleme Suçlar 70
Problem: İhmali Suçlar 71
Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar 71
Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar 71
§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA 72
SUÇUN İŞLENDİĞİ YER 72
Genel Olarak 72
Problemli Durumlar 73
Özel Hükümler 75
SİSTEMLER 75
Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi 76
Tanım 76
Ülke Neresidir? 76
Şahsilik Sistemi 77
Faile Göre Şahsilik 78
Türk Vatandaşlarının Yabancı Ülkelerde İşlediği Suçlar 78
Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların
İşledikleri Suçlar 79
Mağdura Göre Şahsilik 80
Koruma (Savunma) Sistemi 80
İkame Yargı Sistemi 81
Evrensellik Sistemi 82
Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 83
Genel Olarak 83
Mülkilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 83
Şahsilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 84
Koruma Sisteminin Uygulandığı Hallerde 84
İkame Yargı Sisteminin Uygulandığı Hallerde 84
Evrensellik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 85
Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması 86
Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması 87
YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ 88
YABANCILARIN İADESİ 89
Kavram 89
Şartları 90
Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller 90
Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele
Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı 90
Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik 90
İadesi İstenen Kişinin Kişisel Özellikleri Nedeniyle Geri
Verilmezlik 91
Geri Vermede Özellik İlkesi 91
Geri Vermede Usul 91
§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA 92
CUMHURBAŞKANI 93
YASAMA DOKUNULMAZLIĞI 93
Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) 94
Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) 94
Kapsamı 94
İstisnaları 95
Sona Ermesi 96
Zamanaşımı Sorunu 96
ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI 97
YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ
YARGI BAĞIŞIKLIĞI 99
KAMU GÖREVLİLERİ 99
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ 101
GENEL AÇIKLAMALAR 101
HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR 103
Kovuşturma Şartları 103
Şikâyet 103
Genel Olarak 103
Şikâyetin Özellikleri 104
İzin, Talep ve Karar 107
Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) 109
Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını
Gerektiren Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler 109
Genel Olarak 109
Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak Dokunulmazlık) 110
Kapsamı 110
aa. Madde Bakımından 110
bb. Yer Bakımından 111
cc. Kişi Bakımından 111
dd. Zaman Bakımından 111
İstisnası 111
Sonuçları 112
SUÇUN UNSURLARI 112
Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) 114
Genel Bilgiler 114
Tanım 116
Hayal Suç ve Kuruntu Suç 117
Fail 118
aa. Genel Olarak 118
bb. Mahsus (Özgü) Suçlar 121
cc. Bizzat İşlenebilen Suçlar 122
Mağdur 122
Suçun Konusu 124
Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar 124
aa. Suçun Basit (Temel) Şekli 124
bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller) 124
Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi 127
Ön Şartlar Sorunu 128
Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) 128
Genel Açıklamalar 128
aa. Düşünce Suçu Kavramı 129
bb. Düşünce Suçu Kavramıyla Bağlantılı Olarak Tartışılması Gereken Ceza Kanunundaki Bazı Suç
Tipleri 130
Hareket 131
aa. Kavram 132
bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır? 133
cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar 141
aaa. Tek Hareketli Suçlar 141
bbb. Çok Hareketli Suçlar 141
ccc. Serbest Hareketli Suçlar 141
ddd. Bağlı Hareketli Suçlar 141
eee. Seçenek Hareketli Suçlar 141
fff. İcrai-İhmali Suçlar 142
aaaa. Genel Açıklamalar 142
bbbb. İhmal Kavramı 142
cccc. İcra-İhmal Ayrımı 145
dddd. İhmali Suçların Çeşitleri 147
Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali Suçlar) 148
Garantörsel İhmali Suçlar
(Görünüşte İhmali Suçlar) 148
Genel Olarak 148
Garantörlük 150
(aa) Genel Açıklamalar 150
(bb) Kavram 150
Garantörlük Kaynakları 151
(aa) Kanun 151
(bb) Sözleşme 153
(cc) Öngelen Tehlikeli Davranış 153
Netice 154
aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi 155
aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket Suçları) - Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç
Ayrımı 155
bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı 156
ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) 158
ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 158
eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı 159
aaaa. Genel Açıklamalar 159
bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar
Arasındaki Farklar 160
Zincirleme Suç ile Farkı 160
İz Bırakan Suç ile Farkı 161
cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları 161
bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar 163
Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) 167
aa. Genel Olarak 169
bb. Şart Teorisi ve Objektif İsnadiyet 170
aaa. Nedensellik Bağı Yoktur 171
bbb. Normal Nedensellik 172
ccc. Çifte Nedensellik 172
ddd. Toplam (Atipik) Nedensellik 174
eee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik 178
fff. Varsayılan Nedensellik 180
ggg. Yüklenebilirlik İle İlgili Bazı Sorunlar 181
aaaa. Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması 181
bbbb. Egemenlik Alanı Dışında Kalma
(Tesadüfî Nedensellik) 182
cccc. Sosyal Nedensellik 183
dddd. Risk Azalması 183
eeee. Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması 184
ffff. Rücu Yasağı 186
cc. Diğer Nedensellik Teorileri 186
aaa. Uygun Şart (Sebep) Teorisi 186
bbb. Hukuki Önem (Hukuki Uygunluk) Teorisi 187
ccc. Karma Uygun Sebep Teorisi 187
dd. Bazı Suçlarda Nedensellik Bağı 194
aaa. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Nedensellik
Bağı 194
bbb. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı 194
Tipikliğin Manevi (Subjektif) Unsuru 197
Genel Olarak 197
Kaza ve Tesadüf 198
Kast ve Taksir 200
aa. Kast 203
aaa. Kavram 203
bbb. Kastın Unsurları 204
aaaa. Kastta Bilmek Unsuru 204
bbbb. Kastta İstemek Unsuru 207
ccc. Kastın Aranacağı Zaman 212
ddd. Kastın Çeşitleri 213
aaaa. Özel Kast – Genel kast 213
bbbb. Ani Kast-Tasarlama 213
cccc. Doğrudan Kast-Olası Kast 214
Tanım 214
Bilme Unsuru Bakımından Olası
Kast 217
Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar 219
Olası Kast ve Teşebbüs 219
Olası Kastın İspatı 220
Olası Kastta Ceza 224
dddd. Weber Kastı 224
eee. Alternatif Kast 225
fff. İhmali Suçlarda Kast 226
aaaa. İhmali Suçlarda Kastın Niteliği 226
bbbb. İhmali Suçlarda Kastın Konusu 227
cccc. İhmali Suçlarda Olası Kast 228
bb. Taksir 228
aaa. Tanım 229
bbb. Taksirin Kasttan Farkı 229
ccc. Taksirin Unsurları 231
aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda Kanunda Hüküm Bulunması 232
bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine
Getirilmemesi 232
cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması 233
dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin
Edilebilir) Olması 234
eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması 237
ffff. Hareket ile Netice Arasında
Nedensellik Bağının Bulunması 237
ddd. Taksir ve Teşebbüs 237
eee. Bilinçli-Bilinçsiz Taksir Ayrımı 238
fff. Bilinçli Taksir- Olası Kast Ayrımı 242
ggg. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Hareketinin Nedensellik Bağına Etkisi (Taksirli
Hareketlerin Birleşmesi) 244
aaaa. Üçüncü Kişinin Hareketi 245
bbbb. Mağdurun Hareketi 246
hhh. Taksirli Suçlarda Ceza Verilmemesi Durumu 247
Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 250
aa. Kavram 251
bb. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Şartları 253
cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Çeşitleri 262
aaa. Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar – Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 262
bbb. Kastı Aşan Suç- Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış
Suç 263
ccc. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç– Kastedilenden Daha Başka Bir Neticenin Meydana
Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 263
dd. TCK 87/4 Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar 263
ee. Anayasa’ya Aykırılık Sorunu 268
Objektif Cezalandırılabilme Şartları 270
Yanılma 272
Amaç ve Saik 272
Hukuka Aykırılık Unsuru 273
Genel Açıklamalar 273
Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri 275
Hukuka Uygunluk Sebepleri 280
TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri 280
aa. Hukuka Uygun Emrin Yerine Getirilmesi 281
bb. Kanun Hükmünü İcra 281
aaa. Genel Olarak 282
bbb. Silah Kullanma Yetkisi 284
ccc. Şikâyet ve İhbar 288
ddd. Devletin Kumar Oynatması 289
cc. Meşru Savunma 290
aaa. Meşru Savunmanın Konusu Olabilecek Haklar 291
bbb. Meşru Savunmanın Şartları 293
aaaa. Saldırıya İlişkin Şartlar 293
Bir Saldırının Varlığı 293
Saldırının Fil Hal Olması 296
Saldırının Haksız Olması 301
bbbb. Savunmaya İlişkin Şartlar 304
Savunmada Zorunluluk Bulunması 304
Saldırı ile Savunma Arasında Oran Olması 308
Araçlar Bakımından Oran 308
Yararlar Bakımından Oran 312
ccc. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma 313
ddd. Önleyici Meşru Savunma (Offendicula) 314
eee. Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin
Zarar Görmesi 317
fff. Tazminat 317
ggg. Meşru Savunmanın Kabulü Halinde Mağdur
Hakkında Soruşturma Yapılması 318
hhh. Meşru Savunma ve İnsan Hakları Avrupa
Sözleşmesi 318
dd. Hakkın Kullanılması 321
aaa. Eğitim Hakkının Verdiği Yetkiden Kaynaklanan Hareketlerin Hukuka Uygunluğu 322
bbb. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı 325
ccc. Eleştiri Hakkı 327
ddd. Spor Faaliyetleri 327
eee. Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilim Faaliyetinin
İcrası 328
aaaa. Ticari ve/veya Sınaî Faaliyette
Bulunma Hakkının İcrası 328
bbbb. Gazetecilik Mesleğinin İcrası 329
ee. Rıza 331
aaa. Genel Olarak 331
bbb. Tipikliği Kaldıran Rıza 333
ccc. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Rıza ve
Geçerli Bir Rızanın Şartları 335
aaaa. Rızaya Ehliyet 335
bbbb. Rıza Açıklaması 337
cccc. Rızanın Konusu 340
Bireyin Tasarruf Yetkisinin
Bulunduğu Haklar 340
Bireyin Tasarruf Yetkisinin
Bulunmadığı Haklar 343
ddd. Varsayılan Rıza 346
eee. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu 348
Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk
Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması 350
Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı 352
KUSUR 352
Kusur Yeteneği 353
Tanım 354
Genel Olarak 355
Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler 355
Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi 356
aa. Genel Açıklamalar 356
bb. Fiili İşlediği Zaman 12 Yaşını Bitirmemiş Olan
Küçükler 357
cc. Fiili İşlediği Zaman 13–15 Yaş Arasında Olan
Küçükler 358
dd. Fiili İşlediği Zaman 16–18 Yaş Arasında Olanlar 362
ee. Yaş Büyüklüğü 363
Sağırlık ve Dilsizlik 363
Akıl Hastalığı 364
Geçici Nedenler 367
aa. Genel Olarak 367
bb. Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur Yeteneği 368
Kusuru Etkileyen Sebepler 370
Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir 371
Genel Açıklamalar 371
Emri Yerine Getirmenin Şartları 372
aa. Bir Emrin Varlığı 372
bb. Emri Verenin Böyle Bir Emri Vermeye Yetkili Olması 372
cc. Emrin Yerine Getirilmesi “Görev Gereği Zorunlu”
Olmalıdır 372
dd. Verilen Emrin Suç Oluşturmaması 372
ee. Verilen Emrin Hukuka Aykırı Olması 373
Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali 375
Genel Açıklamalar 376
Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep
Olmasının Sonuçları 379
Özel Zorunluluk Halleri 380
Zorunluluk Halinin Şartları 381
aa. Tehlikeye İlişkin Şartlar 382
aaa. Ağır Bir Tehlikenin Bulunması 382
aaaa. Tehlike Kavramı 382
bbbb. Tehlikenin Muhakkak Olması 385
bbb. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması 386
ccc. Tehlikenin Meydana Gelmesine Bilerek
Sebebiyet Vermemiş Olmak 387
ddd. Tehlikeye Karşı Koyma Hukuksal Yükümlülüğü 388
bb. Korunmaya İlişkin Şartlar 389
aaa. Başka Türlü Korunma İmkânının
Bulunmaması 389
bbb. Tehlikenin Ağırlığı ile Konu ve Kullanılan
Vasıta Arasında Orantı Bulunması 390
ccc. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile
Uyuşabilirliği 391
cc. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali 392
dd. Tazminat 392
ee. Zorunluluk Hali ile Meşru Savunma Arasındaki
Farklar 392
Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 396
Genel Olarak 396
Cebir 397
Tehdit 398
İhmali Suçlarda Beklenebilirlik 400
Haksız Tahrik 402
Kavram 402
Haksız Tahrikin Özellikleri 404
Haksız Tahrikin Şartları 406
Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 414
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN
AŞILMASI 415
Genel Açıklamalar 415
Sınırın Aşılması Halleri 415
YANILMA (HATA) 420
Giriş 421
Kavram 422
Fiili Yanılma 422
Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma 422
aa. Genel Olarak 422
bb. Suçun Nitelikli Hallerinde Yanılma 426
aaa. Cezayı Azaltan Nitelikli Hallerde (Hafifletici
Sebeplerde) Yanılma 427
bbb. Cezayı Artıran Nitelikli Hallerde (Ağırlatıcı Sebeplerde) Yanılma 427
cc. Nedensellik Bağında Yanılma 429
Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Yanılma 429
aa. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma 429
bb. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde Yanılma 434
Şahısta Yanılma 435
Genel Olarak 435
Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi 437
Hukuki Yanılma 437
HEDEFTE SAPMA 443
Genel Olarak 443
Hedefte Sapmanın Sonuçları 443
Çok Neticeli Sapma 446
§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ 448
TEŞEBBÜS 448
Kavram 452
Şartları 455
Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması 455
Elverişli Hareketler 455
İcra Hareketlerine Başlanmış Olması 457
Genel Olarak 457
İcra Hareketleri ile Hazırlık Hareketlerini Birbirinden
Ayırmada Ölçüt 461
aa. İcrai Suçlarda 461
bb. Garantörsel İhmali Suçlarda 464
cc. Yargıtay’ın Görüşü 466
Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan
Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması 467
Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi 468
Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler 471
Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 475
Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar 475
Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik 476
Neticesi Harekete Bitişik Suçlar 476
İhmali Suçlar 477
aa. Saf İhmali Suçlar 477
bb. Garantörsel İhmali Suçlar 477
Gönüllü Vazgeçme 478
Gönüllü Vazgeçmenin Şartları 480
Suçun Tamamlanmamış Olması 480
Vazgeçmenin Gönüllü Olması 484
Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması 488
Etkin Pişmanlık 489
İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) 491
SUÇLULARIN ÇOKLUĞU 496
Çok Failli Suçlar 496
Genel Olarak 496
Şartları 497
İştirak 497
Kavram 498
İştirakin Şartları 501
Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket 501
Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması 507
aa. Hareketin Doğrudan Doğruyalığı 507
bb. Soyut-Somut Nedensellik 508
cc. Vazgeçmenin Nedensellik Bağına Etkisi 509
dd. Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları ve İştirak 512
ee. Uzlaştırma ve İştirak 512
İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı) 512
aa. Genel Olarak 512
bb. Yan Yana Faillik 515
cc. İştirak İradesinin Önemi 515
Bir Suçun İcrasına Başlanması 517
Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması 518
Hukukumuzda İştirak Şekilleri 523
Faillik 525
aa. Müşterek Faillik 525
bb. Dolaylı Faillik 532
Şeriklik 538
aa. Azmettirme 538
aaa. Kavram 538
bbb. Azmettirmenin Maddi ve Manevi Unsuru 539
ccc. Azmettirmeye İlişkin Bazı Özel Durumlar 540
ddd. Azmettirmenin Diğer İştirak Şekillerinden
Farkları 542
aaaa. Dolaylı Faillikten Farkı 542
bbbb. Yardım Etmeden Farkı 543
eee. Azmettirme Türleri 543
fff. Garantörsel İhmali Suçlarda Azmettirme 544
ggg. Azmettirmenin Cezası 545
hhh. Azmettirenin Ortaya Çıkmasını Sağlama 545
iii. Suç İşlemeye Tahrik Suçunda Azmettirme
Nedeniyle Cezalandırılma Durumu 546
bb. Yardım Etme 546
aaa. Maddi Yardım 547
bbb. Manevi Yardım 548
ccc. Yardım Edenin Cezasının Tayini 550
Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi 551
Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu 555
Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları 560
SUÇLARIN İÇTİMAI 563
Bileşik Suç 565
Genel Bilgiler 565
Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar 569
Bileşik Suçlarda Hareket 569
Bileşik Suçlarda Amaç 569
Bileşik Suç ve Teşebbüs 570
Bileşik Suç ve İştirak 570
Zincirleme Suç 570
Genel Açıklamalar 571
Şartları 572
Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi 573
Birden Fazla Suçun Bir Tek Suç İşleme Kararıyla
İşlenmesi 578
Suçun Bir Kişiye Karşı İşlenmesi 582
Suçların Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olması 584
Zincirleme Suçun Kabul Edilemeyeceği Suçlar 584
Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları 585
Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirak İlişkisi 585
Teşebbüs 585
İştirak 586
Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi 586
Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayı İki Kez
Yargılama Yapılamaması İlkesi 591
Şikâyet 591
Zamanaşımı 591
Af 591
Fikri İçtima 592
Kavram 593
Fikri İçtimanın Şartları 594
Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması 594
Fiilin Tek Olması 596
Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar 601
Teşebbüs 601
İştirak 601
Şikâyet 601
Görünüşte İçtima 603
Özel-Genel Norm İlişkisi 603
Asli-Yardımcı Norm İlişkisi 604
Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi 607
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YAPTIRIM
§1. CEZALAR 612
HAPİS CEZALARI 613
Genel Olarak 613
Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek
Yaptırımlara Çevrilmesi 614
Genel Açıklamalar 614
Uygulama 616
Taksirli Suçlarda Uygulama 617
Çevirmenin Sonucu 617
Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı 618
Hapis Cezasının Ertelenmesi 619
Şartları 620
Mahkûmiyetin Cinsi ve Süresi 620
Daha Önceden Mahkûmiyet Bulunmaması 622
aa. Mahkûmiyet Sayılan Haller 622
bb. Mahkûmiyet Sayılmayan Haller 622
Mahkemenin Kanaati 623
Erteleme Kararı 623
Ertelemenin Şarta Bağlanması 624
Denetim Süresi 624
Ertelemenin Sonucu 626
Erteleme Kararının Düşmesi 626
Erteleme Kararının Kamu Görevinden Yasaklanmaya Etkisi 626
ADLİ PARA CEZASI 626
Gün Para Cezası Sistemi 626
Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları 628
§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 629
BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 631
Kavram 631
Uygulanış Şekli ve Süresi 632
Ceza Mahkûmiyetinin Kanuni Sonucu Olan Hak Yoksunluğu 632
Kapsamı 632
Şartları 633
Süresi 634
Hâkimin Zorunlu Olarak Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak Yoksunluğu 635
Kapsamı 635
Şartları 635
Süresi 638
Hâkimin Takdiren Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak
Yoksunluğu 638
Kapsamı 638
Şartları 639
Süresi 639
MÜSADERE 639
Tanım 640
Müsaderenin Çeşitleri 640
Eşya Müsaderesi 640
Tanım 640
Şartları 640
Orantılılık Kuralı 641
Kısmi Müsadere 642
Suça İştirak Eden Kimsenin Payının Müsaderesi 643
Zamanaşımı, Şikâyetten Vazgeçme, Sanığın Ölümü
Hallerinde Müsadere 643
Delillerin Müsaderesi 643
Müsadere Kararı 644
Kazanç Müsaderesi 644
Genel Olarak 644
Davanın Düşmesi Halinde Kazanç Müsaderesi Kararı
Verilebilir mi? 645
ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 646
AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 647
SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR 648
Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları 649
Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması 649
Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması 651
Tekerrürde Süre 651
Tekerrürün Sonuçları 652
Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması 652
Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması 653
Seçimlik Cezada Hapis Cezasına Hükmolunması 654
Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar 654
TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 655
ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA
GÜVENLİK TEDBİRLERİ 656
YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ 656
§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 657
CEZANIN BELİRLENMESİ 658
Giriş 658
Cezanın Somut Olarak Tayini 658
Ceza Çeşidinin Seçilmesi 658
Temel Ceza Miktarının Tayini 659
Genel Olarak 659
Temel Ceza Miktarını Belirleme Kriterleri 659
Mükerrer Değerlendirme Yasağı 662
CEZANIN HESAPLANMASI 663
Giriş 663
Cezaların Ölçü Birimi 663
Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması 665
Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra 666
TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ 668
MAHSUP 670
Genel Açıklamalar 670
Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte
ve Diğer Özel Durumlarda Mahsup 672
CEZALARIN İÇTİMAI 672
§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 673
ÖLÜM 674
Sanığın Ölümü 675
Hükümlünün Ölümü 675
Mağdurun Ölümü 675
AF 676
Genel Af 676
B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) 677
TBMM’nin Özel Af Yetkisi 677
Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi 677
BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) 677
Dava Zamanaşımı 678
Kavram 679
Zamanaşımı Sürelerinde Esas Alınacak Ceza 679
Zamanaşımının Başlangıcı 680
Tamamlanmış Suçlarda 680
Teşebbüs Derecesinde Kalan Suçlarda 680
Kesintisiz ve Zincirleme Suçlarda 680
Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda 680
On Sekiz Yaşından Küçüklere Karşı İşlenen Suçlarda 680
Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında 681
İftira Suçunda 681
Zamanaşımının Başlangıcında Esas Alınacak Gün 681
Dava Zamanaşımı Süreleri 681
Dava Zamanaşımının Engelleri 682
Dava Zamanaşımının Durması 682
aa. Durma Sebepleri 682
bb. Durmanın Etkileri 684
Dava Zamanaşımının Kesilmesi 684
aa. Kesilme Sebepleri 684
bb. Kesilmenin Sonuçları 685
Dava Zamanaşımının Sonuçları 686
Ceza Zamanaşımı 686
Kavram 686
Süreler 686
Başlangıç 687
Ceza Zamanaşımı Engelleri 687
Ceza Zamanaşımının Sonuçları 688
Kabahatlerde Zamanaşımı 688
Soruşturma Zamanaşımı 688
Yerine Getirme Zamanaşımı 688
ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 689
ÖN ÖDEME 689
§5. KOŞULLU SALIVERİLME 691
TANIM 691
ŞARTLARI 692
Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması 692
Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi 693
USUL 693
Talep ve Merci 693
Denetim Süresi 693
Kararın Geri Alınması 694
§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ 695
§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ 696
KÜÇÜK SÖZLÜK 699
MADDE DİZİNİ 703
KAVRAMLAR DİZİNİ 715
YARARLANILAN KAYNAKLAR 721
