İdare Hukuku Dersleri Cilt-II

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Beşinci (9.) Baskıya Önsöz 5
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
İDARÎ İŞLEM KAVRAMI
I. TANIM 27
II. İDARİ İŞLEMLERİN ÖZELLİKLERİ 28
A. Tek Yanlılık 28
B. İcrailik 28
C. Re’sen İcra Edilebilirlik 29
D. Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanma 30
E. Yazılılık 32
III. İDARİ İŞLEMLERİN TÜRLERİ 32
İkinci Bölüm
BİREYSEL İDARÎ İŞLEMLER
(İDARİ KARARLAR)
I. BİREYSEL İDARİ İŞLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI 35
A. Maddi Açıdan 35
1. Şart İşlemler 35
2. Subjektif İşlemler 36
B. Doğuracakları Hukukî Sonuçları Açısından 36
1. Emredici İşlemler 37
2. Yapıcı İşlemler 37
3. Belirleyici İşlemler 37
C. Açıklanan İradenin Sayısına ve İradenin Açıklanmasındaki Usule Göre 37
1. Basit İşlemler 37
2. Kollektif İşlemler 38
3. Karma İşlemler 38
Ç. Açıklanan İradenin Şekline Göre 39
1. Sarih İşlemler 39
2. Zımni İşlemler 39
a. Zımni Ret İşlemleri 39
b. Zımni Kabul İşlemleri 40
D. Etkileri Bakımından 40
1. Yararlandırıcı İşlemler 40
2. Yükümlendirici İşlemler 41
E. İsteğe Bağlı Olup Olmamalarına Göre İdari İşlemler 41
1. İsteğe Bağlı Olmayan İşlemler 41
2. İsteğe Bağlı İşlemler 41
F. İcraî Olup Olmamalarına Göre İdari İşlemler 42
1. İcrai İşlemler 42
a. Tanım 42
b. İcrai İdari İşlemin Unsurları 42
2. İcrai Olmayan İşlemler 45
a. Gösterici İşlemler 46
b. Hazırlık İşlemleri 46
c. İç–Düzen İşlemleri 47
G. Zincir İşlemler 49
H. Seri İşlemler 50
I. Yapılmakla Tükenen İşlemler 51
II. İDARİ KARARLARIN ALINMASI VE HUKUKA AYKIRILIK 51
A. Yetki Kuralları ve Hukuka Aykırılık 51
1. İdare Hukukunda Yetki Kavramı 51
2. Yetkinin Değişik Görünümleri 53
a. Kişi Bakımından Yetki 53
b. Konu Bakımından Yetki 54
c. Zaman Yönünden Yetki 56
ç. Yer Yönünden Yetki 58
3. Yetki Devri, İmza Yetkisinin Devri, Vekâlet, Tedviren Görevlendirme 60
a. Yetki Devri 60
b. İmza Yetkisinin Devri 63
c. Yetki Genişliği İle Yetki Devri ve İmza Devri Arasındaki Farklar 65
ç. Vekalet 65
d. Tedviren Görevlendirme 67
4. Yetki Kuralının İstisnaları 68
a. Fiili Memur Teorisi 68
b. Yetki Paralelliği İlkesi 70
5. Yetki Kurallarına Aykırılık Halleri ve Yaptırımları 70
a. Fonksiyon Gaspı 71
b. Yetki Gaspı 72
c. Yetki Tecavüzü 72
ç. Açık ve Bariz Yetki Tecavüzü 73
B. Şekil ve Usul Kuralları 74
1. Şekil Kuralları 74
a. Kavram 74
b. Belli Başlı Şekil Kuralları 75
2. Usul Kuralları 78
a. Kavram 78
b. Belli Başlı Usul Kuralları 78
3. Şekil ve Usul Kurallarına Aykırılık ve Yaptırımları 83
a. Şekil ve Usul Sakatlığı Kavramı 83
b. Şekil–Usul Sakatlıklarının Sonuçları 83
C. İdarenin İradesinin Açıklanmasında Sakatlık Halleri 84
1. Yanılma (Hata) 85
2. Hile (Aldatma) 86
3. Tehdit (Korkutma) 87
III. İDARİ KARARLARIN İÇERİĞİNİ DÜZENLEYEN (ESASA İLİŞKİN) KURALLAR VE HUKUKA AYKIRILIK 88
A. Sebep Unsuru ve Hukuka Aykırılık 88
1. Tanım 88
2. Sebep Türleri 88
3. İdari İşlemlerin Sebebinin Gösterilmesi 89
4. Sebeplerin Çokluğu, Sebep İkamesi ve Yasal Temel İkamesi 90
5. Sebep Unsurundaki Aykırılık Halleri 92
B. Konu Unsuru ve Hukuka Aykırılık 93
1. Kavram 93
2. Konu Unsurundaki Hukuka Aykırılıklar 93
a. Konusunun Mümkün ve Meşru Olmaması 93
b. Sebep İle Konu Arasındaki Bağın Kopukluğu 94
c. Kanuna Aykırılık Halleri 94
C. Maksat Unsuru 96
1. Kavram 96
2. Maksat Unsuruna Aykırılık Halleri 97
Ç. İdarenin Takdir Yetkisi ve Bağlı Yetki 98
1. Takdir Yetkisi 98
a. Tanım 98
b. Takdir Yetkisinin Gerekliliği 99
c. Takdir Yetkisinin Alanı: Yerindelik 101
ç. Takdir Yetkisinin Bulunduğu Haller 101
aa. Kanunlarda Açıkça Gösterilmesi 101
bb. Kanunlarda Belirsiz Kavramların Kullanıldığı Haller 102
cc. De Facto Durumlar 103
çç. Takdir Yetkisinin Sınırları 104
dd. Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi 107
2. Bağlı Yetki 109
IV. İDARİ İŞLEMLERİN HUKUKA AYKIRILIĞININ YAPTIRIMLARI: YOKLUK VE İPTAL 110
A. Yokluk 111
1. Kavram 111
2. Yokluk Türleri 112
3. Sonuçları 113
B. İptal 114
V. İDARİ İŞLEMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 115
A. Düzenleyici İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 115
B. Bireysel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 115
1. İmza Kuramı 116
2. Yayın/Bildirim (Açıklama) Kuramı 116
VI. İDARİ İŞLEMLERİN GEÇMİŞE ETKİLİ OLMAMASI 117
A. Kural: Geçmişe Etkili Olmama 117
B. İstisnalar 117
1. Kanunun İdari İşlemin Geçmişe Etkili Olacağını Öngörmesi 117
2. İdari İşlemin Mahkemece İptal Hükmünün Geçmişe Etkili Olması 117
3. Geri Alınan İdari İşlemin Geçmişe Etkili Olması 118
VII. İDARİ KARARLARA AYKIRILIĞIN SONUÇLARI: İDARİ YAPTIRIMLAR 118
A. İdarî Yaptırımlar 118
1. Tanım ve Özellikleri 118
2. Türleri 119
3. İdari Yaptırımlara Hakim Olan İlkeler 121
a. Esasa İlişkin İlkeler 122
b. Usule İlişkin İlkeler 124
4. İdari Yaptırımların Yargısal Denetimi 126
B. Re’sen İcra (Doğrudan Uygulama) 128
1. Kavram 128
2. Re’sen İcra Yetkisinin Görünümleri 129
a. Zorla İcra Yetkisi 129
b. İlgili Hesabına Yerine Getirme 129
c. Dolaylı Zorlamayla İcra 130
VIII. İDARİ İŞLEMLERİN SONA ERMESİ 130
A. İdarenin İradesi Dışındaki Nedenler 131
1. Hukuki Nedenler 131
2. Fiili Nedenler 131
3. Diğer Nedenler 131
a. Belli Bir Sürenin Dolması 132
b. Bozucu (İnfisahi) Şartın Gerçekleşmesi 132
B. İdarî İşlemi Yapan Makamın İradesine Bağlı Nedenler 132
1. Geri Alma 133
a. Kavram ve Tanım 133
b. Geri Alınabilecek İşlemler 133
2. Kaldırma 136
3. Değiştirme 137
4. Düzeltme 137
Üçüncü Bölüm
DÜZENLEYİCİ İDARÎ İŞLEMLER
I. İDARENİN DÜZENLEME YETKİSİ 139
A. Genel Olarak 139
B. Türk Hukukunda İdarenin Düzenleme Yetkisi 140
II. DÜZENLEYİCİ İDARÎ İŞLEM TÜRLERİ 143
A. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 143
1. Olağan Kararnameler 144
2. Olağanüstü Kararnameler 150
B. Yönetmelik 152
C. Diğer Düzenleyici İşlemler 153
Ç. Plan ve Programlar 154
1. Kalkınma Planı 154
2. Yıllık Programlar 155
3. Mekansal Plan ve Programlar 156
D. 2017 Anayasa Değişiklikleriyle Kaldırılan Düzenleyici İdari İşlemler 159
1. Kanun Hükmünde Kararnameler 159
2. Tüzük 160
Dördüncü Bölüm
İDARİ İŞLEMİN YAPILIŞ USULÜ
I. İDARİ USUL KAVRAMI VE TANIM 161
II. İDARİ USULÜN KANUNLAŞTIRILMASI 163
III. ÖNEMLİ İDARİ USUL İLKELERİ 164
A. Re’sen Araştırma İlkesi 164
B. Usul Ekonomisi 165
C. Dinlenilme Hakkı 166
Ç. Bilgi Edinme ve Belgelere Erişme Hakkı 167
1. Kavram ve Tanım 167
2. Türk Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı 169
a. Hakkın Sahipleri 170
b. Hakkın Yükümlüleri 170
c. Başvuru 171
ç. Başvuruların Cevaplandırılması 171
d. Hakkın Kullandırılması 172
e. Bilgi Edinme Süresi 172
f. Bilgi Edinme Ücreti 172
g. İtiraz 173
h. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu 174
ı. Bilgi Edinme Hakkının Kapsamı Dışında Kalan Bilgi ve Belgeler 175
D. Danışmanlık ve Hukukî Yardım 176
E. Gerekçe İlkesi 177
F. Başvuru Yollarının Gösterilmesi 178
IV. İDARİ USUL İLKELERİNE İLİŞKİN DİĞER DÜZENLEMELER 181
A. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle İlgili Düzenlemeler 181
1. Hukuka Uygun Davranma 182
2. Ayrımcılık Yapmama 183
3. Ölçülü Davranmak 184
4. Yetkileri Kötüye Kullanmama 184
5. Tarafsız Olmak 186
6. Halkın Meşru Beklentilerine Saygılı ve Tutarlı Olmak 187
7. Halka Öğüt vermek ve Yol Göstermek 187
8. Saygılı Davranmak 188
9. Başvuruları Kabul Etmek ve Zamanında Cevaplandırmak 188
10. Hediye Almama ve Menfaat Sağlamama 189
11. Hesap Verebilirlik 190
12. Mal Bildiriminde Bulunma 191
B. Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik 191
C. 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 192
Ç. 6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu 193
D. 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 195
Beşinci Bölüm
İDARİ SÖZLEŞMELER VE KAMU İHALELERİ
I. İDARE HUKUKUNDA SÖZLEŞME KAVRAMI VE İDARENİN SÖZLEŞMELERİ 197
II. İDARÎ SÖZLEŞMELER 198
A. Hukuki Niteliği 198
B. İdarî Sözleşmelerin Ölçütleri 200
1. Genel Şart: Taraflardan Birinin İdare Olması 200
2. İdarî Sözleşme’nin Kanunda Açıkça Belirtilmesi 201
3. Konusunun Kamu Hizmeti Olması ve Kamu Hizmetinin İşlemesini Sağlamak Amacıyla Yapılması 202
4. İdareye Özel Hukuk Sözleşmelerindekini Aşan Yetkiler Tanınması 203
C. Belli Başlı İdarî Sözleşme Türleri 204
1. Klasik Türler 204
a. Mali İltizam Sözleşmeleri 204
b. Kamu Borçlanma Sözleşmeleri 204
c. Yeraltı/Yerüstü Servetlerinin İşletilmesine İlişkin Sözleşmeler 205
ç. Orman İşletme Sözleşmeleri 205
d. İdari Hizmet Sözleşmeleri 206
e. Müşterek Emanet Sözleşmeleri 207
f. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri 207
2. Yeni Türler 211
a. Yap–İşlet–Devret Sözleşmeleri 211
b. Yap–İşlet Sözleşmeleri 212
c. Görevlendirme Sözleşmeleri 213
ç. İşletme Hakkının Devri (Devral–İşlet–Devret) Sözleşmeleri 214
III. İDARENİN SÖZLEŞMELERİNİN YAPILIŞ USULÜ (KAMU İHALELERİ) 215
A. Genel Olarak 215
B. Mal ve Hizmet Alımları İle Yapım İşlerine İlişkin İhaleler 217
1. Kapsam ve İstisnalar 217
a. Kapsam 217
b. İstisnalar 218
2. İhalelere Egemen Olan Temel İlkeler 221
a. Açıklık İlkesi 221
b. Yarışma (Serbest Rekabet) İlkesi 222
c. Ekonomik ve Mali, Teknik ve Mesleki Yeterlilik İlkesi 224
ç. Gizlilik 225
d. Güvenilirlik İlkesi 225
e. İhalenin Bölünmezliği İlkesi 226
f. Ödeneksiz İhale Yapılamayacağı İlkesi 226
g. Eşit Muamele İlkesi 227
ğ. Farklı Nitelikteki İhtiyaçların Aynı İhalede Toplanamaması İlkesi 228
h. Diğer İlkeler 229
3. İhale Usulleri 229
a. Açık İhale Usulü 230
b. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü 230
c. Pazarlık Usulü 230
ç. Doğrudan Temin 232
d. Tasarım Yarışmaları 234
4. İhale Süreci 234
a. Hazırlık Aşaması 234
b. İlan 236
c. İhale Dokümanının Alınması ve İhaleye Katılma 237
ç. Tekliflerin Değerlendirilmesi 237
d. İhale Kararı ve Onaylanması 238
e. Sözleşmenin Yapılması ve Kuruma Bildirilmesi 240
5. Danışmanlık Hizmet İhaleleri 241
6. Diğer İhale Usulleri 243
7. Sözleşmenin Hukukî Niteliği 244
C. Mal ve Hizmet Alımları İle Yapım İşleri Dışındaki İhaleler 244
1. Kapsam 244
2. İhalelere Egemen Olan Temel İlkeler 245
3. İhale Usulleri 246
4. Hazırlık İşlemleri 246
5. Tekliflerin Değerlendirilmesi ve İhale Kararı 247
Ç. İhale Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları 248
1. İdari Başvuru Yolları 248
a. İdareye Şikâyet Başvurusu 248
b. Kuruma İtirazen Şikâyet Başvurusu 249
2. Yargısal Yollar 250
3. Kamu İhale Kurumu 251
IV. İDARİ SÖZLEŞMELERİN ŞEKLİ 253
V. İDARİ SÖZLEŞMELERİN UYGULANMASI 255
A. Sözleşmecinin Hakları ve Borçları 255
1. Sözleşmecinin Borçları 255
2. Sözleşmecinin Hakları 256
a. Ücret Hakkı 256
b. Sözleşmenin Yeni Şartlara Uydurulmasını İsteme Hakkı 256
c. Sözleşmenin Mali Dengesinin Korunmasını İsteme Hakkı 257
ç. Kamulaştırma Yapılmasını İsteme Hakkı 258
B. İdarenin Yükümlülükleri ve Hakları 258
1. İdarenin Yükümlülükleri 258
2. İdarenin Hakları 258
C. İdari Sözleşmelerin Sona Ermesi 259
1. Sözleşmenin Feshi 259
2. Diğer Nedenler 261
Altıncı Bölüm
KOLLUK (ZABITA) HİZMETLERİ
I. KOLLUK HİZMETİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 263
A. Tanım 263
B. Özellikleri 263
1. Kolluk Yetkileri Özel Kişilere Devredilemez 263
2. Kolluk Yetkileri Sözleşme Konusu Yapılamaz 264
3. Kolluk Yetkileri Gelir Sağlamak Amacıyla Kullanılamaz 264
II. İDARİ KOLLUĞUN AMACI: KAMU DÜZENİ 265
A. Kamu Düzeni Kavramı 265
B. Kamu Düzeninin Unsurları 265
1. Kamu Güvenliği 266
2. Kamu Huzur ve Sükûnu 267
3. Kamu Sağlığı 267
4. Toplumsal (Genel) Ahlâk 267
5. Kamu Düzeninin Zenginleşen Muhtevası: Yeni Unsurlar 268
III. KOLLUK TÜRLERİ 270
A. İdarî Kolluk – Adlî Kolluk 270
1. İdari Kolluk 270
2. Adli Kolluk 271
3. İdari Kolluk –Adli Kolluk Ayrımının Önemi 271
B. Genel İdari Kolluk – Özel İdari Kolluk 273
1. Genel İdarî Kolluk 273
2. Özel İdarî Kolluk 274
3. Özel Güvenlik Teşkilatı 276
IV. KOLLUK MAKAMLARI VE PERSONELİ 280
A. Kolluk Makamları 280
1. Genel İdarî Kolluk Makamları 281
2. Özel İdarî Kolluk Makamları 281
B. Kolluk Personeli 282
1. Asli Genel İdari Kolluk Personeli 282
2. Yardımcı Genel İdari Kolluk Personeli 284
a. İstihdam Şartları 284
b. Görev ve Yetkileri 285
V. KOLLUK YETKİLERİNİN ÇATIŞMASI 287
A. Genel ve Özel Kolluk Yetkilerinin Çatışması ve Yarışması 287
B. Genel Kolluk Makamları Arasında Çatışma ve Yarışma 288
VI. KOLLUK İŞLEMLERİ, USULLERİ VE YAPTIRIMLARI 288
A. Kolluk İşlemleri 288
1. Düzenleyici Kolluk İşlemleri 288
2. Bireysel Kolluk İşlemleri 289
B. Kolluk Usulleri 290
1. İzin Usulü 290
2. Bildirim Usulü 291
3. Serbestlik Usulü (Düzeltici Sistem) 292
C. Kolluk Yaptırımları 292
1. Yasaklama 292
2. Faaliyeti Erteleme/ Son Verme 293
3. Emir ve İhtar 293
4. Kendiliğinden Harekete Geçme 294
5. Silah ve Zor Kullanma 295
VII. KOLLUK YETKİSİNİN SINIRLARI 296
A. Anayasal Sınırlar 296
B. İdari İşlem Bakımından Sınırları 297
VIII. KOLLUK GÖZETİM KOMİSYONU 298
IX. KOLLUK YETKİLERİNİN GENİŞLEMESİ: OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ 300
A. Olağanüstü Yönetim Usulü Kavramı 300
B. Olağanüstü Yönetim Usulü: Olağanüstü Hal 302
1. Olağanüstü Halin Sebepleri 302
2. Olağanüstü Halin İlanı 302
3. Olağanüstü Hal İlanının Sonuçları 303
a. Temel Hak ve Özgürlüklerin Durdurulması 303
b. Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Çıkarılabilmesi 304
c. Kolluk Yetkilerinin Kullanılması 305
4. Seferberlik ve Savaş Hali 305
a. Seferberlik Hali 305
b. Savaş Hali 306
Yedinci Bölüm
KAMU HİZMETLERİ
I. TANIM VE KAMU HİZMETİNİN ŞARTLARI 307
A. Tanım 307
1. Organik Açıdan 307
2. Maddi Açıdan 307
3. Hukuki Rejimi Açısından (Şekli Açıdan) 308
4. Değerlendirme 308
B. Kamu Hizmetinin Şartları 309
1. Faaliyetin Kamu Tüzel Kişisi veya Denetimi Altında Özel Kişiler Tarafından Yürütülmesi (Organik Unsur) 309
2. Kamu Yararı (Maddi Unsur) 310
II. KAMU HİZMETİNİN KURULMASI VE KALDIRILMASI 312
A. Kamu Hizmetlerinin Kurulması 312
1. Milli Kamu Hizmetlerinin Kurulması 312
2. Mahalli Kamu Hizmetlerinin Kurulması 313
B. Kamu Hizmetlerinin Kaldırılması 313
III. KAMU HİZMETİNİN GENEL İLKELERİ 314
A. Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi 314
B. Değişkenlik ve Uyum İlkesi 315
C. Bedelsizlik (Meccanilik) İlkesi 316
D. Eşitlik ve Tarafsızlık İlkesi 317
IV. KAMU HİZMETİNİN TÜRLERİ 318
A. Kullanılan Usule Göre 318
B. Tekel Niteliğinde Olan–Tekel Niteliğinde Olmayan Kamu Hizmetler 318
C. Konularına Göre 319
1. İdarî Kamu Hizmetleri 319
2. İktisadî Kamu Hizmetleri 319
3. Sosyal Kamu Hizmetleri 319
4. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Hizmetler 319
V. KAMU HİZMETİNİN GÖRÜLME USULLERİ 320
A. Emanet Usulü 320
B. Kamu Hizmetlerinin Özel Kişilerce Yürütülmesi 321
1. Ruhsat ya da Lisans Usulü 322
2. Sözleşme Usulü 323
a. Klasik Usuller 323
b. Yeni Usuller 327
ba. Görevlendirme Usulü 327
bb. Yap–İşlet–Devret Usulü 329
bc. Yap–İşlet Usulü 331
bç. İşletme Hakkının Devri Usulü 333
bd. Kullanım Hakkı Alınması Usulü 335
be. Kamu–Özel İşbirliği Usulü 335
Sekizinci Bölüm
İDARENİN SORUMLULUĞU
I. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN GELİŞİMİ 337
II. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRLERİ 339
A. Özel Hukuktan Doğan Sorumluluğu 339
B. Kamu (İdare) Hukukundan Doğan Sorumluluğu 340
III. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN TEMELİ 340
IV. İDARENİN KUSURA DAYANAN SORUMLULUĞU 341
A. Hizmet Kusuru 342
1. Tanım ve Özellikleri 342
a. Tanım 342
b. Özellikleri 343
2. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller 344
a. İdari Eylemlere İlişkin Hizmet Kusuru 344
b. İdari İşlemlere ilişkin Hizmet Kusuru 347
c. Mahkeme Kararlarının Uygulanmamasından Doğan Hizmet Kusuru 348
3. Hukuka Aykırılık ve Kusur 349
4. Kusurun Derecesi, Kanıtlanması ve Kusur Karînesi 349
B. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı 351
1. Kişisel Kusur Kavramı 351
2. Kişisel Kusur Sayılan Durumlar 352
a. Ağır Kusurlar 352
b. Hizmetten Ayrılabilen Kusurlar 353
c. Suç Sayılan Kusurlar 354
3. Görev Kusuru 355
V. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 357
A. Kusursuz Sorumluluğun Doğuşu 357
B. Kusursuz Sorumluluk İlkeleri 359
1. Risk (Hasar=Tehlike) İlkesi 359
a. İdarenin Tehlikeli Faaliyetlerde Bulunması ve Tehlikeli Araç Kullanması 360
b. Mesleki Risk 361
c. Sosyal Risk 362
2. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 364
B. Hukuka Uygun İşlemlerde Kusursuz Sorumluluk 366
C. Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesine Katılmada Kusursuz Sorumluluk 366
VI. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 367
A. Eylem veya İşlem Niteliğinde Bir Fiil 367
B. Kusur 368
C. İlliyet (Nedensellik) Bağı 368
Ç. Zarar 369
VII. İDARENİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN YA DA AZALTAN NEDENLER 371
A. Zorlayıcı Sebep 371
B. Beklenilmeyen Haller 372
C. Zarar Görenin Kusuru 373
Ç. Üçüncü Kişinin Kusuru 374
VIII. ZARARIN TAZMİNİ 374
A. Zararın Tazminine İlişkin İlkeler 375
B. Zararın Miktarının Tespiti 376
X. RÜCU 377
Dokuzuncu Bölüm
KAMU (İDARE) MALLARI
I. KAMU MALI KAVRAMI VE SINIFLANDIRILMASI 379
A. Tanım ve Şartları 379
B. Kamu Mallarının Sınıflandırılması 380
1. Kullanma ve Tahsis Yönü Bakımından 380
2. Tahsis Kökeni Bakımından 381
3. Kamu Malı Niteliğini Kazanma Açısından 382
II. İDARENİN KAMU MALLARI ÜZERİNDEKİ HAKLARININ NİTELİĞİ 383
III. KAMU MALLARININ HUKUKİ REJİMİ 384
A. Kamu Malları Devir ve Ferağ Edilemez 384
B. Kamu Malları Haczedilemez 386
C. Kamu Malları Kazandırıcı Zamanaşımıyla Kazanılamaz 388
Ç. Kamu Malları Üzerinde Sınırlı Aynî Haklar Kurulamaz 389
D. Taşınmaz Kamu Malları Tapu Kütüğüne Tescile Tabî Değildir 390
E. Kamu Malları Kamulaştırılamaz 392
F. Kamu Malları Vergi ve Resim Gibi Malî Yükümlülüklerin Dışındadır 392
G. Kamu Malları Özel Korunmaya Tabîdir 392
IV. KAMU MALI NİTELİĞİNİN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ 394
A. Kamu Malı Niteliğinin Kazanılması 394
1. Sahipsiz Mallarda 394
2. Hizmet ve Orta Mallarında 395
a. Genel Olarak 395
b. Tahsis 396
B. Kamu Malı Niteliğinin Kaybedilmesi 400
1. Hizmet ve Orta Mallarında 400
2. Sahipsiz Mallarda 401
V. KAMU MALLARINDAN YARARLANMANIN HUKUKİ REJİMİ 403
A. İdarece Yararlanma 403
B. Özel Kişilerce Yararlanma 404
1. Orta Mallarından Yararlanma 404
a. Genel Yararlanma 404
b. Özel Yararlanma 406
2. Hizmet Mallarından Yararlanma 406
3. Sahipsiz Mallardan Yararlanma 406
VI. İDARENİN MAL EDİNME USULLERİ: KAMULAŞTIRMA 407
A. Tanım ve Hukukî Niteliği 407
B. Kamulaştırma İşleminin Unsurları 408
1. Kamulaştırma Yetkisi 408
2. Kamulaştırmanın Sebebi 409
3. Kamulaştırmanın Konusu 410
4. Kamulaştırmanın Amacı 412
5. Kamulaştırmanın Şekil ve Usul Kuralları 412
a. Kamulaştırma İşleminin İdari Aşaması 412
b. Kamulaştırma İşleminin Adli Aşaması 416
C. Kamulaştırmanın Tamamlanmasının Sonuçları 419
Ç. İhtilaflı ya da Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Kamulaştırılması 419
1. İhtilaflı Taşınmazların Kamulaştırılması 419
2. Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Kamulaştırılması ve Tescili 420
D. Malikin Geri Alma Hakkı ve İdarenin Kamulaştırmadan Vazgeçmesi 421
1. Malikin Geri Alma Hakkı 421
2. İdarenin Kamulaştırmadan Vazgeçmesi 422
E. Kamulaştırmasız El Atma 423
1. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma 423
2. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma 426
3. Bayındırlık Eserleri İnşası Nedeniyle Kamulaştırmasız El Atma 428
VII. İDARENİN DİĞER MAL EDİNME USULLERİ 428
A. İstimval (Rekizisyon) 428
1. Kavram 428
2. İstimval İlkeleri 429
3. İstimvallerin Çeşitleri 429
4. İstimvalin Unsurları 429
5. İstimvalin Kamulaştırmadan Farkları 431
B. İdarî İrtifaklar 431
1. Kavram 431
2. Kurulması 431
a. Kamulaştırma Yoluyla 431
b. İmar İrtifakları 433
C. Millîleştirme 433
Ç. Devletleştirme 434
D. Elkoyma 435
E. Bir İdareye Ait Bir Taşınmazın Diğer Bir İdareye Devri 436
F. Geçici İşgal 437
Onuncu Bölüm
İDARENİN DENETİMİ
I. İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ 439
A. İdarî Denetim 439
1. Hiyerarşik Denetim 439
2. İsti’taf Yoluyla Denetim 440
3. İdarî Vesayet Denetimi 441
4. Özel Denetim 442
a. Sayıştay Denetimi 442
b. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu 443
c. Teftiş Kurulları 444
5. Kamu Denetçiliği Kurumu Denetimi 444
a. Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kavramı 444
b. Kamu Denetçiliği Kurumu 447
B. Siyasî Denetim 449
C. Kamuoyu Denetimi 452
II. İDARENİN YARGISAL DENETİMİ 454
III. İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN SULH YOLUYLA HALLİ 455
A. 659 sayılı KHK’ya Göre Sulh 456
1. Adli Uyuşmazlıklarda 456
a. Sulh 456
b. Sulhün Usul ve Esasları 457
2. İdari Uyuşmazlıklarda 458
B. Özel Kanunlarda Sulh 460
C. İdari Uyuşmazlıkların Uzlaşma Yoluyla Halli 461
Yararlanılan Kaynaklar 463
Kavramlar Dizini 487