Dr. Bilge Bingöl Schrijer
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ . 5
İÇİNDEKİLER. 7
KISALTMALAR 11
GİRİŞ .17
BİRİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI VE ULUSLARARASI SİSTEM
Genel Olarak .25
Uluslararası İnsan Hakları Normatif Düzeninin Ortaya Çıkışı.26
İnsan Haklarının Korunmasında Öncüller 33
Westphalia Antlaşması ile 20. Yüzyıl Arasındaki Gelişmeler 37
Din ve İnanç Özgürlüğü 37
Köle Ticaretinin Yasaklanması 40
Yurtdışındaki Vatandaşların Korunması . 47
Uluslararası İnsancıl Hukukun Gelişmesi 49
20. Yüzyıl ve İnsan Haklarının Korunması 51
20. Yüzyılın İlk Yarısındaki Gelişmeler: Milletler Cemiyeti ve Uluslararası
Çalışma Örgütü 52
20. Yüzyılın İkinci Yarısındaki Gelişmeler: İnsan Haklarını Koruma
Sisteminin Yaygınlaşması, Demokrasi, İyi Yönetişim Olgusu ve İnsan
Güvenliği 59
III. 21. Yüzyıla Özgü Etkiler69
Şirketler ve İnsan Hakları . 72
Yoksulluk ve İnsan Hakları 79
Dijital Teknolojiler ve İnsan Hakları 84
Küresel Terör ve İnsan Hakları . 87
Egemenlik Kuramındaki Dönüşüm ve Sorumluluk Olarak Egemenlik Yaklaşımı.92
8 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARININ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ŞARTINA DAYALI KORUNMASI
Genel Olarak . 109
BM Temel Organlarının İnsan Hakları Koruma İşlevleri 111
III. BM İnsan Hakları Konseyi 130
Evrensel Periyodik İzleme 138
Olumlu Yönler ve İnsan Haklarının Uluslararası Korunması Sistemindeki Yeri. 142
Eleştiriler, Tehditler ve Öneriler . 147
Özel Usuller . 154
Konu Odaklı Özel Usuller 165
Ülke Odaklı Özel Usuller . 165
Özel Usullerin İşleyişine Yönelik Değerlendirmeler ve Vaka İncelemeleri 166
Vaka İncelemesi: Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore). 169
Vaka İncelemesi: Kamboçya 173
Vaka İncelemesi: Kanada ve Barınma Hakkı 177
Vaka İncelemesi: Konu Temelli Özel Usullerden Eğitim Hakkı . 181
Özel Usuller ile İlgili Değerlendirme 186
Özel Usuller ve Reform Çalışmaları . 188
Şikâyet Usulü . 190
BM İnsan Hakları Konseyi Danışma Komitesi. 195
İnsan Hakları Konseyine Yardımcı Diğer Oluşumlar . 198
İnsan Hakları Konseyi Nezdindeki Ad Hoc Mekanizmalar 202
Soruşturma Yapmakla Görevli Ad Hoc Komisyonlar . 203
Yeni İnsan Hakları Araçları Geliştirilmesine Yönelik Çalışma Grupları 211
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARININ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞME
DENETİM ORGANLARI TARAFINDAN KORUNMASI
Genel Olarak Birleşmiş Milletler Sözleşme İçi Koruma Sistemleri. 213
Sözleşme İçi Denetim Sisteminin Bütünselliği ve BM Sistemi ile İş birliği 221
Sözleşme İçi Denetim Usullerinin Yürürlüğü ve Çekinceler 226
Sözleşme Denetim Organlarının Üyeleri, Tarafsızlık, Bağımsızlık ve Bilgi Toplama 240
İçindekiler 9
BM Sözleşme İçi Denetim Sisteminde Yer Alan Yargı Dışı Denetim Yöntemleri ve
Sözleşme Denetim Organlarının Yetkileri .245
Raporlara Dayalı Denetim 245
Kısa Bir Tarihçe: MSHS’nin 40. Maddesi ve de facto Gelişen Bir Sistem . 246
Raporlara Dayalı Denetimin Amaçları 253
Standart Raporlara Dayalı Denetim 262
Basitleştirilmiş Raporlara Dayalı Denetim 272
Raporlama Sürecine Katılım . 273
Raporlama Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesinin Sonuçları. 275
Bireysel Şikâyet Usulü 277
Bireysel Şikâyet Usulü ve Erişilebilirlik . 283
Kişi Bakımından Yetki:. 284
Konu Bakımından Yetki: 287
Zaman Bakımından Yetki: . 289
İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Şartı: 290
Derdestlik İtirazı:. 290
Bireysel Şikâyet Usulünde Değerlendirme Süreci, Deliller, İspat ve Geçici
Önlemler 292
Bireysel Şikâyet Süreci Sonundaki Kararların Etkililiği 300
Bireysel Şikâyet Usulünün Hukuki Değeri ve Komite Kararlarının
Bağlayıcılığı Sorunu: İnsan Hakları Komitesinin 33 No.lu Genel Yorumu 302
Bireysel Şikâyet Usulü Vaka İncelemesi: İnsan Hakları Komitesi ve İklim
Değişikliği . 308
Devletler Arası Şikâyet Usulü . 313
Vaka İncelemesi: Katar’ın Yaptığı Başvurular 318
Vaka İncelemesi: Filistin’in Yaptığı Başvuru 320
Soruşturma Usulü 322
Soruşturma Usulünün Kapsamı: Ağır/Ciddi ve Sistematik İhlal Olgusu 329
Soruşturma Usulündeki Metodoloji Tartışmaları . 333
Bilgi Toplama ve Güvenilir Kaynak 333
Gizlilik ve Etkililik 335
Devletler ve İş Birliği . 337
Vaka İncelemesi: Çocuk Hakları Komitesi ve Şili Soruşturması . 339
Genel Yorumlar 343
Belirsiz Bir Yetki Olarak Genel Yorumlar ve Gelişimi. 346
10 İçindekiler
Genel Yorumların Hukuki Niteliği ve İnsan Haklarını Koruma İşlevi 357
Genel Yorumlara Devlet İtirazları: İnsan Hakları Komitesi ve Yaşam Hakkı
Örneği 361
Genel Yorumlara İlişkin Kısa Bir Değerlendirme . 372
Önleyici Sistemler: Erken Uyarı ve Acil Eylem 373
Önleyici Sistemler: Ülke Ziyaretleri ve İşkencenin Önlenmesi Alt Komitesi 383
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YARGI DIŞI DENETİM YÖNTEMLERİNİN ETKİNLİĞİ
Genel Olarak . 391
Ritüelleşme ve İnsan Hakları: Devletler İnsan Hakları Sözleşmelerini Neden İmzalar?394
III. Kültürler Arası Yapıcı Diyalog Olgusu Karşısında Hukuki Bilgide Kültür Merkezcilik 402
İnsan Hakları Hukukunun Evrensel Genel Teorisi Sorunu 417
Sistemlerin Etkinliğine Yönelik Çekinceler 424
Personel Yapısı ve Sistemlerin Tarafsızlığına Yönelik Çekinceler 427
Dağınık ve Çelişkili Yorumlar 433
Mali Yapı ve Ortaya Çıkan Sorunlar 436
Vaka Tespiti, Delil Toplama ve Metodoloji Sorunları 439
Devletlerin İş Birliği Konusundaki İsteksizliği ve Reform Gerçekleştirebilme
Kapasitelerinin Yetersizliği.444
VII. Yargı Dışı Denetimin Sonunda Ortaya Çıkan Kararların Hukuki Niteliğine Yönelik
Tartışmalar448
SONUÇ 453
EK- Dokuz Temel İnsan Hakkı Sözleşmesi ve Ek Protokollerinin Türkiye Bakımından
Geçerliliğine İlişkin Bilgiler Tablosu . 459
KAYNAKLAR. 465
KAVRAM FİHRİSTİ 515
