Şemalarla Bireysel İş Hukuku
Prof. Dr. İştar URHANOĞLU
Ar. Gör. Tuğba Hilal KÖKEN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
ŞEKİLLER DİZİNİ . 13
TABLOLAR DİZİNİ 18
KISALTMALAR . 19
BÖLÜM
TABLO ve ŞEKİLLERLE İŞ HUKUKU
1.1. İŞ HUKUKUNUN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ . 22
1.2. İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI VE KAPSAMI . 23
1.2.1. İş Hukukuna Egemen Olan İlkeler 23
1.2.2. İş Hukukunun Kaynakları 24
1.2.3. İşçi, Stajyer ve Çırak Ayrımı 25
1.2.4. İşveren, İşveren Vekili Kavramları 26
1.2.4.1. Alt İşveren, Alt İşveren ve Yardımcı İş Kavramlarının
Tanımları 27
1.2.4.2. Alt İşveren Kavramının Şartları 28
1.2.4.3. Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisinin Muvazaalı İşleme
Dayandığı Durumlara Örnekler 30
1.2.5. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri . 31
1.2.6. İş Kanunu’nun Kapsamı 33
1.3. İŞ SÖZLEŞMESİ 34
1.3.1. İş Sözleşmesinin Özellikleri 34
1.3.2. İş Sözleşmesinin Eser ve Vekalet Sözleşmelerinden Farkı 35
1.3.3. İş Sözleşmesinin Türleri 36
1.3.3.1. Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri . 37
1.3.3.2. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri 38
1.3.3.3. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri . 40
8 İçindekiler
1.3.3.4. Uzaktan Çalışma ve Deneme Süreli İş Sözleşmeleri . 42
1.3.3.5. Takım Sözleşmesi ve Mevsimlik İş Sözleşmeleri . 43
1.3.3.6. Geçici İş İlişkisi 44
1.4. İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR 50
1.4.1. İşçinin Borçları 51
1.4.1.1. İş Görme ve Emir ve Talimatlara Uyma Borcu 51
1.4.1.1.1. İş Görmekten Kaçınma Hakkı Olan Durumlar . 52
1.4.1.2. Sadakat Borcu 53
1.4.1.3. Rekabet Etmeme Borcu . 54
1.4.2. İşverenin Borçları 56
1.4.2.1. Ücret Ödeme Borcu . 56
1.4.2.1.1. Ücretin Korunması 58
1.4.2.1.2. Ücretin Ödenmemesi 61
1.4.2.2. İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu . 62
1.4.2.3. Eşit Davranma Borcu 63
1.4.2.4. İşverenin Diğer Borçları 64
1.5. İŞ SÖZLEŞMESİNİN ASKIYA ALINMASI ve SONUÇLARI . 66
1.5.1. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması. 66
1.5.2. İşletmeye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması 68
1.5.3. Askı Halinin Sonuçları 69
1.6. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME HALLERİ 70
1.6.1. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Derhal Feshi 70
1.6.1.1. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi 70
1.6.1.2. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal
Feshi . 74
1.6.2. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih) 81
1.6.2.1. Bildirim Süresine Ait Ücretin Peşin Ödenmesi . 83
1.6.3. İş Güvencesi Kapsamındaki İşçilerin İş Akitlerinin Süreli Feshi . 84
1.6.3.1. İş Güvencesinin Şartları 84
1.6.3.2. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu 85
1.6.4. Çalışma Koşullarında Değişik ve İş Sözleşmesinin Feshi 91
1.6.5. Yeni İş Verenin Sorumluluğu . 92
1.6.6. Toplu İşçi Çıkarma . 93
1.6.7. Engelli ve Eski Yükümlü İşçi Çalıştırma Zorunluluğu . 94
İçindekiler 9
1.7. İŞÇİLİK ALACAKLARI 96
1.7.1. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları . 96
1.7.2. Feshe Bağlı Olmayan İşçilik Alacaklar . 99
1.7.3. Diğer Tazminatlar . 100
1.7.4. 25/10/2017 Tarihinden Önceki Fesihlerde Zamanaşımı 101
1.7.5. Zamanaşımı ve Faiz 102
1.8. İŞİN DÜZENLENMESİ . 105
1.8.1. Çalışma Süreleri . 105
1.8.2. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma . 109
1.8.3. Telafi Çalışma . 114
1.8.4. Ara Dinlenmeleri 115
1.8.5. Ücretli Tatiller 116
1.8.6. Çoçuk ve Kadın İşçiler . 119
BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
2.1. DEVLETİN ÖDEVLERİ . 124
2.1.1. İş Sağlığı Güvenliği Sağlanmasının Önemi 124
2.1.2. İş Sağlığı Güvenliğinin Anayasal Dayanağı . 124
2.1.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Oluşturulması 124
2.1.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Oluşturulması . 125
2.1.5. Resmi İş Sağlığı Güvenliği Örgütünün Oluşturulması . 125
2.1.6. Resmi İş Sağlığı Güvenliği Örgütünün Oluşturulması . 126
2.1.7. İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi ve Yaptırım Uygulanması . 126
2.2. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 128
2.2.1. Gerekli Her Türlü Önlemi Aşma Yükümlülüğü 128
2.2.2. Denetleme Yükümlülüğü 128
2.2.3. Sağlık Gözetimini Yerine Getirme Yükümlülüğü 128
2.2.4. Eğitim Verme Yükümlülüğü 129
2.2.5. Risk Değerlendirmesi Yapma Yükümlülüğü 131
2.2.6. İş Kazasını Bildirme ve Kayıtları Tutma Yükümlülüğü . 132
10 İçindekiler
2.2.7. Acil Durumlarda ve Önlenemeyen Tehlikelerde Önlem Alma
Yükümlülüğü . 133
2.2.8. İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Örgütlenmesi 134
2.2.8.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu 134
2.2.8.2. İş Güvenliği Uzmanları ve İşyeri Hekimleri . 138
2.2.8.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Diğer Organizasyonlar 145
2.3. UYGULAMADA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI 146
2.4. ÇALIŞANLARIN VE SENDİKALARIN HAKLARI VE GÖREVLERİ 147
2.4.1. Çalışanların Hakları . 147
2.4.2. Çalışanların Yükümlülükleri. 149
2.5. İŞ DENETİMİ VE KAMUSAL YAPTIRIMLAR 151
2.5.1. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak
Düzenlemeler 151
2.5.2. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar 153
2.5.2.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi . 153
2.5.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımları 154
BÖLÜM
İŞ YARGISI
3.1. İŞ YARGISINDA GÖREV VE YETKİ . 158
3.2. BELİRSİZ ALACAK DAVASI VE KISMİ DAVA . 160
3.3. İŞ YARGISINDA ARABULUCULUK . 167
3.4. YARGILAMA USULU VE KANUN YOLLARI . 171
3.5. ÖZET BİLGİLER . 174
BÖLÜM
ÇÖZÜMLÜ PRATİK ÇALIŞMALAR
4.1. PRATİK - 1 (alt-asıl işveren, eser sözleşmesi, iş sözleşmesi) 180
4.1.1. Sorular 180
4.1.2. Cevaplar 180
İçindekiler 11
4.2. PRATİK - 2 (iş güvencesi, iş görmekten kaçınma hakkı, usulsüz fesih,
işverenin haklı nedenle feshi) . 183
4.2.1. Sorular 183
4.2.2. Cevaplar . 184
4.3. PRATİK - 3 (belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri) 186
4.3.1. Sorular 186
4.3.2. Cevaplar . 187
4.4. PRATİK - 4 (çalışma koşullarında esaslı değişiklik) 188
4.4.1. Sorular 188
4.4.2. Cevaplar . 189
4.5. PRATİK - 5 (iş güvencesi, işe iade davası, belirli ve belirsiz süreli iş
sözleşmesinin işveren tarafından feshi) . 190
4.5.1. Sorular 190
4.5.2. Cevaplar . 190
4.6. PRATİK - 6 (belirli süreli iş akdi ve sona ermesi) . 192
4.6.1. Soru 192
4.6.2. Cevap . 192
4.7. PRATİK - 7 (alt-asıl işveren, anahtar teslim iş, eser sözleşmesi, vekalet
sözleşmesi, belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi) 193
4.7.1. Sorular 193
4.7.2. Cevaplar . 194
4.8. PRATİK - 8 (azami ve asgari süreli iş sözleşmeleri, belirli süreli iş sözleşmesi) 199
4.8.1. Soru 199
4.8.2. Cevap . 199
4.9. PRATİK - 9 (alt-asıl iş veren, eser sözleşmesi) . 200
4.9.1. Soru 200
4.9.2. Cevap . 200
4.10. PRATİK - 10 (alt–asıl işveren, İş Kanunu’nun kapsamı, eser sözleşmesi,
iş sözleşmesi, vekalet sözleşmesi) 202
4.10.1 Sorular 202
4.10.2. Cevaplar . 202
KAYNAKÇA 205
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1. İş Hukukunun Tanımı ve Özellikleri . 22
Şekil 2. İş Hukukuna Egemen Olan İlkeler . 23
Şekil 3. İş Hukukunun Kaynakları. 24
Şekil 4. İşçi, Stajyer ve Çırak Ayrımı . 25
Şekil 5. İşveren, İşveren Vekili Kavramları . 26
Şekil 6. Alt İşveren, Alt İşveren ve Yardımcı İş Kavramlarının Tanımları 27
Şekil 7. Alt İşveren Kavramının Şartları . 28
Şekil 8. Alt İşveren Kavramının Şartları-2 29
Şekil 9. Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisinin Muvazaalı İşleme Dayandığı
Durumlara Örnekler 30
Şekil 10. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri 31
Şekil 11. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri-2 . 32
Şekil 12. İş Kanunu Kapsamı 33
Şekil 13. İş Sözleşmesinin Özellikleri . 34
Şekil 14. İş Sözleşmesinin Eser ve Vekalet Sözleşmelerinden Farkı 35
Şekil 15. İş Sözleşmesinin Türleri . 36
Şekil 16. Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri 37
Şekil 17. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri-1 38
Şekil 18. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri-2 39
Şekil 19. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri 40
Şekil 20. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri-2 . 41
Şekil 21. Uzaktan Çalışma ve Deneme Süreli İş Sözleşmeleri 42
Şekil 22. Takım Sözleşmesi ve Mevsimlik İş Sözleşmeleri . 43
Şekil 23. Geçici İş İlişkisi . 44
Şekil 24. Geçici İş İlişkisi -2 45
Şekil 25. Geçici İş İlişkisi -3 46
Şekil 26. Geçici İş İlişkisi -4 47
Şekil 27. Geçici İş İlişkisi -5 48
Şekil 28. Geçici İş İlişkisi -6 49
Şekil 29. İş Sözleşmesinden Doğan Borçlar . 50
14 Şekiller ve Tablolar Dizini
Şekil 30. İş Görme ve Emir ve Talimatlara Uyma Borcu . 51
Şekil 31. İş Görmekten Kaçınma Hakkı Olan Durumlar 52
Şekil 32. Sadakat Borcu 53
Şekil 33. Rekabet Etmeme Borcu-1 54
Şekil 34. Rekabet Etmeme Borcu-2 55
Şekil 35. Ücret Ödeme Borcu . 56
Şekil 36. Ücret Türleri 57
Şekil 37. Ücretin Korunması . 58
Şekil 38. Ücretin Korunması-2 59
Şekil 39. Ücretin Korunması-3 60
Şekil 40. Ücretin Ödenmemesi 61
Şekil 41. İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu . 62
Şekil 42. Eşit Davranma Borcu-1 63
Şekil 43. Eşit Davranma Borcu-2 64
Şekil 44. İşverenin Diğer Borçları . 65
Şekil 45. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması . 66
Şekil 46. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması-2 67
Şekil 47. İşletmeye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması . 68
Şekil 48. Askı Halinin Sonuçları 69
Şekil 49. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -1 . 70
Şekil 50. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -2 . 71
Şekil 51. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -3 . 72
Şekil 52. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -4 . 73
Şekil 53. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-1 . 74
Şekil 54. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-2 . 75
Şekil 55. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-3 . 76
Şekil 56. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-4 . 77
Şekil 57. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-5 . 78
Şekil 58. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-6 . 79
Şekil 59. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-7 . 80
Şekil 60. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih) -1 . 81
Şekil 61. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih) -2 . 82
Şekil 62. Bildirim Süresine Ait Ücretin Peşin Ödenmesi . 83
Şekil 63. İş Güvencesinin Şartları . 84
Şekiller ve Tablolar Dizini 15
Şekil 64. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -1 85
Şekil 65. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -2 86
Şekil 66. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -3 87
Şekil 67. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -4 88
Şekil 68. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -5 89
Şekil 69. İşe İade Dava Süreci 90
Şekil 70. Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi 91
Şekil 71. Yeni İşverenin Sorumluluğu 92
Şekil 72. Toplu İşçi Çıkarma . 93
Şekil 73. Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu . 94
Şekil 74. Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu-2 95
Şekil 75. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-1 . 96
Şekil 76. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-2 . 97
Şekil 77. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-3 . 98
Şekil 78. Feshe Bağlı Olmayan İşçilik Alacakları . 99
Şekil 79. Diğer Tazminatlar 100
Şekil 80. Tarihinden Önceki Fesihlerde Zamanaşımı . 101
Şekil 81. Çalışma Süreleri-1 . 105
Şekil 82. Çalışma Süreleri-2 . 106
Şekil 83. Çalışma Süreleri-3 . 107
Şekil 84. Çalışma Süreleri-4 . 108
Şekil 85. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-1 . 109
Şekil 86. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-2 . 110
Şekil 87. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-3 . 111
Şekil 88. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-4 112
Şekil 89. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-5 . 113
Şekil 90. Telafi Çalışma 114
Şekil 91. Ara Dinlenmeleri . 115
Şekil 92. Ücretli Tatiller-1 116
Şekil 93. Ücretli Tatiller-2 117
Şekil 94. Ücretli Tatiller-3 118
Şekil 95. Çocuk ve Kadın İşçiler-1 119
Şekil 96. Çocuk ve Kadın İşçiler-2 120
Şekil 97. Çocuk ve Kadın İşçiler-3 121
16 Şekiller ve Tablolar Dizini
Şekil 98. Devletin Ödevleri-1 124
Şekil 99. Devletin Ödevleri-2 125
Şekil 100. Devletin Ödevleri-3 126
Şekil 101. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Kapsamı . 127
Şekil 102. İşverenin Yükümlülükleri-1 128
Şekil 103. İşverenin Yükümlülükleri-2 129
Şekil 104. İşverenin Yükümlülükleri-3 130
Şekil 105. İşverenin Yükümlülükleri-4 131
Şekil 106. İşverenin Yükümlülükleri-5 132
Şekil 107. İşverenin Yükümlülükleri-6 133
Şekil 108. İşverenin Yükümlülükleri-7 134
Şekil 109. İşverenin Yükümlülükleri-8 135
Şekil 110. İşverenin Yükümlülükleri-9 136
Şekil 111. İşverenin Yükümlülükleri-10 137
Şekil 112. İşverenin Yükümlülükleri-11 138
Şekil 113. İşverenin Yükümlülükleri-12 139
Şekil 114. İşverenin Yükümlülükleri-13 140
Şekil 115. İşverenin Yükümlülükleri-14 141
Şekil 116. İşverenin Yükümlülükleri-15 142
Şekil 117. İşverenin Yükümlülükleri-16 143
Şekil 118. İşverenin Yükümlülükleri-17 144
Şekil 119. İşverenin Yükümlülükleri-18 145
Şekil 120. İşverenin Yükümlülükleri-19 146
Şekil 121. Çalışanların Hakları-1 . 147
Şekil 122. Çalışanların Hakları-2 . 148
Şekil 123. Çalışanların Yükümlülükleri . 149
Şekil 124. Sendikaların Görevleri . 150
Şekil 125. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak
Düzenlemeler-1 . 151
Şekil 126. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak
Düzenlemeler-2 . 152
Şekil 127. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-1 153
Şekil 128. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-2 154
Şekil 129. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-3 155
Şekil 130. İş Yargısında Görev ve Yetki-1 . 158
Şekiller ve Tablolar Dizini 17
Şekil 131. İş Yargısında Görev ve Yetki-2 . 159
Şekil 132. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-1 160
Şekil 133. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-2 161
Şekil 134. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-3 162
Şekil 135. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-4 163
Şekil 136. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-5 164
Şekil 137. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-6 165
Şekil 138. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-7 166
Şekil 139. İş Yargısında Arabuluculuk-1 . 167
Şekil 140. İş Yargısında Arabuluculuk-2 . 168
Şekil 141. İş Yargısında Arabuluculuk-3 . 169
Şekil 142. İş Yargısında Arabuluculuk-4 . 170
Şekil 143. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-1 171
Şekil 144. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-2 172
Şekil 145. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-3 173
18 Şekiller ve Tablolar Dizini
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1. Zamanaşımı ve Faiz-1 102
Tablo 2. Zamanaşımı ve Faiz-2 103
Tablo 3. Zamanaşımı ve Faiz-3 104
