Prof. Dr. Yusuf Karakoç
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER9
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ ADALETİ İLKESİNİN HUKUK DEVLETİ VE SOSYAL
DEVLET İLKELERİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
GİRİŞ15
I VERGİLENDİRME VE ADALET 16
A Genel Açıklama16
B Adalet16
C Modern Devlette Vergilendirme 20
II VERGİ ADALETİ23
A Genel Açıklama23
B Vergi Adaletinin Kuramsal Temelleri 24
1 Genel Olarak 24
2 Fayda Yaklaşımı 24
3 Malî Güç Yaklaşımı26
C Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri28
1 Genel Olarak 28
2 Vergilendirmede Genellik İlkesi 29
3 Vergilendirmede Eşitlik İlkesi30
4 Malî Güce Göre Vergilendirme İlkesi31
Ç Vergi Adaletine Ulaşma Yöntemleri33
1 Genel Olarak 33
2 En Az Geçim İndirimi33
3 Artan Oranlılık36
4 Ayırma Kuramı37
5 Muafiyet, İstisna ve İndirimler37
III HUKUK DEVLETİ VE SOSYAL DEVLETTE VERGİ
ADALETİ39
A Genel Açıklama39
B Hukuk Devleti ve Vergi Adaleti39
1 Hukuk Devleti Kavramı39
2 Hukuk Devleti ve Vergilendirme Yetkisi 41
10
3 Hukuk Devleti ve Vergi Adaleti 42
C Sosyal Devlet ve Vergi Adaleti44
1 Sosyal Devlet Kavramı 44
2 Sosyal Devlet ve Vergi Adaleti45
İKİNCİ BÖLÜM
MAHALLÎ İDARELERİN VERGİLENDİRME YETKİSİ
GİRİŞ57
I TÜRK İDARÎ TEŞKİLATINDA MAHALLÎ İDARELER59
A Genel Açıklama59
B İl Özel İdaresi59
C Belediye İdaresi60
Ç Büyükşehir Belediyesi62
D Köy63
II MAHALLÎ İDARELERİN VERGİ ve BENZERİ
GELİRLERİ 65
A Genel Açıklama65
B İl Özel İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri 65
C Belediye İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri67
Ç Büyükşehir Belediyesinin Vergi ve Benzeri Gelirleri 70
D Köy İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri71
III MAHALLÎ İDARELERİN VERGİLENDİRME YETKİSİ ve
ANAYASAL SINIRLARI73
A Genel Açıklama73
B Mahallî İdarelerin Vergilendirme Yetkisine Sahip Olup
Olmadığının Anayasal Vergilendirme İlkeleri Yönünden
İncelenmesi73
1 Genel Olarak 73
2 Vergilerin Kanuniliği İlkesi Açısından74
3 Vergi Adaleti İlkesi Açısından 76
4 Ölçülülük İlkesi Açısından77
5 Belirlilik İlkesi Açısından 78
C Mahallî İdarelere Vergilendirme Yetkisi Tanıyan Çeşitli
Hükümlerin Anayasal Denetimi80
1 Genel Olarak 80
11
2 Anayasa Mahkemesi’nin Mahallî İdarelerin
Vergilendirme Yetkisini Anayasaya Aykırı
Bulduğu Kararları 80
3 Anayasa Mahkemesi’nin Mahallî İdarelerin
Vergilendirme Yetkisini Anayasaya Uygun Bulduğu
Kararları82
4 Değerlendirme84
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DEFTER, KAYIT VE BELGE İBRAZ ÖDEVİ AÇISINDAN
MÜKELLEFİN SUSMA HAKKI
GİRİŞ93
I MÜKELLEFİN TUTMASI GEREKEN DEFTER, KAYIT VE
BELGELER94
II DEFTER, KAYIT VE BELGELERİ GİZLEME 100
A Genel Açıklama100
B Defter, Kayıt ve Belgeleri Gizleme Filli Nedeniyle
Kaçakçılık Suçunun Unsurları101
1 Genel Olarak 101
2 Tipe Uygunluk102
a Genel Olarak102
b Tipikliğin Maddî Unsurları 104
aa Genel Olarak104
bb Fiil104
cc Netice106
çç Nedensellik Bağı 108
dd Suçun Konusu108
ee Fail110
ff Mağdur 110
3 Tipikliğin Manevî Unsurları111
4 Hukuka Aykırılık 115
III SUSMA HAKKININ KAPSAMI116
IV VERGİ DENETİMİ ESNASINDA DEFTER, KAYIT VE
BELGELERİ İBRAZ ÖDEVİ AÇISINDAN SUSMA
HAKKININ UYGULANMASI 119
A Genel Açıklama119
B Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı119
12
C Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yaklaşımı 121
Ç Doktrindeki Yaklaşımlar130
1 Genel Olarak 130
2 Susma Hakkının Belge İbraz Ödevi Bakımından
Uygulanmasını Savunan Görüş 130
3 Susma Hakkının Belge İbraz Ödevi Bakımından
Uygulanmamasını Savunan Görüş132
4 Belge İbraz Ödevi ile Susma Hakkı Arasında
Denge Kurulmasını Savunan Görüş135
5 Değerlendirmemiz 138
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ141
KAYNAKÇA 144
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ HUKUKU’NDA ANAYASA MAHKEMESİ’NE
BİREYSEL BAŞVURUNUN HÜKÜM VE SONUÇLARI
GİRİŞ151
I VERGİ HUKUKU’NDA BİREYSEL BAŞVURU153
A Genel Açıklama153
B Bireysel Başvuruda Bulunabilecek Kişiler153
C Bireysel Başvurunun Şartları 158
1 Genel Olarak 158
2 İhlâle Yol Açan İşlemin, Eylemin ya da İhmalin
Kamu Gücü Tarafından Gerçekleştirilmesi159
3 Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması161
a Genel Olarak161
b Vergi Hukukuna Özgü İdarî ve Yargısal
Başvuru Yolları162
aa İdarî Başvuru Yolları 162
bb Yargısal Başvuru Yolları165
4 Başvuru Süresi 167
Ç Başvuru Süreci ve Başvuru Sonunda Verilecek
Kararlar169
1 Genel Olarak 169
2 Kabul Edilebilirlik Açısından İnceleme 169
3 Esas Hakkında İnceleme 170
4 Başvuru Sonunda Verilecek Kararlar171
13
II VERGİ UYUŞMAZLIKLARI İLE İLGİLİ ANAYASA
MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI172
A Mülkiyet Hakkı İle İlgili Kararlar 172
B Adil Yargılanma Hakkı İle İlgili Kararlar 178
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
IŞIĞINDA VERGİ CEZA HUKUKUNDA NON
BIS IN IDEM İLKESİ
GİRİŞ189
I NON BIS IN IDEM İLKESİ192
A Kavram192
B İlkenin Uygulama Alanı196
1 Yer Yönünden Uygulama Alanı196
a İç Hukukta Uygulanması196
b Devletlerarası Hukukta Uygulanması 198
c Avrupa Birliği Hukukunda Uygulanması 200
2 Konu Yönünden Uygulama Alanı203
C İlkenin Unsurları 207
1 “Aynı Kişi” Unsuru207
2 “Aynı Suç” (Idem) Unsuru 209
a Genel Olarak209
b “Aynı Fiil” Görüşü210
c “Temel Unsur” Görüşü 211
ç “Önemli Ölçüde Aynı ya da Özdeş Olay”
(Idem Factum) Görüşü 213
3 “Mükerrer Yargılanma ya da Cezalandırılma”
(Bis) Unsuru 219
4 “Kesin Hüküm” Unsuru 225
II NON BIS IN IDEM İLKESİNİN TÜRK VERGİ CEZA
HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ228
A Genel Açıklama228
B Vergi Suç ve Kabahatlerinin Hukukî Niteliği 231
1 Genel Olarak 231
2 Suç ve Kabahat Ayrımı231
3 Vergi Suç ve Kabahatleri236
14
C Vergi Usul Kanunu’nun Türk Ceza Kanunu ve
Kabahatler Kanunu ile İlişkisi 238
1 Vergi Usul Kanunu ile Türk Ceza Kanunu
İlişkisi238
2 Vergi Usul Kanunu ile Kabahatler Kanunu
İlişkisi239
Ç Vergi Suç ve Kabahatlerine İlişkin İçtima (Birleşme)
Kurallarının Non Bis In Idem İlkesine Uygunluğu242
1 Suç ve Kabahatlerde İçtima Kurallarına Genel
Bakış 242
a İçtima Kavramı242
b Bileşik Suç243
c Zincirleme Suç 245
ç Fikrî İçtima 248
2 Vergi Usul Kanunu’ndaki İçtima Hükümlerine
İlişkin Olarak Anayasa Mahkemesinin
Değerlendirmesi 251
3 Vergi Usul Kanunu Hükümlerinin Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesi İçtihatları Çerçevesinde
Değerlendirilmesi256
a Genel Olarak256
b Tek Fiil ile Hem Suç Hem de Kabahat
İşlenmesi258
aa Kaçakçılık Suçu ve Vergi Ziyaı Kabahati 258
bb Kaçakçılık Suçu ve Genel/Özel Usulsüzlük
Kabahati 267
c Tek Fiil İle Farklı Vergilerin Zıyaa Uğratılması 271
ç Tek Fiil İle Birden Fazla Kabahatin İşlenmesi274
aa Vergi Ziyaı Kabahati ve Genel/Özel
Usulsüzlük Kabahati 274
bb Genel Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük
Kabahatleri277
d Yetkili Makamlar Arasında Etkileşim279
SONUÇ 297
KAYNAKÇA303
