Prof. Dr. Bilgin TİRYAKİOĞLU
Prof. Dr. Necla ÖZTÜRK
Dr. Öğr. Üyesi Güven YARAR
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖN SÖZ 5
ÖN SÖZ . 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR. 15
BİRİNCİ BÖLÜM
VATANDAŞLIK VE YABANCILAR HUKUKU
1. YANITLANAN OLAYLAR
OLAY 1 Mülga 403 sayılı TVK Hükümlerine Göre Türk Vatandaşlığını
Kazanma Yolları – Kanun’un Zaman Bakımından Uygulanması -
TVK’nın Yürürlük Hükümleri - Seçme Hakkının Kullanılması
Suretiyle Türk Vatandaşlığının Kazanılması – İkamet Şartlı /
İkamet Şartsız Yeniden Türk Vatandaşlığının Kazanılması . 17
OLAY 2 Doğumla Türk Vatandaşlığının Kazanılması – Evlilik Birliği İçinde /
Dışında Doğan Çocuğun Vatandaşlığı – Toprak (Doğum Yeri) Esası
- Türk Vatandaşlığının İspatı. 23
OLAY 3 Soybağı / Kan Esası ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Evlilik
Birliği Dışında Doğan Çocuğun Vatandaşlığı – Muvazaalı Evliliğin
Vatandaşlık Kazanma Üzerindeki Etkisi 26
OLAY 4 Türk Vatandaşlığının Evlenme / Seçme Hakkının Kullanılması
Suretiyle Kazanılması - Kan Esasına Göre Türk Vatandaşlığının
Kazanılması - Vatandaşlık Kazanmanın Çocuklara Etkisi -
Vatandaşlığa Alınmanın İptali 29
OLAY 5 Türk Vatandaşlığının İstisnai Telsik Yoluyla Kazanılması – Tüzel
Kişinin Uyrukluğu . 34
OLAY 6 Göçmenlerin Türk Vatandaşlığını Kazanması. 37
OLAY 7 Türk Vatandaşlığının İrade Dışı Kaybı - Kaybettirme Kararı ve
Sonuçları 39
OLAY 8 Türk Vatandaşlığının Adi Telsik (Genel Olarak) / İstisnai Telsik
Yolu ile Kazanılması - Yabancıların İkamet İzni - Yabancıların
Taşınmaz Mal Edinmesi – Sınır Dışı Etme – Sınır Dışı Etme
Kararına Karşı Yargı Yolu - Ülkeye Yeniden Giriş 43
10 İçindekiler
OLAY 9 Türk Vatandaşlığının Adi Telsik (Genel Olarak Vatandaşlığa
Alınma) Yoluyla Kazanılması Koşulları – İkamette Süre –
Vatandaşlık Kararının Geri Alınması - Yabancıların Çalışma İzni 49
OLAY 10 Evlenme Suretiyle Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Yabancıların
İkamet İzni - Uluslararası Koruma Başvurusu Yapanların Sınır Dışı
Edilmesi . 54
OLAY 11 Türk Vatandaşlığının İradi Yolla Kaybedilmesi - Çıkmanın Sonuçları -
Seçme Hakkının Kullanılması Yoluyla Türk Vatandaşlığının
Kazanılması - Mavi Kart Hamillerinin Hakları 60
OLAY 12 Türk Vatandaşlığının Doğum Yeri Esası ile Kazanılması - Türkiye’de
Bulunan Çocuklar - Türkiye’de İzinsiz Çalışan Yabancılara
Uygulanacak Yaptırım - Sınır Dışı Etme - Suçluların Geri Verilmesi . 64
OLAY 13 Vatandaşlığın Doğum Yoluyla Kazanılması - İkamet İzni 68
OLAY 14 Türk Vatandaşlığının Yetkili Makam Kararıyla Kazanılması -
İkamet Süresinin Hesaplanması - Geri Alma - Yabancının Ülkeye
Girişi - İkamet ve Seyahat Hakkı - Sınır Dışı Etme 70
OLAY 15 Yabancıların Türkiye’de Taşınmaz Mal Edinmeleri - Karşılıklı İşlem
Şartı - Yabancıların Ülkeye Usulüne Uygun Girişi - Kısa Dönem ve
Aile İkamet İzni 73
OLAY 16 Suçluların Geri Verilmesi – Sınır Dışı Etme - İdari Gözetim Kararı -
Uluslararası Koruma Statüleri - Çalışma İzni ve Türleri 77
OLAY 17 Yabancıların Taşınmaz Mal Edinmeleri - Yabancı Yatırım 81
OLAY 18 Sınır Dışı Etme Kararı Verilebilecek Yabancılar - Yabancının
Çalışma İzni 83
OLAY 19 Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi – Yabancıların Siyasi Hakkı . 86
2. YANITLANMAYAN OLAYLAR
OLAY 1 Türk Vatandaşlığının Doğumla Kazanılması – Türk Vatandaşlığının
Genel Yoldan Kazanılması – Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının
Kazanılması - Seçme Hakkının Kullanılması Suretiyle Türk
Vatandaşlığının Kaybı - Yargı Yolu 89
OLAY 2 Doğumla Türk Vatandaşlığının Kazanılması – Evlilik Birliği Dışında
Doğan Çocuğun Vatandaşlığı – Toprak (Doğum Yeri) Esası – Çifte
Vatandaşlığın Etkisi - Türk Vatandaşlığından Çıkma 91
OLAY 3 Doğumla Türk Vatandaşlığının Kazanılması – Evlilik Birliği İçinde /
Dışında Doğan Çocuğun Vatandaşlığı – Türk Vatandaşlığının
Evlenme Suretiyle Kazanılması - Vatandaşlık Kazanmanın
Çocuklara Etkisi - Vatandaşlığa Alınmanın İptali 92
OLAY 4 Çifte Vatandaşlık - Çifte Vatandaşlığın Etkisi - Türk Vatandaşlığından
Çıkma – Türk Vatandaşlığından Çıkmanın Koşulları. 93
İçindekiler 11
OLAY 5 Doğumla Türk Vatandaşlığının Kazanılması – Evlilik Birliği İçinde /
Dışında Doğan Çocuğun Vatandaşlığı - Çifte Vatandaşlığın Etkisi -
Vatandaşlığı Kaybetmenin Çocuklara Etkisi – Türk Vatandaşlığlığından
Çıkma – Mavi Kart 94
OLAY 6 Vatandaşlık Kararının Geri Alınması – Vatandaşlık Kararının Geri
Alınmasının Sonuçları. 95
OLAY 7 KKTC Vatandaşlarının Türk Vatandaşlığını Kazanması -
Yabancıların İkamet İzni – Uzun Dönem İkamet İzni - Sınır Dışı Etme. 96
OLAY 8 Türk Vatandaşlığının Evlenme Suretiyle Kazanılması – Eşin
Ölümünün Türk Vatandaşlığının Evlenme Suretiyle Kazanılmasına
Etkisi - Yabancıların Çalışma İzni 97
OLAY 9 Ülkeye Giriş - Yabancıların İkamet İzni – İkamet İzni Türleri -
Yabancıların Taşınmaz Mal Edinmesi – Sınır Dışı Etme 98
OLAY 10 Yabancıların İkamet İzni – İkamet İzni Türleri – Aile İkamet İzni -
Yabancıların Çalışma Hakkı 99
OLAY 11 Ülkeye Giriş - Yabancıların İkamet İzni – İkamet İzni Türleri – Sınır
Dışı Etme 100
OLAY 12 Suçluların Geri Verilmesi – Suçluların Geri Verilmesinin Şartları ve
Usulü 101
İKİNCİ BÖLÜM
KANUNLAR İHTİLÂFI VE MİLLETLERARASI USUL HUKUKU
OLAY 1 Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi - Boşanmaya
Uygulanacak Hukuk - Evlenmenin Şekline ve Asli Şartlarına
Uygulanacak Hukuk - Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması
ve Tenfizi - Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak Hukuk -
Yetki Anlaşması - Birleşmiş Milletler Milletlerarası Satım
Sözleşmesi’nin Uygulama Alanı 103
OLAY 2 Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk - Vasiyetnamenin Şekline ve
Esasına Uygulanacak Hukuk - Evlilik Mallarına Uygulanacak Hukuk. 112
OLAY 3 Milletlerarası Yetki - Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk
- Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk 117
OLAY 4 Türk Mahkemelerinin Boşanma Davalarında Yetkisi - İş
Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk - Gaiplik ve Ölmüş Sayılma
Kararları Bakımından Uygulanacak Hukuk . 122
OLAY 5 Ehliyete Uygulanacak Hukuk - İşlem Güvenliği - Atıf - Mirasa
Uygulanacak Hukuk - Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekline
Uygulanacak Hukuk 127
12 İçindekiler
OLAY 6 Taşıma Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk - Türk Mahkemelerinin
Milletlerarası Yetkisi - İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk - İş
Sözleşmelerinde Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi -
Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi - Teminat 132
OLAY 7 Evlenmenin Şekline Uygulanacak Hukuk - Konsüler Evlenmeler -
Türklerin Kişi Hâllerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin
Milletlerarası Yetkisi - Boşanmaya Uygulanacak Hukuk 139
OLAY 8 Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi - Kişilik Haklarının
İhlalinde Uygulanacak Hukuk. 143
OLAY 9 Yetki Anlaşması - Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk - Hukuk Seçimi
- Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi - Viyana
Sözleşmesi’nin Uygulama Alanı . 148
OLAY 10 Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak Hukuk - Hukuk
Seçiminin Geçerliği - Türk Mahkemelerinin Yabancı Unsurlu
Uyuşmazlıklarda Yetkili Kılınması. 154
OLAY 11 Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi - Nişanlanmanın
Hüküm ve Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk – Vasıflandırma 158
OLAY 12 Hukuk Seçiminin Sınırları - Viyana Sözleşmesi’nin Uygulama Alanı
- Sözleşme ile Yetkili Mahkemenin Tayini 161
OLAY 13 Evlenmenin Asli Geçerliği - Evlenmenin Şeklî Geçerliği - Birden
Çok Vatandaşlığın Uygulanacak Hukuk Üzerindeki Etkisi 164
OLAY 14 Konsüler Evlenme - Evlenmenin Şekline Uygulanacak Hukuk -
Doğrudan Uygulanan Kural - Boşanmaya Uygulanacak Hukuk -
Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 166
OLAY 15 Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi - Hukuk Seçiminin
Geçersizliği - En Sıkı İlişkili Hukuk - Karakteristik Edim
Borçlusunun Hukuku - Daha Sıkı İlişkili Hukuk - Sözleşmenin
Şekline Uygulanacak Hukuk. 171
OLAY 16 Haksız Fiillerden Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin
Milletlerarası Yetkisi - Haksız Fillere Uygulanacak Hukuk 174
OLAY 17 Haksız Fiilden Doğan Borçlarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası
Yetkisi - Haksız Fillere Uygulanacak Hukukun Seçimi - Kısıtlılık Kararı -
Yabancıların Kişi Hâllerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin
Yetkisi ve Uygulanacak Hukuk - Doğrudan Uygulanan Kurallar . 177
OLAY 18 Mutat Meskeni Ülkesinden Hukuka Aykırı Olarak Yeri Değiştirilen
Çocuğun İadesi - Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki
Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi . 182
OLAY 19 Viyana Sözleşmesi - Sözleşmenin Doğrudan ve Dolaylı Uygulanması -
Anılan Sözleşmenin Uygulanmasının Bertaraf Edilmesi. 188
İçindekiler 13
OLAY 1 Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi - Yetkiye İlişkin Özel
Düzenlemenin Bulunması Hâlinde Yetkili Mahkemenin Tespiti -
Yetki Anlaşması - Yabancı Mahkemelerden Verilen Mahkeme
Kararlarının Tanınması ve Tenfizi - Koruyucu Yetki Kuralı 191
OLAY 2 Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi - Yetki Anlaşması. 193
OLAY 3 Yetki Anlaşması - Türk Mahkemesinde Konusu Sebebi ve Tarafları
Aynı Olan Bir Uyuşmazlık Hakkında Verilmiş ve Kesinleşmiş Olan
Yabancı Mahkeme Kararının Tenfizi - Kesinleşmiş Yabancı Mahkeme
Kararının Türk Mahkemesinde Görülen Dava Üzerindeki Etkisi. 194
OLAY 4 Yabancı Hukukun Uygulanması - Boşanmaya Uygulanacak Hukuk
- Boşanma Davalarında Milletlerarası Yetki - Birden Fazla
Vatandaşlığa Sahip Olmanın Uygulanacak Hukuka Etkisi. 195
OLAY 5 Milletlerarası Yetki - Yetki Anlaşması - Sözleşmeye Uygulanacak
Hukuk - Hukuk Seçimi - Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması
ve Tenfizi 196
OLAY 6 Milletlerarası Yetki - Yetki Anlaşması - Yetkisizlik İtirazı - Yabancı
Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 198
OLAY 7 Milletlerarası Yetki - Kira Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk -
Haksız Fiile Uygulanacak Hukuk . 199
OLAY 8 Evlenmenin Şekline Uygulanacak Hukuk - Boşanmaya Uygulanacak
Hukuk - Soybağına Uygulanacak Hukuk - Milletlerarası Yetki -
Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 200
OLAY 9 Milletlerarası Yetki - Yetki Anlaşması - Sözleşmeye Uygulanacak
Hukuk. 202
OLAY 10 Taşınmazlar Üzerindeki Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak
Hukuk - Ayni Haklara Uygulanacak Hukuk - Hukuki İşlemlerin
Şekline Uygulanacak Hukuk - Taşınmazlar Üzerindeki Ayni
Hakların Şekline Uygulanacak Hukuk. 204
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI TAHKİM - ICSID TAHKİMİ - ENERJİ UYUŞMAZLIKLARI
OLAY 1 Enerji Yatırımından Kaynaklanan Uyuşmazlık - ICSID’in Yetkisi -
Tahkime Rıza - İkili Yatırım Anlaşmaları - İkili Yatırım
Anlaşmalarındaki Muamele Standartlarının İhlali - Kamulaştırma
Standartlarının İhlali - Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Usul
Hükümleri - ICSID İlave İmkan Kuralları . 205
14 İçindekiler
OLAY 2 ICSID Tahkimine Rıza - Kişi Bakımından Yetki - Konu Bakımından
Yetki - Şemsiye Hüküm - Akdî Talepler ve İkili Yatırım
Anlaşmasına Dayanan Talepler - Muamele Standartları - En Çok
Gözetilen Ulus Kayıtlarının İkili Yatırım Anlaşmasının Usul
Hükümlerine Teşmil Edilmesi 217
OLAY 3 Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Uygulama Alanı - Lex Arbitri -
Kompetenz - Kompetenz İlkesi - Tahkim İtirazı - Ayrılabilirlik İlkesi
- Esasa Uygulanacak Hukuk . 224
OLAY 4 Milletlerarası Ticari Tahkim - Tahkim Anlaşmasının Geçerliği -
Asimetrik Tahkim Şartı - Hakem Kararının İptali. 230
OLAY 5 Milletlerarası Ticari Tahkim - Tahkim Anlaşmasının Geçerliği -
Patolojik Tahkim Kaydı - Tahkim İtirazı - Kompetenz - Kompetenz
İlkesi - Hakemlerin İhtyati Tedbir Kararı Alma Yetkisi - Hakem
Kararının İptali - İptal Davasından Feragat 232
OLAY 1 Yatırım Tahkimi – ICSID Sözleşmesi - Tahkime Rıza Şartı – İkili
Yatırım Anlaşmaları 235
OLAY 2 Tahkim Anlaşmasının Geçerliği - Patolojik Tahkim Kaydı -
Ayrılabilirlik İlkesi. 237
OLAY 3 Tahkim İtirazı - Kompetenz - Kompetenz İlkesi - Tahkim
Anlaşmasının Geçerliğine Uygulanacak Hukuk - Tahkim Usülüne
Uygulanacak Hukuk - Hakemlerin İhtiyati Tedbir Kararı Alma
Yetkileri ve Sınırları 238
İLGİLİ MEVZUAT
TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU 241
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU . 253
MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN 299
MİLLETLERARASI TAHKİM KANUNU . 313
KAYNAKÇA 327
