Banka Alacaklarının İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibi

BANKA ALACAKLARININ İPOTEĞİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİBİ



Dr. MÜJGAN TUNÇ YÜCEL ( Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı )



- Kredi, Kredi Teminatı Olarak Taşınmaz Rehni Ve İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibin Temeli Olarak Rehinli Alacaklının Rehinli Malı Edinme Yasağı

* Kredi Kavramı Ve Yetkili Kurumlar

* Kredi Teminatı Olarak "Taşınmaz Rehni"

* Rehinli Alacaklının Rehinli Malı Edinme Yasağı Ve Alacaklıya, Rehin Verilen Malı Özel Yollardan Paraya Çevirme Yetkisinin Tanınması



- İcra Ve İflas Kanunu'nda Düzenlenmiş Bir Cüzi Takip Türü Olarak İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip

* Önce Rehne Müracaat Kuralı

* İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Usulü

* İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolula İlamsız Takip

* İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip



- İpoteğin İcra Ve İflas Kanunu'nun 150/I Maddesi Uyarınca Paraya Çevrilmesi

* İik M. 150/I Hükmünün Temelleri Ve Kapsamı

* İik M150/I Uyarınca İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolula Takip





ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii

YAZARIN ÖNSÖZÜ...........................................................................................xi

İÇİNDEKİLER.....................................................................................................xv

K ISA LTM A LA R................................................................................................x xv

KAYNAKÇA .....................................................................................................x x ix

GİRİŞ.........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

KREDİ, KREDİ TEMİNATI OLARAK

TAŞINMAZ REHNİ VE İPOTEĞİN PARAYA

ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİBİN TEMELİ

OLARAK REHİNLİ ALACAKLININ

REHİNLİ MALI EDİNME YASAĞI

§1. Kredi Kavramı ve Kredi Vermeye Yetkili Kurumlar ...........................11

I. Kredi ve Kredi Açma Sözleşmesi.......................................................11

A. Kredi Kavramı ..............................................................................11

B. Kredi Açma Sözleşmesi ...............................................................12

İÇİNDEKİLERxvi

C. Kredi Çeşitleri ..............................................................................17

1. Nakdi Krediler.......................................................................18

2. Gayrinakdi Krediler.............................................................21

II. Kredi Vermeye Yetkili Kurumlar..................................................... 22

A. Genel Olarak ................................................................................. 22

B. Banka ............................................................................................. 24

C. Ödünç Para Verme İşleri Hakkındaki KHK

Çerçevesine Kredi Vermeye Yetkili Kurum ve Kişiler ........27

D. Finansal Kiralama Şirketleri.......................................................29

§2. Kredi Teminatı Olarak “Taşınmaz Rehni” .............................................31

I. Genel Olarak ..........................................................................................31

II. Taşınmaz Rehni ....................................................................................37

A. Genel Olarak ..................................................................................37

B. Taşınmaz Rehninin Hukuki Niteliği ...................................... 38

C. Taşınmaz Rehni Çeşitleri .......................................................... 40

1. Genel Olarak ......................................................................... 40

2. İpotek.......................................................................................41

3. İpotekli Borç Senedi.............................................................42

4. İrat Senedi...............................................................................43

D. Taşınmaz Rehninin Fonksiyonları...........................................43

1. Genel Olarak ..........................................................................43

2. Teminat Fonksiyonu .......................................................... 44

3. Tedavül Fonksiyonu............................................................ 46

E. Taşınmaz Rehnine Hakim Olan İlkeler..................................47

1. Kamuya Açıklık İlkesi..........................................................47

2. Sabit Dereceler Sistemi....................................................... 48

3. Belirlilik İlkesi .......................................................................52

a. Alacakta Belirlilik.........................................................52

(1) Hukuki Sebep Bakımından................................52

(2) Meblağ Bakımından ............................................57xvii

i. Türk parası üzerinden rehin tesisi

kuralı................................................................57

ii. Yabancı para üzerinden rehin tesisi..........59

b. Taşınmaz Bakımından Belirlilik.............................. 63

§3. Rehinli Alacaklının Rehinli Malı Edinme Yasağı(Lex

Commissoria Yasağı) ve Alacaklıya, Rehin Verilen Malı

Özel Yollardan Paraya Çevirme Yetkisinin Tanınması .......................67

I. Rehinli Alacaklının Rehinli Malı Edinme Yasağı(Lex

Commissoria Yasağı) ..........................................................................67

A. Genel Olarak ..................................................................................67

B. Lex Commissoria Yasağının Tarihçesi ................................... 68

C. Lex Commisoria Yasağının Modern Avrupa

Hukuklarındaki Yeri ....................................................................70

D. İşlevi .................................................................................................73

E. Lex Commissoria Yasağının Rehin Sözleşmesine

Etkisi .............................................................................................. 77

F. Taşınmazın Teminat Amaçlı İnançlı İşlemle

Temliki ...........................................................................................79

G. Teminat Amaçlı Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi

ve Vefaen Satım..............................................................................85

II. Alacaklıya, Rehin Verilen Malı Özel Yollardan Paraya

Çevirme Yetkisinin Tanınması......................................................... 87

A. Genel Olarak ................................................................................. 87

B. Mukayeseli Hukukta ................................................................... 88

C. İsviçre Hukukunda...................................................................... 90

D. Türk Hukukunda ..........................................................................93

III. Alacaklının Rehinli Malı Bizzat Satın Alması .............................. 99xviii

İkinci Bölüm

İCRA VE İFLAS KANUNU’NDA

DÜZENLENMİŞ BİR CÜZİ TAKİP TÜRÜ

OLARAK İPOTEĞİN PARAYA ÇEVRİLMESİ

YOLUYLA TAKİP

§ 4. Önce Rehne Müracaat Kuralı ..................................................................101

I. Genel Olarak ........................................................................................101

A. Kuralın Temelleri....................................................................... 103

B. Önce Rehne Müracaat Kuralının Hukuki Niteliği ........... 106

1. Hükmün Maddi Hukuka mı Şekli Hukuka mı

Ait Olduğu Sorunu ............................................................ 106

2. Önce Rehne Müracaat Kuralının Emredici

Niteliği.................................................................................. 109

3. Muhalefetin Niteliği...........................................................114

4. Değerlendirme.....................................................................117

C. Hükmün Amacı ......................................................................... 121

D. Şartları .......................................................................................... 122

E. Şikayeti İleri Sürebilecek Kişiler ............................................ 123

II. Önce Rehne Müracaat Kuralının İstisnaları ...............................124

A. Kanunda Açıkça Belirtilmiş Olan İstisnalar .......................124

1. İİK m.45’de Yer Alan İstisnalar......................................124

a. Rehinli Malın Satış Bedelinin Alacağı

Karşılamaması ve Rehin Açığı Belgesi .................124

b. Konut Finansmanından Kaynaklanan

Rehinle Temin Edilmiş Alacaklar......................... 133

c. Alacağın Bir Kambiyo Senedine Bağlı

Olması .......................................................................... 134

d. İpotekle Temin Edilmiş Faiz ve Senelik

Taksit Alacakları ........................................................ 136

2. Borçlunun Yalnızca Rehin Hakkına İtiraz

Etmesi ................................................................................... 139xix

3. Gemi Alacaklıları İçin TTK m.1242 ile

Getirilmiş Olan İstisna..................................................... 140

4. Kefile Karşı Yapılan Takip............................................... 140

B. Diğer İstisnalar........................................................................... 144

1. Kiralayanın Hapis Hakkı Bakımından

Getirilen İstisna.................................................................. 144

2. Alacaklının Rehin Hakkından Feragati....................... 144

3. Borçlunun Önceden Feragati .......................................... 147

4. Alacaklı ve Borçlunun Anlaşması .................................. 147

5. Alacaklının Özel Yollardan Paraya Çevirme

Hakkına İlişkin Anlaşma................................................. 148

6. Rehnin İkinci Derecede Sorumluluğunun

Kararlaştırılması ................................................................ 148

7. Aynı Rehinli Malın Birden Fazla Borcu Temin

Etmesi ................................................................................... 148

8. Alacaklının Dava Açması................................................. 149

§5. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Usulü .............................. 151

I. Genel Olarak ....................................................................................... 151

II. Alacak ile İpotek Arasındaki İlişki................................................. 152

A. İpoteğin Alacağa Bağlı (Feri) Niteliği ve Etkileri .............. 152

B. Anapara ve Üst Sınır İpotek Ayrımının Takibin

Türü ve İpoteğin Sağladığı Teminatın Kapsamına

Etkileri ......................................................................................... 155

1. Genel Olarak ....................................................................... 155

2. Anapara İpoteğinde Teminatın Kapsamı..................... 158

a. Anapara ........................................................................ 159

b. Takip Giderleri ........................................................... 159

c. Temerrüt Faizi .............................................................161

d. Sözleşme Faizi ............................................................ 162

e. Taşınmazın Korunması İçin Yapılan Zorunlu

Masraflar ve Sigorta Tazminatı.............................. 163xx

f. Diğer Yan Alacaklar................................................... 164

3. Üst Sınır İpoteğinde Teminatın Kapsamı.................... 164

III. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibin Tarafları ............. 169

IV. Takip Talebi..........................................................................................175

A. Takip Talebinin İçeriği..............................................................175

1. Genel Olarak ........................................................................175

2. Alacaklı ve Borçlunun Kimlik ve Adres

Bilgileri..................................................................................175

a. Alacaklının Kimlik ve Adresi ..................................175

b. Borçlunun Kimlik ve Adresi ....................................176

3. Alacağın Tutarı, İstenen Faiz Miktarı ve

İşlemeye Başladığı Gün.....................................................181

a. Genel Olarak ...............................................................181

b. Yabancı Para Üzerinden Takip Yapılabilmesi

Esası ...............................................................................181

c. Alacağın Belirli Olması Esası.................................. 187

4. İpotekli Taşınmaz.............................................................. 188

5. Takip Yolu............................................................................ 189

6. Takibin Kiralara da Teşmil Edildiğinin

Bildirilmesi.......................................................................... 189

B. Takip Talebine Eklenecek Belgeler........................................ 190

1. İpotek Akit Tablosunun Resmi Örneği ........................ 190

2. Cari Hesap veya Kredi Sözleşmesi ve Bunlara

İlişkin Belgeler ................................................................... 192

C. Takip Talebi Üzerine Yapılacak İşlemler.............................. 192

1. Kiracılara Haber Verilmesi.............................................. 192

2. Tapu İdaresine Haber Verilmesi..................................... 196

3. Satış Hazırlıklarına Başlanması ..................................... 198

4. Taşınmazın İdare ve İşletilmesi...................................... 199

§6. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip ............................ 201

I. Genel Olarak ....................................................................................... 201xxi

II. Yetki.......................................................................................................202

III. Ödeme Emri........................................................................................206

A. Genel Olarak ...............................................................................206

B. Ödeme Emrinin Gönderilmesi................................................211

C. Ödeme Emri Gönderilmesinin Sonuçları............................ 215

IV. Ödeme Emrine İtiraz.........................................................................217

A. Genel Olarak ................................................................................217

B. İtiraz sebepleri............................................................................. 218

V. Ödeme Emrine İtirazın Giderilmesi .............................................225

A. Genel Olarak ...............................................................................225

B. İtirazın İptali Davası.................................................................. 227

C. İtirazın İcra Mahkemesinde Kaldırılması............................ 229

1. Genel Olarak ....................................................................... 229

2. İtirazın Geçici Kaldırılması.............................................236

3. İtirazın Kesin Kaldırılması..............................................236

D. İİK m.68/b Hükmü Uyarınca İtirazın Kesin

Kaldırılması................................................................................. 237

1. Genel Olarak ....................................................................... 237

2. İİK m.68/b’nin Temelleri ..............................................238

3. İİK m.68/b’nin Uygulama Alanı ...................................243

a. Hesap Özeti.................................................................243

b. Hesap Özetine İtiraz.................................................246

c. Hesap Özetine İtiraz Edilmemesi..........................249

d. Kredi Sözleşmesi ve Diğer Belgeler.......................249

e. Hesap Özetinin Gerçeğe Aykırı Olduğu

İddiası ..........................................................................254

4. İİK m.150/a, 68/b ve 150/ı Arasındaki İlişki .............256

5. İtirazın Kaldırılması Kararı.............................................258

VI. İcra İnkar Tazminatı ......................................................................... 259

VII.Menfi Tespit ve İstirdat Davaları....................................................260xxii

§7. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip...............................265

I. Genel Olarak .......................................................................................265

II. İlamlı Takipte Yetki...........................................................................266

III. İİK m.150/h Uyarınca Yapılan İlamlı Takip ..............................269

A. Alacağın ve İpotek Hakkının İlam ya da İlam

Niteliğindeki Belgede Tespit Edilmiş Olması.....................269

B. İlamlı Takip Hükümlerinin Uygulanması........................... 271

IV. Kayıtsız Şartsız Bir Para Borcu İkrarını İçeren İpotek

Akit Tablosuna Dayanılarak Yapılan İlamlı Takip .................... 272

A. Genel Olarak ............................................................................... 272

B. İcra Emri....................................................................................... 274

C. İcranın Geri Bırakılması .......................................................... 275

D. Menfi Tespit ve İstirdat Davaları............................................ 279

Üçüncü Bölüm

İPOTEĞİN İCRA VE İFLAS KANUNU’NUN

150/I MADDESİ UYARINCA PARAYA

ÇEVRİLMESİ

§8. İİK m.150/ı Hükmünün Temelleri ve Kapsamı.................................. 281

I. Genel Olarak ....................................................................................... 281

II. Hükmün Temelleri ...........................................................................283

A. 3182 Sayılı Bankalar Kanunu..................................................283

B. İcra ve İflas Kanunu’nda Değişiklik Yapan 3494

Sayılı Kanun................................................................................287

III. Hükmün Objektif ve Sübjektif Uygulama Kapsamı..................289

A. Genel Olarak ...............................................................................289

B. Hükmün Objektif Uygulanma Alanı (Hükmün

Uygulanabileceği Hukuki İlişkiler)....................................... 290

1. Genel Olarak .......................................................................290xxiii

2. Cari Hesap Şeklinde İşleyen Krediler...........................290

3. Kısa, Orta ve Uzun Vadeli Nakdi ve

Gayrinakdi Krediler.......................................................... 293

C. Hükmün Sübjektif Uygulanma Alanı .................................. 294

1. Aktif Taraf ........................................................................... 294

2. Pasif Taraf............................................................................299

IV. İİK m.150/ı Hükmü Uyarınca İlamlı Takip

Yapılabilmesinin Şartları .................................................................300

A. Genel Olarak ...............................................................................300

B. Borçlu Cari Hesap veya Nakdi ya da Gayrinakdi

Kredi İlişkisinden Kaynaklanan Muaccel Alacak..............300

C. Takibe Konu Alacağın Teminatı Olarak Üst Sınır

İpoteğinin Varlığı ......................................................................309

D. Hesap Özeti, Tazmin Talebi ya da İhtarın Krediyi

Kullanan Tarafa Gönderilmesi ................................................310

1. Hesap Özeti, Tazmin Talebi ya da İhtarın

Noter Aracılığıyla Gönderilmesi.....................................310

2. Belgenin Krediyi Kullanan Tarafa Tebliği................... 313

3. Hesap Özeti, Tazmin Talebi veya Ödeme

İhtarına İtiraz ..................................................................... 315

§9. İİK m.150/ı Uyarınca İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla

Takip ............................................................................................................. 323

I. Yetki....................................................................................................... 323

II. Takip Talebi......................................................................................... 323

III. İcra Emri...............................................................................................326

IV. İcranın Geri Bırakılması................................................................... 331

V. Şikayet................................................................................................... 331

A. Genel Olarak ............................................................................... 331

B. İİK m.150/ı Anlamında Şikayet ............................................. 333

1. Genel Olarak ....................................................................... 333

2. Şikayetin Konusu ..............................................................334xxiv

3. Şikayet Yargılaması............................................................ 339

a. Genel Olarak............................................................... 339

b. Şikayetin Takibe Etkisi.............................................343

c. İcra Mahkemesinde İİK 68/b Çerçevesinde

Yapılacak İnceleme ....................................................344

4. Borçlunun Şikayeti Hakkında Verilen İcra

Mahkemesi Kararlarının Temyizi..................................348

VI. İİK m.150/ı Çerçevesinde Üçüncü Kişilerin Durumu ............. 350

A. İpotekli Taşınmaz Maliki Üçüncü Kişinin

Durumu........................................................................................ 350

B. Kefilin Durumu.......................................................................... 352

SONUÇ................................................................................................................ 355