Dolandırıcılık Ve Birlikte İşlenen Sahtecilik Suçları

Murat SEMİZ ( BAM Üyesi )

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 

7

TEŞEKKÜR 

8

İÇİNDEKİLER 

9

BİRİNCİ BÖLÜM

DOLANDIRICILIK VE BİRLİKTE İŞLENEN SAHTECİLİK SUÇLARI

1. GENEL OLARAK 

18

1. SUÇUN YASAL UNSURLARI 

18

1. HİLELİ DAVRANIŞLARLA BİR KİMSENİN ALDATILMASI (Hareket Unsuru) 

19

1. Hilenin Aldatmaya Elverişli Olması (Güçlendirilmiş Basit Yalan) 

20

1. Dolandırıcılık Suçunda Hile Unsuru Olarak Sahte Belgenin

Kullanılması 

40

aaa. Sahtecilik Suçları ve Yasal Unsurları 

40

aab. Hile Unsuru Olarak Kullanılan Sahte Belgenin Aldatma

Kabiliyeti ve Dolandırıcılık Suçuna Etkileri 

58

1. Malın Olduğundan Fazla Abartılması 

76

1. Hilenin Bilinmesi 

77

1. Mağdurun Talebinin Ahlaka ve Kanuna Aykırı Olması 

79

1. Suçun İhmali Davranışla İşlenmesi (Susma/Gizleme) 

81

1. Failin Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 

82

1. Hizmetten Karşılıksız Faydalanılması (Taksi–Konaklama–Yeme İçme) 

85

1. Hileli Hareketlerin Belirli Bir Kimseye Yöneltilmiş Olması 

89

1. İcra Hareketlerinin Başlaması–Suçun Oluşması 

89

1. Bünyesinde Hile Barındırmakla Beraber Dolandırıcılık Suçunu

Oluşturmayan Eylemler 

105

1. Hilenin Etkisiyle–Sonucunda Haksız Menfaatin Elde–Temin Edilmesi–

İlliyet Bağı (Önceden Doğan Borç) 

117

1. Hileli Hareketlere İnanma–Aldanma 

127

2. YARAR SAĞLAMA (Sonuç) 

129

1. Yarar Kavramı (Suçun Konusu) 

129

1. Yararın Hileye İstinaden Temin Edilmiş Olması 

136

1. Yararın/Zararın Haksız Olması 

140

1. Yararın Elde Edilmesi–Suçun Tamamlanması 

141

1. Elde Edilen Yarar ile Uğranılan Zarar Arasında İlliyet Bağının

Bulunması 

141

1. Yararın Elde Edilmesi 

146

1. Suçun Oluşması ve Tamamlanması (Hırsızlık ve Yağma Suçuna

Dönüşme) 

151

1. Birden Fazla Kez Yarar Elde Etme (Zincirleme Suç–TCK m.43/1) 

168

1. Elde Edilen Yararın İadesi/Tazmini–Etkin Pişmanlık 

179

1. Yarar Miktarının Cezaya Yansımaları–Adli Para Cezasının Hesaplanması 

180

3. YARAR SAĞLAYAN KİMSE (FAİL) 

185

1. Fail 

185

1. Kast (Manevi Unsur) 

192

1. Hukuka Aykırılık Unsuru 

194

4. ALDATILAN KİMSE (SUÇUN MAĞDURU) 

194

1. Gerçek Kişi Malik–Zilyet–Zilyet Yardımcısı Mağdur 

195

1. Suçtan Zarar Gören – Tüzel Kişiler 

200

1. Hilenin Belli Kişi ya da Kişilere Yöneltilmesi–Muhatabiyet 

201

1. Gerçek Kişiye Yöneltilmeyen Hile 

202

1. Mağdurun Algılama Yeteneği 

209

1. Hilenin Birden Fazla Mağdura Yöneltilmesi (Gerçek İçtima ve TCK

m.43/2) 

212

1. Suçun Mağdurunun Belirli Yakınlıkta Akrabalar Olması 

218

1. Mağdur ve Suçtan Zarar Görenin Doğru Belirlenmesi ve Sonuçları 

218

1. BASİT DOLANDIRICILIK 

220

1. EVLENME VAADİYLE DOLANDIRICILIK 

224

2. ARAÇ ALMA–SATMA BAHANESİYLE DOLANDIRICILIK 

226

1. Araç Satın Alma Bahanesi ile Dolandırıcılık 

226

1. Araç Satma Bahanesiyle Dolandırıcılık 

228

1. Kiralama ve Deneme Sürüşü Bahanesiyle Dolandırıcılık 

231

3. ARACIN KİLOMETRESİNİN DÜŞÜRÜLMESİ SURETİYLE DOLANDIRICILIK 

234

4. HASARLI–AĞIR HASARLI–CHANGE ARACIN SATILMASI SURETİYLE

DOLANDIRICILIK 

244

1. Hasarlı Aracın Satılması 

244

1. Ağır Hasarlı/Pert Kayıtlı Aracın Satılması 

245

1. Change Aracın Satılması 

252

5. SAHTE ALTIN, TARİHİ ESER ve DEĞERİ DÜŞÜK PARA BİRİMİ SATMAK

SURETİYLE DOLANDIRICILIK 

257

6. İŞ BULMA VAADİYLE DOLANDIRICILIK 

260

7. BONO ve ÇEK VERMEK SURETİYLE DOLANDIRICILIK 

262

8. KARTOPU SÖZLEŞMELERİ 

266

9. PARA ÜSTÜ BAHANESİYLE DOLANDIRICILIK 

268

10. DİLENCİLİK 

272

11. TAŞINMAZ DEVRİ BAHANESİYLE DOLANDIRICILIK 

273

12. ŞİRKET SAHİBİNİN/YÖNETİCİLERİNİN/ÇALIŞANLARININ DOLANDIRICILIK

EYLEMLERİ 

275

1. Şirketin Devrinden Sonra Şirket Aleyhine İcra Takibi Yapılması Suretiyle

Dolandırıcılık 

275

1. Şirket Ortağının ve Müdürünün Dolandırıcılık Eylemleri 

277

1. Tacir veya Şirket Yöneticisi ya da Şirket Adına Hareket Eden Kimselerin

Dolandırıcılık Eylemleri 

281

1. SUÇUN NİTELİKLİ HALLLERİ 

285

1. DİNİ İNAÇ VE DUYGULARIN İSTİSMAR EDİLMESİ SURETİYLE DOLANDIRICILIK

(TCK m. 158/1–a) 

288

2. KİŞİNİN İÇİNDE BULUNDUĞU TEHLİKELİ DURUM VEYA ZOR ŞARTLARDAN

YARARLANMAK SURETİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–b) 

304

3. KİŞİNİN ALGILAMA YETENEĞİNİN ZAYIFLIĞINDAN YARARLANMAK

SURETİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–c) 

313

4. KAMU KURUM ve KURULUŞLARININ, KAMU MESLEK KURULUŞLARININ,

SİYASİ PARTİ, VAKIF veya DERNEK TÜZEL KİŞİLİKLERİNİN ARAÇ OLARAK

KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–d) 

331

1. Genel Olarak 

331

1. Araç Olarak Kullanılan Kurum ve Kuruluşlar 

332

1. Kamu Kurum ve Kuruluşları 

332

1. Kamu Meslek Kuruluşları 

334

1. Siyasi Partiler 

335

1. Vakıf ve Dernekler 

335

1. Maddi Varlıklarının Suçta Kullanılması 

335

1. Maddi Varlıkların Hile Unsuru Olarak Kullanılması 

339

Kabiliyetlerinin Dolandırıcılık Suçuna Etkileri 

341

1. Belge Vasfında Olmayan Maddi Varlıklar (Evrak ve Yazılar) 

349

1. Mağdurun İradesini Etkileme ve Suçun İşlenmesinin Kolaylaştırma 

350

1. Maddi Varlıkların Kullanılması 

353

1. Maddi Varlıklar 

355

1. Uygulamada En Çok Karşılaşılan Haller 

357

1. Kimlik veya Sürücü Belgesinin Araç Olarak Kullanılması 

357

1. Trafik Tescil Belgesinin Araç Olarak Kullanılması 

378

1. İcra Müdürlüğünün Araç Olarak Kullanılması 

381

hca. Sahte Bono, Sözleşme veya Borç Doğurucu Belgenin İcra

Takibin Konulması 

382

hcb. Hukuka Aykırı Ele Geçirilen Kâğıdın Veriliş Amacı Dışında

Doldurularak İcra Takibine Konulması (Açığa Atılan İmzanın

Kötüye Kullanılması (m.209/2) ve Bedelsiz Senedin

Kullanılması (m.156)) 

393

hcc. Şirketin Devrinden Sonra Şirketi Borçlandırıcı Belgelerin İcra

Takibine Konulması 

403

1. Tapu Müdürlüğünün Araç Olarak Kullanılması 

405

1. Diğer Haller 

413

ı. Genel Hükümler 

418

5. KAMU KURUM VE KURULUŞLARI ZARARINA DOLANDIRICILIK

(TCK m.158/1–e) 

421

1. Tarımsal Destekten, Gelirden veya Primden Haksız Yararlanma 

435

1. Fiilen Çalışılmadığı Halde Sigortalı Bildirimi Yaparak Menfaat Temin

Etme 

444

1. Sahte Reçete ile Yarar Sağlama 

448

1. Başkasına Ait veya Sahte Kimlikle ya da Kartla Sağlık Hizmetinden

Yararlanma 

462

1. Haksız Nakil Harcırahı ve Görev Yolluğu Alma 

470

1. Eğitim Verilmediği Halde Ücretini Alma–(Rehabilitasyon Merkezleri) 

474

1. Haksız Aylık/Ücret/Gelir/Maaş Alma 

479

1. Vergi İstisnasından, İndiriminden ve Kurum Ödemesinden Haksız

Yararlanma 

488

6. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN, BANKA VEYA KREDİ KURUMLARININ ARAÇ

OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–f) 

493

1. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık 

495

1. Genel Olarak 

498

1. Uygulanma Koşulları 

502

aba. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanıldığının Ortaya

Konulması 

502

abb. Bilişim Sistemlerinin Aldatıcı ve Kolaylaştırıcı Etkisi 

503

abba. Dolaylı Aktarım 

504

abbb. Yüz Yüze Gelme 

505

abbc. Bilişim Sisteminin Kolaylaştırıcı Etkisinden

Faydalanma Kastı 

509

abbca. Failin Kastı 

509

abbcb. Mağdurun Kullandığı Bilişim Sistemi

(İlan/Hesap vb.) 

511

1. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılma Şekilleri 

511

aca. İnternet İlanı Üzerinden Gerçekleştirilen Eylemler 

511

acaa. Suçta Kullanılan Hatlara (GSM) Dair Araştırma 

512

acab. İnternet İlanına/Sitesine/Hesabına Dair Araştırma 

517

acac. Banka Hesabına Dair Araştırma 

519

acad. Kargoya/Teslimata Dair Araştırma 

525

acae. Suç Kastı 

526

acb. Aradaki Adam (MAN İN THE MİDDLE) Yöntemiyle

Gerçekleştirilen Eylemler 

528

acc. Phishing/Oltalama/Yemleme Suretiyle Gerçekleştirilen

Eylemler 

534

acd. Sahte ya da Hacklenmiş Hesap Üzerinden Gönderilen Mail

ya da Mesajlar Yoluyla Gerçekleştirilen Eylemler 

552

ace. Kripto Paralar ve Takibi 

554

1. Ortak Hükümler 

556

ada. Teşebbüs 

557

adb. İçtima 

560

adc. TCK m. 244/4 ve 142/2–e İlişkisi 

563

add. Zincirleme Suç (TCK m.43/1–2) 

567

1. Banka veya Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle

Dolandırıcılık 

580

1. Genel Olarak 

580

1. Banka Dekontunun Araç Olarak Kullanılması 

593

1. Çekin Araç Olarak Kullanılması 

600

bca. Çekin Özellikleri 

600

bcb. Çekin Asli/Zorunlu Unsurları ve Sahtecilik 

601

bcc. Aldatma Yeteneği ve Tespiti 

605

bcd. Piyasaya Sürülmeyen Sahte Çekler 

605

bce. Çekin Düzenlenmesi, Keşideci, Lehtar, Ciranta Kavramları 

606

bcf. Gerçek Çekin Suçta Kullanılması 

613

bcg. Çekteki Sahtecilik Şekilleri 

615

bch. Çek Karşılığında Malın/Menfaatin Teslim Edilmesi–Önceden

Doğan Borç 

622

bci. Dolandırıcılık ve Sahtecilik Suçlarının Zarar Göreni–Katılma

Hakkı 

630

bcj. Delil Elde Etme ve Sübut 

634

bck. Suç Kastı Bağlamında Ödemeden Men ve İmzaya İtiraz 

650

bcl. Çekin Kredi Teminatı Olarak Bankaya Verilmesi 

664

bcm. Karşılıksız Çekin İcra Takibine Konulması 

667

bcn. İcra Hareketlerinin Başlaması–Hazırlık Hareketi–Teşebbüs 

668

bco. Zincirleme Suç–İçtima 

671

bcö. İştirak 

680

7. BASIN VE YAYIN ARAÇLARININ SAĞLADIĞI KOLAYLIKTAN YARARLANMAK

SURETİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–g) 

682

8. TACİR VEYA ŞİRKET YÖNETİCİSİ OLAN YA DA ŞİRKET ADINA HAREKET EDEN

KİŞİLERİN TİCARİ FAALİYETLERİ SIRASINDA; KOOPERATİF YÖNETİCELERİNİN

KOOPERATİFİN FAALİYETİ KAPSAMINDA DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–h) 

685

1. Suçun Yasal Unsurları 

685

1. Fatura Ödeme Merkezleri 

712

1. Şirket Yetkilisi ve Çalışanının Dolandırıcılık ve Güveni Kötüye Kullanma

Eylemleri 

713

9. SERBEST MESLEK SAHİBİ KİŞİLER TARAFINDAN MESLEKLERİNDEN DOLAYI

KENDİLERİNE DUYGULAN GÜVENİN KÖTÜYE KULLANILMASI SURETİYLE

DOLANDIRCILIK (TCK m. 158/1–i) 

720

10. BANKA VEYA DİĞER KREDİ KURUMLARINCA TAHSİS EDİLMEMESİ GEREKEN

BİR KREDİNİN AÇILMASINI SAĞLAMAK AMACIYLA DOLANDIRICILIK

(TCK m. 158/1–j) 

728

1. Genel Olarak 

728

1. Banka ve Kredi Kurumları (Suçun Mağduru) 

728

1. Kredi (Suçun Konusu) 

731

1. Banka veya Kredi Kurumuna Hilenin Yönetilmesi 

733

1. Hile Olmadan da Kredinin Tahsis Edilecek Olması 

737

1. Hilenin Denetim Olanağını Ortadan Kaldıracak Nitelikte Olması 

739

1. Kredinin Tahsisinden Sonra Hileye Başvurulması 

746

1. Kredinin Tahsis Edilmesi (Menfaatin Temin Edilmesi–Zarar Koşulu) 

748

1. Birlikte İşlenen Sahtecilik Suçları 

751

1. Teşebbüs 

758

1. İçtima ve Zincirleme Suç 

759

11. SİGORTA BEDELİNİ ALMAK AMACIYLA DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–k) 

771

12. KİŞİNİN KENDİSİNİ KAMU GÖREVLİSİ VEYA BANKA, SİGORTA YA DA KREDİ

KURUMLARININ ÇALIŞANI OLARAK TANITMASI VEYA BU KURUM VE

KURULUŞLARLA İLİŞKİLİ OLDUĞUNU SÖYLEMESİ SURETİYLE

DOLANDIRICILIK (TCK m. 158/1–L) 

784

1. Kamu Görevlisi, Bankacı, Sigortacı veya Kredi Kurumu Çalışanı Olarak

Tanıtma 

785

1. Kamu Kurum ve Kuruluşları, Banka, Sigorta Şirketi ve Kredi

Kurumlarıyla İlişkili Olduğunu Söyleme 

791

1. 3D Secure Şifrenin Temini Suretiyle Menfaat Temin Etme 

795

1. İçtima ve Zincirleme Suç 

805

13. KAMU GÖREVLİLERİYLE İLİŞKİSİNİN OLDUĞUNDAN, ONLAR NEZDİNDE

HATIRI SAYILDIĞINDAN BAHİSLE ve BELLİ BİR İŞİN GÖRDÜRÜLECEĞİ

VAADİYLE DOLANDIRICILIK (TCK m.158/2) 

808

14. SUÇUN ÜÇ VEYA DAHA FAZLA KİŞİ TARAFINDAN BİRLİKTE VEYA ÖRGÜT

FAALİYETİ KAPSAMINDA İŞLENMESİ (m.158/3) 

810

1. Suçun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından İşlenmesi (m.158/3) 

811

1. Suçun Örgüt Faaliyeti Kapsamında İşlenmesi 

817

15. DOLANDIRICILIĞIN BİR HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANAN ALACAĞI TAHSİL

AMACIYLA İŞLENMESİ (TCK m.159) 

818

1. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 

823

1. TEŞEBBÜS 

823

2. İÇTİMA 

838

1. Birden Fazla Nitelikli Halin Birlikte Gerçekleşmesi 

839

1. Hırsızlık veya Yağma Suçuna Dönüşmesi 

839

1. Birlikte İşlenen Şantaj, Hakaret, Tehdit, Özel Hayatın Gizliliği ve Kişisel

Verilerin Ele Geçirilmesi Suçları 

847

36. Banka/Kredi Kartının Kötüye Kullanılması ve 5464 Sayılı Yasanın 36.

Konumu 

850

3. ZİNCİRLEME SUÇ 

861

1. Dolandırıcılık Suçunda Zincirleme Suç Hükümleri 

861

1. Belgede Sahtecilik Suçunda Zincirleme Suç Hükümleri 

883

1. CEZA 

889

1. ETKİN PİŞMANLIK 

893

1. Genel Olarak 

894

2. Uygulanma Şekli 

894

3. Uygulanma Koşulları 

896

1. Suçun Tamamlanmış Olması 

896

1. Failin Bizzat Pişmanlık Göstermesi 

900

1. Genel Olarak 

900

1. Gönüllü Vazgeçmeden Ayrımı 

900

1. Pişmanlığın İradi Olması 

901

1. Pişmanlığın Ortaya Konuluş Şekilleri 

902

1. İade veya Tazminin Fail ile Bağlantısı 

905

1. İade veya Tazminin/Ödeminin Konusu ve Kapsamı 

905

1. İadenin Kapsamının Belirlenmesi 

905

1. Giderilebilecek Bir Zararın Bulunmaması 

907

1. İade Edilen Eşyanın İşlevini Yitirmiş Olması 

907

1. Zincirleme Suçlarda İade veya Tazminin Kapsamı 

908

4. Uygulanması 

909

1. KOVUŞTURMA USULÜ ve GÖREVLİ MAHKEME 

919

İKİNCİ BÖLÜM

BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA (M.156) 

923

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

AÇIĞA İMZANIN KÖTÜYE KULLANILMASI (HUKUKA AYKIRI ELE GEÇİRİLEN KAĞIDIN VERİLİŞ

AMACI DIŞINDA DOLDURULARAK İCRA TAKİBİNE KONULMASI) (TCK M. 209/1–2) 

927

DÖRDÜNCÜ

GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

1. GENEL OLARAK 

943

1. SUÇUN YASAL UNSURLARI 

945

1. “BAŞKASINA AİT OLUP DA” (SUÇUN MAĞDURU) 

945

2. “MUHAFAZA ETMEK VEYA BELİRLİ BİR ŞEKİLDE KULLANMAK ÜZERE

ZİLYEDLİĞİ KENDİSİNE DEVREDİLMİŞ”(Devredilme Şekli ve Amacı) 

950

1. Muhafaza Etme 

951

1. Belirli Şekilde Kullanma 

953

1. Zilyetliğin Devredilmesi 

955

1. Zilyetliğin Devrinin ve Malın Tesliminin Kural Olarak Hukuken

Korunan ve Geçerli Bir Sözleşmeye Dayanması 

957

1. Sözleşmeye İstinaden Mülkiyetin Devredilmemiş Olması–Mülkiyeti

Muhafaza Kaydıyla Yapılan Satışlar 

959

1. Zilyetliğin Tam ve Gerçek Anlamda Devredilmiş Olması 

960

cca. Zilyetliğin Devredilmediği Haller 

963

ccb. Zilyetliğin, Hile ve Desise Yoluyla Devrinin Sağlanması 

973

ccc. Zilyetliğin Devrinin– Teslimin Kapsamı ve Suçun Konusu 

980

ccd. Teslim Edilen Eşyaya Dair Zilyetliği Devretme Bilinç ve

İradesinin Bulunması 

982

cce. Muhafaza ya da Belirli Bir Şekilde Kullanma Amacına

Dayanmayan Teslim 

983

3. “MAL ÜZERİNDE” (Suçun Konusu Mal) 

984

4. KENDİSİNİN ya da BAŞKASININ YARARINA (Suç Kastı) 

985

5. “ZİLYETLİĞİN DEVRİ AMACI DIŞINDA TASARRUFTA BULUNMA ve DEVİR

OLGUSUNU İNKÂR ETME” (Hareket Unsuru) 

989

1. Zilyetliğin Devri Amacı Dışında Tasarrufta Bulunma 

989

1. Devir Olgusunu İnkâr Etme 

998

6. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU (HAPİS HAKKI) 

1003

7. İNKÂR EDEN VEYA TASARRUFTA BULUNAN KİŞİ (Suçun Faili) 

1010

1. NİTELİKLİ HALLER 

1019

1. MESLEK ve SANATIN İCRASI KAPSAMINDA TESLİM 

1020

2. TİCARİ AMAÇLA TESLİM 

1025

3. HİZMET İLİŞKİSİNE İSTİNADEN TESLİM 

1030

4. HANGİ NEDENDEN DOĞMUŞ OLURSA OLSUN, BAŞKASININ MALLARINI

İDARE ETMEK YETKİSİNİN GEREĞİ OLARAK TEVDİ VE TESLİM 

1062

5. NİTELİKLİ HALLERE DAİR ORTAK VE GENEL HÜKÜMLER 

1070

1. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 

1077

1. TEŞEBBÜS 

1077

2. İÇTİMA VE ZİNCİRLEME SUÇ 

1078

3. İŞTİRAK 

1089

1. CEZAYA ETKİ EDEN HALLER 

1090

1. ETKİN PİŞMANLIK 

1090

2. ŞAHSİ CEZASIZLIK ve İNDİRİM SEBEPLERİ 

1091

3. HAKSIZ TAHRİK 

1092

1. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ 

1092

1. ŞİKÂYET 

1092

2. UZLAŞMA 

1096

3. SERİ VE BASİT YARGILAMA USULÜ 

1100

1. CEZA 

1102

İ. DAVA ZAMANAŞIMI 

1102

KAYNAKÇA 

1103