^{Avukatlar, Mali Müşavirler ve İK Yöneticileri İçin} İş Davaları Rehberi

Mustafa Baysal

Fuat Birkan

İçindekileri

Önsöz 

7

Altıncı Baskıya Önsöz 

11

Kısaltmalar 

23

1. GİRİŞ 

25

Bölüm 1

İŞ KANUNU

2. ÜCRET ALACAKLARI 

29

2.1. Maaş Alacağı 

29

2.1.1. Maaşın Geç ve Düzensiz Ödenmesi 

30

2.1.2. Maaşın Eksik Ödenmesi ya da Hiç Ödenmemesi 

40

2.1.3. İşçinin Maaşının Bordroda Daha Az Gösterilmesi 

47

2.1.4. İşçinin Maaşının Düşürülmesi 

52

2.1.5. İşçinin Maaşına Zam Yapılmaması 

58

2.1.6. İşçinin Maaşından Kesinti Yapılması 

62

2.1.7. İşçinin Maaşından İcra Kesintisi Yapılması 

64

2.2. Fazla Mesai (Fazla Çalışma) Alacağı 

68

2.2.1. Fazla Mesainin İspatı 

70

2.2.2. Fazla Mesai Hesabının Haftalık Yapılması Gerektiği 

76

2.2.3. Günlük Çalışma Süresinin 11 Saati Aşması Nedeniyle Fazla Mesai 

77

2.2.4. Gece Döneminde Yapılan Fazla Mesai 

79

2.2.5. İşçiye Yıllık 270 Saatten Çok Fazla Mesai Yaptırılması 

81

2.2.6. Eğitimde Geçen Sürelerin Fazla Mesaiye Etkisi 

84

2.2.7. Fazla Mesai Dahil İş Sözleşmesinin Geçerliliği 

86

2.2.8. Fazla Mesai Muvafakatnamesi 

89

2.2.9. Fazla Mesai Ücreti Yerine İzin Verilmesi 

92

2.2.10. Fazla Sürelerle Çalışma Kavramı 

96

2.2.11. Denkleştirme Uygulamasının Mevcut Olması 

98

2.2.12. Üst Düzey Yöneticinin Fazla Mesaisi 

102

2.2.13. 24 Saatlik Kesintisiz Çalışmalarda Fazla Mesai 

105

2.2.14. Telafi Çalışması 

108

2.2.15. Ara Dinlenmelerinin Fazla Mesai Süresinden Düşülmesi 

110

2.2.16. İlaç Mümessillerinin Fazla Mesai Hakkı 

111

2.2.17. Süt İzninin Fazla Mesai Ücretine Dönüşmesi 

119

2.2.18. İcap Nöbetinin Çalışma Süresi ve Fazla Mesai Ücreti Bakımından Hesabı 

120

2.3. Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Ücreti 

123

2.3.1. İmzalı Bordrolardaki Ulusal Bayram ve Genel Tatil Çalışmaları 

124

2.3.2. UBGT Çalışması İçin Onay Veren İşçinin Çalışmaması 

126

2.3.3. Genel Tatil Ücreti Yerine İzin 

127

2.3.4. UBGT Ücreti Dahil Ücret Belirlenmesi 

129

2.4. Hafta Tatili Ücreti 

129

2.4.1. Hafta Tatilinin 24 Saatten Az Kullandırılması 

131

2.4.2. İşçinin 24–48 Vardiyasında Çalışması Durumunda Hafta Tatili 

132

2.4.3. İmzalı Maaş Bordrosunda Hafta Tatil Tahakkuku Olması 

133

2.4.4. Hafta Tatilinin Pazar Günü Olması 

135

2.4.5. Hafta Tatilinin Toplu Kullandırılması 

136

2.4.6. Kısmi Süreli Çalışan İşçinin Hafta Tatili 

138

2.4.7. Akdi Tatil Kavramı 

140

2.4.8. Hafta Tatilinde Çalışan İşçiye Ödenmesi Gereken Ücret 

143

2.4.9. Hafta Tatili Ücreti Dahil Maaş Belirlenmesi 

144

2.5. Yıllık İzin Ücreti 

145

2.5.1. Yıllık Ücretli İzinde İspat 

147

2.5.2. Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanmasında Hafta Tatillerinin Dışlanması 

149

2.5.3. Mevsimlik İşlerde Yıllık İzin Ücreti 

151

2.5.4. İşçinin Yıllık İzinde Başka İşte Çalışması 

153

2.5.5. Yıllık İzin Kullandırılmadığı İçin İşçinin İş Sözleşmesini Feshi 

154

2.5.6. İşçinin Yıllık İzin Onayını Beklemeden İşyerinden Ayrılması 

156

2.5.7. İşçinin Çok Uzun Yıllar Boyunca İzin Kullanmamış Olması 

157

2.5.8. Çalışırken Yıllık İzin Yerine Ücret Ödenmesi 

160

2.5.9. Yıllık İzin Ücretinin Hesabı 

161

2.5.10. Kamu İşçisinin Yıllık İzin Belgesinde İmzasının Bulunmaması 

163

2.5.11. Özel Okul Öğretmenlerinin ve İdarecilerinin Yıllık İzin Ücreti Hakkı 

165

2.5.12. İşe İade Davası Sonucu Boşta Geçen Sürenin İzin Ücretine Etkisi 

166

2.5.14. Yıllık İzin Süresinde Bir Yıldan Arta Kalan Süreler 

170

2.5.15. İzne Çıkış Tarihlerinin Belli Olmadığı Yıllık İzin Defterinin Geçerliliği 

172

2.5.16. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçilerin Yıllık İzin Hakkı 

173

2.6. Yeni İş Arama İzni Ücreti 

175

2.6.1. İhbar Süresine Rastlayan Hafta Tatilleri ve UBGT Günleri 

176

2.6.2. İş Arama İzni Verilmesi Gereken Fesih Türleri 

177

2.6.3. İş Arama İzninin Zamanını İşverenin Belirlemesi 

179

2.6.4. İhbar Tazminatı ile İş Arama İzni Ücretinin Aynı Davada İstenmesi 

180

2.6.5. İş Arama İzni Kullanmak İstemeyen İşçi 

181

3. TAZMİNAT ALACAKLARI 

183

3.1. Kıdem Tazminatı 

183

3.1.1. İşçi Çalışırken Kıdem Tazminatı Adı Altında Yapılan Ödemeler 

186

3.1.2. Aralıklı Çalışmada Kıdem Tazminatı Hesabı 

187

3.1.3. Kıdem Tazminatına Esas Sürenin Başlangıcı 

189

3.1.4. Maaş Bordrosunda Yer Alan Kıdem Tazminatı Ödemeleri 

190

3.1.5. İhbar Süresi Kullandırılması Halinde Kıdem Tazminatına Esas Ücret 

192

3.1.6. Kıdem Tazminatı Tavanının Belirleneceği Tarih 

193

3.1.7. Kıdem Tazminatı Tavanının Aşılması 

195

3.1.8. Kıdem Tazminatı Hesabında Raporlu Günler 

197

3.1.9. Ücretsiz İznin Kıdem Tazminatı Hesabında Dikkate Alınmaması 

198

3.1.10. İşe İade Davası Sonrası Boşta Geçen Sürelerin Kıdeme Etkisi 

200

3.1.11. Memuriyette Geçen Süreler İçin Kıdem Tazminatı 

202

3.1.12. Kıdem Tazminatı Hesabında Bir Yıllık Süre Bakımından İhbar Öneli 

203

3.1.13. Grevde ya da Tutuklulukta Geçen Sürenin Kıdem Tazminatına Etkisi 

204

3.1.14. Kıdem Tazminatına Esas Ücretin Niteliği 

205

3.1.15. Kıdem Tazminatından Yapılacak Kesintiler 

207

3.1.16. İşçinin Farklı Yerlerde Sigortalı Gösterilmesi 

208

3.1.17. Kıdem Tazminatının Taksitle Ödenmesi 

210

3.1.18. Özel Sağlık ve Hayat Sigortalarının Kıdem Tazminatı Hesabına Etkisi 

211

3.1.19. Kıdem Tazminatına Esas Ücretin Tespitinde AGİ 

213

3.1.20. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçinin Kıdem Tazminatı 

214

3.1.21. Kıdem Tazminatının Haczedilmesi 

216

3.1.22. Askerlik Süresinin Kıdem Tazminatı Hesabına Dahil Edilmesi 

217

3.1.23. 15 Yıl ve 3600 Gün Nedeniyle Ayrılan İşçinin Tekrar Çalışması 

219

3.1.24. Evlilik Hazırlıkları Sırasında Ayrılan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı 

222

3.1.25. Aile Hekimi Yanında Çalışan İşçinin Kıdem Tazminatı 

223

3.1.26. İşyerinin Devri Durumunda Kıdem Tazminatından Sorumluluk 

226

3.2. İhbar Tazminatı 

228

3.2.1. İş Sözleşmesini Fesheden İşçinin İhbar Tazminatı Hakkı 

230

3.2.2. Askerlik ya da Emeklilik Nedeniyle Ayrılan İşçinin İhbar Tazminatı 

231

3.2.3. Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Kadın İşçinin İhbar Öneli 

232

3.2.4. İhbar Tazminatına Esas Ücretin Belirlenmesi 

233

3.2.5. Aralıklı / Fasılalı Çalışmada İhbar Tazminatı 

235

3.2.6. İşe İade Sonrası Boşta Geçen Sürelerin İhbar Süresine Etkisi 

237

3.2.7. İhbar Süresinin Karşılıklı Olarak Artırılması 

238

3.2.8. İhbar Süresinin Üst Sınırı 

239

3.2.9. İşçiye Bildirim Süresi İçinde Yeni İş Arama İzni Kullandırılmaması 

242

3.2.10. İhbar Süresinin Eksik Kullandırılması 

243

3.2.11. Emeklilik Nedeniyle Fesihte İhbar Süresi Yükümlülüğü 

245

3.2.12. İşçinin İhbar Süresi İçindeyken Emekliliğe Başvurması 

246

3.2.13. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçinin İhbar Süresi 

248

3.2.14. İhbar Tazminatından Yapılan Kesintiler 

249

3.2.15. İhbar Süresinde İşçiye Yıllık İzin Kullandırılması 

250

3.2.16. İşe İade Edilen İşçinin İşe Başlatılmaması ve İhbar Tazminatı 

252

3.2.17. İşçinin İhbar Süresindeyken İşten Çıkarılması 

253

3.2.18. Özel Okul Öğretmenlerinin İhbar Tazminatı Hakkı 

255

3.3. Askerlik Tazminatı 

258

3.3.1. Askere Gidecek İşçinin Ayrılabileceği En Erken Tarihin Belirlenmesi 

259

3.3.2. Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçinin Başka İşyerinde Çalışması 

260

3.3.3. Askerden Sonra İşe Alınmayan İşçinin Dava Açma Hakkı 

262

3.4. Eşit Davranma Borcuna Aykırılık (Ayrımcılık) Tazminatı 

263

3.4.1. Muvazaa Tespitinin Tek Başına Eşit Davranma İlkesine Etkisi 

266

3.4.2. İş Sözleşmesi Sona Erdikten Sonra Eşit Davranma Yükümlülüğü 

267

3.4.3. Eşit Davranma İlkesine Aykırılık ve Mobbingin Karıştırılması 

268

3.4.4. İşçiye Zam Yapılmamasının Eşit Davranma İlkesine Etkisi 

270

3.4.5. İşçiye İkramiye Ödenmemesinin Ayrımcılık Tazminatına Etkisi 

272

3.4.6. İşçinin Ücretinin, Emsali İşçinin Ücretinden Az Olması 

274

3.4.7. İşçinin Hem İşe İade Hem Ayrımcılık Tazminatı Talep Etmesi 

275

3.5. Kötü Niyet Tazminatı 

276

3.5.1. Kötü Niyet Tazminatına Esas İhbar Süresinin Hesabı 

279

3.5.2. Kötü Niyet Tazminatı ile Sendikal Tazminatın Birlikte İstenmesi 

280

3.5.3. İşe İade Talep Edebilecek İşçinin Kötü Niyet Tazminatı Talep Etmesi 

281

3.5.4. Kötü Niyet Tazminatına Esas Ücretin Hesaplanması 

282

3.6. Sendikal Tazminat 

283

3.6.1. Sendikal Tazminat İçin İşçinin Sahip Olması Gereken Kıdem 

285

3.6.2. İşe İade Başvurusu Yapmayan İşçinin Sendikal Tazminat Talebi 

286

3.6.3. Sendikal Nedenle Feshin Araştırılması 

288

3.6.4. Sendikal Tazminatın Miktarının Belirlenmesi 

289

3.6.5. Otuzdan Az İşçi Çalıştıran İşyerlerinde Sendikal Tazminat 

291

3.7. İş Güvencesi ve İşe İade 

292

3.7.1. İşe İade Başvurusunda Bulunan İşçinin Samimi Olması Gerektiği 

297

3.7.2. İşverenin İşçiye İşe Başlama Davetinde Samimi Olması Gerektiği 

300

3.7.3. İşe İade Başvurusu Yapan İşçiye Başka Şehirde İş Teklif Edilmesi 

302

3.7.4. İşe İade Davası Devam Eden İşçinin Kıdem Tazminatı İstemesi 

304

3.7.5. Dava Sürerken İşverenin İşçiyi İşe Davet Etmesi 

305

3.7.6. Süresi İçinde İşe Başlama Başvurusunda Bulunmayan İşçi 

307

3.7.7. İşe İade Sonrası İşçinin Başka İşte Çalıştırılmak İstenmesi 

308

3.7.8. İşe İade Sürecinde Postada Yaşanan Gecikmeler 

310

3.7.9. İşe Davet Yazısı Alan İşçinin İşe Başlaması Gereken Süre 

312

3.7.10. İşe Başlatmama Tazminatının Hesaplanması 

313

3.7.11. Boşta Geçen Sürelerin Ücretinin Hesaplanması 

315

3.7.12. İşe İade Sonrası Hak Edişlerden Yapılacak Kesintiler 

318

3.7.13. İşçinin Dava Sürerken Çalışması Halinde Boşta Geçen Süredeki Ücret 

320

3.7.14. İşe İade Başvuru Şartlarından 30 İşçinin Hesaplanması 

322

3.7.15. İşyeri Sendika Temsilcisinin İşe İade Başvurusu 

325

3.7.16. İşveren Vekilinin İşe İade Başvurusu Hakkı 

328

3.7.17. Özel Okul Öğretmenlerinin İşe İade Başvurusu Hakkı 

331

3.7.18. İşçinin Raporlu Olduğu Günlerin İş Güvencesi Kıdemine Etkisi 

334

3.7.19. Altı Aylık Sürenin Dolmasına Birkaç Gün Kala İşçinin Çıkarılması 

335

3.7.20. Altı Aylık Sürenin Hesabına İhbar Önelinin Etkisi 

337

4. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER 

339

4.1. 25/10/2017 Tarihinden Önce Zamanaşımı Süreleri 

340

4.1.1. Ücret Alacaklarında Zamanaşımı 

340

4.1.2. Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı 

341

4.1.3. Tazminatlarda Zamanaşımı 

343

4.2. 25/10/2017 ve Sonrası İçin Zamanaşımı Süreleri 

344

4.2.1. Ücret Alacaklarında Zamanaşımı 

345

4.2.2. Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı 

345

4.2.3. Tazminatlarda Zamanaşımı 

346

4.3. Hak Düşürücü Süreler 

347

4.3.1. Haklı Fesihlerde 6 İş Günlük Hak Düşürücü Süre 

348

4.3.2. İşe İade Başvurusunda Hak Düşürücü Süreler 

354

4.3.3. İşe İade Davası Sonrası 10 İş Günlük Süre 

357

4.3.4. Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Süre 

359

5. DAVA ÖNCESİ ZORUNLU ARABULUCU BAŞVURUSU 

365

6. DAVA SÜRECİNİ VE SONUCUNU ETKİLEYEN HUSUSLAR 

371

6.1. İbraname 

371

6.1.1. İbranamenin Geçerlilik Şartları 

372

6.1.2. İbranamenin Bölünebilir Etkisi 

374

6.2. Feragat 

375

6.2.1. İşçinin İrade Bozukluğuna Dayanan Feragati 

377

6.2.2. Feragat İçin Davacı Vekilinin Yetkisinin Olması Gerektiği 

379

6.2.3. Doğmamış Haktan Feragat 

381

6.3. Hakkaniyet İndirimi 

382

6.3.1. Hakkaniyet İndiriminin Çok Yüksek Uygulanması 

383

6.3.2. Hakkaniyet İndiriminin Çok Düşük Uygulanması 

385

6.3.3. Yazılı Delile Dayanan Alacaktan Hakkaniyet İndirimi Yapılamaması 

386

6.4. İkale Sözleşmesi 

388

7. FESİH NEDENLERİNE DAİR AÇIKLAMALI YARGITAY KARARLARI 

395

7.1. Haklı Nedenle Derhal Fesih 

396

7.1.1. İşçinin İşe Geç Kalması 

397

7.1.2. İşçinin Maaşına Haciz Gelmesi 

400

7.1.3. İşçinin Başka İşçiye Küfür Etmesi 

402

7.1.4. İşçinin İşyerinde Kavga Etmesi 

405

7.1.5. İşyerinde Dedikodu Yapan İşçi 

409

7.1.6. İşçinin Devamsızlık Yapması 

411

7.1.7. Hırsızlık Yapan İşçinin İş Akdinin Feshi 

415

7.1.8. Mobbing Nedeniyle İşçinin Haklı Feshi 

417

7.1.9. İşçinin Bilgisayarındaki Hareketinin Takip Edilmesi 

421

7.1.10. İşçinin İş Güvenliği Tedbirlerine Uymaması 

423

7.1.11. Servis Güzergâhının Değişmesi Nedeniyle İşçinin Haklı Feshi 

424

7.2. Geçerli Nedene Dayanan Fesih 

429

7.2.1. Performans Düşüklüğünün Geçerli Fesih Sebebi Olması 

431

7.2.2. İşçinin Sık Sık Rapor Alması 

434

7.2.3. İşçinin İşverenin Malına Zarar Vermesi 

437

7.2.4. İşçinin Sosyal Medya Paylaşımları 

439

7.2.5. İşçinin Savunması Alınmadan Geçerli Fesih Yapılması 

440

7.2.6. Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik (Yer ve Görev Değişikliği) 

443

7.2.7. Şüphe Feshi ve FETÖ/PDY Nedeniyle Fesih 

445

7.2.8. İşletmesel Karara Dayanan Geçerli Fesih 

452

7.2.9. Hakkında Sık Sık Tutanak Düzenlenen İşçi 

456

8. DAVA DİLEKÇESİ HAZIRLARKEN DİKKATE ALINMASI GEREKENLER 

459

8.1. Belirsiz Alacak Davası 

459

8.2. Yetkili Mahkemenin Tespiti 

497

8.3. Taleple Bağlılık 

500

8.4. Faiz Başlangıcı ve Oranları 

505

8.5. Davanın Islahı 

518

8.6. Tanıklara İlişkin Hususlar 

522

8.6.1. İşçi ile İlişkisi Bakımından Özel Tanık Türleri 

531

8.6.2. İşçi ile Aynı İşyerinde Çalışmış Tanık Beyanları 

532

8.6.3. İşçi ile Aynı İşyerinde Çalışmayan Tanık Beyanları 

533

8.6.4. İşçi ile Aynı İşyerinde Çalışan ve İşverene Dava Açmış Tanık Beyanı 

534

8.6.5. İşyerinde Halen Çalışan Tanık Beyanı 

535

8.7. Asıl İşveren–Alt İşveren İlişkisi 

535

8.7.1. İşe İade Davasında Husumet 

537

8.7.2. Alt İşverenler Arasında Sorumluluk 

540

8.7.3. Madenlerde Rödövans İlişkisi 

541

8.8. SGK Çıkış Kodu İptali Davasında Husumet 

544

9. İSTİNAF VE TEMYİZ 

547

9.1. İstinaf 

548

9.2. Temyiz 

551

10. ÖRNEK DAVA DİLEKÇELERİ 

555

10.1. Dava Dilekçeleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler 

555

10.2. Dava Dilekçesi Örnekleri 

559

10.2.1. Sadece Kıdem Tazminatı–Miktarı Belirsiz 

561

10.2.2. Sadece Kıdem Tazminatı–Miktarı Belli 

564

10.2.3. Sadece Kıdem ve İhbar Tazminatı–Miktarı Belirsiz 

567

10.2.4. Sadece Kıdem ve İhbar Tazminatı–Miktarı Belli 

570

10.2.5. Tüm Alacaklar–Hepsi Dahil 

573

10.2.6. İşe İade Davası 

577

10.2.7. Sadece Sendikal Tazminat–Miktarı Belirsiz 

580

10.2.8. Sadece Kötüniyet Tazminatı–Miktarı Belli 

583

10.2.9. Sadece Askerlik Tazminatı–Miktarı Belli 

586

10.2.10. Sadece Ayrımcılık Tazminatı–Miktarı Belirsiz 

589

10.2.11. Zorunlu Arabulucu Başvurusu Dilekçesi 

592

Bölüm 2

BASIN İŞ KANUNU

11. BASIN İŞ KANUNU KAPSAMINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR 

597

11.1. Basın İş Kanunu’nun Kapsamı 

598

11.2. Basın İş Kanunu’nda Fesih 

602

11.2.1. Süreli Fesih 

602

11.2.2. Derhal Fesih 

603

11.3. Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 

607

11.4. Basın İş Kanunu’nda Deneme Süresi 

616

11.5. Gazetecinin Hastalanması Sonucu Fesih 

616

11.6. Gazetecinin Ücretinin Geç Ödenmesi 

617

11.7. Gazetecinin Askerlikte veya Gebelikte Ücreti 

619

11.8. Gazetecinin Ölümü Halinde Tazminat 

619

11.9. Gazetecinin Yıllık İzin Ücreti 

620

Bölüm 3

DENİZ İŞ KANUNU

12. DENİZ İŞ KANUNU KAPSAMINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR 

625

12.1. Deniz İş Kanunu’nun Kapsamı 

625

12.2. Deniz İş Kanunu’nda Fesih Türleri 

630

12.2.1. Bildirimli Fesih 

630

12.2.2. Önelsiz Fesih 

631

12.3. Deniz İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 

633

12.4. Fazla Saatlerle Çalışma 

635

12.5. Yıllık İzin, Hafta Tatili ve Genel Tatil Ücreti 

641

12.6. Deniz İş Kanunu’nda İş Güvencesi 

645

Bölüm 4

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ

13. KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI 

649

13.1. Kısa Çalışma Süresinin Kıdem Tazminatına Etkisi 

654

13.2. Kısa Çalışma Süresinde Toplu İş Sözleşmesi 

655

13.3. Kısa Çalışma Süresinin Yıllık Ücretli İzne Etkisi 

656

13.4. Kısa Çalışma Sonrası İşe Başlama 

657

14. SONUÇ 

659

İŞÇİLİK ALACAKLARI ZAMANAŞIMI VE FAİZ BİLGİ TABLOSU 

661

Kavramlar Dizini 

667