Tazminat Hukuku_{2 Cilt}

Mustafa KILIÇOĞLU ( Yargıtay 9. HD. Onursal Başkanı - Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi - İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku ABD Öğretim Üyesi )

 

İÇİNDEKİLER

CİLT-I

KAYNAKLAR  43

KISALTMALAR  61

Birinci Kitap

İNSANA VERİLEN BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN

MADDİ TAZMİNAT HUKUKU

BİRİNCİ BÖLÜM

TAZMİNATTA ÖN SORUN (SORUMLULUK HUKUKU)

1. SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK 65

SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK HUKUKU

KAVRAMI . 65

SORUMLULUK HUKUKUNUN FONKSİYONU 68

2. SORUMLULUK ESASLARI . 69

“CASUMA SENTIT DOMINUS” İLKESİ VE AYRIK

DURUMLAR . 69

KUSUR PRENSİBİ . 70

Ön Bilgiler 70

Objektifleştirilmiş Kusur 72

Kusur Prensibinin Yetersizliği 75

Güven Sorumluluğu 76

III. SORUMLULUK OLAYLARI . 77

Ön Bilgiler 77

Sorumluluk Olayları ile Taleplerin Yarışması 77

SORUMLULUK PRENSİPLERİ 84

3. SORUMLULUK TÜRLERİNE GENEL BAKIŞ. 86

KUSUR SORUMLULUĞU 86

SEBEP SORUMLULUĞU (OBJEKTİF

SORUMLULUK) . 87

Tarihçe 87

12 İçindekiler

Hukuki Niteliği . 89

Dayanağı . 90

Öğeleri 90

Sebep Sorumluluğunun Türleri 91

Olağan (mutat, hafif) Sebep Sorumluluğu . 91

Tehlike Sorumluluğu (Ağırlaştırılmış, Sebep

Sorumluluğu)  93

Hukuka Uygun Müdahaleden Doğan Sorumluluk

(Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi)  96

Sigorta Hukukunda Doğan Sorumluluk . 97

III. İŞVERENİN BEDENSEL ZARARDAN DOĞAN

HUKUKİ SORUMLULUĞU  97

İlke Sorunu: Sigortaca Karşılanmıyan Zarar 97

Karşılaştırmalı Hukukta 102

Genel Olarak 102

Alman Hukuku’nda 103

Fransız Hukuku’nda . 105

İsviçre Hukuku’nda 107

Türk Hukuku’nda . 109

Yargıtay’ın Görüşü 109

Kusura Dayanan Sorumluluk Görüşü 112

Kusura Dayanmayan Sorumluluk Görüşü 125

a) Kanun boşluğunun işçi yararına yargıç tarafından

doldurulması görüşü  125

b) Hakkaniyet sorumluluğu görüşü . 128

c) Münhasıran “Kaçınılmaz Olaya” bağlı kusursuz

sorumluluk görüşü . 128

d) Diğer görüşler . 129

İçindekiler 13

Sebeplerin Yarışması 130

İDARENİN SORUMLULUĞU . 130

İKİNCİ BÖLÜM

TAZMİNATIN TEMEL KOŞULLARI

4. ZARAR . 133

ZARAR KAVRAMI . 133

Tarihsel Gelişimi . 133

Yeni Eğilimler . 134

Ön Bilgiler 134

Normatif Zarar Kavramı . 134

ZARAR TÜRLERİ VE ZARARIN HESAPLANMASI . 137

Ön Bilgiler 137

Zarar Türleri (Cismani Zararla Sınırlı) . 138

Zararın Hesaplanmasına İlişkin Genel Bilgiler 142

a) Kavram ve temel esaslar 142

b) Zarardan faydaların indirilmesi-(Denkleştirme) . 143

c) Zararın hesabına esas alınacak tarih 145

d) Faiz 146

Zararın İspatı. 154

5. NEDENSELLİK BAĞI . 155

ÖN BİLGİLER 155

SEBEP KAVRAMI . 156

III. ŞART TEORİSİ  156

UYGUN NEDENSELLİK BAĞI TEORİSİ 157

Uygun Nedensellik Bağının İşlevi 157

Uygun Nedensellik Bağının Tanımı . 157

Uygun Nedenselliğin Özellikleri 158

14 İçindekiler

İlk sonuç-Nihai Sonuç Bağlamında Sonucun

Genelleştirilmesi . 166

Önceden Değerlendirme (ex ante), Sonradan

Değerlendirme (ex post) Sorunu . 166

Uygun Olmayan Nedensellik - Nichtadäquater

(Madäquater) Kausalzusemmenhang . 168

Yargıtay Görüşü . 168

UYGUN NEDENSELLİK BAĞININ KESİLMESİ 170

Çıkış Noktası ve Hukuki Esaslar 170

İlke . 170

Hukuki Esasları 170

Uygun Nedensellik Bağının Kesilme Nedenleri 172

Zarar Görenin Ağır Kusuru 172

Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 173

Mücbir Sebep . 177

Umulmayan Hal 181

Birden Çok Sebepten Yalnız Birinin Nedenselliği

Kesmesi  182

Sonraki sebebin daha önce sonuç (zarar) doğurması . 182

Önüne geçilen illiyet 183

Yarışan Nedensellik Birden Çok Sebebin Topluca

Yarışması  184

Alternatif Sebepler 184

Ortak Nedensellik . 185

Birden Çok Sebebin Birlikte Etkide Bulunması 185

Zarar Verene Ait Bir Sebeple Umulmayan Halin

Birleşmesi . 186

Zarar Verene Ait Bir Sebeple Zarar Görene Ait Bir

Sebebin Birleşmesi  186

İspat Sorunu 186

İçindekiler 15

6. HUKUKA AYKIRILIK 187

KAVRAM . 187

OBJEKTİF HUKUKA AYKIRILIK TEORİSİ . 188

III. SUBJEKTİF HUKUKA AYKIRILIK TEORİSİ . 188

HUKUKA AYKIRILIĞIN İÇERİĞİ . 189

HUKUKA AYKIRILIĞIN TEKLİĞİ . 189

HUKUKA AYKIRILIK TEŞKİL EDEN DURUMLAR . 189

Mutlak Bir Hakkı Koruyan Bir Normun İhlalinin

Hukuka Aykırılık Olarak Kabulü 189

Özel Koruma Normları İhlalinin Hukuka Aykırılık

Olarak Kabulü (Normun Koruma Amacı Teorileri) . 190

VII. NİSPİ HAKLARIN HUKUKA AYKIRI İHLALİ . 192

VIII. DOĞRULUK VE DÜRÜSTLÜK KURALININ

İHLALİ . 192

HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ . 193

Ön Bilgiler 193

Hukuka Uygunluk Sebepleri . 194

Kamu Yetkisinin Hukuka Uygun Kullanılması . 194

Özel Hukuktan Doğan Özel Yetkiler 194

Zarar Görenin Rızası 194

a) Ön Bilgiler . 194

b) Geçerlilik Koşulları . 195

c) Tıbbi müdahalelerde rıza . 196

d) Spor müsabakalarında rıza 198

Meşru Savunma, Zaruret Hali ve Kendi Hakkını

Korumak İçin Kuvvet Kullanma . 199

a) Meşru savunma 199

b) Zorunluluk durumu . 202

16 İçindekiler

c) Kendi hakkını korumak için kuvvet kullanma –

selbsttilfe-  204

AHLÂKA AYKIRILIK. 205

Kavram . 205

Uygulama Sorunları 205

7. KUSUR SORUMLULUĞU 206

ANLAM VE ÖNEMİ . 206

KUSURUN SUBJEKTİF ÖĞELERİ 207

Sorumluluk Ehliyetinin Önemi . 207

İlke . 207

Sorumluluk ehliyetine sahip olmayanın hakkaniyet

sorumluluğu (TBK m 65)  209

Geçici sorumluluk ehliyetinin kaybı halinde

sorumluluk  210

Türk Borçlar Kanunu m. 59, 65 (BK. m. 54)’in Zarar

Görenin Sorumluluk Ehliyetine Sahip Olmayana

Kıyasen Uygulanması . 210

Tüzel Kişilerin Sorumluluk Ehliyeti (MK. m. 50;

eMK. m. 48)  210

III. KUSURUN OBJEKTİF ÖĞELERİ: KAST VEYA

İHMAL . 211

Kast (Varsatz) . 211

İhmal ve Tedbirsizlik 212

Kavram ve Sorunlar . 212

Derecelendirme 214

a) Ağır ihmal . 214

b) Hafif ihmal 214

c) Orta ihmal 214

Model Sorunu . 214

İçindekiler 17

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TAZMİNAT OLAYLARI

8. İNSANA VERİLEN ZARARDAN DOĞAN

TAZMİNATLAR . 217

TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ VE HESABI . 217

Kişiye Verilen Zarar . 217

Kavram . 217

Bedensel Zarar 217

Ölüm . 217

Zarar Türleri (Genel Olarak) 218

Vücut Bütünlüğünün İhlali Halinde Ortaya Çıkan

Zarar Kalemleri (TBK m 54)  221

a) Masraflar . 221

b) Çalışma (iş) gücünün (kabiliyetinin) kaybı

sonunda ortaya çıkan ekonomik kayıplar  229

aa) Ön Bilgiler . 229

bb) Somut zarar 232

cc) Soyut zarar/müstakbel zarar/ müstakbel

ekonomik kayıp işleyecek dönem/ bilinmeyen

dönem  232

c) Değerlendirme etmenleri . 233

aa) Gelir . 233

aaa) Giydirilmiş ücretin hesabı  240

bbb) Ücretin netleştirilmesi  241

bb) Kapasite kaybının değerlendirilmesi . 242

cc) Kapasite kaybının süresi 244

aaa) Geçici iş göremezlik . 244

bbb) Sürekli İş Göremezlik  247

aaaa) Sigortalı için  247

18 İçindekiler

bbbb) Haksız fiillerde . 249

dd) Bakıcı giderleri 260

Ölüm ve Ölüm Sebebiyle Destekten Yoksun Kalma

Tazminatı  261

a) Ön bilgiler . 261

b) Kavram olarak “Destekten Yoksun Kalma

Tazminatı” . 262

aa) Terminoloji 262

bb) Karşılaştırmalı hukukta ölüm tazminatı 264

c) Destekten Yoksun Kalma Tazminatının Kaynakları

ve Hukuki Niteliği . 265

aa) Doğuş dinamikleri . 265

bb) Hukuki niteliği 267

aaa) Karşılaştırmalı hukukta  267

bbb) İsviçre-Türk Hukuku’nda  269

d) Temel kriterler 273

aa) Ölüm olayı . 273

bb) Uygun nedensellik . 274

cc) Destek ve destek tipleri 278

e) Zarar 294

aa) Hukukî niteliği . 294

bb) Zarar türleri ve biçimi . 295

aaa) Ölüm öncesi zarar . 295

bbb) Ölüm giderleri 296

cc) Destekten yoksun kalma giderimi . 302

aaa) Genel olarak . 302

bbb) Değerlendirme etmenleri . 303

aaaa) Gelir  303

İçindekiler 19

bbbb) Hak sahiplerinin ihtiyacı ve ihtiyaç

süreleri (kriterleri)  306

aaaaa) Hak sahiplerinin ihtiyacı  311

bbbbb) Hak sahiplerinin ihtiyaç süresi . 314

aaaaaa) Desteğin yaşam süresi  314

bbbbbb) Desteğin iş görebilirlik süresi

(aktivite süresi)  315

ccccc) Hak sahiplerinin ihtiyaç süresi  317

dddd) Yetiştirme giderleri  322

f) Paylaştırma . 326

g) Tazminat hesabı 335

aa) Karşılaştırmalı hukukta 335

bb) Türk hukuku’nda . 336

Yargıcın Hükmü Değiştirme Hakkını Saklı Tutması

(TBK. m. 75) . 337

Tazminatın Belirlenmesi ve Hesabı 338

Zarar Verenin Kusuru . 338

Zarar Görenin (Mağdurun) Kişisel Kusuru 354

Beklenmedik Hâl (Umulmayan hâl/Rastlantısal

hâl/Fevkalade hâl) . 358

Zarar Görenin Yapısal Yatkınlığı . 360

Hatır İşleri . 361

Tarafların Ekonomik ve Sosyal (Özel) Durumları 365

a) Zarar verenin (sorumlunun) tazminat ödemesi

sonucu ekonomik açıdan yoksulluğa düşmesi . 365

b) Zarar sorumlusunun yüksek gelire sahip olması . 366

c) Zarar görenin olağanüstü yüksek gelire sahip

olması  366

Üçüncü Kişinin Kusuru 366

20 İçindekiler

Türk Borçlar Kanununun 55. Maddesinin

Tazminatın Belirlenmesindeki İşlevi Zararın

Belirlenmesi  369

a) Normatif Düzenleme . 369

b) Hükmün Analitiği ve Amaçsal Yorum . 369

aa) Zarar ve tazminatın belirlenmesi . 369

aaa) Genel ilke . 369

bbb) Rücu edilemiyen sosyal güvenlik ödemeleri . 369

ccc) İfa amacını taşımayan ödemelerin dikkate

alınamıyacağı olgusu . 370

ddd) Hakkaniyet düşüncesiyle hesaplanan

tazminatın arttırılamayacağı ve indirilemiyeceği. 370

c) Yargıtay Uygulaması 371

TAZMİNATIN METRİK HESABI 372

Karşılaştırmalı Hukukta 372

Tazminat Prensipleri 372

Tazminat Şekilleri 374

Hesap Yöntemleri (Federal Mahkeme Hesabı) 376

Tazminatlar Arası İlişki . 379

Tazminat Kalemleri 380

İrat Yoluyla Tazmin 382

Kavram . 383

Öğreti ve Uygulama . 383

Hesap Devreleri ve Yöntemleri 391

Bilinen Devre (işlemiş tazminat) ve Faiz Başlangıcı . 391

Bilinmeyen Devre (işleyecek tazminat) ve Faiz

Başlangıcı  393

a) Uygulamada 393

b) Teknik Yaklaşım . 400

İçindekiler 21

Uygulamada Tazminat Hesaplanması ve Faiz

Başlangıcı – Örnekler . 403

Gerçekleşen Zarar . 404

a) Gelirler olay tarihi fiyatlarına çekilerek toplamak 405

b) Her yılın gelirine ayrı ayrı gecikme faizi

uygulamak . 405

c) Rapor tarihindeki geliri esas almak . 406

İşleyecek Zarar . 406

a) Progressif rant tekniğine göre hesaplama: . 407

b) Ortalamalar Sistemi veya Ortalama Ücret Sabit

Rant Sistemine göre uygulanan yönteme göre

hesaplama: . 408

c) Ortalama Kavramı . 409

Maddi Tazminatın Değerlendirilmesi . 414

a) Ortalama Yıllık Kazanç . 414

b) Peşin Değer . 414

c) Yöntemlerin Karşılaştırılması . 415

c) Sonuç . 418

Yaşam Tablolarındaki Eksiklikler 419

III. TAZMİNATTA İNDİRİM SIRASI . 419

İsviçre Hukuku’nda . 419

Türk Hukuku’nda (Özellikle Uygulamada) 420

Uygulama . 420

Kritik . 430

a) Doğru indirim sırası uygulandığında . 431

b) İndirim sırası değiştirildiğinde 431

c) TBK. m. 51-52’nin uygulama yeri 431

22 İçindekiler

9. SEBEP SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN

TAZMİNAT OLAYLARI . 438

İŞ SAHİBİNİN (İSTİHDAM EDENİN)

SORUMLULUĞU (TBK. m. 66)  438

Temel Esası ve Normatif Dayanağı 438

Koşulları . 441

İş Sahibi ve Yardımcı Kişi Arasında Bağımlılık

(Tabiyet) İlişkisi/Sorumluluğun Sujesi . 441

Zararın Yardımcının İşi Gördüğü Sırada Meydana

Gelmesi . 448

Eylemin Haksız Olması 449

Kurtuluş Kanıtı . 450

Özenin İspatı 450

Nasıl bir özen? . 450

aa) Seçimde özen . 450

– cura in eligendo- . 450

bb) Talimatta özen . 451

– cura in instruenda-  451

cc) Gözetimde özen . 451

– cura in custatodiendo- . 451

b) İspat yükümlülüğü 451

Özen Yükümlülüğünün İhlali ile Meydana Gelen

Zarar Arasında Uygun Nedensellik Bağının

Olmadığının İspatı  453

İş Sahibinin Yardımcı Kişiye Rücu 454

Türk Borçlar Kanunu m 66 ve m 116 Arasındaki İlişki . 454

TBK. m 66/I (BK. 55/I) ile MK m 50/II (eMK 48)

Arasındaki İlişki . 460

İçindekiler 23

HAYVAN TUTUCUSUNUN SORUMLULUĞU

(TBK m 67)  460

Temel Esas ve Normatif Dayanağı . 460

Koşulları 461

Hayvan Tutucusu (Sorumluluğun Sujesi) 461

Hayvanın Bağımsız (İçgüdüsel) Hareketi. 462

Özen Yükümlülüğüne Uymama ve Kurtuluş Kanıtı 463

Rücu 467

Alıkoyma Hakkı 468

III. BİNA VE İNŞA ESERİ MALİKİNİN

SORUMLULUĞU (TBK m 69) . 468

Temel Esası ve Normatif Dayanağı 468

Koşulları 469

Ön Bilgiler 469

Bina ve Diğer İnşa Eserleri . 469

Eserdeki Ayıp (Bozukluk) 471

a) Eserdeki bozukluğun türleri 471

aa) Yapısının bozuk olması 471

bb) Bakımının eksik olması . 472

b) Eserin bozuk olarak değerlendirilmesi kriteri . 473

aa) Eserin tahsis (özgülenme) amacı . 473

bb) Alınması gereken tedbirlerin ekonomik açıdan

malikten beklenebilir olması  473

İntifa ve Oturma Hakkı Sahiplerinin Sorumluluğu . 473

Rücu 474

Husumet 475

İlke 475

Ayrık Durumlar 476

24 İçindekiler

Depremde Bina Sahibinin Sorumluluğu . 477

Ceza Yönünden 511

EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU (MK m 369). . 540

Temel Esası ve Normatif Dayanağı 540

Koşulları . 542

Ev Başkanının Konumu (Sorumluluğun Sujesi) 542

Gözetime Alınanın Zarara Sebebiyet Vermesi . 543

Özel Yükümlülük veya Kurtuluş Kanıtı

Getirilmemiş Olması . 544

MOTORLU TAŞIT İŞLETENİN SORUMLULUĞU

(KTK m. 85) . 555

Temel Esasları 555

Normatif Dayanakları . 557

Koşulları . 561

Eşyaya veya Kişiye İlişkin Bir Zarar Olmalıdır . 561

Zararın Motorlu Taşıtın İşletilmesinden

Kaynaklanması  563

a) KTK anlamında motorlu taşıt kavramı . 563

b) Motorlu taşıtın işletilmesi/İşleten kavramı . 563

c) Motorlu taşıtın işletilmesi ile meydana gelen zarar

arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir.  576

Hukuka Aykırılık 577

Sorumluluğun Çeşitli Görünümleri 577

Trafik Kazasının Motorlu Taşıtın İşletilmemesinden

Kaynaklanması Durumunda Sorumluluk (KTK m

85/III)  577

Meydana Gelen Kaza Sonucu Yapılan Yardım

Faaliyetlerden Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluk

(KTK 85/IV).  578

İçindekiler 25

İşletenin, Aracın Sürücüsü veya Yardımcı Kişilerin

Kusurlarından Dolayı Sorumluluk (KTK m 85/V) . 581

Husumet 581

Aktif Husumet 581

Pasif Husumet . 581

a) İşleten ve teşebbüs sahibi 581

b) Sürücü . 590

c) Motorlu araç ile ilgili mesleki faaliyette bulunan

kişiler . 591

d) Yarış düzenleyicisi (KTK m 105) . 592

e) Hırsız ve gasbeden (KTK m. 107) . 593

f) Motorlu taşıt sigortası yapan sigortalılar

(KTK m 97) . 598

g) Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri . 600

Hatır Taşıması ve Motorlu Aracın Hatır İçin Bir

Kimseye Verilmesi (KTK m 87). 600

Sorumluluğun Takdiri ve Zararın Paylaştırılması . 615

Sorumluluktan Kurtaran Haller (KTK m 86) . 615

Zararın Paylaştırılması 634

a) Ön bilgiler 634

b) Karayolları Trafik Kanunu’nun Genel Hükümlere

Yaptığı Göndermeler . 634

c) Zararın paylaştırılması . 635

aa) Normun düzenleniş biçimi . 635

bb) Takdir yetkisi . 638

cc) Paylaştırma öğeleri: Kusur, işletme tehlikesi . 639

aaa) Kusur  639

bbb) İşletme tehlikesi . 658

dd) Sorumlulukların çatışması ve yargıcın takdiri . 658

26 İçindekiler

ee) Rücu . 659

aaa) Dış ilişki . 659

bbb) İç ilişki . 665

Zamanaşımı 678

Ç. Yargıtayın Görüşü  678

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ve Bu Kapsamdaki

Tazminatlar . 705

Sigorta Zorunluluğu . 709

Zarar Görenin Doğrudan Doğruya Başvuru ve Dava

Hakkı-Sigortacının Def’i Hakkının Olmayışı . 742

ZMSS Dışında Kalan Durumlar (KTK m 92) 745

Sigortacının Rücu . 796

Zamanaşımı 813

Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali

Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ve Sigorta

Sisteminin Yapısal Değişiklik Çabaları  822

İŞ KAZASI 891

İş Kazası Kavramı 891

Terminoloji . 891

Tanım . 891

Temel Kriterler . 912

a) Olay . 912

b) Nedensellik (İlliyet) 915

aa) Olay ile cismani zarar açısından nedensellik . 915

bb) Olay ile iş arasındaki nedensellik (illiyet) . 918

c) Kusur . 922

Zarar ve Zararın Tazmini 926

Mevcut Zarar 927

a) Gerçek Zarar (Damnum Emergens) 927

İçindekiler 27

b) Yoksun kalınmış kazanç (Lucrum Cessans) . 928

Müstakbel zarar ve müstakbel ekonomik kayıp . 929

Değerlendirme Etmenleri 929

Genel Bilgiler . 929

İşçinin Geliri . 930

a) Giydirilmiş ücretin tespiti 940

b) ILO Sözleşmesine Göre Ücret Tesbiti 942

c) Ücretin Netleştirilmesi 944

Kapasite Kaybının Değerlendirilmesi 944

a) Kapasite Kaybının Süresi 951

aa) Geçici İş Göremezlik . 951

bb) Sürekli iş göremezlik . 956

b) Ayrık haller . 976

Tazminat Hesabı . 976

Karşılaştırmalı Hukukta . 976

Türk Hukukunda (Özellikle Uygulamada) . 978

VII. MESLEK HASTALIĞI  1001

Meslek Hastalığı Kavramı 1001

Terminoloji . 1001

Tanım 1001

Temel Kriterler 1004

Hastalık . 1004

Hastalık ile İş Arasında Nedensellik (İlliyet) . 1010

a) Meslek Hastalığında Nedensellik 1010

b) İş hastalığında Nedensellik (İlliyet) 1021

c) Zarar ve zararın tazmini 1022

Değerlendirme Etmenleri ve Tazminat . 1022

Genel Bilgiler . 1022

28 İçindekiler

Değerlendirme Etmenleri . 1022

a) Kapasite kaybının değerlendirilmesi . 1022

b) Kapasite Kaybının Süresi 1031

aa) Geçici İş Göremezlik . 1031

bb) Sürekli İş Göremezlik 1031

VIII. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI VE

DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI İLE

SINIRLI SORUMLULUĞUN SONA ERMESİ VE

YARGILAMA USULÜ . 1037

Sorumluğun Sona Ermesi . 1037

Genel Olarak 1037

İbra . 1037

a) Normatif dayanağı ve hukuki süreç 1037

b) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununa göre ibra 1039

aa) Ön Bilgiler . 1039

bb) İbranın Meleolojik Yorumu 1039

aaa) Biçim Koşulu (TBK. m. 420/f.2) . 1039

bbb) İbra Tarihi Koşulu (TBK. m.420/f.2)  1039

ccc) İbra Konusu Alacağın Tümünün ve

Miktarının Belirtilmesi (TBK. m. 420/f.2)  1040

ddd) Ödemelerin Noksansız ve Banka

Aracılığıyla Yapılması Gerekir (TBK. 420/f.2) . 1040

eee) Makbuz Hükmü (TBK. m. 420/f.3) 1041

fff) Cismani Zararlarda İbraname  1041

cc) Öğretinin Yorumu 1041

c) Yargıtayın Görüşü . 1042

Feragat 1067

Mücbir Sebep . 1069

Takas . 1070

İçindekiler 29

Zamanaşımı . 1071

Diğer Sebepler 1078

Yargılama Usulü . 1079

Yargılama usulü – Görev – Yetki 1079

Husumet 1082

aa) Aktif Husumet 1082

bb) Pasif husumet . 1082

Zararın Paylaştırılması Yönüyle “Hüküm” 1114

CİSMANİ ZARARLA İLGİLİ BİRKAÇ SÖZ 1116

10. RÜCU TAZMİNATI . 1117

SOSYAL SİGORTALAR KURUMU’NUN İŞVEREN

VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE RÜCU  1117

Ön Bilgiler 1117

Sorumluluk Açısından Yaklaşım 1117

Tazminat Açısından Yaklaşım 1117

Karşılaştırmalı Hukukta 1117

Türk Hukuku’nda 1121

KAVRAM 1122

Terminoloji . 1122

Tanımı . 1123

III. HUKUKİ NİTELİĞİ  1123

506 sayılı Kanun döneminde 1123

5510 sayılı Kanun döneminde 1126

KOŞULLAR . 1129

506 sayılı Kanun döneminde 1129

5510 sayılı Kanun döneminde 1130

HESABI . 1130

YARGITAYIN GÖRÜŞÜ . 1131

30 İçindekiler

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

BİRDEN ÇOK KİŞİNİN SORUMLU OLMASI

(MÜTESELSİL SORUMLULUK VE RÜCU)

11. BİRDEN ÇOK TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜ İLE

ZARAR GÖREN ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ (DIŞ

İLİŞKİ) MÜTESELSİL SORUMLULUK  1209

TEMEL ESASLAR 1209

Ön Bilgiler 1209

Federal Mahkemenin Ayrımı (Gerçek Olan-Gerçek

Olmayan Müteselsil Sorumluluk) . 1212

BİRDEN ÇOK TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNÜN

ZARAR GÖREN KARŞISINDA MÜTESELSİL

(DAYANIŞMA) SORUMLULUĞUNUN OLUŞ

ŞEKİLLERİ  1213

Ortak Kusurla Bir Zarara Sebebiyet Verme . 1213

Farklı Hukuki Sebeplerden Dolayı Müteaddit (Birden

Çok) Tazminat Yükümlüsünün Sorumlu Olması

Durumunda Teselsül (Farklı Tipte SorumlulukMehrtypische) . 1219

Birden Çok Tazminat Yükümlüsünün-Birbirinden

Bağımsız Fakat Aynı Hukuki Sebepten Kaynaklanan

Sorumluluk . 1231

III. MÜTESELSİL SORUMLULARDAN BİRİNİN

LEHİNE DOĞAN TAZMİNATTAN İNDİRİM

SEBEPLERİNİN ZARAR GÖREN KARŞISINDA İLERİ

SÜRÜLMESİ . 1232

Ön Bilgiler 1232

Def’i sorunu 1232

Ortak Def’iler . 1232

Kişisel Def'iler 1234

İçindekiler 31

12. BİRDEN ÇOK TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜ

ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ (İÇ İLİŞKİ)-RÜCU  1236

TEMEL ESASLAR . 1236

BİRDEN ÇOK TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜ

ARASINDAKİ RÜCU İLİŞKİSİ . 1237

Ortak Kusurla Zarara Sebebiyet Verme (TBK m 62). 1237

Farklı Hukuki Sebeplerden Sorumlu Olma (TBK m

62).  1240

Birbirinden Bağımsız-Aynı Hukuki Sebepten Dolayı

Sorumlu Olma (TBK m 61)  1241

Rücuda Zamanaşımı 1244

BEŞİNCİ BÖLÜM

ZAMANAŞIMI

13. ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN TEMEL ESASLAR 1245

KAVRAM VE HUKUKİ NİTELİĞİ 1245

SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUKTA ZAMANAŞIMI . 1257

III. ZAMANAŞIMI DEF’İNDEN KAÇINMA VE SÜREYİ

DEĞİŞTİRME  1258

14. İKİ YILLIK VE ON YILLIK ZAMANAŞIMI

SÜRELERİ (TBK. m. 72)  1259

İKİ YILLIK ZAMANAŞIMI SÜRESİ (NİSPİ SÜRE) 1259

Ön Bilgiler 1259

Sürenin Başlangıcı 1259

Zarardan Haberdar Olma 1259

Tazminat Yükümlüsünden Haberdar Olma 1276

ON YILLIK ZAMANAŞIMI SÜRESİ (MUTLAK

SÜRE) . 1277

Ön Bilgiler 1277

Kusur Sorumluluğunda Zamanaşımı Başlangıcı 1285

32 İçindekiler

Sebep Sorumluluğunda (Olağan/Tehlike) Zamanaşımı

Başlangıcı . 1286

III. İKİ VE ON YILLIK ZAMANAŞIMI SÜRESİ

ARASINDAKİ İLİŞKİ  1297

ZAMANAŞIMI HAKKININ KÖTÜYE

KULLANILMASI  1298

15. CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN SÖZLEŞME

DIŞI SORUMLULUK HUKUKUNA UYGULANMASI . 1298

ÖN BİLGİLER 1298

CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN UYGULANMA

KOŞULLARI . 1300

Cezalandırılabilir Bir Davranış . 1300

Ceza Zamanaşımı Süresinin Daha Uzun Süre Olması . 1317

Ceza Zamanaşımı Sürelerinin Üçüncü Kişi Karşısında

Uygulanabilirliği . 1320

Organın Sorumluluğunda Zamanaşımı 1320

Sorumluluk Sigortacısı Karşısında Zamanaşımı

(KTK m 91, 97) . 1330

Zarar Görenin Mirasçıları Karşısında Zamanaşımı 1330

Sebep Sorumluluklarında Ceza Zamanaşımı . 1330

III. CEZA VE ÖZEL HUKUK ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

ARASINDAKİ İLİŞKİ  1331

16. TÜRK BORÇLAR KANUNU 72/II’DE

DÜZENLENEN ÖZEL HÜKÜM (ZARAR GÖRENİN

DAİMİ DEF’İ HAKKI) . 1336

17. RÜCU HAKKI SAHİBİNİN ALACAĞININ

ZAMANAŞIMINA UĞRAMASI 1337

İçindekiler 33

ALTINCI BÖLÜM

TAZMİNAT DAVALARINDA USÛL

(Sözleşme Dışı Sorumluluk Konusuyla Sınırlı)

18. GÖREV 1341

YARGI YOLU KAVRAMI 1341

Olumlu Görev Uyuşmazlığı 1349

Olumsuz Görev Uyuşmazlıkları . 1350

Tarafların Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurusu 1350

Mahkemelerin Uyuşmazlık Mahkemesine

Başvurusu  1357

Yargıtayın Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurması . 1357

Hüküm Uyuşmazlıkları . 1358

Yargı Yolu Açısından Sözleşme Dışı Sorumluluk:

Kişisel Kusur, Hizmet Kusuru Kavramları . 1358

ADLİ YARGIDA GÖREV 1410

III. ALTERNATİF UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM

YOLU . 1421

19. YETKİ 1421

Kanun Koyucunun Amacı. 1421

Normun Analitiği ve Doktrin 1427

Genel olarak . 1427

Haksız fiil kavramı . 1429

Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesi yetkisi . 1429

Zararın meydana geldiği yer mahkemesi yetkisi 1429

Zararın meydana gelme ihtimalinin bulunduğu

yer mahkemesinin yetkisi  1430

Zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkisi 1430

20. İSBAT YÜKÜ VE DELİL TAKDİRİ 1431

İSBAT YÜKÜ . 1431

Genel Olarak . 1431

34 İçindekiler

Sözleşme Dışı Sorumlulukta İsbat Yükü 1432

DELİLLERİN (KANITLARIN) TOPLANMASI VE

TAKDİRİ . 1434

Delillerin Toplanması . 1434

Kanun Koyucunun Amacı 1434

Genel olarak taraflarca getirilme ilkesi 1435

Taraflarca getirilme ilkesine hakim olan esaslar 1436

a) Hâkimin, Kanunda öngörülen istisnalar dışında,

iki taraftan birinin söylemediği şey veya vakıaları

kendiliğinden dikkate alamayacaağı ve onları

hatırlatabilecek davranışlarda bulunmayacağı  1436

aa) Ana kural . 1436

bb) Kanunda öngörülen istisnalar 1437

b) Kanunla belirtilen durumlar dışında, hâkim

kendiliğinden delil toplayamacağı  1437

Yargıcın Delilleri Takdiri . 1438

21. TAZMİNAT DAVASININ CEZA DAVASI İLE

İLİŞKİSİ (TBK. m. 74)  1442

SORUN VE NORMATİF DAYANAĞI 1442

Sorun . 1442

Normatif Dayanağı . 1442

TEMEL KRİTERLER . 1443

Hukuk Yargıcının Ceza Kanununun Sorumluluğa

İlişkin Hükümleri ile Bağlı Olup Olmadığı Olgusu . 1443

Hukuk Yargıcının Ceza Mahkemesi Kararı ile Bağlı

Olup Olmadığı Olgusu  1443

Bağımsızlık Prensibinde Ayrık Durumlar 1459

Ceza Mahkemesinde Görülmekte Olan Davanın

Bekletici Sorun Yapılması  1461

Yargıtay Görüşü . 1464

İçindekiler 35

22. KISMİ DAVA – BELİRSİZ ALACAK DAVASI –

ISLAH . 1469

KISMİ DAVA . 1469

BELİRSİZ ALACAK DAVASI 1474

III. ISLAH  1488

23. KESİN HÜKÜM – MADDİ HATA . 1495

KESİN HÜKÜM . 1495

MADDİ HATA 1499

CİLT-II

YEDİNCİ BÖLÜM

İDARE HUKUKUNDAN DOĞAN TAZMİNAT

24. İDARENİN SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN

ZARARIN TAZMİNİ  1511

KONUYLA SINIRLI SORUMLULUĞA GENEL

BAKIŞ  1511

İdarenin Kusur Sorumluluğu. 1511

Kişisel Kusur-Hizmet Kusuru Ayrımı 1511

A) Hizmet Kusuru . 1511

B) Kişisel Kusur 1511

C) Rücu . 1522

Kusursuz Sorumluluk 1528

TAZMİNAT OLAYLARI . 1531

Ön Bilgiler 1531

Tazminat Olaylarının Sınıflandırılması (Cismani

Zararla Sınırlı) . 1531

A) Hizmet Kusuru/Kusur Sorumluluğuna İlişkin

Tazmin . 1531

a) Terör Olayları 1531

b) Güvenlik Görevlilerinin Görevlerini Yapma

Sırasında Oluşan Zararlar: . 1544

36 İçindekiler

c) Adli Hizmetlere İlişkin Tazmin Olayları 1544

d) Sağlık Hizmetlerine İlişkin Tazmin Olayları 1545

Kusursuz Sorumluluğa İlişkin Tazmin Olayları . 1561

III. İDARENİN TAZMİNAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN

KOŞULLARI . 1563

TAZMİNAT HESABI . 1596

MANEVİ TAZMİNATLAR . 1658

SEKİZİNCİ BÖLÜM

KANUN DIŞI YAKALAMA VEYA TUTUKLAMADAN

DOĞAN TAZMİNATLAR

  1691

DOKUZUNCU BÖLÜM

NÜKLEER ZARARLARDAN DOĞAN SORUMLULUK

NORMATİF DAYANAKLARI 1723

SORUMLULUK . 1723

ONUNCU BÖLÜM

TIBBİ SORUMLULUKTAN DOĞAN

TAZMİNATLAR VE MALPRAKTİS (TIBBİ HATA)

KAVRAM VE HUKUKİ NİTELİĞİ 1727

Tıbbi Sorumluluk Kavramı 1727

Terminoloji 1727

Sorumluluk Tipolojisi 1727

HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 1732

Hasta Hakları 1732

Aydınlatma Yükümlülüğü 1733

Tıbbi Standart . 1749

Komplikasyon 1750

Konsultasyon 1750

İçindekiler 37

III. TIBBİ HATA (MALPRAKTİS) . 1759

TAZMİN SORUMLULUĞU 1805

Zarar 1805

Nedensellik Bağı . 1806

Hukuka Aykırılık 1835

Kusur 1835

Rücu 1836

İSPAT YÜKÜ 1879

YARGI YOLU 1880

Adli Yargı Yolu 1880

İdari Yargı Yolu 1882

İkinci Kitap

İNSANA VERİLEN ZARARDAN DOĞAN MANEVİ

TAZMİNAT HUKUKU

BİRİNCİ BÖLÜM

MANEVİ TAZMİNAT

1. MANEVİ ZARAR . 1899

ÖN BİLGİLER 1899

Manevi Zararın Hukuki Niteliği ve Manevi Tazminatın

İşlevi  1899

Normatif Dayanakları . 1914

Yargıtay Görüşü 1915

GENEL OLARAK MANEVİ TAZMİNATIN

BELİRLENMESİ . 1923

III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA MANEVİ

TAZMİNAT . 1926

38 İçindekiler

İKİNCİ BÖLÜM

MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ

2. MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNE ESAS

OLAN ETMENLER  1931

ÖN BİLGİLER 1931

MANEVİ ZARARIN AĞIRLIĞI SORUNU 1943

III. ZARAR GÖRENİN KİŞİSEL KUSURU VE ZARAR

VERENİN KUSURUNUN AĞIRLIĞI . 1946

ACININ DİNME ŞANSI . 1949

CİSMANİ ZARARLARDA YARALININ

YAKINLARININ TAZMİNAT İSTEME HAKKI . 1949

ÖLÜM OLAYLARINDA HAK SAHİPLERİNİN

MANEVİ TAZMİNAT İSTEME HAKKI . 1960

VII. CENİNİN MANEVİ TAZMİNAT HAKKI . 1963

VIII. MANEVİ TAZMİNAT VE FAİZİNİN TAYİN VE

BELİRLENMESİNDE ÖLÇÜ OLAN TARİH  1964

MANEVİ TAZMİNATIN BÖLÜNMEZLİĞİ 1964

3. MANEVİ TAZMİNAT TÜRLERİ 1973

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

NEDENSELLİK BAĞI - HUKUKA AYKIRILIK - KUSUR

4. NEDENSELLİK BAĞI 1977

5. HUKUKA AYKIRILIK . 1978

6. KUSUR . 1980

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

CİSMANİ ZARAR VE ÖLÜM OLAYLARINDA

MANEVİ TAZMİNAT

7. CİSMANİ ZARAR HALLERİNDE MANEVİ

TAZMİNAT  1985

8. ÖLÜM HALLERİNDE MANEVİ TAZMİNAT 1991

İçindekiler 39

9. BEDENSEL ZARAR VE ÖLÜM HALLERİNDE

MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ  1992

BEŞİNCİ BÖLÜM

KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRIDAN DOĞAN TAZMİNAT

10. KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI . 2007

KİŞİLİK HAKKININ ÖZELLİKLERİ . 2010

KİŞİLİK HAKKININ KONUSU KİŞİLİK DEĞERLERİ

KAVRAMI . 2035

Ön Bilgiler 2035

Özgürlükler . 2048

Onur ve Saygınlık (Şeref ve Haysiyet) . 2048

“Üç Alan Teorisi”: Gizli Yaşam-Özel Yaşam-Kamuya

Açık Yaşam . 2055

Resim Üzerindeki Hak 2099

Kişisel Verilerin Korunması Hakkı 2112

III. KİŞİSEL HAKKA YAPILAN SALDIRILARIN

NORMATİF ALANDA KORUNMASI  2132

ALTINCI BÖLÜM

KİŞİSEL DEĞERLERE YAPILAN SALDIRI TÜRLERİ

11. BASIN YOLUYLA KİŞİLİK HAKKINA YAPILAN

SALDIRILAR . 2158

BASININ GÖREVİ . 2158

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 2160

III. BASIN YOLUYLA KİŞİLİK HAKLARINA

SALDIRININ TÜRLERİ . 2224

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI VE

HUKUKA AYKIRILIK . 2224

HUKUKA UYGUNLUK KAVRAMI 2307

Hukuka Uygunluk Sebebi: Üstün Yarar Kriteri 2307

40 İçindekiler

Hukuka Uygunluk Sebepleri 2309

Uygun Amaç Kriteri . 2309

a) Kamu yararı ve toplumsal ilgi . 2309

aa) Yasama, Yürütme, Yargı alanlarında basın

açıklamaları . 2309

bb) Kültürel konularda basın açıklaması . 2323

aaa) Bilimsel eser hakkında eleştiri . 2323

bbb) Sanatçı ve sanat eserleri hakkında basın

açıklaması  2327

cc) Sanatçının sanat (yaratma) hakkının sınırları

ve özellikle mizah eserleri . 2327

dd) Toplumun dikkatini çeken/gözönünde/topluma

malolmuş kişiler hakkında basın açıklaması . 2334

ee) Sade vatandaşlara/kişilere ilişkin basın

açıklamaları . 2517

ff) Teknolojik araçlar yoluyla kişisel değerlere

yapılan saldırı  2518

b) Güncellik . 2544

Uygun Araç Kriteri . 2548

a) Gerçeklik . 2548

b) Ölçülülük (= Düşüncenin açıklanış biçimi ile konu

arasında düşünsel bağ)  2600

12. BASIN AÇIKLAMALARINDAN HUKUKSAL

KORUNMA  2672

SALDIRIYA YÖNELİK DAVALAR 2672

Önleme Davası . 2672

Durdurma Davası 2673

Tespit Davası 2674

Kararın Yayımı ve Üçüncü Kişilere Bildirilme Hakkı . 2675

Maddi Tazminat 2676

İçindekiler 41

Manevi Tazminat 2677

Ön Bilgiler 2677

Koşulları . 2678

Manevi Tazminatın Takdiri 2679

a) Manevi tazminatın para olarak takdiri . 2679

b) Para dışında diğer giderim yolları . 2688

AKTİF HUSUMET . 2693

III. PASİF HUSUMET . 2697

Basın Kanununa Göre . 2697

ZAMANAŞIMI 2706

13. ŞİKAYET VE İHBAR YOLUYLA KİŞİLİK

HAKLARINA SALDIRIDAN DOĞAN MANEVİ

TAZMİNAT  2707

14. YARGI KARARLARININ YERİNE

GETİRİLMEMESİNDEN DOĞAN MANEVİ

TAZMİNAT  2784

15. FİKİR VE SANAT ESERLERİ ÜZERİNDEKİ

HAKLARA SALDIRIDAN DOĞAN MANEVİ

TAZMİNAT  2810

MANEVİ HAK KAVRAMI . 2810

MANEVİ HAKLARIN KULLANIMI / AKTİF

HUSUMET / DAVACI TARAF  2817

III. TAZMİNAT KOŞULLARI  2820

MANEVİ TAZMİNATIN TAKDİRİ 2835

YEDİNCİ BÖLÜM

BOŞANMA VE NİŞANLANMADAN DOĞAN

MANEVİ TAZMİNAT

16. BOŞANMADAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT . 2863

ÖN BİLGİLER 2863

42 İçindekiler

KOŞULARI VE UYGULAMASI . 2863

III. USULE İLİŞKİN ÖZELLİKLER  2865

YARGITAYIN GÖRÜŞÜ . 2868

17. NİŞANIN BOZULMASINDAN DOĞAN MANEVİ

TAZMİNAT  2928

ÖN BİLGİLER 2928

KOŞULLARI VE UYGULAMASI 2928

III. USULE İLİŞKİN ÖZELLİKLER  2947

BİLİRKİŞİ RAPOR ÖRNEKLERİ . 2949

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA DİZİNİ . 3043