Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri

Mustafa ÖZEN

İÇİNDEKİLER

ONUNCU BASKIYA ÖNSÖZ .5

İÇİNDEKİLER .7

BİRİNCİ BÖLÜM

CEZA HUKUKUNDA KAVRAMLAR,

CEZA HUKUKUNUN AMACI, GÖREVİ, KAYNAKLARI, YORUM

TANIMLAR .41

Ceza Hukuku Teriminin Tanımı41

Suç Teriminin Tanımı.42

Ceza Normu (Ceza Kuralı)42

Bağımsız - Bağımlı Ceza Normları 42

Tam Ceza Normu – Eksik Ceza Normu – Açık Ceza Normu .43

Davranış Normları (Davranış Kuralları)44

Ceza Teriminin Tanımı.45

CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ (İŞLEVİ) VE AMACI .46

III. TÜRK CEZA HUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 47

Genel Olarak .47

Osmanlı Devleti Dönemi47

Cumhuriyet Dönemi 47

CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLAR 49

Asli Kaynaklar 49

Anayasa .49

Kanun 49

Uluslararası Sözleşmeler .49

Ceza Hukukunun Tamamlayıcı Kaynakları.49

Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları .49

Ahlak Kuralları .50

Din Kuralları.51

Mahkeme İçtihatları51

Öğreti 52

Hukukun Genel İlkeleri 52

CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ YORUMU.53

Yorum Yöntemleri .53

8 İçindekiler

Lâfzî Yorum / Sözel Yorum / Gramatik Yorum Yöntemi 53

Mantıki Yorum Yöntemi 55

Sistematik Yorum Yöntemi56

Kanun Hükmünün Konulma Nedenini Belirleme Yöntemi 56

Amaçsal Yorum Yöntemi .56

a) Kanunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü (Objektif)57

b) Kanun Koyucunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü

(Sübjektif):.58

c) Birleştirici Görüş:.58

Tarihsel Yorum Yöntemi59

Hukukun Genel İlkeleri59

Karşılaştırmalı Hukuk.60

Yorum Çeşitleri60

Yapana Göre Yorum Çeşitleri 60

a) Yasama Yorumu 60

b) Yargı Yorumu.61

c) Öğreti Yorumu.61

Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri.61

a) Daraltıcı Yorum61

b) Genişletici Yorum 62

c) İlerletici Yorum64

d) Düzeltici Yorum .64

CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ. 65

Anayasa Hukuku65

Devletler Hukuku 65

Ceza Muhakemesi Hukuku66

İnfaz Hukuku .66

Kriminoloji.66

İdare Hukuku.66

Ticaret Hukuku 67

Disiplin Hukuku .67

İKİNCİ BÖLÜM

TEMEL İLKELER VE CEZAİ SORUMLULUK

VII. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE CEZAİ SORUMLULUĞUN ESASI . 71

Ceza Hukukunun Temel İlkeleri.71

Hukuk Devleti İlkesi.71

İçindekiler 9

İnsanilik İlkesi 71

Kusur İlkesi 72

Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi/Ceza Hukukunun

Güvence İşlevi) 75

a) İlkenin Anlamı75

b) İlkenin Tarihçesi.78

c) İlkeye Yöneltilen Eleştiriler ve Verilen Cevaplar 79

(1) Eleştiriler 79

(2) Eleştiriye Cevaplar79

d) İlkeyi Kabul Etmeyen Kanunlar80

e) Türk Hukukunda Kanunilik İlkesi .80

f) Kanunilik İlkesinin Özellikleri.80

(1) Suç ve Cezaların Kanun ile Konulması 80

(2) Kıyas Yasağı 81

(3) Aleyhte Kanunun Geçmişe Etkili Olmaması/Geçmişe Yürüme

Yasağı (Lex Pravia)83

(4) Lehe Hükmün geçmişe yürümesi ilkesi 84

(5) Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi (Lex Certa).85

(6) Örf ve Adet Kuralları İle Suç ve Ceza Oluşturulamaması 87

(7) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç

Oluşturması 88

Orantılılık/Adalet İlkesi91

Kanun Önünde Eşitlik İlkesi .92

Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi.93

a) Anlamı Belirsiz (Muğlâk) Kavramlar Şüpheli Lehine

Yorumlanmalıdır96

VIII. CEZA HUKUKUNDA OKULLAR.97

Klasik Okul.97

Pozitivist Okul98

Üçüncü Okul100

Toplumsal Savunma 100

TCK’NIN 5. MADDESİNİN UYGULANMASI VE GENEL KANUN - ÖZEL KANUN

İLİŞKİSİ. 101

SUÇLARIN TASNİFİ VE KABAHATLERİN SUÇ OLMAKTAN ÇIKARILMASI . 104

Suç ve Kabahat Kavramları104

Suç ve Kabahat Ayrımının Sonuçları105

10 İçindekiler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI

CEZA KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 107

Genel Olarak .107

Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması .107

Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları.108

Ceza Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması 109

Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin İlkeler109

a) Derhal Uygulanma (Hemen Uygulanma) İlkesi109

b) Aleyhe Hükmün Geriye Yürümemesi İlkesi .111

c) Lehe Hükmün Geriye Yürümesi İlkesi112

d) İnfaz Hükümleri ve Lehe Kanun Uygulaması .119

e) Güvenlik Tedbirleri ve Lehe Kanun Uygulaması 120

f) Kabahatler Kanunu’ndaki Yaptırımlar ve Lehe Kanun Uygulaması121

Kanunların İleriye Yürümesi 122

Suçun İşlendiği Zaman.124

a) Hareket Görüşü .125

b) Netice Görüşü .125

c) Karma Görüş125

Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi Bakımından Suç Türleri .125

a) Ani Suçlar 125

b) Sırf Hareket Suçları126

c) Neticeli Suçlar126

d) İhmali Suçlar126

e) Kesintisiz Suçlar.127

f) Zincirleme Suçlar.127

g) İtiyadi Suçlar128

h) Teşebbüs Aşamasında Kalan Hareketler .128

i) İştirak Halinde İşlenen Suçlar 128

XII. CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI  129

Suçun İşlendiği Yerin Tespitine İlişkin Görüşler.130

Hareket Görüşü .130

Netice Görüşü .131

Karma Görüş .133

Türk Hukukunda Kabul Edilen Görüş.133

Suç Türleri Bakımından Suçun İşlendiği Yer 133

İçindekiler 11

Ani Suçlar 133

Mesafeli/Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar 134

Kesintisiz Suç .134

İtiyadi Suç 135

İştirak Halinde İşlenen Suçlar 135

Zincirleme Suç .136

Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç.137

Sınır Aşan (Transit) Suç137

Bilişim Suçları 137

Objektif Cezalandırılma Koşulu Olan Suç 138

Seçimlik Hareketli Suç .138

TCK’nın Suçun İşlendiği Yere İlişkin Kabul Ettiği İlkeler .138

Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi (TCK m. 8, 9).139

Şahsilik (Kişisellik) İlkesi.143

a) Faile Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 10, 11) .143

b) Mağdura Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 12/1 -2) 149

Koruma (Gerçeklik) İlkesi (TCK m. 13/1-b). .153

Evrensellik (Adalet) İlkesi (TCK m. 12/3 / TCK m. 13/1-a/TCK m. 13/1-

c,d,e,f,g,ı).154

a) TCK m. 12/3’e Göre Evrensellik İlkesi 155

b) TCK m. 13/1-a’ya Göre Evrensellik İlkesi .156

c) TCK m. 13/1-c,d,e,f,g,h,ı’ya Göre Evrensellik İlkesi .157

Faile ve Mağdura Göre Şahsilik İlkesi Kapsamında Suçların Seçimlik Ceza

Gerektirmesi Durumunda Soruşturma158

Yabancı Ülkede İşlenen Suçların Türkiye’de Yargılanması İçin Soruşturma

Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması 158

Yabancı Ülkede Geçirilen Hürriyetten Yoksunluk Hallerinin Türkiye’deki

Yargılama Sonucu Verilen Mahkûmiyet Hükmünden mahsup Edilmesi .158

Yabancı Ülkede Verilen Mahkeme Kararlarının TCK’daki Hak

Yoksunluklarına Etkisi159

XIII. SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ  161

Genel Olarak .161

Geri Vermenin Sınır Dışı Etmeden Farkları164

Geri Verme Kurumunun Kaynakları 164

Geri Vermeye Neden Olan Suçların Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen

Sistemler .165

Geri Vermenin Koşulları (Fail veya Hükümlünün Yabancı Ülkeye

Gönderilmesi)166

12 İçindekiler

6706 sayılı Kanuna Göre Geri Vermenin Koşulları (Geri Vermenin

Mümkün Olduğu Durumlar)166

a) Yabancı Bir Ülkede Yabancı Ülke Vatandaşı Hakkında Ceza

Soruşturması veya Kovuşturması Başlatılmış Ya Da Mahkûmiyet

Kararı Verilmiş Olmalıdır .166

b) Geri Vermeye Konu Suçun Cezasının Üst Sınırı, Bir Yıl veya Daha

Fazla Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektirmelidir166

c) Mahkûmiyetin İnfazı Bakımından Hükmolunan Cezanın En Az Dört

Ay Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Olmalıdır 167

d) Geri Vermeye Konu Fiilin Her İki Devletin (Talep Eden Devlet ile

Türkiye’nin) Kanunlarına Göre De Suç Olmalıdır.168

6706 Sayılı Kanuna Göre Geri Vermemenin Koşulları (Geri Vermenin

Mümkün Olmadığı Durumlar) 170

a) Yabancı Bir Ülkede İşlenen Suçun Düşünce Suçu, Siyasî Suç veya

Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç Niteliğinde Olması 170

(1) Düşünce Suçu.171

(2) Siyasi Suç 171

(a) Siyasi Suçu Tanımlayan Kuramlar .172

aa) Nesnel (Objektif) Kuram .172

bb) Öznel (Sübjektif) Kuram172

cc) Üstünlük Kuramı.173

(b) Siyasi Suçun İstisnaları 173

aa) Belçika Kuralı 173

bb) Terör Suçu 173

cc) Uluslararası Suçlar 173

(c) Siyasi Suç Çeşitleri.174

aa) Tam Siyasi Suç 174

bb) Nisbi Siyasi Suç .174

b) Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olması175

c) Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir

Türk Vatandaşının Ya Da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel

Kişinin Zararına İşlenmesi176

d) Türkiye'nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olması .176

e) Zamanaşımına veya Affa Uğramış Olması .177

f) İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olması 179

g) İadesi Talep Edilen Kişinin Kanunda Belirtilen Nedenlere Dayalı

Olarak Soruşturma veya Kovuşturmaya Maruz Bırakılacağına veya

Cezalandırılacağına ya da İşkence veya Kötü Muameleye Maruz

Kalacağına Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması 180

İçindekiler 13

h) İadesi Talep Edilen Kişi Hakkında, Talebe Konu Fiil Nedeniyle Daha

Önce Türkiye’de Beraat veya Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması.180

i) İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile Bağdaşmayan Bir

Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin Olması 182

(1) 6706 sayılı Kanunda Açıkça Düzenlenmeyen ve Fakat Geri

Vermeme Kapsamı Dışında Tutulan Diğer Suçlar (Geri

Vermeye Tabi Suçlar) .183

(a) Uçak Kaçırma Suçları.183

(b) Diplomatlara ve Uluslararası Korunan Kişilere Karşı

İşlenen Suçlar183

(c) Terörün Finansmanı183

(d) Mali Suçlar 184

Geri Vermenin Takdire Bağlı Olduğu Durum.184

Geri Vermede Özellik Kuralı = İadede Hususilik İlkesi .184

Geri Vermede Özellik İlkesinin İstisnaları 186

Geri Vermede Görev ve Yetki (Usul) .186

Aynı Kişi Hakkında Birden Fazla Devlet Tarafından İade Talebinde

Bulunulmasında Usul 187

İ. Geri Vermede Sürecinde Tutuklama İşlemleri 188

Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (Yabancı Ülke Ceza

Kanunun Değeri) .188

XIV. CEZA KANUNUNUN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 190

Genel Olarak .190

Türk Ceza Kanunu’nun İç Hukuk Bakımından Uygulanmasında İstisnalar.190

Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu190

a) Cumhurbaşkanının Kişisel Suçlarından Dolayı Sorumluluğu190

b) Cumhurbaşkanı’nın Görevi İle İlgili İşlediği Suçlardan Sorumluluğu192

Yasama Sorumsuzluğu.197

a) Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık).197

(1) Anayasa m. 83/1’e Göre Sorumsuzluğun Koşulları 197

(2) Yasama Sorumsuzluğunun Sonuçları200

b) Geçici Dokunulmazlık (Kovuşturma Yasağı).201

(1) Kovuşturma Yasağının İstisnaları201

(2) Sorumsuzluk İle Dokunulmazlık Arasındaki Farklar203

(3) Dokunulmazlık Kapsamındaki Suçlarda Zamanaşımı Sorunu .203

Ceza Kanunun Devletler Hukuku Bakımından Uygulanmasında İstisnalar205

Diplomatlar .205

a) Dokunulmazlığın Kabul Edildiği Durumlar .206

14 İçindekiler

b) Diplomat Dokunulmazlığı ile Konsolosların Dokunulmazlığı Ayrımı 207

Yabancı Askerler207

a) Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler.207

b) Yargı Yetkisi .208

(1) Mutlak (Kesin) Yargı Yetkisi208

(2) Öncelikli Yargı Yetkisi .208

c) Gönderen Devletin Yargı Yetkisi208

(1) Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi 208

(2) Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 208

d) Gönderilen (Kabul eden) Devletin Yargı Yetkisi.209

(1) Gönderilen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi.209

(2) Gönderilen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 209

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN UNSURLARI

SUÇ KURAMI . 211

Suçun Yapısını Açıklayan Kuramlar214

Klasik Suç Kuramı 214

a) Klasik Suç Kuramında Hareket.215

b) Klasik Suç Kuramında Netice .215

c) Klasik Suç Kuramında Nedensellik Bağı .215

d) Klasik Suç Kuramında Fiil.215

e) Klasik Suç Kuramına Göre Suçun Unsurları .216

(1) Klasik Suç Kuramına Göre Tipiklik 216

(2) Klasik Suç Kuramına Göre Hukuka Aykırılık 216

(3) Klasik Suç Kuramına Göre Kusurluluk.216

Yeni Klasik (Teleolojik / Neo Klasik) Klasik Suç Kuramı217

a) Yeni Klasik Suç Kuramında Hareket.218

b) Yeni Klasik Suç kuramında Suçun Unsurları.218

(1) Yeni Klasik Kurama Göre Tipiklik 218

(2) Yeni Klasik Kurama Göre Hukuka Aykırılık219

(3) Yeni Klasik Kurama Göre Kusurluluk 219

Amaççı (Gai / Finalist) Suç Kuramı.220

a) Amaççı Suç Kuramına Göre Tipiklik .221

b) Amaççı Suç Kuramına Göre Kusur .221

c) Amaççı Suç Kuramına Göre Kast .221

İçindekiler 15

d) Amaççı Suç Kuramına Göre Taksir.222

e) Amaççı Suç Kuramına Göre Hata.222

Sentezci (Teleolojik) Kuram.223

a) Sentezci Kurama Göre Suçun Unsurları.223

(1) Tipiklik 224

(2) Hukuka Aykırılık224

(3) Kusur 224

(a) Sentezci Kurama Göre Kast.224

(b) Sentezci Kurama Göre Taksir 224

XVI. SUÇUN UNSURLARI 225

Genel Olarak .225

Tipiklik (Suçun Yasallık Unsuru).227

Tipiklik ve Hukuka Aykırılık 229

Tipiklik ve Hukuki Hata 229

Tipiklik ve Hayal (Mefruz/Varsayılan/Sözde) Suç 230

Tipiklik ve Kuruntu Suç 231

Tipiklik ve İşlenemez Suç .232

Tipiklikte Yer Alan Unsurlar.232

Tipikliğin Maddi Unsurları .234

Hareket237

1) Hareketi Açıklayan Kuramlar240

(i) Hareketi Hukuki Anlamın Dışında Ele Alan Kuramlar

(Ontolojik Kuramlar) .240

(ii) Doğal (Nedensel) Hareket Kuramı 241

(iii) Amaççı (Gai – Final) Hareket Kuramı 242

(iv) Sosyal Hareket Kuramı245

2) Hareketi Hukuki Anlamın İçinde Ele Alan Kuramlar .247

(a) Normativist Hareket Kuramı.247

(b) Hareket Kuramlarının Değerlendirilmesi 248

(1) Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılmayan Durumlar248

(2) Hareketin Sayısına Göre Suçların Sınıflandırılması.250

(a) Tek Hareketli Suçlar 250

(b) Birden Çok Hareketli Suçlar 250

aa) Birleşmiş (Birleşik) Hareketli Suçlar .251

bb) Bölünebilen veya Kesintili Suçlar/Amaç Suç – Araç

Suç .251

cc) Seçimlik Hareketli Suçlar252

dd) İtiyadi Suçlar 255

(c) Geçitli Suçlar .256

16 İçindekiler

(3) Hareketin Şekline Göre Suçların Sınıflandırılması 256

(a) İcrai (Etken Hareketle İşlenen) Suçlar.257

(b) İhmali (Edilgen Hareketle İşlenen Suçlar) Suçlar 257

(4) Hareketin Önemine Göre Suçlar 268

(a) Serbest Hareketli Suçlar268

(b) Bağlı Hareketli Suçlar268

(5) Hareketin Devamının Gerekip Gerekmediğine Göre Suçların

Sınıflandırılması269

(a) Ani Suç 269

(b) Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 270

(6) Hareketin Aşamasına Göre Suçların Sınıflandırılması.274

(a) Kalkışma Suçları 274

Netice275

a) Neticenin Esasını Açıklayan Kuramlar .276

(1) Doğalcı Kuram 276

(2) Tehlike Kuramı .276

(3) Kuralcı (Normcu) Kuram.277

b) Neticeye Göre Suçların Tasnifi 278

(1) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz suçlar, Şekli suçlar,

Sırf Hareket Suçları)-Neticeli suçlar (Maddi neticeli suçlar) .278

(a) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz Suçlar/Sırf

Hareket Suçları/Soyut Neticeli Suçlar)278

(b) Neticeli Suçlar (Maddi Neticeli Suçlar)278

(c) Seçimlik Neticeli Suçlar – Tek Neticeli Suçlar280

Nedensellik Bağı280

(1) Koşul Kuramı (Şart Teorisi) = Tabii Nedensellik Düşüncesi =

Eşdeğerlik Kuramı = Koşulların Eşitliği.282

(2) Uygun Sebep Kuramı.283

(3) Etkin Sebep Kuramı .286

(4) En Etkin Sebep Kuramı 287

(5) Son Koşul Kuramı (Son Şart Teorisi) 287

(6) Beşeri Nedensellik Kuramı.287

(7) Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Kuramı288

(8) Bazı Nedensellik Durumları .290

(a) Normal Nedensellik (Tek Hareket, Tek Netice) 290

(b) Çifte Nedensellik (Birden Çok Hareket, Tek Netice).291

(c) Tamamlayan (Atipik/Toplam) Nedensellik .292

(d) Hareketten Önce Var Olan Nedenin Eklenmesi .293

(e) Hareketten Sonra Meydana Gelen Bir Nedenin Eklenmesi293

İçindekiler 17

(f) Hareketten Sonra Meydana Gelen ve Mağdurun Kusuru ile Bir

Nedenin Eklenmesi.294

(g) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Durumlar.294

(h) Sollayan Nedensellik (Öne Geçen Nedensellik/Nedensellik

Bağının Kesilmesi) 295

(ı) Varsayılan Nedensellik .295

(i) Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması .296

(j) Neticenin Kişinin Egemenlik Alanı Dışında Olması .296

(k) Sosyal Nedensellik297

(l) Risk Azalması298

(m) Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması298

(n) Rücu Yasağı 298

(o) Kişinin Üzerine Düşen Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne

Uymasına Rağmen Neticenin Gerçekleşmesi .300

(ö) İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda Nedensellik 301

Fail.302

a) Özgü Suç303

b) Tüzel Kişilerin Suçun Faili Olup Olamayacağı Sorunu 307

(1) Tüze Kişilik Kavramı307

(2) Tüzel Kişiliğin Esasını Açıklayan Kuramlar 307

(a) Farazilik Kuramı 307

(b) Gerçeklik Kuramı.308

(c) Karma Kuram 309

(3) TCK Açısından Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu ve Faillik

Durumu 309

(4) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırım.310

(5) Kabahatler ve Tüzel Kişilerin Sorumluluğu .311

Mağdur313

Suçun Konusu321

a) Suçun Maddi Konusu.322

b) Suçun Hukuki Konusu323

c) Suçun Konusuna Göre Suçların Sınıflandırılması .324

(1) Zarar Suçu – Tehlike Suçu Ayrımı .324

(a) Zarar Suçu.324

(b) Tehlike Suçu325

(i) Somut Tehlike Suçu .326

(ii) Soyut Tehlike Suçu 327

Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları 328

18 İçindekiler

Genel Olarak328

a) Suçun Manevi Unsuru, Kusurluluk ve Kusur Kavramları Arasındaki

İlişki .329

b) Hareket Yeteneği ile Kusur Yeteneği Kavramları Arasındaki İlişki .330

c) Suçun Manevi Unsuru ile Kast ve Taksir Kelimeleri Arasındaki İlişki .330

d) Kast ve Taksir ile Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 331

Kast332

a) Kastı Açıklayan Kuramlar.333

(1) Tasavvur Kuramı.333

(2) İrade Kuramı.334

(3) Bilinç ve İrade Kuramı 334

b) Kastın Unsurları.336

(1) Kastın Bilme Unsuru.336

(2) Kastın İsteme Unsuru .343

(a) Doğrudan Kast (Birinci Dereceden Kast).344

(b) Doğrudan Kast (İkinci Dereceden Kast) 344

(c) Olası Kast 348

(i) Olası Kastı Belirlemek İçin Ortaya Atılan Kuramlar349

(ii) Olası Kasta İlişkin TCK m. 21/2’de Yer Alan

Düzenleme 355

(iii) Olası Kastta Kusurluluğun Derecesi veya Yoğunluğu.356

(iv) Olası Kastta Sorumluluk 357

(3) Kastın Aranacağı Zaman .360

(a) Başlangıç kastı 360

(b) Eş zamanlı Kast .360

(c) Eklenen Kast .360

(4) Kastın Türleri 361

(a) Genel Kast (Doğrudan Kast/Dolus Directus).361

(b) Doğrudan Kast (Dolus Directus)361

(c) Olası Kast (Dolus Eventualis).361

(d) Özel Kast .362

(e) Ani Kast.363

(f) Tasarlama (Taammüt) Kastı363

Taksir.365

a) Genel Olarak365

b) Taksirin Hukuki Esasını Açıklayan Kuramlar 365

(1) Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Kuramı.365

(2) Etkin Sebep Kuramı 366

(3) Önleyebilme Kuramı.366

İçindekiler 19

(4) Yanılma Kuramı 366

(5) Öngörebilme Kuramı 366

c) Taksirin Unsurları 367

(1) Hareketin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması 368

(2) Hareketin İradiliği.368

(3) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık 369

(4) Neticenin Öngörülebilir Olması371

(5) Neticenin İstenmemiş Olması 373

(6) Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması375

d) Taksirli Suçlarda Kişilerin Cezai Sorumluluğu 375

(1) Üçüncü Kişinin Hareketi .375

(a) Üçüncü kişinin hareketi kusursuzdur375

(b) Üçüncü kişinin hareketi kusurludur. .375

(i) Üçüncü kişi kasten kusurludur.376

(ii) Üçüncü kişi taksir ile kusurludur376

(c) Üçüncü Kişi Tamamen Kusurludur377

(2) Mağdurun Hareketi377

(a) Mağdurun hareketi kusurlu değildir. 377

(b) Mağdurun hareketi normal değil ancak kusurlu ve

hukuka aykırı da değildir.377

(c) Mağdurun hareketi kusurludur.378

(i) Meydana gelen netice tamamen mağdurun kusurlu

hareketinden meydana gelmiştir.378

(ii) Meydana gelen netice bakımından hem fail hem de

mağdur kusurludur. .378

e) Taksirin Gerçekleştirilme Şekilleri (Taksir Kalıpları/Taksirin Görünüş

şekilleri) .378

(1) Dikkatsizlik379

(2) Özensizlik (Tedbirsizlik) 379

f) Taksirin Derecelendirilmesi .381

g) Taksir Türleri (Çeşitleri) .381

(1) Bilinçsiz Taksir (Basit Taksir/Tam Taksir)=Niteliksiz Taksir .382

(2) Bilinçli Taksir (Öngörülü/Şuurlu Taksir)=Nitelikli Taksir .382

(3) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımı .384

(4) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımının Hukuki Sonuçları 385

h) Olası Kast/ Bilinçli Taksir Ayrımı 385

i) Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi veveya Cezada İndirim

Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep (TCK m. 22/6) .386

j) Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi.392

20 İçindekiler

k) Taksir ve Teşebbüs 394

l) Taksir ve İştirak394

m) Taksir ve Hata396

n) Taksir ve Kabahat 396

o) Taksir ve Kusur 396

p) Taksir ve Kusursuz Sorumluluk398

Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç .399

a) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçun Oluşum Şekilleri.402

b) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç Şekilleri 404

(1) Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 404

(2) Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç.404

c) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Kast-Taksir Bileşimi

(Kombinasyonu) 410

d) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Teşebbüs .412

e) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak.413

f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç ve Kusursuz Sorumluluk 414

Hukuka Aykırılığın Bulunması/Hukuka Uygunluk Nedenlerinin

Bulunmaması 414

Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri418

Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sınıflandırılması

Sorunu.420

Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri422

Kanun Hükmünü Yerine Getirme/Görevi İfa .422

a) Kanun Teriminin Anlamı423

b) Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi427

(1) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kapsamı 427

(2) Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları.427

(a) İhtar 427

(b) Bedeni Kuvvet Kullanma.428

(c) Maddi Güç Kullanma 428

(d) Silah Kullanma 428

(3) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Orantılılık İlkesi 430

(4) Zor Kullanma Yetkisinde Takdir Yetkisi.432

c) Müdafilik Görevinin Yerine Getirilmesi .432

Meşru Savunma 434

a) Meşru Savunmanın Hukuki Niteliği .434

b) Meşru Savunmanın Koşulları.435

(1) Saldırıya İlişkin Koşullar435

İçindekiler 21

(a) Bir Saldırı Olmalıdır .435

(b) Bu Saldırı Haksız Olmalıdır 437

(c) Bu Saldırı Gerçekleşmiş veya Gerçekleşmesi veya Tekrarı

Muhakkak Olmalıdır .440

(d) Saldırı Herhangi Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır .442

(e) Saldırı, Meşru Savunmada Bulunana Karşı Olabileceği

Gibi, Üçüncü Bir Kişiye De Yönelebilir.443

(f) Saldırı Mutlaka Bir İnsandan Kaynaklanmalıdır 444

(2) Savunmaya İlişkin Koşullar .444

(a) Savunmada Zorunluluk Olmalıdır .445

(b) Savunma İle Haksız Saldırı Arasında Oran Bulunmalıdır .445

(i) Konu Bakımından Orantı/Haklar Arasında Orantı 446

(ii) Araç Bakımından Orantı .446

(c) Savunma, Mutlaka Haksız Saldırıda Bulunan Kişiye Karşı

Yapılmalıdır.447

c) Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma448

d) Haksız Saldırı Başlamadan Önce Alınan ve Kendiliğinden Harekete

Geçen Önlem/Offendicula.449

e) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması .449

(1) Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Bir Heyecan,

Korku veya Telaş ile Aşılması450

(2) Meşru savunmada Oranın/Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması

(Taksir ile Aşılması).450

(3) Meşru Savunmada Sınırın Kast (Doğrudan veya Olası Kast) ile

Aşılması 451

(4) Meşru Savunmada Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması452

f) Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi .452

g) Meşru Savunma – Haksız Tahrik ilişkisi .452

h) Meşru Savunma ve Hata .453

Hakkın Kullanılması .453

a) Hakların Çatışması ve Neminem Laedere İlkesi.455

b) Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Bazı Önemli Hakkın Kullanılması

Durumları 455

(1) Hekimlik Mesleğinin İcrası/Tıbbi Müdahale .455

(a) Hekimlik Mesleğini İcra Edecek Kişinin Yetkili Kişi Olması

Gerekir458

(b) Hastanın Tıbbi Müdahalenin İçeriği ve Muhtemel

Sonuçları Bakımından Aydınlatılmış Olması Gerekir

(Hekimin Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğü) 459

(c) Hastanın Rızasının Bulunması/Aydınlatılmış veya

Bilgilendirilmiş Onam–Hastanın Hukuken Geçerli Rızası

(Hastanın Rızası 'Aydınlatılmış Onam') .461

(d) Tıbbi Müdahalenin Zorunluluğu (Endikasyon)470

22 İçindekiler

(e) Hekimlik Mesleğinin Mesleğin Gereklerine Uygun İcra

Edilmiş Olması/Hekimlik Mesleğinin (Tıbbi Müdahalenin)

Kanunda Öngörülen Usullere Uygun Bir şekilde İcra

Edilmiş Olunması Gerekir .470

(f) Tıbbi Müdahalenin Teşhis ve Tedavi Amacı İle Yapılmış

Olması.472

(2) Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü ve Eleştiri Hakkı472

(3) Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilimin İcrası474

(4) Ticari ve Sınaî Faaliyetlerin İcrası474

(5) Haber Verme ve Haberleşme Hakkının İcrası/Gazetecilik

Mesleğinin İcrası 474

(6) İddia ve Savunma Hakkının Kullanılması 476

(7) Spor Faaliyetleri .476

(8) Tedip Hakkı.481

(9) İhbar ve Şikâyet Hakkı 481

(10) Organ ve Doku Nakli.482

İlgilinin Rızası.483

a) Rızanın Suç Genel Kuramı İçindeki Yeri .484

(1) Tipikliği Kaldıran Rıza484

(2) Hukuka Aykırılığı Kaldıran Rıza .484

b) Rızanın Hukuki Esası 485

c) Rızanın Hukuka Uygunluk Nedeni Sayılabilmesi İçin Gereken

Koşullar485

(1) Kişinin Üzerinde Mutlak Surette Tasarrufta Bulunabileceği Bir

Hakkın Bulunması.486

(a) Uluslararası Suçlar (TCK m. 76 – 80) .486

(b) Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 80 - 169) 486

(i) Hayata Karşı Suçlar (TCK m. 81 – 85) 486

(ii) Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar (TCK m. 86 –

98).488

(iii) Çocuk Düşürtme, Düşürme veya Kısırlaştırma (TCK

99 – 101) 489

(iv) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (TCK m. 102 –

105).490

(v) Hürriyete Karşı Suçlar (TCK m. 106 – 124) 490

(vi) Şerefe Karşı Suçlar (TCK m. 115 - 131) 490

(vii) Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar

(TCK m. 131 - 140).491

(viii) Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m. 141 - 169) 491

(c) Topluma Karşı Suçlar (TCK m. 170 -246).491

(i) Genel Tehlike Yaratan Suçlar (TCK m. 170 - 180)492

İçindekiler 23

(ii) Çevreye Karşı Suçlar (TCK m. 180 - 184)492

(iii) Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m. 185 - 196) 492

(iv) Kamu Güvenine Karşı Suçlar (TCK m. 197 - 212) .492

(v) Kamu Barışına Karşı Suçlar (TCK m. 213 - 222)492

(vi) Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı

Suçlar (TCK m.223 - 224) .492

(vii) Genel Ahlâka Karşı Suçlar (TCK m.225 - 229) 492

(viii) Aile Düzenine Karşı Suçlar (TCK m. 230 - 234) 492

(ix) Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar

(TCK m. 235 - 242).492

(x) Bilişim Alanında Suçlar (TCK m. 242 - 246)492

(d) Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler (TCK m.

247-343) .492

(i) Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı

Suçlar (TCK m. 247 - 266) 492

(ii) Adliyeye Karşı Suçlar (TCK m. 267 - 298).492

(iii) Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının

Saygınlığına Karşı Suçlar (TCK m. 299 - 301)492

(iv) Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m.302 - 308) 492

(v) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı

Suçlar (TCK m.309 - 316) .492

(vi) Millî Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m.317 - 325) .492

(vii) Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m.

326 - 339) 492

(viii) Yabancı Devletlerle Olan İlişkilere Karşı Suçlar (TCK

340 - 343).492

(2) Rızaya Ehliyet .493

(3) Rıza Açıklaması .494

TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin

Çatışması .496

a) Yükümlülüklerin Çatışmasının Gerçekleşebileceği Şekiller497

b) Eşit Olmayan İki Değerin Korunması Aşamasında Yükümlülüklerin

Çatışması .498

İ. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 498

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kasten Aşılması.499

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Taksir İle Aşılması .499

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Korku, Panik veya Heyecan ile

Aşılması .500

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması501

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Hata İle Aşılması .501

XVII. KUSURLULUK. 503

24 İçindekiler

Haksızlık ve Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 503

Kusurluluk ile Kusur Kavramları Arasındaki İlişki.504

Kusurluluğu Açıklayan Kuramlar .505

Psikolojik Kuram505

Normatif Kuram 505

Kusurluluğun Kapsamı.506

Fiil Kusuru506

Fail Kusuru.507

Kusurluluk ile Kast ve Taksir Kavramları Arasındaki İlişki 507

Taksir ile Kusursuz Sorumluluk Kavramları Arasındaki İlişki507

Kusurluluğun Unsurları .508

Kusur Yeteneğine Sahip Olmak .508

a) Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman.510

b) Kusur Yeteneği ile Kusurluluğu Etkileyen Kavramları Arasındaki

İlişki .510

Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerden Birinin Bulunmaması511

a) Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller .511

(1) Yaş Küçüklüğü 512

(a) 0 – 12 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/1)513

(b) 13 – 15 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/2)513

(c) 16 – 18 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/3)515

(d) Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklara Uygulanacak

Hükümler515

(e) Kusur Yeteneği Bulunan Yaş Sınıfında Olan Çocuklara

İlişkin TCK ve CMK’da Öngörülen Özel Düzenlemeler 515

(2) Sağır – Dilsizlik=(TCK m. 33) .517

(3) Akıl Hastalığı=(TCK m. 32) 517

(a) Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi Bakımından

Kabul Gören Sistemler 517

(i) Biyolojik Sistem.517

(ii) Psikolojik Sistem .518

(iii) Karma Sistem 518

(b) Akıl Hastalığının Kişinin Kusur Yeteneğine Etki Eden

Durumları519

(4) Geçici (Arızi) Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde

Etkisinde Olma (TCK m. 34) 521

(a) Geçici Nedenler 521

(b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma.523

(i) İstemeyerek (İrade Dışı) Alkol veya Uyuşturucu

Madde Alma524

İçindekiler 25

(ii) İsteyerek (İrade İle) Alkol veya Uyuşturucu Madde

Alma 524

(iii) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Olmak 528

Kusurluluğu Kaldıran Haller (Nedenler).529

Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi/Yetkili

Amirin Emrini İfa .530

a) Yetkili Amirin Emrini İfasının Uygulanma Koşulları533

(1) Bir Emir Bulunmalıdır .533

(a) Emir Hukuka Uygundur .533

(i) Şekli Anlamda Hukuka Uygunluk Emri Verenin

Hukuken Emir Vermeye Yetkili Olması534

(ii) Maddi Anlamda Hukuka Uygunluk535

(b) Emir Hukuka Aykırıdır .536

(c) Emrin Konusu Suçtur 540

(2) Emri Veren Emri Vermeye Yetkili Olmalıdır544

(3) Emrin Yerine Getirilmesi Zorunlu Olmalıdır (Emir Bağlayıcı

Olmalıdır) .547

Zorunluluk Hali 548

a) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği.548

(1) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Kuramlar .548

(a) Koruma İçgüdüsü Kuramı548

(b) Manevi Cebir Kuramı 548

(c) Saiklerin Sosyalliği Kuramı 548

(d) Amaç Kuramı 549

(e) Hakların Çatışması Kuramı549

(2) Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin Kuramlar 549

(a) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi Olduğu

Kuramı 549

(b) Zorunluluk Halinin Mazeret Sebebi /Kusurluluğu

Kaldıran Sebep/Kusurluluğa Etki Eden Sebsep Olduğu

Kuramı 549

(c) Fark Gözetme Kuramı .550

(3) TCK Bakımından Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği.554

(4) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi İle Mazeret

Nedeni/Kusurluluğu Kaldıran/Kusurluluğa Etki Eden Sebep

Olması Arasındaki Farklar.556

b) Zorunluluk Halinin Koşulları 557

(1) Tehlikeye İlişkin Koşullar 557

(a) Bir Tehlike Bulunmalıdır557

(b) Bu Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır561

26 İçindekiler

(c) Tehlike Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır .561

(d) Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunmalıdır.562

(2) Korunmaya İlişkin Koşullar .563

(a) Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkânının

Bulunmaması563

(b) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket

Arasında Nedensellik Bağının Bulunması564

(c) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket

Arasında Orantı Bulunması.564

(d) Tehlikeye Karşı Koyma Yükümlülüğünün Bulunmaması .566

c) Zorunluluk Hali ile Meşru Savunmanın Karşılaştırılması .567

Cebir ve Şiddet 568

Korkutma veya Tehdit .569

Hata (Yanılma).572

a) Hata Kavramı.574

b) Suçun Maddi Unsurlarında Hata: (Fiili/Maddi Hata / Unsur

Yanılgısı) 574

(1) Suçun Konusunda Hata 578

(2) Şahısta Hata (Mağdurda Hata) .580

(3) Nedensellik Bağında Hata ve Sapma 583

(4) Hedefte Sapma.585

c) Suçun Nitelikli Unsurlarında/Hallerinde Hata .588

(5) Cezayı Artıran Nitelikli Unsurlarda Hata.588

(6) Cezayı Azaltan Nitelikli Unsurlarda Hata 590

(7) Şahsa/Faile, Fiile ve Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli Haller ve

Bu Hallerde Hata 590

d) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait

Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hata592

(1) Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata.592

(2) Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Hata.596

e) Hukuki Hata (Haksızlık Bilincinde Hata, Yasaklık Hatası, Tipiklik

Hatası) .599

Kaza ve Tesadüf (Öngörülememe/Beklenememe) .604

Mücbir Sebep (Kaçınamama/Karşı Koyamama) 605

İ. Kusurluluğu Azaltan Haller607

Haksız Tahrik .607

a) Genel Olarak607

b) Haksız Tahrik Durumlarında Daha Az Ceza Verilmesinin Hukuki

Sebebi/Haksız Tahrik Kurumunun Hukuki Niteliği.608

İçindekiler 27

(1) Öznel (Sübjektif) Görüş 608

(2) Nesnel (Objektif) Görüş608

(3) Karma Görüş.609

c) Haksız Tahrik Kurumunun Düzenlenişi Bakımından ETCK ile TCK

Arasındaki Farklar609

d) Haksız Tahrikin Koşulları609

(1) Tahrik Oluşturan Bir Hareket Bulunmalıdır 609

(2) Hareket Haksız Olmalıdır611

(3) Haksız Hareket Sonucunda Failde Sinirlenme, Acı Duyma,

Öfkelenme (Hiddet veya Şiddetli Elem) Meydana Gelmelidir613

(4) Suç, Haksız Hareketin Doğurduğu Sinirlenme, Acı Duyma,

Öfkelenmenin Etkisiyle İşlenmelidir (Nedensellik Bağı) .613

(5) Karşı Hareket Mutlaka Haksız Hareketin Kaynağına Yönelmiş

Olmalıdır.614

e) Haksız Tahrik ile Bazı Ceza Hukuku Kurumları Arasındaki İlişki .616

(1) Haksız Tahrik ile Tasarlama Arasındaki İlişki.616

(2) Haksız Tahrik ile Taksirli Suç Arasındaki ilişki .617

(3) Haksız Tahrik ile Kan Gütme Saiki/Özel Kast Arasındaki İlişki.618

(4) Haksız Tahrik ile Meşru Savunma Arasındaki ilişki .619

(5) Haksız Tahrik ile Hata Arasındaki İlişki620

(6) Haksız Tahrik ile Takdiri Hafifletici Nedenler Arasındaki İlişki 620

(7) Haksız Tahrik ile İştirak Arasındaki İlişki .621

XVIII. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 622

Nitelikli Hallerin Sınıflandırılması 626

Cezayı Artıran ve Azaltan Nitelikli Haller .626

Şahsa, Fiile ve Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller.626

a) Şahsa Bağlı Nitelikli Haller .626

(1) Failin Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller.626

(2) Mağdurun Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller 627

(3) Fail ile Mağdur Arasındaki İlişki Bakımından Nitelikli Haller.627

(4) Failin Amaç ve Saiki Bakımından Nitelikli Haller.627

b) Fiile Bağlı Nitelikli Haller627

(1) Fiilin İşleniş Şekline Göre Nitelikli Haller 627

(2) Fiilin İşlendiği Yer ve Zaman Bakımından Nitelikli Haller631

c) Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller631

XIX. SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR  632

Nesnel (Objektif) Cezalandırılma Koşulları632

Ön Koşullar639

28 İçindekiler

Ceza Muhakemesi Koşulları 640

Şahsi Cezasızlık Sebepleri643

TCK’daki Şahsi Cezasızlık Sebepleri .643

TCK’ndaki Cezada Şahsi İndirim Nedenleri644

TCK’ndaki Hem Şahsi Cezasızlık Hem De Cezada Şahsi İndirim

Nedenleri.644

Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler/Cezayı Azaltan veya Kaldıran Şahsi Sebep

Olarak Etkin Pişmanlık.645

BEŞİNCİ BÖLÜM

SUÇUN ÖZEL ŞEKİLLERİ

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ. 655

TEŞEBBÜS 655

Kavram 655

ETCK ile TCK’nın Karşılaştırılması.655

Teşebbüsün Cezalandırılma Sebebi.657

a) Öznel (Sübjektif) Görüş .657

b) Nesnel (Objektif) Görüş.657

c) Etki Görüşü658

d) Karma Görüş658

Teşebbüsün Hukuki Niteliği.659

Teşebbüsün Koşulları/Unsurları 660

a) Suç İşleme Kastının Varlığı Bulunmalıdır .660

b) İşlenmek İstenen Suç Ancak Kasten İşlenebilen Bir Suç Olmalıdır 663

c) Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak 664

(1) Elverişli Hareketin Anlamı 664

(2) Doğrudan Doğruya İcraya Başlama 667

d) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin

Tamamlanamaması veya Neticenin Gerçekleştirilememesi673

(1) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin

Tamamlanamaması674

(2) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Neticenin

Gerçekleştirilememesi .676

Gönüllü Vazgeçme 677

a) Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Niteliği .679

b) Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmamasını Açıklayan Görüşler679

c) Gönüllü Vazgeçmenin Uygulanma Aşamaları681

d) Gönüllü Vazgeçmenin Tespiti685

İçindekiler 29

e) İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme ve Şeriklere

Etkisi 691

f) Gönüllü Vazgeçme ile Teşebbüs Arasındaki İlişki 691

Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık.692

İşlenemez Suç/Elverişsiz Teşebbüs693

a) İşlenemez Suçta Kişiye Ceza Verilmemesini Açıklayan Görüşler .693

Teşebbüs Bakımından Bazı Özel Durumlar696

Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi 702

XXI. İŞTİRAK 705

Genel Olarak .705

İştirakın Hukuki Esası.708

İştirakte Suç Sayısı.708

Suç Birliği Görüşü 708

Suç Ayrılığı Görüşü 708

İştirakın Hukuki Niteliği .709

İştirake İlişkin Hükümlerin Tipikliği Sınırlandırdığı Görüşü 709

İştirake İlişkin Hükümlerin Cezai Sorumluluğu Alanı ve Tipikliği

Genişlettiği Görüşü710

İştirakte Suça Katılanların Cezai Sorumluluğu Konusunda Kabul Edilen

Sistemler .711

Eşitlik (Teklik) Sistemi711

İkilik Sistemi.711

Cezanın Faile Göre Belirlenmesi Sistemi .712

İştirak Şekilleri/Türleri.713

Faillik .715

a) Müstakil (Tek Başına Faillik/Doğrudan Faillik).715

b) Müşterek Faillik/Birlikte Faillik 716

1) Müşterek Failliğin Unsurları .717

(a) Suçun İşlenişi Üzerinde Müşterek Hâkimiyet

Kurma/Hareketin Birlikte İcra Edilmesi.717

(b) Birlikte Suç İşleme Kararının Bulunması .722

2) Özgü Suçlarda Müşterek Faillik 725

3) İhmali Suçlarda Müşterek Faillik 726

4) Taksirli Suçlarda Müşterek Faillik .727

5) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Müşterek Faillik 727

c) Dolaylı Faillik728

Şeriklik (Suç Ortaklığı/Suça İştirak Şekilleri) 733

Suça İştirakın (Suç Ortaklığı/İştirak/Şerikliğin) Koşulları734

30 İçindekiler

a) Birden Çok Failin Birden Çok Hareketinin Bulunması734

b) Her Bir Failin Suça Katılma (İştirak İradesi) Kastının Bulunması 735

c) İşlenmek İstenen Ortak Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına

Varmış Olması (İcra Hareketlerine Başlanmış Olunması) 743

d) İşlenen Suçun Bütün Şerikler İçin Aynı Olması 744

e) Hareketlerin Nedensel Değerinin Bulunması 749

Şeriklik Şekilleri .750

a) Müşterek Faillik.750

b) Azmettirme .750

c) Yardım etme762

Cezayı Artıran veya Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması (Sirayeti).766

a) Cezayı Artıran Nedenlerin Şeriklere Yansıması .767

(1) Cezayı Artıran Şahsi Nedenler 767

(2) Cezayı Artıran Fiili Nedenler.771

b) Cezayı Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması.771

c) Cezayı Kaldıran Nedenlerin Şeriklere Uygulanması.772

Suça İştirakte Gönüllü Vazgeçme 772

Kabahate İştirak 776

XXII. SUÇLARIN İÇTİMAI  777

Genel Olarak .777

Bileşik Suç780

Genel Olarak780

Bileşik Suçun Oluşum Şekilleri.780

a) Tam (Gerçek) Bileşik Suç .780

b) Görünüşte (Şekli/Eksik) Bileşik Suç782

Bileşik Suçta Manevi Unsur .784

Bileşik Suçta Zamanaşımı 784

Bileşik Suçta İştirak784

Bileşik Suçta Uzlaşma ve Şikâyet .784

Bileşik Suçta Teşebbüs 785

Bileşik Suçta Gönüllü Vazgeçme785

Bileşik Suçun Bölünmezliği İlkesi .786

Zincirleme Suç (Müteselsil Suç).786

Genel Olarak786

Zincirleme Suçun Hukuki Esasını/Niteliğini Açıklayan Görüşler 787

a) Tek Suçun Varlığı Görüşü.787

b) Çok Suçun Varlığı Görüşü 788

İçindekiler 31

Zincirleme Suçun Koşulları 788

a) Suç İşleme Kararında Birlik 788

b) Aynı Olan Birden Çok Suçun İşlenmesi 791

c) Suçların Farklı Zamanlarda İşlenmesi 801

d) Mağdurun Aynı Olması802

Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Durumlar .808

Zincirleme Suçta Yaptırım .809

Fikri İçtima.812

Fikri İçtimanın Hukuki Esasını Açıklayan Görüşler .813

a) Suç Tekliği Görüşü .813

b) Suç Çokluğu Görüşü.813

Fikri İçtimanın Koşulları .814

a) Tek Fiilin Bulunması.814

(1) Fiil Kelimesinden Hareketi Anlayan Görüş .814

(2) Fiil Kelimesinden Neticeyi Anlayan Görüş820

(3) Tek Fiil kelimesinden Suç İşleme Kastının Tekliğini Anlayan

Görüş822

b) Birden Fazla Farklı Suçun İşlenmesi.822

Fikri İçtimada Uygulanacak Cezanın Belirlenmesi .829

Fikri İçtima İle İlgili Bazı Özel Durumlar .830

a) Maddi Unsur830

b) Manevi Unsur831

c) Teşebbüs .831

d) İştirak.831

e) Zamanaşımı, Af, Şikâyet, Uzlaşma, Dava ve Ceza İlişkisini Düşüren

Nedenler831

f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima.834

g) Kesintisiz suç – Ani suç ve Fikri İçtima .835

h) Non Bis İn İdem İlkesi ve Fikri İçtima .837

i) Kabahatlerde İçtima 837

XXIII. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI/ YASALARIN TEKLİĞİ) . 838

Normların Görünüşte İçtimaı Şekilleri ve Bu Durumlarda Tek Bir Normun

Uygulanmasının Gerekçeleri .839

Özel Norm – Genel Norm İlişkisi839

Asli Norm - Tali (İkincil) Norm İlişkisi/Asli Normun Önceliği - Yardımcı

Normun Sonralığı İlkesi .842

Tüketen Norm – Tüketilen Norm İlişkisi 845

Normlardan Birinin Seçilmesi İlkesi.845

32 İçindekiler

ALTINCI BÖLÜM

CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIM VE TÜRLERİ

XXIV. YAPTIRIM KURAMI 849

Genel Olarak .849

TCK’nda Öngörülen Yaptırım Şekilleri .849

Ceza.849

a) Cezanın Amaçları.849

(1) Mutlak Görüşler .849

(a) Cezanın Ödetme/Kefaret Amacı.850

(b) Cezanın Adalet Amacı.850

(2) Nisbi Görüşler.850

(a) Özel Önleme .851

(b) Genel Önleme.852

(3) Karma/Uzlaştırıcı/Birleştirici Görüş853

Cezanın Özellikleri/Nitelikleri853

Cezanın Türleri 854

a) Hapis Cezası.854

(1) Müebbet Hapis Cezası855

(2) Süreli Hapis Cezası855

b) Süreli Hapis Cezalarına İlişkin Öngörülen Seçenek İmkânlar.855

(1) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar .855

i) Hukuki Nitelik .856

ii) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımların

Uygulanma Koşulları.857

aa) Nesnel (Objektif) Koşullar.857

bb) Öznel (Sübjektif) Koşul: 859

iii) TCK m. 50/1’de Öngörülen Seçenek Yaptırımlar 859

iv) Suç Tanımında Hapis Cezası ile Adlî Para Cezasının

Seçenek Olarak Öngörüldüğü Hâllerde, Hapis Cezasına

Hükmedilmişse; Bu Ceza Artık Adlî Para Cezasına

Çevrilmez. (TCK m. 50/2) 865

v) Daha Önce Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olmak

Koşuluyla, Mahkûm Olunan Otuz Gün ve Daha Az Süreli

Hapis Cezası ile Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını

Doldurmamış veya Altmışbeş Yaşını Bitirmiş

Bulunanların Mahkûm Edildiği Bir Yıl veya Daha Az Süreli

Hapis Cezası, Birinci Fıkrada Yazılı Seçenek

Yaptırımlardan Birine Çevrilir. (TCK m. 50/3)867

vi) Taksirli Suçlardan Dolayı Hükmolunan Hapis Cezası Uzun

Süreli De Olsa; Bu Ceza, Diğer Koşulların Varlığı Hâlinde,

İçindekiler 33

Birinci Fıkranın (a) Bendine Göre Adlî Para Cezasına

Çevrilebilir. Ancak, Bu Hüküm, Bilinçli Taksir Hâlinde

Uygulanmaz. (TCK m. 50/4). .868

vii) Uygulamada Asıl Mahkûmiyet, Bu Madde Hükümlerine

Göre Çevrilen Adlî Para Cezası veya Tedbirdir. (TCK m.

50/5). 869

viii) Hüküm Kesinleştikten Sonra Cumhuriyet Savcılığınca

Yapılan Tebligata Rağmen Otuz Gün İçinde Seçenek

Tedbirin Gereklerinin Yerine Getirilmesine

Başlanmaması veya Başlanıp da Devam Edilmemesi

Hâlinde, Hükmü Veren Mahkeme Kısa Süreli Hapis

Cezasının Tamamen veya Kısmen İnfazına Karar Verir ve

Bu Karar Derhâl İnfaz Edilir. Bu Durumda, Beşinci Fıkra

Hükmü Uygulanmaz. (TCK m. 50/6)869

ix) Hükmedilen Seçenek Tedbirin Hükümlünün Elinde

Olmayan Nedenlerle Yerine Getirilememesi Durumunda,

Hükmü Veren Mahkemece Tedbir Değiştirilir. (TCK m.

50/7). 872

(2) Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi873

i) Genel Olarak .873

ii) Ertelemenin Hukuki Niteliği874

iii) Erteleme Kurumunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen

Görüşler 874

aa) Lehte İleri Sürülen Görüşler .874

bb) Aleyhte İleri Sürülen Görüşler875

iv) Ertelemenin Koşulları875

aa) Nesnel/Objektif) Koşul (TCK m. 51/1)875

bb) Öznel/Sübjektif Koşul (TCK m. 51/1-b) Mahkûmun

Suçu İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde

Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç

İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin

Oluşması 883

cc) Erteleme Kararı Verilebilmesi İçin Ek Seçimlik

Koşullar 887

v) Erteleme Kararı.889

vi) Denetim Süresi (TCK m. 51/3).890

vii) Erteleme Süresi İçinde Mahkûmun Yükümlülükleri891

viii) Denetim Süresi İçinde Hükümlünün Yükümlülüklerini

Yerine Getirmemesi893

ix) Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesi, Kasıtlı Bir Suç

İşlenmemesi veya Yükümlülüklere Uyulması895

(3) Hapis Cezasının Sakıncalarını Giderme Amacıyla Kabul Edilen

Diğer Kurumlar .896

(a) Uzlaştırma.896

34 İçindekiler

(b) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi.896

(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması .896

c) Adli Para Cezası .898

(1) Adli Para Cezasının Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen

Sistemler 899

(a) Klasik Sistem .899

(b) Gün Para Cezası Sistemi900

(c) TCK m. 52’de Öngörülen Adli Para Cezası Sistemi 901

i) Gün Para Cezasının Belirlenmesi .901

ii) Belirlenen Adli Para Cezasının Uygulanması905

iii) Belirlenen Adli Para Cezasının Yerine Getirilmemesi.905

iv) Adli Para Cezasında Erteleme, Zamanaşımı.907

Güvenlik Tedbirleri908

a) Genel Olarak908

b) Güvenlik Tedbirinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Olan Koşullar.909

c) Güvenlik Tedbirinin Hukuki Niteliği.911

d) Güvenlik Tedbirinin Amacı 911

e) Güvenlik Tedbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Farklar 912

f) Güvenlik Tekbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Ortak Noktalar913

g) TCK’da Öngörülen Güvenlik Tedbiri Türleri.914

(1) Belli Haklardan Yoksun Bırakılma (TCK m. 53)914

(a) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin

Uygulanma Koşulları.914

(b) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin

Uygulanma Süresi.917

(c) Hak Yoksunluğunun İnfaz Süresinden Sonra Belirli Bir

Süre Devam Edeceği Durum .919

(d) TCK m. 53/1’de Yer Alan Hak Yoksunlukları922

(e) TCK m. 53/6’da Yer Alan Hak Yoksunlukları929

(2) Müsadere .930

(a) Genel Olarak .930

(b) Müsaderenin Hukuki Niteliği 931

(c) Müsadere Türleri 934

i) Eşya Müsaderesi934

ii) Kazanç Müsaderesi943

(3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri .949

(4) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 949

(5) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Kişiler Hakkında Uygulanaca

Güvenlik Tedbirleri.950

(6) Sınır Dışı Etme Güvenlik Tedbiri .950

(7) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri950

İçindekiler 35

(a) TCK m. 60’ta Yer Alan Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma

Koşulları 952

(i) Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne Dayalı Olarak

Faaliyette Bulunan Bir Özel Hukuk Tüzel Kişisi

Bulunmalıdır 952

(ii) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Organ veya

Temsilcilerinin İştirakiyle ve Bu İznin Verdiği

Yetkinin Kötüye Kullanılması Suretiyle Kasten Bir

Suç İşlenmelidir952

(iii) Kasten İşlenen Bu Suç Özel Hukuk Tüzel Kişisinin

Yararına İşlenmelidir953

(iv) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Yararına Olarak Kasten

İşlenen Suçtan Dolayı Mahkûmiyet Kararı

Verilmelidir. .954

(v) Kanunda İlgili Suç Tipine İlişkin Olarak Güvenlik

Tedbirinin Uygulanacağına Yönelik Açık Hüküm

Bulunmalıdır 954

(b) Hâkim veya Mahkemenin Takdir Yetkisi/Orantılılık İlkesi.954

(c) Uygulanacak Tedbirler955

(i) İznin İptali 955

(ii) Müsadere.956

XXV. SUÇ İŞLEMEDE TEKERRÜR  957

Genel Olarak .957

Tekerrürün Hukuki Niteliği 957

Tekerrür Türleri .958

Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanma Koşulları.960

Daha Önce Bir Suç İşlenmiş ve Bu Suçtan Dolayı Verilen Mahkûmiyet

Kararı Kesinleşmiş Olmalı 960

Yeni Bir Suçun İşlenmesi964

Tekerrür Süresi966

Tekerrür yasakları968

Tekerrürün Sonuçları.968

YEDİNCİ BÖLÜM

CEZANIN BELİRLENMESİ VE MAHSUP

XXVI. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 971

Genel Olarak.971

Temel Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirleme Yapılırken Esas Alınan

Ölçütler .972

Suçun Olası Kast veya Bilinçli Taksirle İşlenmesi .982

Mükerrer (Çifte) Değerlendirme Yasağı 982

Suçun Nitelikli Unsurlarının Cezanın Belirlenmesinde Uygulanması.983

Cezayı Artıran Nitelikli Haller 987

36 İçindekiler

Cezayı Azaltan Nitelikli Haller987

Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirlemede Uyulacak Usuller.988

Teşebbüs .988

İştirak 988

Haksız Tahrik .989

Yaş Küçüklükleri ile Akıl Hastalıkları 989

Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler.989

Takdiri İndirim Nedenleri (TCK m. 62) .989

a) TCK’da Öngörülen Takdir İndirim Nedenleri .990

b) TCK m. 62/2’de Öngörülen Takdiri İndirim Nedenleri.993

Cezanın hesaplanması.997

Hapis Cezasının Hesaplanması 997

Adli Para Cezasının Hesaplanması.997

Cezaların İçtimaı1000

Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırının Aşılmaması1000

İ. Mahsup .1002

Mahsubun Hukuki Esası 1003

Mahsubun Uygulanma Koşulları .1003

a) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Mahkûm Olmalıdır1003

b) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Dolayı Hüküm Kesinleşmeden

Önce Hürriyetinden Yoksun Kalmış Olmalıdır .1004

c) Mahsup İçin Hükümlünün Talebi Gerekmemektedir 1006

d) Mahsup Kararını Yargılamayı Yapan Mahkeme Vermelidir.1006

SEKİZİNCİ BÖLÜM

DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN NEDENLER

XXVII. GENEL OLARAK . 1007

XXVIII. SANIĞIN ÖLÜMÜ 1009

XXIX. HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ . 1010

XXX. AF . 1011

Genel Olarak .1011

Affın Türleri .1012

Genel Af.1012

Özel Af.1014

XXXI. ZAMANAŞIMI . 1015

Genel Olarak .1015

Ceza Hukukunda Zamanaşımının Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler.1015

Ceza Hukukunda Zamanaşımı Lehinde İleri Sürülen Görüşler.1015

a) Manevi Yönden Acı Çekme Görüşü .1015

b) Suç İşleyen ve Kaçak Durumda Olan Kişinin Uslanmış Olduğu

Görüşü.1016

İçindekiler 37

c) Kamuoyunun İlgisinin Azalması ve Suçun Delillerinin Kaybolması

Görüşü/Sosyal Fayda Görüşü 1016

d) Cezanın Önleme İşlevinin Ortadan Kalkması Görüşü 1016

e) Soruşturmanın Terki ve Failin Cezalandırılmama Hakkını Kazanması

Görüşü.1016

f) Failin Manevi Dünyasının Değiştiği Görüşü .1017

Ceza Hukukunda Zamanaşımı Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler .1017

a) Beccaria’nın Görüşü 1017

b) Bentham’ın Görüşü .1017

c) Pozitivist Görüş1017

Zamanaşımının Hukuki Niteliği1018

Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş .1018

Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş1018

Zamanaşımını Karma Nitelikte Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş.1019

Dava Zamanaşımı 1019

Dava Zamanaşımı ile Benzerlik Gösteren Kurumlar 1020

Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar.1021

Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar .1021

a) Dava Zamanaşımının Kabul Edildiği Suçlarda Süre 1021

b) Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar Bakımından ETCK İle TCK’nın

Karşılaştırılması .1022

c) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Özel Hukuktaki Etkisi1022

d) Dava Zamanaşımının Süresinin Belirlenmesinde Esas Alınacak Ceza 1022

e) Dava Zamanaşımında Sürenin İşlemeye Başladığı Anın Tespiti.1024

(1) Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılamayı Gerektiren Haller

Bakımından 1024

(2) Bazı Suç Türleri, Suçun Özel Görünüş Şekilleri ve Mağdurun

Yaşı Bakımından .1025

(a) Tamamlanmış Suç.1025

(b) Teşebbüs Halinde Kalan Suç .1025

(c) Kesintisiz Suç.1026

(d) Zincirleme Suç.1026

(e) Çocuklara Karşı İşlenen Suç 1026

(f) İştirak Halinde İşlenen Suç1026

(g) Objektif Cezalandırma Koşulunun Arandığı Suç1026

f) Dava Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi 1027

(1) Dava Zamanaşımının Durması1027

(a) İzin 1028

(b) Karar .1028

(c) Bekletici Meselenin Çözümü.1030

38 İçindekiler

(d) Kaçak Kararı 1030

(2) Dava Zamanaşımınının Kesilmesi .1032

(a) Dava zamanaşımının kesilme nedenleri: 1033

(i) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda

İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 1033

(ii) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama

Kararının Verilmesi 1035

(iii) Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 1035

(iv) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa,

Mahkûmiyet Kararı Verilmesi 1036

(b) Dava Zamanaşımının Kesilmesi Üzerine Dava

Zamanaşımının Uzaması.1038

Ceza Zamanaşımı 1041

Ceza Zamanaşımında Öngörülen Süreler 1044

Ceza Zamanaşımında Sürenin Başlama Anı.1045

Ceza Zamanaşımının Durması .1046

Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkisi .1048

Ceza Zamanaşımının Sonuçları1048

Ceza Zamanaşımının Hak Yoksunluklarına (Güvenlik Tedbirlerine) Etkisi .1049

Müsaderede Zamanaşımı1049

Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması1049

XXXII. ŞİKÂYET. 1050

Tanım 1050

Şikâyet Kurumunun Hukuki Niteliği 1050

Şikâyetin Koşulları .1051

Şikâyete Tabi Bir Suçun İşlenmiş Olması Gerekir 1051

Şikâyet Hakkına Sahip Olan Kişi veya Kişilerin Şikâyet Hakkını

Kullanması Gerekir 1051

Şikâyet Hakkının Kanunda Öngörülen Süre İçinde Yapılmış Olması

Gerekir 1054

Şikâyetin İlgili Mercilere Yapılması Gerekir .1055

Şikâyetin Yazılı veya Sözlü Olarak Yapılması Gerekir.1055

Şikâyet İle İlgili Bazı Özel Durumlar .1056

Şikâyet Hakkının Kullanılmasından Feragat (Vazgeçme) .1056

Yapılan Şikâyetin Geri Alınması .1059

Şikâyette Sirayet1062

a) Şikâyetin Yapılmasında ve Geri Alınmasında Sirayette Mutlak ve

Nisbi Şikayete Tabi Suç Ayrımı.1062

b) Şikâyetin Geri Alınmasında Sirayet1063

İçindekiler 39

XXXIII. ÖNÖDEME  1065

Tanımı ve Hukuki Niteliği.1065

Koşulları.1066

Önödeme Kapsamına Giren Bir Suç İşlenmiş Olmalıdır.1066

a) Sadece Adli Para Cezası Öngörülmüş Olabilir1067

b) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Seçimlik Olarak Öngörülmüş

Olabilir.1067

c) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Birlikte Öngörülmüş Olabilir 1067

Belli Bir Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi.1068

a) Ödenmesi Gereken Miktar Adli Para Cezasıdır1068

b) Ödenmesi Gereken Hapis Cezasıdır.1068

c) Ödenmesi Gereken Hapis ve Adli Para Cezasıdır.1068

Önödeme Usulü ve Sonuçları 1069

a) Soruşturma Evresi Bakımından .1069

b) Kovuşturma Evresi Bakımından.1069

Önödeme Kabul Edilmeyen Suçlar/Önödeme Yasağı1070

Önödemede Süreye Bağlı Ceza Artırım Durumu .1070

Önödemenin Sonuçları1070

Önödemenin Etkileri .1070

KAYNAKÇA. 1073