Avukatlık Sözleşmesi

AVUKATLIK SÖZLEŞMESİ



Av. Özcan GÜNERGÖK



"Avukatlık Sözleşmesi" konulun kitabın ilk baskısı üzerinden on yılı aşkın bir süre geçti. Bu süre zarfında avukatlık mesleği ile ilgili bir çok kitap yayımlanmasına rağmen, hala sözleşme ilişkisini bütün olarak ele alan ve borçlar hukuku çerçevesinde inceleyen bir başka eser kaleme alınmamıştır.



Kitabın ikinci basıdan sonra 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu yürürlüğe girmiştir. Eserde vekalet sözleşmesine ilişkin bilgilerin bu çerçevede yeniden ele alınması gerekmiş ve bu baskıda kitap yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu ile uyumlu hale getirilmiştir. Gene ikinci basıdan sonraki Yargıtay kararları taranmış ve önemli görülenler kararlar kısmına eklenmiştir.



Giriş bölümü ile başlayan bu çalışmada, birinci bölüm altında birinci paragrafta avukatlık sözleşmesinin hukuki niteliği, ikinci paragrafta avukatlık sözleşmesinin unsurları, üçüncü paragrafta avukatlık sözleşmesinin kurulması, dördüncü paragrafta avukatlık sözleşmesinin diğer iş görme sözleşmeleriyle karşılaştırılmasına yer verilmiştir. İkinci bölüm altında beşinci paragrafta avukatın borçları (yükümlülükleri), altıncı paragrafta müvekkilin borçları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde yedinci paragrafta avukatın sorumluluğunun şartları, sekizinci paragrafta sorumluluğu etkileyen hususlar, dokuzuncu paragrafta ise, avukatlık sözleşmesinden kaynaklanan itilaflarda yargılama usulü incelenmiştir. Dördüncü bölümde onuncu paragraf avukatlık sözleşmesinin sona ermesine ayrılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde ise, varılan sonuçlar özetlenmiştir.



Konu Başlıkları:

Avukatlık Sözleşmesinin Hukuki Niteliği, Unsurları, Kurulması, Diğer İş Görme Sözleşmeleriyle Karşılaştırılması

Avukatlık Sözleşmesinde Tarafların Hakları ve Borçları

Avukatın Sorumluluğu

Avukatlık Sözleşmesinin Sona Ermesi



İÇİNDEKİLER

Birinci Böiüm AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ UNSURLARI-KURULMASI DİĞER İŞ GÖRME SÖZLEŞMELERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI



§1. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ.................23



I. Genel Olarak.........................................................................................23



II. Vekalet Sözleşmesi...............................................................................24



III. Eser Sözleşmesi....................................................................................25



1. Genel Olarak...................................................................................25



2. Mütalaa ve Sözleşme Hazırlanması Hususlarının



Farklılık Arz Edip Etmediği...........................................................27



IV. Avukatlık Kanunundaki Son Değişiklik Işığında Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz.................................................... 29



1. 02.05.2001 Tarih ve 4667 Sayılı Yasadan Önceki Durum..... I-



2. 02.05.2001 Tarih ve 4667 Sayılı Yasa ile Getirilen Düzer, en-e 5 §2. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI......36



I. Genel Olarak.....................................................................



II. Tanım...........................................................................................



III. Unsurları..................................................................................................................................................................M



1. Belli Bir Hukuki Yardım....................................................... _'r



2. Ücret...............................................................................................3~



3. Tarafların Anlaşması......................................................................39



§3. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI............................40



I. Avukatlık Sözleşmenin Rızai Akit Oluşu Çerçevesinde Kurulması.....40



1. Avukatlık Sözleşmesinin Rızai Akit Oluşu....................................40



2. Uygulamada Avukatlık Sözleşmesinin Kurulması.........................40



3. Temsil Belgesinin Verilmesi ile Avukatlık



Sözleşmesi Kurulması Arasındaki Ayırım.....................................41



4. Avukatlık Sözleşmesinde Şekil......................................................43



II. Sözleşme Yapma Zorunluluğu..............................................................43



1. Genel Prensip: Sözleşme Özgürlüğü..............................................43



2. Sözleşme Özgürlüğü Prensibi Işığında Avukatın Konumu............44



a. Genel Olarak.............................................................................44



b. Kural: İşin Kabulü Zorunluluğu Olmaması..............................44

14 İçindekile



c. Avukat Yönünden Avukatlık Sözleşmesi Kurma



Zorunluluğu..............................................................................4ı



aa. İşi İki Avukat Tarafından Reddedilen İş Sahibi İçin



Baro Başkanı Tarafından Avukat Tayini..............................4



bb. Adli Yardım..........................................................................4



cc. Mesleki Dayanışma Amaçlı Olarak Baro Başkam



Tarafından Geçici Görevlendirme........................................4



§4. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN DİĞER İŞ GÖRME



SÖZLEŞMELERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI.............................4



I. Genel Olarak........................................................................................4



II. Vekalet Sözleşmesi..............................................................................4



III. Eser Sözleşmesi...................................................................................4



IV. Hizmet Sözleşmesi...............................................................................5



İkinci Bölüm AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN HAKLARI VE BORÇLARI



§5. AVUKATIN BORÇLARI....................................................................5



I. Genel Olarak.........................................................................................5



II. Avukatın İşi Özenle Görme Borcu.......................................................5



1. Genel Olarak...................................................................................f



2. Özen Borcunun Kapsamı ve Görünüm Şekilleri............................î



a. Vekaletin Kapsamının Belirlenmesi.........................................f



b. Hukuki Olgunun Araştırılması.................................................f



aa. Genel Olarak........................................................................f



bb. Eksiklik ve Belirsizlik Durumunda Avukatın Tutumu.........f



c. Avukatın Talimatla Bağlı Olması.............................................(



d. Davanın Görünümü Hakkında Aydınlatma..............................(



aa. Genel Olarak........................................................................(



bb. Bilgilendirme Zamanı..........................................................(



cc. Aydınlatmanın Yeterli Olup Olmadığı ve Bunun



Sonradan Değerlendirilmesi.................................................(



dd. En Emin Yol.........................................................................<



ee. Avukatın Aydınlatma Yükümü ile Müvekkilin



Bilgi Düzeyi Arasındaki İlişki..............................................'



e. Büro Düzeni-Sürelere Riayet...................................................'



aa. Genel Olarak Büro Düzeni ve Önemi..................................



bb. Büro Personeli......................................................................



cc. Sürelere Riayet Edilmesi......................................................

Eİık Sözleşmesi 15



aaa.Genel Olarak Süreler......................................................76



bbb.Eski Hale Getirme.........................................................76



f. Mesleki Bilgi............................................................................77



aa. Genel Olarak........................................................................77



bb. Yürürlükteki Hukukun Bilinmesi.........................................79



cc. Yüksek Mahkeme Kararlarının Bilinmesi............................80



dd. Hatalı Mahkeme Kararları Karşısında Avukatın



Tutumu.................................................................................85



ee. Öğreti Bilgisi........................................................................85



ff. Avukatın Öğretideki Hakim Görüş ve Yüksek Mahkeme



Görüşünden Ayrılması- Avukatın Kendi Kanaati................87



Masraflar ve Masraf Rizikosu Hakkında Aydınlatma..............89



aa. Genel Olarak........................................................................89



bb. Olağanüstü Aydınlatma Yükümleri......................................92



cc. Adli Yardım İmkanı Konusunda Aydınlatma......................92



h. Kanun Yolları Hakkında Aydınlatma Yükümlülüğü................93



Avukatın Kendi Hatası Konusunda



Aydınlatma Yükümlülüğü........................................................95



Sulh Sözleşmesi Kurulması Halinde Avukatın



Özen Borcu...............................................................................97



aa. Genel Olarak..................................................................



bb. Yetki Sorunu.......................................................................98



cc. Sulh Anlaşmasında Avukatın Özen Borcu..........................98



!>:- Sadakatle Yürütülmesi..................................................................99



Genel Olarak...................................................................................99



1 Müvekkilin Menfaatlerinin Korunması...............................



a. Genel Olarak...........................................................................1(X



b. Çifte Temsil Yasağı................................................................101



aa. Genel Olarak......................................................................101



bb. Danışma Faaliyetinde Çifte Temsil....................................103



cc. Davada Çifte Temsil...........................................................104



c. Taraf Değiştirme Yasağı........................................................105



3 Sır Saklama Borcu........................................................................108



Genel Olarak...........................................................................108



b. Sır Saklama Borcunun Konu Bakımından Kapsamı..............110



c. Sır Saklama Borcunun Kişiler Bakımından Kapsamı............111



d. Meslek Sırrı ile Bağlılıktan Kurtulma....................................112



aa. Genel Olarak......................................................................112



bb. Müvekkilin Rızası..............................................................112

cc. Avukatın Kendisini Sorumluluktan Kurtarma veya Hakkını

İspat Amacıyla Müvekkilin Sırrını ifşa Etmesi Hali..........11



dd. Iztırar Hali-Üstün Menfaatlerin Çatışması Halinde



Avukatın Durumu...............................................................11



4. Avukatlık Sözleşmesi Çerçevesinde Alınan Belgelerin



Saklanması ve İadesi Borcu..........................................................11



a. Genel Olarak...........................................................................11



b. Evrak Kavramı.......................................................................11



c. Saklama Süresi ve İade Zamanı.............................................11

d. Avukatın İade ile Yükümlü Olduğu Evrakı İade Etmekten Kaçınma Hakkı (Alıkoyma Hakkı).....................................



5. Vekaletten Uygun Olmayan Zamanda İstifa Etmeme Borcu....



6. Müvekkilin Ölümü, İflası ve Ehliyetini Yitirmesi Halinde İşe Geçici Olarak Devam Borcu.....................................................



7. İşi Bizzat Görme Yükümlülüğü-İşin Görülmesinde



Birden fazla Avukatın Varlığı..................................................



a. Genel Olarak.......................................................................



b İşin Bizzat Görülmesi-Avukatın Bir Başka Avukatı



Yetkilendirmesi..................................................................



c. Aynı Büroda Birlikte Çalışan Avukatlar ve Avukatlık



Ortaklığı.............................................................................



aa. Aynı Büroda Birlikte Çalışma..................................



bb. Avukatlık Ortaklığı..................................................



8. Avukatın Hesap Verme ve Avukatlık Sözleşmenin İfası veya İfa Dolayısıyla Aldıklarını Müvekkile Verme Yükümü...........



a. Genel Olarak.......................................................................



b. Avukatın Hesap Verme Borcu............................................



c. Avukatın Avukatlık Sözleşmenin İfası Çerçevesinde Aldıklarını Müvekkile Verme Borcu..................................



§6. MÜVEKKİLİN BORÇLARI.........................................................



I. Genel Olarak...................................................................................



II. Ücret Ödeme Borcu........................................................................



1. Genel Olarak.............................................................................



2. Avukatlık Ücretinin Belirlenmesi.............................................



a. Genel Olarak.......................................................................



b. Ücretin Miktarı...................................................................



aa. Ücretin Sözleşmede Belirlenmemiş Olması...................



aaa.Değeri Para İle Ölçülebilen İşlerde..........................



bbb.Değeri Para İle Ölçülemeyen İşlerde.......................



bb. Ücretin Sözleşmede Belirlenmemiş Olması...................

Avukatlık Sözleşmesi 17



aaa.Değeri Para ile Ölçülemeyen İşlerde...........................145



bbb.Değeri Para İle Ölçülebilen İşlerde.............................145



c. Ücret Anlaşmalarına İlişkin Bazı Yasaklar............................149



aa. Başarı Ücreti Kararlaştırılıp Kararlaştırılamayacağı..........149



bb. Dava Sonucuna Katılma Yasağı (Hasılı Davaya



İştirak Yasağı)....................................................................153



cc. İhtilaflı Şeyin Avukata Ücret Olarak Devri Yasağı...........155



d. Avukatlık Ücreti Borcunun İfası............................................156



aa. Avukatlık Ücretinin İstenebilir Hale Gelmesi....................156



bb. Avukatlık Ücretine İlişkin Ödeme Koşullarına



Uyulmaması.......................................................................158



cc. Avukatlık Ücret Alacağında Zamanaşımı..........................159



dd. Ücret Alacağına İlişkin DavadaYetkili ve Görevli



Mahkeme............................................................................159



e. Avukatlık Ücretine İlişkin Çeşitli Sorunlar............................161



aa. Avukatlık Ücretinin Devrinin Mümkün Olup Olmadığı.... 161



bb. Avukatlık Ücretinin Takası Sorunu....................................164



cc. Ücret Alacağından Dolayı Avukatın Hapis Hakkı.............164



dd. Avukatlık Ücretinin Rüçhanlı Alacak Olması....................168



ee. Ücret Dolayısıyla Müteselsil Sorumluluk.................. 169



aaa.Birden Fazla Müvekkil Bulunması....................... 169



bbb.Sulh veya Anlaşma Suretiyle Takipsiz Bırakılma



Halinde Ücret.............................................................169



ff. Azil ve İstifanın Avukatlık Ücreti Üzerindeki Etkisi “5



gg. Caiz Olan Tevkil Çerçevesinde Avukatlık Ücreti hh. İş Sahibinin Bir Başka Avukata Vekalet Vermesinin



Avukatlık Ücreti Üzerindeki Etkisi....................................181



Avans ve Masrafı Ödeme Borcu........................................................182



1. Avans Verme Borcu.....................................................................182



2. Masrafı Ödeme Borcu..................................................................184



3. Avans veya Masrafın Ödenmemesi..............................................186



4. Avans ve Masraflar Konusunda İspat Yükü.................................186



Avukatın Zararını Tazmin Borcu.......................................................188



Üçüncü Bölüm AVUKATIN SORUMLULUĞU



AVUKATIN SÖZLEŞMEDEN DOĞAN SORUMLULUĞU.........191



Avukatın Sözleşmeden Doğan Sorumluluğun Şartları.......................191

1. Sözleşme İhlali.............................................................................191



2. Zarar.............................................................................................191



a. Genel Olarak...........................................................................191



b. Maddi Zarar............................................................................193



aa. Genel Olarak......................................................................193



bb. Zararın Doğumu Anı..........................................................194



cc. Zararın İspatı......................................................................195



dd. Zararın Hesaplanması ve Ölçülmesi...................................196



ee. Tazminat Davası Karşısında Avukatlık



Ücretinin Durumu..............................................................200



c. Manevi Zarar..........................................................................201



3. İlliyet Bağı....................................................................................201



a. Genel Olarak...........................................................................201



b. İlliyet Bağım İspat Yükü........................................................202



c. İlliyet Bağına İlişkin Sorunlar................................................203



aa. İlliyet Bağının Kesilmesi....................................................203



bb. Mahkemenin Hatalı Karar Vermesi...................................205



cc. Birden Fazla Avukatın Fiili................................................206



4. Kusur............................................................................................206



a. Genel Olarak...........................................................................206



b. Kusur Çeşitleri........................................................................207



aa. Kasıt...................................................................................208



bb. İhmal..................................................................................208



c. Kusuru Ortadan Kaldıran Bazı Özel Durumlar......................210



§8. KUSUR SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN OLARAK AVUKATIN



MÜVEKKİLİNE KARŞI SAHİP OLDUĞU İTİRAZ VE DEFİLER (SORUMLULUĞU ETKİLEYEN HUSUSLAR)............................212



I. Birlikte Kusur.....................................................................................212



1. Müvekkilin Birlikte Kusuru..........................................................212



a. Genel Olarak...........................................................................212



b. Avukatın Tazminat Borcunun İndirilmesinin Şartı................214



2. Üçüncü Kişinin Birlikte Kusuru...................................................215



II. Sorumsuzluk Anlaşması....................................................................21"



1. Genel Olarak.................................................................................21'/



2. Avukatlık Sözleşmesinde Sorumsuzluk Anlaşmalarının Uygulanabilirliği...........................................................................21



III. Avukatın Sorumluluğunda Zamanaşımı.............................................219

Dördüncü Bölüm AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ



j9. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ.......................221



1. Genel Olarak.......................................................................................221



II. Avukatlık Sözleşmesi ile Yüklenilen İşin GörülmüşOlması veya Sürenin Dolması.................................................................................221



Di. İstifa ve Azil.......................................................................................224



IV. Avukatın veya Müvekkilin Ölümü.....................................................226



1. Avukatın Ölümü...........................................................................226



2. Müvekkilin Ölümü.......................................................................228



3. Ölüme Benzeyen Haller................................................................229



V Vekil Veya Müvekkilin Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi........................229



• 1 Tarafların Ehliyetini Yitirmesi...........................................................230



11 Müvekkilin İflası...............................................................................231



III. Avukatın Şahsında Ortaya Çıkan Diğer Sebepler...............................231



v duç..........................................................................................................233



k_ı\ nakça...................................................................................................419

Ekler



EK-1 : Avukatlık Sözleşmesi................................................................241



EK-2 : Hukuki Danışmanlık Sözleşmesi...............................................243



EK-3 : Avukatlık Ortaklığı Tip Sözleşmeleri.......................................245



EK-4 : Yetki Belgesi Örneği.................................................................257



EK-5 : Asgari Ücret Tarifesi.................................................................258



EK-6: TBB Meslek Kuralları...............................................................267



r K-” : Disiplin Kararları.......................................................................272



EK-8: Yargıtay Kararları......................................................................277