Yeni
9786253813642
400075
https://www.legalkitabevi.com/ozlem-sogutlu/roma-ozel-hukuku-ders-kitabi--1.htm
Roma Özel Hukuku Ders Kitabı
855.00
Prof. Dr. Özlem SÖĞÜTLÜ
İÇİNDEKİLER
1. Baskıya Önsöz
7
2. Baskıya Önsöz
11
3. Baskıya Önsöz
13
4. Baskıya Önsöz
15
Kısaltmalar
37
Giriş
41
Birinci Bölüm
ROMA SİYASÎ TARİHİ – ROMA HUKUK TARİHİ
§1. ROMA SİYASÎ TARİHİ
59
I. KRALLIK DÖNEMİ (M.Ö. 753 – M.Ö. 509)
61
A. Roma Şehir Devletinin Kuruluşu
61
B. Toplumsal Yapı
64
C. Siyasal Yapı
65
1. Kral (Rex)
66
2. Halk Meclisi (Comitia Curiata)
67
3. Senato (Senatus)
67
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
68
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku
69
2. Kral–Kanunlar
70
3. Rahip Hukukçular– Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri
71
E. Dönemin Sona Ermesi
72
II. CUMHURİYET DÖNEMİ (M.Ö. 509 – M.Ö. 27)
73
A. Döneme Genel Bakış
73
B. Toplumsal Yapı
74
C. Siyasal Yapı
75
1. Consul’ler ve Diğer Magistra’lar
76
2. Halk Meclisleri (Comitia Centuriata – Comitia Curiata – Concilium Plebis)
78
3. Senato (Senatus)
79
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
80
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku
80
2. Halk Meclisleri–Kanunlar
80
3. Hukukçular–Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri
83
4. Praetor’lar–Praetor Beyannameleri
85
E. Cumhuriyeti Sona Erdiren Nedenler
87
1. Roma’nın Ekonomik Yapısının Değişmesi
87
2. İktidarın Seçkinler Sınıfına ve Bu Sınıftan Oluşan Senatoya Geçmesi
88
3. Eyaletlerdeki Kötü Yönetim
89
4. Ordunun Yeniden Yapılandırılması
89
5. Köle İsyanları
89
6. İtalya Konfederasyonu Halklarının Roma Vatandaşı Olma İsteği
90
III. PRINCIPATUS DÖNEMİ (M.Ö. 27 – M.S 235/284)
91
A. Döneme Genel Bakış
91
B. Siyasal Yapı
92
1. Princeps
92
2. Cumhuriyet Dönemi’nden Gelen Magistra’lar
93
3. Princeps’e Bağlı Devlet Memurları
93
4. Halk Meclisi
94
5. Senato
94
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
95
1. Halk Meclisi–Kanunlar
95
2. Praetor’lar–Edictum Perpetuum
95
3. Princeps–Princeps Emirnameleri
96
4. Senato–Senato Kararları
97
5. Romalı Hukukçular–Romalı Hukukçuların Hukukî Sorunları Princeps Adına Çözme Yetkileri Sonucunda Oluşan Hukuk Kuralları
97
D. Sona Ermesi
98
IV. DOMINATUS DÖNEMİ (M.S. 284 – M.S. 476/1453)
99
A. Döneme Genel Bakış
99
B. Siyasal Yapı
101
1. İmparator (Imperator)
101
2. İmparatora Bağlı Memurlar
102
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
102
D. Roma İmparatorluğunun Sonu
103
§2. ROMA HUKUK TARİHİ
105
I. GENEL OLARAK
107
II. ESKİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 753–M.Ö. 150)
110
III. KLASİK–ÖNCESİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 150–M.Ö. 27)
114
A. Şehir Praetor’u (Praetor Urbanus)
114
B. Yabancılar Praetor’u (Praetor Peregrinus)
116
1. Genel Bilgi
116
2. Yabancılar Praetoru’nun Yarattığı Hukuk: Ius Gentium
118
C. Laik Hukukçular
120
IV. KLASİK HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 27– M.S. 250)
124
A. Döneme Genel Bakış
124
B. Ius Publice Respondendi
126
C. Klasik Hukuk Dönemi Hukukçuları
127
1. Yöntemleri
127
2. Eserleri
130
3. Hukuk Okulları
132
V. KLASİK–SONRASI HUKUK DÖNEMİ (M.S. 250–M.S. 527)
134
VI. IUSTINIANUS DÖNEMİ (M.S. 527–M.S. 565)
137
A. Döneme Genel Bakış
137
B. Iustinianus Derlemesinden Önceki ve Sonraki Bilgi Kaynakları
138
C. Iustinianus Derlemesi (Corpus Iuris Civilis)
139
1. Institutiones
140
2. Digesta (Pandectae)
141
3. Codex
143
4. Novellae
144
VII. ROMA HUKUKU’NUN GÜNÜMÜZE DEĞİN GELİŞİMİ VE ETKİSİ
144
A. Batı Roma’da
144
B. Doğu Roma’da
145
C. Orta Çağ’da
146
1. Glossator’lar
147
2. Postglossator’lar
148
D. Ortak Hukuk (Ius Commune)
149
İkinci Bölüm
DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
§1. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ
155
I. GENEL BİLGİ
155
II. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ’NİN TÜRK HUKUKUNA ETKİSİ
158
§2. TEMEL KAVRAMLAR
161
I. IUS (HUKUK)
162
A. Etimolojik Kökeni ve Tarihsel Gelişimi
162
B. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk
165
C. Ius Naturale (Doğal Hukuk)
166
1. Evrene İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale
166
2. İnsanlığa İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale
167
3. Kavimler Hukuku/Halklar Hukuku Anlamında Ius Naturale
170
4. İdeal Hukuk Anlamında Ius Naturale
171
5. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde Ius Naturale
172
D. Ius Publicum (Kamu Hukuku) – Ius Privatum (Özel Hukuk)
172
1. Kavramsal Belirleme
172
2. Utilitas Publica Kavramı
173
II. IUSTITIA (ADALET)
176
A. Kavramsal Belirleme
176
B. Türleri
179
1. Düzeltici/Denkleştirici Adalet
180
2. Dağıtıcı Adalet
181
3. Sosyal Adalet
183
III. AEQUITAS (HAKKANİYET/SOMUT OLAY ADALETİ)
183
IV. RERUM NATURA (EŞYANIN DOĞASI)
186
§3. DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
191
I. KONUNUN BELİRLENMESİ
192
II. HAK KAVRAMI
194
A. Tanım
194
B. Mutlak Hak– Nispî Hak Ayırımı
198
III. ROMA HUKUKUNDA HAK VE DAVA İLİŞKİSİ
199
IV. HAKLARIN KORUNMASI
200
A. Özel Koruma Düzeni
200
1. Günümüz Hukukunda
200
a. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
201
b. Zorda Kalma (Iztırar / Zaruret Hali)
202
c. Zorla Alma
203
2. Roma Hukukunda
204
B. Devlet Eliyle Koruma
206
1. Özel Yargılama Sistemi
206
a. Legis Actio’lar Usulü
208
b. Formula Usulü
210
2. Sistem–Dışı Yargılama
215
Üçüncü Bölüm
İNSANLARA İLİŞKİN HUKUK – KİŞİLER HUKUKU VE
AİLE HUKUKU
§1. HAK EHLİYETİ VE KOŞULLARI
221
I. PERSONA VE STATUS KAVRAMLARI
223
II. HAK EHLİYETİNİN BAŞLANGIÇI VE SONU
226
III. KİŞİ SAYILAN VARLIKLAR
228
A. Günümüz Hukukunda
228
B. Roma Hukukunda
230
IV. HAK EHLİYETİNİN KOŞULLARI
232
A. Özgür Olmak
234
1. Kölelik Kurumu
234
2. Köleliğin Nedenleri
235
3. Özgürlüğün Elde Edilmesi (Azat Edilme)
236
4. Kölelerin Hukukî Konumu
238
5. Kölelerin Sosyal Konumu
240
B. Roma Yurttaşı Olmak
242
C. Baba Egemenliği Altında Bulunmamak
245
V. ROMA AİLE HUKUKUNA GENEL BAKIŞ
245
A. Familia Kavramı
246
B. Ius Civile Ailesi
247
1. Kavramsal Belirleme
247
2. Aile Babası (Pater Familias)
250
3. Aile Babası Egemenliği (Patria Potestas)
250
a. Kavram
250
b. Baba Egemenliğinin Sınırları
251
c. Baba Egemenliğinin Kurulma Yolları
253
aa. Doğum
253
bb. Evlat Edinme
254
cc. Manus
256
dd. Persona in Mancipio
259
d. Baba Egemenliğinin Sona Ermesi
259
C. Ius Gentium Ailesi
261
D. Concubinatus
263
§2. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI
265
I. HUKUKÎ OLAY VE HUKUKÎ FİİL KAVRAMLARI
265
II. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI
268
A. Kavramsal Belirleme
268
B. Hukukî İşlemin Genel Teorisinin Roma Hukukunda Yapılmamasının Nedenleri
271
C. Roma Hukukunda Hukukî İşlemi Belirten Kavramlar
272
III. HUKUKÎ İŞLEM TÜRLERİ
275
A. İrade Beyanında Bulunacak Tarafların Sayısına Göre Hukukî İşlemler
275
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler
275
2. Çok Taraflı Hukukî İşlemler
275
a. Kararlar
276
b. Sözleşmeler
276
B. İrade Beyanının Şekli Bakımından Hukukî İşlemler
278
1. Günümüz Hukukunda
278
2. Roma Hukukunda
280
a. Terazi ve Maden Külçesi Eşliğinde (Negotia Per Aes Et Libram)
281
aa. Nexum
281
bb. Mancipatio
282
b. Magistra Huzurunda Terk (In Iure Cessio)
283
c. Sözler Eşliğinde
284
C. Hukukî Sonucun Doğduğu An Bakımından Hukukî İşlemler
285
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukukî İşlemler
286
1. Taahhüt (Borçlandırıcı) İşlemleri
287
2. Tasarruf İşlemleri
287
3. Kazandırıcı İşlemler
289
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamaları Bakımından Hukukî İşlemler
289
§3. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ VE EK DAVALAR
291
I. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ
292
A. Kavramsal Belirleme
292
B. Koşulları
293
1. Yaş
294
a. Ergenliğe Ermemiş Küçükler (Impuberes)
294
aa. 0–7 Yaş Aralığındakiler (Infantes)
294
bb. 7–14 (Kadınlar için 12) Yaş Aralığındakiler (Impuberes Infantia Maiores)
295
b. Ergenliğe Ermiş Küçükler (Puberes Minores)
298
2. Akıl Hastalığı
301
3. İsraf
302
4. Cinsiyet
303
a. Roma Ailesinde Kadın
303
b. Eski Hukuk Dönemi’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti
304
c. Klasik Hukuk ve Iustinianus Dönemleri’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti
306
C. Vesayet (Tutela) ve Kayyımlık (Cura)
308
II. EK DAVALAR (ACTIONES ADIECTICIAE QUALITATIS)
311
A. Genel Olarak
311
B. Ek Dava Türleri
314
1. Actio Quod Iussu
315
2. Actio de Peculio
316
3. Actio de in Rem Verso
318
4. Actio Tributoria
319
5. Actio Exercitoria
319
6. Actio Institoria
321
C. Ek Davalar Çerçevesinde Yapay Zekâ–Köle İlişkisi
322
§4. HUKUKÎ İŞLEMLERDE ŞART, VADE, TEMSİL
325
I. ŞART (CONDICIO)
325
A. Kavram ve Unsurları
325
B. Türleri
328
C. Hüküm ve Sonuçları
329
II. VADE (DIES)
330
III. TEMSİL
331
A. Kavramsal Belirleme
331
B. Türleri
332
§5. HUKUKÎ İŞLEMLERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
335
I. MODERN HUKUK DOGMATİĞİNE GÖRE
335
A. Yokluk
337
B. Butlan (Kesin Hükümsüzlük /Batıl Hukukî İşlemler)
338
1. Mutlak Butlan
338
2. Kısmî Butlan (Kısmî Kesin Hükümsüzlük)
341
C. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan)
342
D. Eksiklik
343
II. ROMA HUKUKUNA GÖRE
343
A. Roma Hukukunda Hükümsüzlük Nedenleri
344
1. Başlangıçtaki İmkânsızlık
345
2. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık
347
a. Kanuna Aykırılık
347
b. Hukukî İşlem Ehliyetinin Koşullarına Aykırılık
349
c. Şekle Aykırılık
350
3. Kanuna Karşı Hile (In Fraudem Legis Agere)
351
4. Genel Ahlâka Aykırılık
352
a. Kavramsal Belirleme
352
b. Uygulanma Alanı
353
B. İrade Eksikliği
356
1. Genel Olarak
356
2. Yorum
357
3. Tarafların İsteğiyle Yaratılan Uygunsuzluk Halleri
359
a. Latife Beyanı (Iocandi Causa)
359
b. Zihnî Kayıt (Reservatio Mentalis)
359
c. Muvazaa (Simulatio)
360
4. Hata (Error)
363
a. Günümüz Hukukunda
363
b. Roma Hukukunda
365
c. Hata Türleri
366
aa. Beyan Hatası
366
aaa. Hukukî İşlemin Niteliğinde Hata (Error in Negotio)
367
bbb. Hukukî İşlemin Konusunda Hata (Error in Corpore)
367
ccc. Şahısta Hata (Error in Persona)
368
bb. Temel Hatası (Saikte Hata, Error in Materia, Error in Substantia, Nitelik Hatası)
369
5. Aldatma/Hile (Dolus)
372
6. Korkutma/Tehdit (Metus)
374
Dördüncü Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – BORÇLAR HUKUKU
Birinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU GENEL KISIM
§1. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA ETKİLERİ
379
I. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN DOĞUŞU
379
II. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN GÜNÜMÜZE ETKİSİ
381
§2. BORÇ İLİŞKİSİ
385
I. OBLIGATIO KAVRAMI
385
II. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ
387
A. Alacak Hakkı
387
B. Talep Hakkı
388
III. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI
391
A. Tarafları
391
B. Edim
391
1. Kavramsal Belirleme
391
2. Edimin Özellikleri
394
3. Parça Borcu – Cins (Çeşit) Borcu Ayırımı
397
4. Seçimlik Borç (Obligatio Alternativa)
399
5. Eksik Borç–Tam Borç Ayırımı
400
§3. SORUMLULUK
403
I. KONUSUNA GÖRE SORUMLULUK (“–İLE SORUMLULUK”)
404
II. KAYNAĞINA GÖRE SORUMLULUK (“–DEN SORUMLULUK”)
409
A. Genel Olarak
409
B. Sorumluluk İlkeleri
411
1. Kusur Sorumluluğu İlkesi
411
a. Kavramsal Belirleme ve Koşulları
411
b. Kusur Kavramı ve Türleri
412
2. Kusursuz Sorumluluk İlkesi
415
3. TBK’da Sözleşme Dışı Sorumluluk Alanında Kabul Edilen İlkeler
417
C. Roma Hukukunda Sebep Olma ve Kusur
418
1. Haksız Fiiller Alanında
418
a. Eski Hukuk Dönemi’ne Egemen Olan Sonuç Sorumluluğu
418
b. Dolus’tan Sorumluluk
419
c. Culpa’dan Sorumluluk
420
2. Sözleşmeler Alanında
424
a. Custodia Sorumluluğu
425
b. Dolus (Kast) Sorumluluğu
427
c. Culpa (İhmal) Sorumluluğu
429
aa. Kavramsal Belirleme
429
bb. Culpa Lata (Ağır İhmal)
430
cc. Culpa Levis (Hafif İhmal)
430
aaa. Soyut ölçü (culpa in abstracto)
431
bbb. Somut ölçü (culpa in concreto)
431
dd. Culpa In Eligendo
433
d. Diligentia (Özen Yükümü)
434
e. Utilitas (Fayda) İlkesi
436
D. Sorumluluğun Sınırı: Casus ve Vis Maior
438
1. Casus Kavramı
438
a. Geniş Anlamda
438
b. Dar Anlamda
439
2. Vis Maior Kavramı
439
3. Ayırımda Hareket Noktası
442
4. Ayırımın Sorumluluğa Etkisi
442
§4. ZARAR VE ZARARIN TAZMİNİ
445
I. KAVRAMSAL BELİRLEME VE ZARAR TÜRLERİ
445
A. Kavramsal Belirleme
445
B. Zarar Türleri
447
1. Malvarlığı Zararı – Şahısvarlığı (Kişivarlığı) Zararı
447
2. Maddî Zarar – Manevî Zarar – Duygulanım Zararı
448
a. Maddî Zarar
448
aa. Fiilî Zarar (Damnum Emergens)
448
bb. Yoksun Kalınan Kazanç (Lucrum Cessans)
449
b. Manevî Zarar
450
c. Duygulanım Zararı
451
3. Doğrudan Zarar – Dolaylı Zarar
452
4. Yansıma Zarar
452
II. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK HAKSIZ FİİL
453
A. Genel Olarak
453
B. Roma Hukukunda
455
1. Haksız Fiilde Zarar
455
2. Haksız Fiilde Tazminat ve Belirlenmesi
457
III. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK SÖZLEŞME
459
A. Sözleşme Zararı
459
1. Olumlu (Müspet) Zarar
460
2. Olumsuz (Menfi) Zarar
461
B. Roma Hukukunda
462
C. Culpa in Contrahendo (Sözleşme Görüşmeleri Sırasındaki Kusur)
463
IV. TAZMİNATIN ŞEKLİ
464
V. BİRLİKTE KUSUR DURUMUNDA TAZMİNAT
466
§5. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ VE BORCU SONA ERDİREN NEDENLER
469
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ
469
A. Alacağın Temliki
470
B. Borcun Nakli
471
II. BORCU SONA ERDİREN NEDENLER
471
A. Hukuk Gereği Sona Erme Nedenleri
472
1. İfa (Solutio)
472
2. Yenileme, Tecdit (Novatio)
473
3. İbra (Acceptilatio)
474
4. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi (Confusio)
475
5. Takas, Ödeşme (Compensatio)
475
6. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık
476
B. Def’i Yoluyla Borçları Sona Erdiren Nedenler
476
1. Borcun İstenmeyeceği Anlaşması (Pactum De Non Petendo)
476
2. Uzun Zaman Geçmiş Olduğu Def’i
477
İkinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU ÖZEL KISIM
§1. BORÇLARIN KAYNAKLARI
479
§2. SÖZLEŞME (CONTRACTUS)
483
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
486
II. TİPE VE ŞEKLE BAĞLILIK
490
A. Tipe Bağlılık
490
B. Tipe Bağlılığın Aşılması
491
C. Şekle Bağlılık
492
III. İRADE ÖZERKLİĞİ İLKESİ
493
IV. PACTA SUNT SERVANDA
495
V. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS
496
VI. ROMA SÖZLEŞMELER SİSTEMİ
497
A. Yazılı Sözleşmeler (Litteris Contrahitur)
497
B. Sözlü Sözleşmeler (Verbis Contrahitur)
498
C. Real Sözleşmeler (Re Contrahitur)
501
1. Karz (Tüketim Ödüncü) Sözleşmesi (Mutuum)
502
a. Kurulması ve Konusu
502
b. Tarafların Hak ve Borçları
503
2. Ariyet (Kullanım Ödüncü) Sözleşmesi (Commodatum)
505
a. Kurulması ve Konusu
505
b. Tarafların Hak ve Borçları
506
aa. Ariyet Alanın Hak ve Borçları
506
bb. Ariyet Verenin Hak ve Borçları
509
3. Vedia (Saklama) Sözleşmesi (Depositum)
511
a. Tarihsel Temeli, Kurulması, Konusu
511
b. Tarafların Hak ve Borçları
512
aa. Vedia Alanın Hak ve Borçları
512
bb. Vedia Verenin Hak ve Borçları
514
c. Türleri
515
aa. Zorunlu Vedia
515
bb. Düzensiz Vedia
516
cc. Yediemine Tevdi
516
4. Rehin Sözleşmesi (Pignus)
516
a. Kavramsal Belirleme ve Kurulması
516
b. Tarafların Hak ve Borçları
518
aa. Rehinli Alacaklının Hak ve Borçları
518
bb. Rehinli Borçlunun Hak ve Borçları
520
5. Fiducia
521
a. Kavramsal Belirleme
521
b. Fiducia Anlaşmasının Taraflar Arasındaki Etkisi
523
c. Güvenilen El Sıfatıyla Rehinli Alacaklının Hukukî Konumu
524
d. Güvenen Sıfatıyla Rehinli Borçlunun Hukukî Konumu
525
e. Hüküm ve Sonuçları
526
D. Rızaî Sözleşmeler (Consensu Contrahitur)
527
1. Kavramsal Belirleme
527
2. Fides ve Bona Fides Kavramları
529
3. İyiniyet Sözleşmelerinin Hukuk Hayatına Girmesi
530
4. Alım–Satım Sözleşmesi (Emptio Venditio)
533
a. Kavramsal Belirleme
533
b. Tarihsel Süreç
533
c. Niteliği
534
d. Konusu
535
e. Tarafların Hak ve Borçları
539
aa. Alıcının Borcu
539
aaa. Edimi İfa Etme Borcu
539
bbb. Laesio Enormis
540
bb. Satıcının Borçları
543
aaa. Edimi İfa Etme Borcu
543
bbb. Gözetim Borcu
543
ccc. Mülkiyeti Nakil İşlemlerini Yapma Borcu
545
ddd. Yan Edim Yükümlülükleri
547
f. Hasar Sorunu
547
aa. Kavram ve Terminoloji
547
bb. Roma’nın Çözümü: Periculum Est Emptoris
549
cc. Periculum Est Emptoris Çözümünün Kodifikasyonlara Etkisi
551
g. Satıcının Zapttan Sorumluluğu
552
aa. Zapt Kavramı
552
bb. Gelişim Aşaması
554
aaa. Satılan Malın Mülkiyetinin Mancipatio ile Devredilmesi
554
bbb. Stipulatio Aracılığıyla Zapta Karşı Güvence Verilmesi
555
ccc. Satış Sözleşmesinden Doğan Davayla Korunması
555
h. Satıcının Ayıptan Sorumluluğu
557
aa. Ayıp Kavramı
557
bb. Gelişim Aşaması
558
aaa. Eski Hukuk Dönemi
558
aaaa. Actio de Modo Agri
558
bbbb. Garanti Stipulatio’ları
559
bbb. Klasik–Öncesi Hukuk Dönemi
559
aaaa. Aedilis’lerin Edictum’ları
559
bbbb. Actio Empti
562
ccc. Klasik Hukuk Dönemi
563
ddd. Iustinianus Dönemi
564
ı. Ek Anlaşmalar
564
5. Locatio Conductio
565
a. Kira Sözleşmesi (Locatio Conductio Rei)
567
aa. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu
567
bb. Tarafların Hak ve Borçları
569
aaa. Kiracının Borçları
569
bbb. Kiralayanın Borçları
571
cc. Hasarın Üstlenilmesi
572
aaa. Âdî Kirada
572
bbb. Hasılat Kirasında
573
dd. Sona Ermesi
575
b. Hizmet Sözleşmesi (Locatio Conductio Operarum)
576
aa. Kavramsal Belirleme
576
bb. Operae Illiberales – Operae Liberales Ayırımı
577
cc. Tarafların Yükümlülükleri
579
aaa. İşçinin Yükümlülüğü
579
bbb. İşverenin Yükümlülüğü
579
dd. Hasar Sorunu
580
c. İstisna Sözleşmesi (Locatio Conductio Operis)
582
aa. Kavramsal Belirleme
582
bb. Tarafların Hak ve Borçları
584
aaa. İş Sahibinin Borçları
584
bbb. Müteahhidin Borçları
584
aaaa. Müteahhidin Custodia Sorumluluğu
584
bbbb. Müteahhidin Imperitia Sorumluluğu
585
cccc. Eseri Ortaya Çıkarma Borcu
587
dddd. Eseri Teslim Etme Borcu
587
cc. Hasar Sorunu
588
dd. Taşıma Sözleşmesi
589
6. Şirket Sözleşmesi (Societas)
590
a. Tanım ve Tarihsel Kökeni
590
b. Unsurları
592
c. Hüküm ve Sonuçları
593
7. Vekâlet Sözleşmesi (Mandatum)
595
a. Kavramsal Belirleme
595
b. Vekâlet Sözleşmesinde Ücret Kararlaştırılamaması
597
c. Konusu
598
d. Hüküm ve Sonuçları
599
E. İsimsiz Sözleşmeler
601
1. Roma Sözleşmeler Hukukunda Tip Zorunluluğu
601
2. İsimsiz Sözleşmelerin Gelişimi
601
a. Praetor Hukuku’nda
602
b. Klasik Hukuk Dönemi’nde
602
c. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde
604
d. Iustinianus Dönemi’nde
606
3. Uygulamada Sık Kullanılan İsimsiz Sözleşmeler
607
a. Trampa Sözleşmesi (Permutatio)
607
b. İğreti Sözleşmesi (Precarium)
608
c. Satım İçin Bırakma Sözleşmesi (Aestimatum)
608
d. Uyuşma (Sulh) Sözleşmesi (Transactio)
608
F. Anlaşmalar (Pactum’lar)
609
1. Etimolojik ve Tarihsel Kökeni
609
2. Praetor Edictum’larında Pactum’lar
610
3. Uygulamada Sık Kullanılan Pactum’lar
611
a. Borç ödeme vaadi (Constitum)
611
b. Garanti Sözleşmesi (Receptum)
611
aa. Hakeme Tevdi (Receptum Arbitri)
612
bb. Gemicilere, Hancılara, Ahırcılara Tevdi (Receptum Nautorum, Cauponem, Stabulariorum)
612
cc. Banker Anlaşması (Receptum Argentarii)
612
c. Tahkim Anlaşması (Compromissum)
614
d. Cihaz Vaadi (Dotis Dictio–Dotis Promissio)
614
e. Bağış Vaadi (Pactum Donationis)
615
§3. SÖZLEŞME BENZERLERİ (QUASI CONTRACTUS)
617
I. VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME (NEGOTIORUM GESTIO)
618
A. Kavramsal Belirleme
618
B. Tarihsel Temeli
619
C. Unsurları
620
D. Hüküm ve Sonuçları
620
II. VESAYET (TUTELA)
622
III. TESADÜFÎ MÜŞTEREK MÜLKİYET (COMMUNIO INCIDENS)
623
IV. MUAYYEN MAL VASİYETİ (LEGATUM)
624
V. SEBEPSİZ (HAKSIZ) ZENGİNLEŞME (CONDICTIO)
625
A. Kavramsal Belirleme
625
B. Hukukî Niteliği
626
C. Hüküm ve Sonuçları
627
D. Sebepsiz Zenginleşme Davaları
628
1. Condictio Indebiti
628
2. Condictio Causa Data Causa Non Secuta
629
3. Condictio Ob Turpem Vel Iniustam Causam
629
4. Condictio Furtiva
630
5. Condictio Sine Causa
631
§4. HAKSIZ FİİL (DELICTUM)
633
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
634
II. TÜRLERİ
636
A. Kamu Suçları (Delicta Publica)
636
B. Özel Suçlar (Delicta Privata)
641
III. DELICTUM EHLİYETİ VE NOXAL SORUMLULUK
643
A. Delictum Ehliyeti
643
B. Noxal Sorumluluk
645
C. Hayvanların Verdiği Zarardan Sorumluluk
647
IV. DELICTUM DAVALARININ ORTAK NİTELİKLERİ
649
V. UNSURLARI
651
A. Hukuka Aykırı Davranış (Fiil, Hareket)
651
B. Zarar
653
C. Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı
653
D. Kusur
654
VI. IUS CIVILE TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER
655
A. Furtum (Hırsızlık)
655
1. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu ve Unsurları
655
a. Furtum Kavramı ve Türleri
655
b. Konusu
656
c. Unsurları
657
2. On İki Levha Kanunu’nda Furtum
658
3. Praetor Hukuku’nda Furtum ve Tanınan Davalar
660
a. Actio Furti
660
b. Rei Vindicatio
662
c. Condictio Ex Causa Furtiva
662
d. Actio Furti Prohibiti
663
e. Actio Furti Nec Exhibiti
663
B. Rapina (Gasp/Yağma)
663
C. Damnum Iniuria Datum (Mala Verilen Zarar)
665
1. On İki Levha Kanunu’nda Mala Verilen Zarar
665
2. Lex Aquilia’da Mala Verilen Zarar
666
a. Lex Aquilia’nın Birinci Bölümüne Göre
666
b. Lex Aquilia’nın Üçüncü Bölümüne Göre
667
3. Damnum Iniuria Datum’un Unsurları
667
a. Zarar
667
b. Zararın Bedenden Bedene Verilmiş Olması
670
c. Iniuria (Hukuka Aykırılık)
673
d. Kusur
674
D. Iniuria
677
1. Kavramsal Belirleme
677
2. On İki Levha Kanunu’nda Iniuria
678
3. Praetor Beyannamelerinde Iniuria
680
a. Edictum Generale
681
b. Convicium (Hakaret) Suçuna İlişkin Edictum
681
c. De Iniuriis, Quae Servis Fiunt Hakkındaki Beyanname
681
d. De Adtemptata Pudicitia Hakkındaki Beyanname
682
e. Ne Quid Infamandi Causa Fiat’a İlişkin Beyanname
682
4. Lex Cornelia de Iniuriis’de Iniuria
683
5. İmparator Emirnamelerinde Iniuria
683
6. Iniuria Suçundan Dolayı Açılan Davanın Özellikleri
684
VII. PRAETOR’LAR TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER
685
A. Dolus (Hile)
685
B. Metus (Tehdit)
687
C. Fraus Creditorum (Alacaklılara Karşı Hileli Hareketler)
689
§5. HAKSIZ FİİL BENZERLERİ (QUASI DELICTA)
693
I. GENEL OLARAK
694
II. TÜRLERİ
694
A. Iudex, Qui Litem Suam Fecit
694
B. Actio De Effusis Vel Deiectis
695
C. Actio De Positis Vel Suspensis
696
D. Actio De Damno Aut Furto Adversus Nautas, Caupones, Stabularios
697
Beşinci Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – EŞYA HUKUKU
§1. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU – AYNÎ HAK KAVRAMI
701
I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU
701
II. AYNÎ HAK
702
A. Kavramsal Belirleme
702
B. Aynî Hak – Şahsî Hak Ayırımı
704
C. Aynî Hakka Egemen Olan İlkeler
705
1. Mutlaklık İlkesi
705
2. Açıklık (Alenîyet) İlkesi
706
3. Sınırlı Sayı (Numerus Clausus) ve Tipe Bağlılık İlkesi
706
4. Belirlilik İlkesi
707
5. Kamu Güveninin (İyiniyetin) Korunması İlkesi
707
§2. EŞYA
709
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
709
II. TÜRLERİ
712
A. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar (Res Extra Commercium)
712
1. Özel Nitelikleri Gereği Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar
713
2. Hukuk Düzeni Tarafından Aynî Hakkın Konusu Olamayacağı Saptanmış Olan Mallar
713
a. Tanrısal – Dinsel Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Divini Iuris)
713
aa. Res Sacrae (Kutsal Mallar, Tanrısal Mallar)
714
bb. Res Religiosae (Dinsel Mallar)
714
cc. Res Sanctae (Kutsanmış, Takdis Edilmiş Mallar)
715
b. Beşerî (İnsana İlişkin) Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Humani Iuris)
716
aa. Res Communes Omnium (Herkesin Ortak Kullanımında Olan Mallar)
716
bb. Res Publicae (Kamu Malları)
717
cc. Res Universitatis (Topluluğa Ait Olan Mallar)
717
B. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio)
717
1. Res Corporales – Res Incorporales
718
2. Res Mancipi – Res nec Mancipi
719
3. Taşınır Mal (Res Mobiles) – Taşınmaz Mal (Res Immobiles)
721
4. Mislî Mal (Res Fungibiles) – Mislî Olmayan Mal (Res nec Fungibiles)
722
5. Kullanımı Tüketime Bağlı Mal – Kullanımı Tüketime Bağlı Olmayan Mal
723
6. Bölünebilen Mal (Res Divisibiles) – Bölünemeyen Mal (Res nec Divisibiles)
724
7. Basit Eşya – Bileşik Eşya – Eşya Birliği (Topluluğu)
725
a. Basit Eşya (Corpus Continuum)
725
b. Bileşik Eşya (Corpus ex Contingentibus)
725
c. Eşya Birliği (Corpus ex Distantibus)
726
8. Asıl Mal – Teferruat (Eklenti)
727
9. Semere
728
a. Kavramsal Belirleme
728
b. Köle Kadının Çocuğunun Semere Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu
729
10. Masraf
731
§3. ZİLYETLİK
733
I. TANIMI, UNSURLARI, HUKUKÎ NİTELİĞİ, İŞLEVLERİ
733
A. Günümüz Hukukunun Zilyetlik Anlayışı
733
1. Kavramsal Belirleme
733
2. Unsurları
734
a. Fiilî Egemenlik (Possessio Corpore)
735
b. Zilyetlik İradesi (Animus Possidendi)
735
B. Roma Hukukunun Zilyetlik Anlayışı
736
1. Tarihsel Temeli
736
2. Unsurları
739
C. Detentio (Vazülyetlik)
740
1. Kavramsal Belirleme
740
2. Zilyetlik Korumasından Yararlandırılan Vazülyetler
742
a. Rehinli Alacaklı
743
b. Yed–i Emin (Güvenilir El)
743
c. Precarium Alan
743
d. Üst Hakkı Sahibi
744
e. Uzun Süreli Kira Hakkı Sahibi
744
D. Hukukî Niteliği
744
E. İşlevleri
746
II. ZİLYETLİK TÜRLERİ
747
A. Aslî (Bağımsız) Zilyetlik–Ferî (Bağımlı) Zilyetlik
748
B. Dolaysız Zilyetlik–Dolaylı Zilyetlik
748
C. Haklı Zilyetlik–Haksız Zilyetlik
749
D. İyiniyetli Zilyetlik–Kötüniyetli Zilyetlik
749
III. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI
750
A. Aslen Kazanma
751
B. Devren Kazanma
751
1. Teslim
751
a. Fiilen Teslim
752
b. Araçların Teslimi
752
c. Hukukî İşlem Yoluyla
752
2. Teslim Olmaksızın
753
a. Kısa Elden Teslim (Brevi Manu Traditio)
753
b. Hükmen Teslim (Constitutum Possessorium)
754
IV. ZİLYETLİĞİN KAYBI
754
V. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI
756
A. Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Koruma
756
B. Zilyetliği Interdictum Yoluyla Koruma
757
§4. MÜLKİYET
761
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
762
II. ROMA MÜLKİYETİNİN TARİHSEL KÖKENİ
765
III. TÜRLERİ
768
A. Müşterek Mülkiyet
768
B. Ius Civile Mülkiyeti (Dominium Ex Iure Quiritium)
769
C. Eyalet Mülkiyeti
770
D. Praetor Mülkiyeti (In Bonis Habere)
772
IV. MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANMASI
774
A. Dinsel Hukuk ve Kamu Hukuku Kökenli Sınırlamalar
775
B. Özel Hukuk Kökenli Sınırlamalar
777
1. Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlamalar
777
2. Cautio Damni Infecti
778
C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı
779
V. MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI
781
A. Genel Bilgi
781
B. Aslen Kazanma
784
1. Sahiplenme (Occupatio)
784
2. Birleşme (Accessio)
785
a. Taşınırla Taşınırın Birleşmesi
786
b. Taşınırla Taşınmazın Birleşmesi
786
c. Taşınmazla Taşınmazın Birleşmesi
787
3. Karışma (Confusio–commixtio)
787
4. Hukukî Tağyir–İşleme (Specificatio)
787
5. Semerelerin Kazanılması
789
C. Devren Kazanma
790
1. Mancipatio
790
2. In Iure Cessio
791
3. Traditio
792
D. Kazandırıcı Zamanaşımı (Usucapio)
792
1. Kavramsal Belirleme
792
2. İşlevi
794
3. Tarihsel Gelişimi
795
4. Koşulları
796
a. Elverişli Mal (Res Habilis)
796
b. Hukukî Neden (Titulus, Iusta Causa)
797
c. Zilyetlik (Possessio)
798
d. İyiniyet (Bonafides)
799
e. Süre (Tempus)
800
VI. MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI
801
A. Rei Vindicatio (İstihkak Davası)
801
B. Actio Negatoria in Rem (Müdahalenin Önlenmesi Davası)
802
C. Actio Publiciana in Rem
803
§5. SINIRLI AYNÎ HAKLAR (IURA IN RE ALIENA)
805
I. GENEL BİLGİ
806
II. TÜRLERİ
807
A. İrtifak Hakları
807
1. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları
809
2. Şahıs Lehine İrtifak Hakları
812
a. İntifa Hakkı (Ususfructus)
812
b. Kullanma Hakkı (Usus)
813
c. Sükna, Oturma Hakkı (Habitatio)
814
d. Kölelerin ya da Hayvanların Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı (Operae Servorum vel Animalium)
814
B. Uzun Süreli Kira (Emphyteusis)
815
C. Üst Hakkı (Superficies)
816
D. Rehin Hakkı (Pignus)
816
1. Kavramsal Belirleme
816
2. Türleri
817
3. Lex Commissoria
819
4. Sona Ermesi
820
Kaynakça
823
Metin Dizini
853
Prof. Dr. Özlem SÖĞÜTLÜ
İÇİNDEKİLER
1. Baskıya Önsöz
7
2. Baskıya Önsöz
11
3. Baskıya Önsöz
13
4. Baskıya Önsöz
15
Kısaltmalar
37
Giriş
41
Birinci Bölüm
ROMA SİYASÎ TARİHİ – ROMA HUKUK TARİHİ
§1. ROMA SİYASÎ TARİHİ
59
I. KRALLIK DÖNEMİ (M.Ö. 753 – M.Ö. 509)
61
A. Roma Şehir Devletinin Kuruluşu
61
B. Toplumsal Yapı
64
C. Siyasal Yapı
65
1. Kral (Rex)
66
2. Halk Meclisi (Comitia Curiata)
67
3. Senato (Senatus)
67
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
68
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku
69
2. Kral–Kanunlar
70
3. Rahip Hukukçular– Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri
71
E. Dönemin Sona Ermesi
72
II. CUMHURİYET DÖNEMİ (M.Ö. 509 – M.Ö. 27)
73
A. Döneme Genel Bakış
73
B. Toplumsal Yapı
74
C. Siyasal Yapı
75
1. Consul’ler ve Diğer Magistra’lar
76
2. Halk Meclisleri (Comitia Centuriata – Comitia Curiata – Concilium Plebis)
78
3. Senato (Senatus)
79
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
80
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku
80
2. Halk Meclisleri–Kanunlar
80
3. Hukukçular–Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri
83
4. Praetor’lar–Praetor Beyannameleri
85
E. Cumhuriyeti Sona Erdiren Nedenler
87
1. Roma’nın Ekonomik Yapısının Değişmesi
87
2. İktidarın Seçkinler Sınıfına ve Bu Sınıftan Oluşan Senatoya Geçmesi
88
3. Eyaletlerdeki Kötü Yönetim
89
4. Ordunun Yeniden Yapılandırılması
89
5. Köle İsyanları
89
6. İtalya Konfederasyonu Halklarının Roma Vatandaşı Olma İsteği
90
III. PRINCIPATUS DÖNEMİ (M.Ö. 27 – M.S 235/284)
91
A. Döneme Genel Bakış
91
B. Siyasal Yapı
92
1. Princeps
92
2. Cumhuriyet Dönemi’nden Gelen Magistra’lar
93
3. Princeps’e Bağlı Devlet Memurları
93
4. Halk Meclisi
94
5. Senato
94
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
95
1. Halk Meclisi–Kanunlar
95
2. Praetor’lar–Edictum Perpetuum
95
3. Princeps–Princeps Emirnameleri
96
4. Senato–Senato Kararları
97
5. Romalı Hukukçular–Romalı Hukukçuların Hukukî Sorunları Princeps Adına Çözme Yetkileri Sonucunda Oluşan Hukuk Kuralları
97
D. Sona Ermesi
98
IV. DOMINATUS DÖNEMİ (M.S. 284 – M.S. 476/1453)
99
A. Döneme Genel Bakış
99
B. Siyasal Yapı
101
1. İmparator (Imperator)
101
2. İmparatora Bağlı Memurlar
102
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları
102
D. Roma İmparatorluğunun Sonu
103
§2. ROMA HUKUK TARİHİ
105
I. GENEL OLARAK
107
II. ESKİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 753–M.Ö. 150)
110
III. KLASİK–ÖNCESİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 150–M.Ö. 27)
114
A. Şehir Praetor’u (Praetor Urbanus)
114
B. Yabancılar Praetor’u (Praetor Peregrinus)
116
1. Genel Bilgi
116
2. Yabancılar Praetoru’nun Yarattığı Hukuk: Ius Gentium
118
C. Laik Hukukçular
120
IV. KLASİK HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 27– M.S. 250)
124
A. Döneme Genel Bakış
124
B. Ius Publice Respondendi
126
C. Klasik Hukuk Dönemi Hukukçuları
127
1. Yöntemleri
127
2. Eserleri
130
3. Hukuk Okulları
132
V. KLASİK–SONRASI HUKUK DÖNEMİ (M.S. 250–M.S. 527)
134
VI. IUSTINIANUS DÖNEMİ (M.S. 527–M.S. 565)
137
A. Döneme Genel Bakış
137
B. Iustinianus Derlemesinden Önceki ve Sonraki Bilgi Kaynakları
138
C. Iustinianus Derlemesi (Corpus Iuris Civilis)
139
1. Institutiones
140
2. Digesta (Pandectae)
141
3. Codex
143
4. Novellae
144
VII. ROMA HUKUKU’NUN GÜNÜMÜZE DEĞİN GELİŞİMİ VE ETKİSİ
144
A. Batı Roma’da
144
B. Doğu Roma’da
145
C. Orta Çağ’da
146
1. Glossator’lar
147
2. Postglossator’lar
148
D. Ortak Hukuk (Ius Commune)
149
İkinci Bölüm
DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
§1. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ
155
I. GENEL BİLGİ
155
II. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ’NİN TÜRK HUKUKUNA ETKİSİ
158
§2. TEMEL KAVRAMLAR
161
I. IUS (HUKUK)
162
A. Etimolojik Kökeni ve Tarihsel Gelişimi
162
B. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk
165
C. Ius Naturale (Doğal Hukuk)
166
1. Evrene İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale
166
2. İnsanlığa İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale
167
3. Kavimler Hukuku/Halklar Hukuku Anlamında Ius Naturale
170
4. İdeal Hukuk Anlamında Ius Naturale
171
5. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde Ius Naturale
172
D. Ius Publicum (Kamu Hukuku) – Ius Privatum (Özel Hukuk)
172
1. Kavramsal Belirleme
172
2. Utilitas Publica Kavramı
173
II. IUSTITIA (ADALET)
176
A. Kavramsal Belirleme
176
B. Türleri
179
1. Düzeltici/Denkleştirici Adalet
180
2. Dağıtıcı Adalet
181
3. Sosyal Adalet
183
III. AEQUITAS (HAKKANİYET/SOMUT OLAY ADALETİ)
183
IV. RERUM NATURA (EŞYANIN DOĞASI)
186
§3. DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
191
I. KONUNUN BELİRLENMESİ
192
II. HAK KAVRAMI
194
A. Tanım
194
B. Mutlak Hak– Nispî Hak Ayırımı
198
III. ROMA HUKUKUNDA HAK VE DAVA İLİŞKİSİ
199
IV. HAKLARIN KORUNMASI
200
A. Özel Koruma Düzeni
200
1. Günümüz Hukukunda
200
a. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
201
b. Zorda Kalma (Iztırar / Zaruret Hali)
202
c. Zorla Alma
203
2. Roma Hukukunda
204
B. Devlet Eliyle Koruma
206
1. Özel Yargılama Sistemi
206
a. Legis Actio’lar Usulü
208
b. Formula Usulü
210
2. Sistem–Dışı Yargılama
215
Üçüncü Bölüm
İNSANLARA İLİŞKİN HUKUK – KİŞİLER HUKUKU VE
AİLE HUKUKU
§1. HAK EHLİYETİ VE KOŞULLARI
221
I. PERSONA VE STATUS KAVRAMLARI
223
II. HAK EHLİYETİNİN BAŞLANGIÇI VE SONU
226
III. KİŞİ SAYILAN VARLIKLAR
228
A. Günümüz Hukukunda
228
B. Roma Hukukunda
230
IV. HAK EHLİYETİNİN KOŞULLARI
232
A. Özgür Olmak
234
1. Kölelik Kurumu
234
2. Köleliğin Nedenleri
235
3. Özgürlüğün Elde Edilmesi (Azat Edilme)
236
4. Kölelerin Hukukî Konumu
238
5. Kölelerin Sosyal Konumu
240
B. Roma Yurttaşı Olmak
242
C. Baba Egemenliği Altında Bulunmamak
245
V. ROMA AİLE HUKUKUNA GENEL BAKIŞ
245
A. Familia Kavramı
246
B. Ius Civile Ailesi
247
1. Kavramsal Belirleme
247
2. Aile Babası (Pater Familias)
250
3. Aile Babası Egemenliği (Patria Potestas)
250
a. Kavram
250
b. Baba Egemenliğinin Sınırları
251
c. Baba Egemenliğinin Kurulma Yolları
253
aa. Doğum
253
bb. Evlat Edinme
254
cc. Manus
256
dd. Persona in Mancipio
259
d. Baba Egemenliğinin Sona Ermesi
259
C. Ius Gentium Ailesi
261
D. Concubinatus
263
§2. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI
265
I. HUKUKÎ OLAY VE HUKUKÎ FİİL KAVRAMLARI
265
II. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI
268
A. Kavramsal Belirleme
268
B. Hukukî İşlemin Genel Teorisinin Roma Hukukunda Yapılmamasının Nedenleri
271
C. Roma Hukukunda Hukukî İşlemi Belirten Kavramlar
272
III. HUKUKÎ İŞLEM TÜRLERİ
275
A. İrade Beyanında Bulunacak Tarafların Sayısına Göre Hukukî İşlemler
275
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler
275
2. Çok Taraflı Hukukî İşlemler
275
a. Kararlar
276
b. Sözleşmeler
276
B. İrade Beyanının Şekli Bakımından Hukukî İşlemler
278
1. Günümüz Hukukunda
278
2. Roma Hukukunda
280
a. Terazi ve Maden Külçesi Eşliğinde (Negotia Per Aes Et Libram)
281
aa. Nexum
281
bb. Mancipatio
282
b. Magistra Huzurunda Terk (In Iure Cessio)
283
c. Sözler Eşliğinde
284
C. Hukukî Sonucun Doğduğu An Bakımından Hukukî İşlemler
285
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukukî İşlemler
286
1. Taahhüt (Borçlandırıcı) İşlemleri
287
2. Tasarruf İşlemleri
287
3. Kazandırıcı İşlemler
289
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamaları Bakımından Hukukî İşlemler
289
§3. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ VE EK DAVALAR
291
I. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ
292
A. Kavramsal Belirleme
292
B. Koşulları
293
1. Yaş
294
a. Ergenliğe Ermemiş Küçükler (Impuberes)
294
aa. 0–7 Yaş Aralığındakiler (Infantes)
294
bb. 7–14 (Kadınlar için 12) Yaş Aralığındakiler (Impuberes Infantia Maiores)
295
b. Ergenliğe Ermiş Küçükler (Puberes Minores)
298
2. Akıl Hastalığı
301
3. İsraf
302
4. Cinsiyet
303
a. Roma Ailesinde Kadın
303
b. Eski Hukuk Dönemi’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti
304
c. Klasik Hukuk ve Iustinianus Dönemleri’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti
306
C. Vesayet (Tutela) ve Kayyımlık (Cura)
308
II. EK DAVALAR (ACTIONES ADIECTICIAE QUALITATIS)
311
A. Genel Olarak
311
B. Ek Dava Türleri
314
1. Actio Quod Iussu
315
2. Actio de Peculio
316
3. Actio de in Rem Verso
318
4. Actio Tributoria
319
5. Actio Exercitoria
319
6. Actio Institoria
321
C. Ek Davalar Çerçevesinde Yapay Zekâ–Köle İlişkisi
322
§4. HUKUKÎ İŞLEMLERDE ŞART, VADE, TEMSİL
325
I. ŞART (CONDICIO)
325
A. Kavram ve Unsurları
325
B. Türleri
328
C. Hüküm ve Sonuçları
329
II. VADE (DIES)
330
III. TEMSİL
331
A. Kavramsal Belirleme
331
B. Türleri
332
§5. HUKUKÎ İŞLEMLERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
335
I. MODERN HUKUK DOGMATİĞİNE GÖRE
335
A. Yokluk
337
B. Butlan (Kesin Hükümsüzlük /Batıl Hukukî İşlemler)
338
1. Mutlak Butlan
338
2. Kısmî Butlan (Kısmî Kesin Hükümsüzlük)
341
C. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan)
342
D. Eksiklik
343
II. ROMA HUKUKUNA GÖRE
343
A. Roma Hukukunda Hükümsüzlük Nedenleri
344
1. Başlangıçtaki İmkânsızlık
345
2. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık
347
a. Kanuna Aykırılık
347
b. Hukukî İşlem Ehliyetinin Koşullarına Aykırılık
349
c. Şekle Aykırılık
350
3. Kanuna Karşı Hile (In Fraudem Legis Agere)
351
4. Genel Ahlâka Aykırılık
352
a. Kavramsal Belirleme
352
b. Uygulanma Alanı
353
B. İrade Eksikliği
356
1. Genel Olarak
356
2. Yorum
357
3. Tarafların İsteğiyle Yaratılan Uygunsuzluk Halleri
359
a. Latife Beyanı (Iocandi Causa)
359
b. Zihnî Kayıt (Reservatio Mentalis)
359
c. Muvazaa (Simulatio)
360
4. Hata (Error)
363
a. Günümüz Hukukunda
363
b. Roma Hukukunda
365
c. Hata Türleri
366
aa. Beyan Hatası
366
aaa. Hukukî İşlemin Niteliğinde Hata (Error in Negotio)
367
bbb. Hukukî İşlemin Konusunda Hata (Error in Corpore)
367
ccc. Şahısta Hata (Error in Persona)
368
bb. Temel Hatası (Saikte Hata, Error in Materia, Error in Substantia, Nitelik Hatası)
369
5. Aldatma/Hile (Dolus)
372
6. Korkutma/Tehdit (Metus)
374
Dördüncü Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – BORÇLAR HUKUKU
Birinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU GENEL KISIM
§1. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA ETKİLERİ
379
I. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN DOĞUŞU
379
II. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN GÜNÜMÜZE ETKİSİ
381
§2. BORÇ İLİŞKİSİ
385
I. OBLIGATIO KAVRAMI
385
II. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ
387
A. Alacak Hakkı
387
B. Talep Hakkı
388
III. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI
391
A. Tarafları
391
B. Edim
391
1. Kavramsal Belirleme
391
2. Edimin Özellikleri
394
3. Parça Borcu – Cins (Çeşit) Borcu Ayırımı
397
4. Seçimlik Borç (Obligatio Alternativa)
399
5. Eksik Borç–Tam Borç Ayırımı
400
§3. SORUMLULUK
403
I. KONUSUNA GÖRE SORUMLULUK (“–İLE SORUMLULUK”)
404
II. KAYNAĞINA GÖRE SORUMLULUK (“–DEN SORUMLULUK”)
409
A. Genel Olarak
409
B. Sorumluluk İlkeleri
411
1. Kusur Sorumluluğu İlkesi
411
a. Kavramsal Belirleme ve Koşulları
411
b. Kusur Kavramı ve Türleri
412
2. Kusursuz Sorumluluk İlkesi
415
3. TBK’da Sözleşme Dışı Sorumluluk Alanında Kabul Edilen İlkeler
417
C. Roma Hukukunda Sebep Olma ve Kusur
418
1. Haksız Fiiller Alanında
418
a. Eski Hukuk Dönemi’ne Egemen Olan Sonuç Sorumluluğu
418
b. Dolus’tan Sorumluluk
419
c. Culpa’dan Sorumluluk
420
2. Sözleşmeler Alanında
424
a. Custodia Sorumluluğu
425
b. Dolus (Kast) Sorumluluğu
427
c. Culpa (İhmal) Sorumluluğu
429
aa. Kavramsal Belirleme
429
bb. Culpa Lata (Ağır İhmal)
430
cc. Culpa Levis (Hafif İhmal)
430
aaa. Soyut ölçü (culpa in abstracto)
431
bbb. Somut ölçü (culpa in concreto)
431
dd. Culpa In Eligendo
433
d. Diligentia (Özen Yükümü)
434
e. Utilitas (Fayda) İlkesi
436
D. Sorumluluğun Sınırı: Casus ve Vis Maior
438
1. Casus Kavramı
438
a. Geniş Anlamda
438
b. Dar Anlamda
439
2. Vis Maior Kavramı
439
3. Ayırımda Hareket Noktası
442
4. Ayırımın Sorumluluğa Etkisi
442
§4. ZARAR VE ZARARIN TAZMİNİ
445
I. KAVRAMSAL BELİRLEME VE ZARAR TÜRLERİ
445
A. Kavramsal Belirleme
445
B. Zarar Türleri
447
1. Malvarlığı Zararı – Şahısvarlığı (Kişivarlığı) Zararı
447
2. Maddî Zarar – Manevî Zarar – Duygulanım Zararı
448
a. Maddî Zarar
448
aa. Fiilî Zarar (Damnum Emergens)
448
bb. Yoksun Kalınan Kazanç (Lucrum Cessans)
449
b. Manevî Zarar
450
c. Duygulanım Zararı
451
3. Doğrudan Zarar – Dolaylı Zarar
452
4. Yansıma Zarar
452
II. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK HAKSIZ FİİL
453
A. Genel Olarak
453
B. Roma Hukukunda
455
1. Haksız Fiilde Zarar
455
2. Haksız Fiilde Tazminat ve Belirlenmesi
457
III. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK SÖZLEŞME
459
A. Sözleşme Zararı
459
1. Olumlu (Müspet) Zarar
460
2. Olumsuz (Menfi) Zarar
461
B. Roma Hukukunda
462
C. Culpa in Contrahendo (Sözleşme Görüşmeleri Sırasındaki Kusur)
463
IV. TAZMİNATIN ŞEKLİ
464
V. BİRLİKTE KUSUR DURUMUNDA TAZMİNAT
466
§5. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ VE BORCU SONA ERDİREN NEDENLER
469
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ
469
A. Alacağın Temliki
470
B. Borcun Nakli
471
II. BORCU SONA ERDİREN NEDENLER
471
A. Hukuk Gereği Sona Erme Nedenleri
472
1. İfa (Solutio)
472
2. Yenileme, Tecdit (Novatio)
473
3. İbra (Acceptilatio)
474
4. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi (Confusio)
475
5. Takas, Ödeşme (Compensatio)
475
6. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık
476
B. Def’i Yoluyla Borçları Sona Erdiren Nedenler
476
1. Borcun İstenmeyeceği Anlaşması (Pactum De Non Petendo)
476
2. Uzun Zaman Geçmiş Olduğu Def’i
477
İkinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU ÖZEL KISIM
§1. BORÇLARIN KAYNAKLARI
479
§2. SÖZLEŞME (CONTRACTUS)
483
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
486
II. TİPE VE ŞEKLE BAĞLILIK
490
A. Tipe Bağlılık
490
B. Tipe Bağlılığın Aşılması
491
C. Şekle Bağlılık
492
III. İRADE ÖZERKLİĞİ İLKESİ
493
IV. PACTA SUNT SERVANDA
495
V. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS
496
VI. ROMA SÖZLEŞMELER SİSTEMİ
497
A. Yazılı Sözleşmeler (Litteris Contrahitur)
497
B. Sözlü Sözleşmeler (Verbis Contrahitur)
498
C. Real Sözleşmeler (Re Contrahitur)
501
1. Karz (Tüketim Ödüncü) Sözleşmesi (Mutuum)
502
a. Kurulması ve Konusu
502
b. Tarafların Hak ve Borçları
503
2. Ariyet (Kullanım Ödüncü) Sözleşmesi (Commodatum)
505
a. Kurulması ve Konusu
505
b. Tarafların Hak ve Borçları
506
aa. Ariyet Alanın Hak ve Borçları
506
bb. Ariyet Verenin Hak ve Borçları
509
3. Vedia (Saklama) Sözleşmesi (Depositum)
511
a. Tarihsel Temeli, Kurulması, Konusu
511
b. Tarafların Hak ve Borçları
512
aa. Vedia Alanın Hak ve Borçları
512
bb. Vedia Verenin Hak ve Borçları
514
c. Türleri
515
aa. Zorunlu Vedia
515
bb. Düzensiz Vedia
516
cc. Yediemine Tevdi
516
4. Rehin Sözleşmesi (Pignus)
516
a. Kavramsal Belirleme ve Kurulması
516
b. Tarafların Hak ve Borçları
518
aa. Rehinli Alacaklının Hak ve Borçları
518
bb. Rehinli Borçlunun Hak ve Borçları
520
5. Fiducia
521
a. Kavramsal Belirleme
521
b. Fiducia Anlaşmasının Taraflar Arasındaki Etkisi
523
c. Güvenilen El Sıfatıyla Rehinli Alacaklının Hukukî Konumu
524
d. Güvenen Sıfatıyla Rehinli Borçlunun Hukukî Konumu
525
e. Hüküm ve Sonuçları
526
D. Rızaî Sözleşmeler (Consensu Contrahitur)
527
1. Kavramsal Belirleme
527
2. Fides ve Bona Fides Kavramları
529
3. İyiniyet Sözleşmelerinin Hukuk Hayatına Girmesi
530
4. Alım–Satım Sözleşmesi (Emptio Venditio)
533
a. Kavramsal Belirleme
533
b. Tarihsel Süreç
533
c. Niteliği
534
d. Konusu
535
e. Tarafların Hak ve Borçları
539
aa. Alıcının Borcu
539
aaa. Edimi İfa Etme Borcu
539
bbb. Laesio Enormis
540
bb. Satıcının Borçları
543
aaa. Edimi İfa Etme Borcu
543
bbb. Gözetim Borcu
543
ccc. Mülkiyeti Nakil İşlemlerini Yapma Borcu
545
ddd. Yan Edim Yükümlülükleri
547
f. Hasar Sorunu
547
aa. Kavram ve Terminoloji
547
bb. Roma’nın Çözümü: Periculum Est Emptoris
549
cc. Periculum Est Emptoris Çözümünün Kodifikasyonlara Etkisi
551
g. Satıcının Zapttan Sorumluluğu
552
aa. Zapt Kavramı
552
bb. Gelişim Aşaması
554
aaa. Satılan Malın Mülkiyetinin Mancipatio ile Devredilmesi
554
bbb. Stipulatio Aracılığıyla Zapta Karşı Güvence Verilmesi
555
ccc. Satış Sözleşmesinden Doğan Davayla Korunması
555
h. Satıcının Ayıptan Sorumluluğu
557
aa. Ayıp Kavramı
557
bb. Gelişim Aşaması
558
aaa. Eski Hukuk Dönemi
558
aaaa. Actio de Modo Agri
558
bbbb. Garanti Stipulatio’ları
559
bbb. Klasik–Öncesi Hukuk Dönemi
559
aaaa. Aedilis’lerin Edictum’ları
559
bbbb. Actio Empti
562
ccc. Klasik Hukuk Dönemi
563
ddd. Iustinianus Dönemi
564
ı. Ek Anlaşmalar
564
5. Locatio Conductio
565
a. Kira Sözleşmesi (Locatio Conductio Rei)
567
aa. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu
567
bb. Tarafların Hak ve Borçları
569
aaa. Kiracının Borçları
569
bbb. Kiralayanın Borçları
571
cc. Hasarın Üstlenilmesi
572
aaa. Âdî Kirada
572
bbb. Hasılat Kirasında
573
dd. Sona Ermesi
575
b. Hizmet Sözleşmesi (Locatio Conductio Operarum)
576
aa. Kavramsal Belirleme
576
bb. Operae Illiberales – Operae Liberales Ayırımı
577
cc. Tarafların Yükümlülükleri
579
aaa. İşçinin Yükümlülüğü
579
bbb. İşverenin Yükümlülüğü
579
dd. Hasar Sorunu
580
c. İstisna Sözleşmesi (Locatio Conductio Operis)
582
aa. Kavramsal Belirleme
582
bb. Tarafların Hak ve Borçları
584
aaa. İş Sahibinin Borçları
584
bbb. Müteahhidin Borçları
584
aaaa. Müteahhidin Custodia Sorumluluğu
584
bbbb. Müteahhidin Imperitia Sorumluluğu
585
cccc. Eseri Ortaya Çıkarma Borcu
587
dddd. Eseri Teslim Etme Borcu
587
cc. Hasar Sorunu
588
dd. Taşıma Sözleşmesi
589
6. Şirket Sözleşmesi (Societas)
590
a. Tanım ve Tarihsel Kökeni
590
b. Unsurları
592
c. Hüküm ve Sonuçları
593
7. Vekâlet Sözleşmesi (Mandatum)
595
a. Kavramsal Belirleme
595
b. Vekâlet Sözleşmesinde Ücret Kararlaştırılamaması
597
c. Konusu
598
d. Hüküm ve Sonuçları
599
E. İsimsiz Sözleşmeler
601
1. Roma Sözleşmeler Hukukunda Tip Zorunluluğu
601
2. İsimsiz Sözleşmelerin Gelişimi
601
a. Praetor Hukuku’nda
602
b. Klasik Hukuk Dönemi’nde
602
c. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde
604
d. Iustinianus Dönemi’nde
606
3. Uygulamada Sık Kullanılan İsimsiz Sözleşmeler
607
a. Trampa Sözleşmesi (Permutatio)
607
b. İğreti Sözleşmesi (Precarium)
608
c. Satım İçin Bırakma Sözleşmesi (Aestimatum)
608
d. Uyuşma (Sulh) Sözleşmesi (Transactio)
608
F. Anlaşmalar (Pactum’lar)
609
1. Etimolojik ve Tarihsel Kökeni
609
2. Praetor Edictum’larında Pactum’lar
610
3. Uygulamada Sık Kullanılan Pactum’lar
611
a. Borç ödeme vaadi (Constitum)
611
b. Garanti Sözleşmesi (Receptum)
611
aa. Hakeme Tevdi (Receptum Arbitri)
612
bb. Gemicilere, Hancılara, Ahırcılara Tevdi (Receptum Nautorum, Cauponem, Stabulariorum)
612
cc. Banker Anlaşması (Receptum Argentarii)
612
c. Tahkim Anlaşması (Compromissum)
614
d. Cihaz Vaadi (Dotis Dictio–Dotis Promissio)
614
e. Bağış Vaadi (Pactum Donationis)
615
§3. SÖZLEŞME BENZERLERİ (QUASI CONTRACTUS)
617
I. VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME (NEGOTIORUM GESTIO)
618
A. Kavramsal Belirleme
618
B. Tarihsel Temeli
619
C. Unsurları
620
D. Hüküm ve Sonuçları
620
II. VESAYET (TUTELA)
622
III. TESADÜFÎ MÜŞTEREK MÜLKİYET (COMMUNIO INCIDENS)
623
IV. MUAYYEN MAL VASİYETİ (LEGATUM)
624
V. SEBEPSİZ (HAKSIZ) ZENGİNLEŞME (CONDICTIO)
625
A. Kavramsal Belirleme
625
B. Hukukî Niteliği
626
C. Hüküm ve Sonuçları
627
D. Sebepsiz Zenginleşme Davaları
628
1. Condictio Indebiti
628
2. Condictio Causa Data Causa Non Secuta
629
3. Condictio Ob Turpem Vel Iniustam Causam
629
4. Condictio Furtiva
630
5. Condictio Sine Causa
631
§4. HAKSIZ FİİL (DELICTUM)
633
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
634
II. TÜRLERİ
636
A. Kamu Suçları (Delicta Publica)
636
B. Özel Suçlar (Delicta Privata)
641
III. DELICTUM EHLİYETİ VE NOXAL SORUMLULUK
643
A. Delictum Ehliyeti
643
B. Noxal Sorumluluk
645
C. Hayvanların Verdiği Zarardan Sorumluluk
647
IV. DELICTUM DAVALARININ ORTAK NİTELİKLERİ
649
V. UNSURLARI
651
A. Hukuka Aykırı Davranış (Fiil, Hareket)
651
B. Zarar
653
C. Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı
653
D. Kusur
654
VI. IUS CIVILE TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER
655
A. Furtum (Hırsızlık)
655
1. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu ve Unsurları
655
a. Furtum Kavramı ve Türleri
655
b. Konusu
656
c. Unsurları
657
2. On İki Levha Kanunu’nda Furtum
658
3. Praetor Hukuku’nda Furtum ve Tanınan Davalar
660
a. Actio Furti
660
b. Rei Vindicatio
662
c. Condictio Ex Causa Furtiva
662
d. Actio Furti Prohibiti
663
e. Actio Furti Nec Exhibiti
663
B. Rapina (Gasp/Yağma)
663
C. Damnum Iniuria Datum (Mala Verilen Zarar)
665
1. On İki Levha Kanunu’nda Mala Verilen Zarar
665
2. Lex Aquilia’da Mala Verilen Zarar
666
a. Lex Aquilia’nın Birinci Bölümüne Göre
666
b. Lex Aquilia’nın Üçüncü Bölümüne Göre
667
3. Damnum Iniuria Datum’un Unsurları
667
a. Zarar
667
b. Zararın Bedenden Bedene Verilmiş Olması
670
c. Iniuria (Hukuka Aykırılık)
673
d. Kusur
674
D. Iniuria
677
1. Kavramsal Belirleme
677
2. On İki Levha Kanunu’nda Iniuria
678
3. Praetor Beyannamelerinde Iniuria
680
a. Edictum Generale
681
b. Convicium (Hakaret) Suçuna İlişkin Edictum
681
c. De Iniuriis, Quae Servis Fiunt Hakkındaki Beyanname
681
d. De Adtemptata Pudicitia Hakkındaki Beyanname
682
e. Ne Quid Infamandi Causa Fiat’a İlişkin Beyanname
682
4. Lex Cornelia de Iniuriis’de Iniuria
683
5. İmparator Emirnamelerinde Iniuria
683
6. Iniuria Suçundan Dolayı Açılan Davanın Özellikleri
684
VII. PRAETOR’LAR TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER
685
A. Dolus (Hile)
685
B. Metus (Tehdit)
687
C. Fraus Creditorum (Alacaklılara Karşı Hileli Hareketler)
689
§5. HAKSIZ FİİL BENZERLERİ (QUASI DELICTA)
693
I. GENEL OLARAK
694
II. TÜRLERİ
694
A. Iudex, Qui Litem Suam Fecit
694
B. Actio De Effusis Vel Deiectis
695
C. Actio De Positis Vel Suspensis
696
D. Actio De Damno Aut Furto Adversus Nautas, Caupones, Stabularios
697
Beşinci Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – EŞYA HUKUKU
§1. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU – AYNÎ HAK KAVRAMI
701
I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU
701
II. AYNÎ HAK
702
A. Kavramsal Belirleme
702
B. Aynî Hak – Şahsî Hak Ayırımı
704
C. Aynî Hakka Egemen Olan İlkeler
705
1. Mutlaklık İlkesi
705
2. Açıklık (Alenîyet) İlkesi
706
3. Sınırlı Sayı (Numerus Clausus) ve Tipe Bağlılık İlkesi
706
4. Belirlilik İlkesi
707
5. Kamu Güveninin (İyiniyetin) Korunması İlkesi
707
§2. EŞYA
709
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
709
II. TÜRLERİ
712
A. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar (Res Extra Commercium)
712
1. Özel Nitelikleri Gereği Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar
713
2. Hukuk Düzeni Tarafından Aynî Hakkın Konusu Olamayacağı Saptanmış Olan Mallar
713
a. Tanrısal – Dinsel Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Divini Iuris)
713
aa. Res Sacrae (Kutsal Mallar, Tanrısal Mallar)
714
bb. Res Religiosae (Dinsel Mallar)
714
cc. Res Sanctae (Kutsanmış, Takdis Edilmiş Mallar)
715
b. Beşerî (İnsana İlişkin) Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Humani Iuris)
716
aa. Res Communes Omnium (Herkesin Ortak Kullanımında Olan Mallar)
716
bb. Res Publicae (Kamu Malları)
717
cc. Res Universitatis (Topluluğa Ait Olan Mallar)
717
B. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio)
717
1. Res Corporales – Res Incorporales
718
2. Res Mancipi – Res nec Mancipi
719
3. Taşınır Mal (Res Mobiles) – Taşınmaz Mal (Res Immobiles)
721
4. Mislî Mal (Res Fungibiles) – Mislî Olmayan Mal (Res nec Fungibiles)
722
5. Kullanımı Tüketime Bağlı Mal – Kullanımı Tüketime Bağlı Olmayan Mal
723
6. Bölünebilen Mal (Res Divisibiles) – Bölünemeyen Mal (Res nec Divisibiles)
724
7. Basit Eşya – Bileşik Eşya – Eşya Birliği (Topluluğu)
725
a. Basit Eşya (Corpus Continuum)
725
b. Bileşik Eşya (Corpus ex Contingentibus)
725
c. Eşya Birliği (Corpus ex Distantibus)
726
8. Asıl Mal – Teferruat (Eklenti)
727
9. Semere
728
a. Kavramsal Belirleme
728
b. Köle Kadının Çocuğunun Semere Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu
729
10. Masraf
731
§3. ZİLYETLİK
733
I. TANIMI, UNSURLARI, HUKUKÎ NİTELİĞİ, İŞLEVLERİ
733
A. Günümüz Hukukunun Zilyetlik Anlayışı
733
1. Kavramsal Belirleme
733
2. Unsurları
734
a. Fiilî Egemenlik (Possessio Corpore)
735
b. Zilyetlik İradesi (Animus Possidendi)
735
B. Roma Hukukunun Zilyetlik Anlayışı
736
1. Tarihsel Temeli
736
2. Unsurları
739
C. Detentio (Vazülyetlik)
740
1. Kavramsal Belirleme
740
2. Zilyetlik Korumasından Yararlandırılan Vazülyetler
742
a. Rehinli Alacaklı
743
b. Yed–i Emin (Güvenilir El)
743
c. Precarium Alan
743
d. Üst Hakkı Sahibi
744
e. Uzun Süreli Kira Hakkı Sahibi
744
D. Hukukî Niteliği
744
E. İşlevleri
746
II. ZİLYETLİK TÜRLERİ
747
A. Aslî (Bağımsız) Zilyetlik–Ferî (Bağımlı) Zilyetlik
748
B. Dolaysız Zilyetlik–Dolaylı Zilyetlik
748
C. Haklı Zilyetlik–Haksız Zilyetlik
749
D. İyiniyetli Zilyetlik–Kötüniyetli Zilyetlik
749
III. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI
750
A. Aslen Kazanma
751
B. Devren Kazanma
751
1. Teslim
751
a. Fiilen Teslim
752
b. Araçların Teslimi
752
c. Hukukî İşlem Yoluyla
752
2. Teslim Olmaksızın
753
a. Kısa Elden Teslim (Brevi Manu Traditio)
753
b. Hükmen Teslim (Constitutum Possessorium)
754
IV. ZİLYETLİĞİN KAYBI
754
V. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI
756
A. Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Koruma
756
B. Zilyetliği Interdictum Yoluyla Koruma
757
§4. MÜLKİYET
761
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
762
II. ROMA MÜLKİYETİNİN TARİHSEL KÖKENİ
765
III. TÜRLERİ
768
A. Müşterek Mülkiyet
768
B. Ius Civile Mülkiyeti (Dominium Ex Iure Quiritium)
769
C. Eyalet Mülkiyeti
770
D. Praetor Mülkiyeti (In Bonis Habere)
772
IV. MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANMASI
774
A. Dinsel Hukuk ve Kamu Hukuku Kökenli Sınırlamalar
775
B. Özel Hukuk Kökenli Sınırlamalar
777
1. Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlamalar
777
2. Cautio Damni Infecti
778
C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı
779
V. MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI
781
A. Genel Bilgi
781
B. Aslen Kazanma
784
1. Sahiplenme (Occupatio)
784
2. Birleşme (Accessio)
785
a. Taşınırla Taşınırın Birleşmesi
786
b. Taşınırla Taşınmazın Birleşmesi
786
c. Taşınmazla Taşınmazın Birleşmesi
787
3. Karışma (Confusio–commixtio)
787
4. Hukukî Tağyir–İşleme (Specificatio)
787
5. Semerelerin Kazanılması
789
C. Devren Kazanma
790
1. Mancipatio
790
2. In Iure Cessio
791
3. Traditio
792
D. Kazandırıcı Zamanaşımı (Usucapio)
792
1. Kavramsal Belirleme
792
2. İşlevi
794
3. Tarihsel Gelişimi
795
4. Koşulları
796
a. Elverişli Mal (Res Habilis)
796
b. Hukukî Neden (Titulus, Iusta Causa)
797
c. Zilyetlik (Possessio)
798
d. İyiniyet (Bonafides)
799
e. Süre (Tempus)
800
VI. MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI
801
A. Rei Vindicatio (İstihkak Davası)
801
B. Actio Negatoria in Rem (Müdahalenin Önlenmesi Davası)
802
C. Actio Publiciana in Rem
803
§5. SINIRLI AYNÎ HAKLAR (IURA IN RE ALIENA)
805
I. GENEL BİLGİ
806
II. TÜRLERİ
807
A. İrtifak Hakları
807
1. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları
809
2. Şahıs Lehine İrtifak Hakları
812
a. İntifa Hakkı (Ususfructus)
812
b. Kullanma Hakkı (Usus)
813
c. Sükna, Oturma Hakkı (Habitatio)
814
d. Kölelerin ya da Hayvanların Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı (Operae Servorum vel Animalium)
814
B. Uzun Süreli Kira (Emphyteusis)
815
C. Üst Hakkı (Superficies)
816
D. Rehin Hakkı (Pignus)
816
1. Kavramsal Belirleme
816
2. Türleri
817
3. Lex Commissoria
819
4. Sona Ermesi
820
Kaynakça
823
Metin Dizini
853
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Bonus Card ( Garanti - Teb - Denizbank - Şekerbank vb. )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 855,00 | 855,00 |
Cardfinans ( Finansbank )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 855,00 | 855,00 |
Maximum Card ( İş Bankası - Ziraat Bankası )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 855,00 | 855,00 |
Worldcard ( YKB - Vakıfbank - Anadolubank - Albaraka )
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 855,00 | 855,00 |
Diğer Kartlar
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 855,00 | 855,00 |
-
%20İNDİRİM950,00TL 760,00TL
-
-
-
-
-
-
-
-
-
%10İNDİRİM520,00TL 468,00TL
-
Yeni-%3
Satışta değil -
Yeni-%10
Satışta değil
-
-
%5İNDİRİM465,00TL 441,75TL
-
Yeni
Satışta değil
-
Yeni
Satışta değil
-
Yeni
Satışta değil
