Sağlık Hukuku Temel Bilgileri

Yrd. Doç. Dr. Polat TUNÇER

• YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ-VII
• ÖNSÖZ-XI
• İÇİNDEKİLER-XIII
• KISALTMALAR-XXV
• I. HUKUKUN TANIMI VE TEMEL İLKELERİ-1
• A. Hukukun Tanımı-1
• B. Hukukun Temel İlkeleri-2
• 1. Bizzat İhkak-ı Hak Yasağı-2
• 2. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi-2
• 3. Kanunu Bilmemenin Mazeret Sayılmaması İlkesi-3
• 4. Dürüstlük Kuralı-3
• 5. İyiniyet Kuralı-5
• 6. İspat Kuralı-5
• 7. Delil Denkliği İlkesi-6
• 8. Suç ve Cezaların Yasallığı İlkesi-6
• 9. Resmî Belgelerin İspatının Gerekmemesi-6
• 10. Kanunların Geriye Yürümezliği İlkesi-6
• 11. Vergide Kanunîlik İlkesi-7
• II. HUKUKUN YAPTIRIMLARI-9
• A. Ceza-9
• B. Cebri İcra-10
• C. Tazminat-11
• D. Geçersizlik-11
• 1. Yokluk-11
• 2. Butlan-12
• a. Mutlak Butlan-12
• b. Nispi Butlan-12
• E. İptal-13
• F. Müsadere-13
• III. SAĞLIK HUKUKU KAVRAMI-15
• A. Sağlık Hukuku’nun Tanımı-15
• B. Sağlık Hukuku’nun Konusu ve Önemi-15
• IV. SAĞLIK HUKUKU’NUN TARİHİ GELİŞİMİ-17
• A. Tıbbi Bakımdan Gelişme-17
• B. Hukuk Bakımından Gelişme-21
• V. SAĞLIK HUKUKU İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR-27
• A. Bazı Hukukî Kavramlar-27
• 1. Hukuk-27
• 2. Sağlık Hukuku-27
• 3. Tıp Hukuku-28
• 4. Sözleşme-28
• 5. Müteselsil Borç-29
• 6. Hak-30
• 7. Gabin-30
• 8. Kusur-32
• 9. Hizmet Kusuru-32
• 10. İhmal-33
• 11. Hekimin Sorumluluğu-33
• 12. Görev Kusuru-34
• B. Bazı Tıbbî Kavramlar-35
• 1. Sağlık-35
• 2. Halk Sağlığı-35
• 3. Enfeksiyon-36
• 4. Hasta-38
• 5. Hastalık-38
• 6. Epidemiyoloji-39
• 7. Hasta Hakları-40
• 8. Hasta Güvenliği-41
• 9. Hekim-42
• 10. Alternatif Tıp-43
• 11. Geleneksel Tıp-43
• 12. Kanıta Dayalı Tıp-44
• 13. Kanıta Dayalı Geleneksel Tıp-45
• 14. Restoratif Tıp-45
• 15. Halk Tıbbı-46
• 16. Alternatif Tıp-47
• 17. Tamamlayıcı Tıp-48
• 18. Tamamlayıcı -Alternatif Tıp-48
• 19. Ötenazi-49
• 20. Malpraktis-49
• 21. Teşhis-50
• 22. Tedavi-50
• 23. Triyaj-51
• 24. Tıbbî Müdahale-52
• 25. İzin Verilen Risk-52
• 26. Sağlık Hizmeti-53
• 27. Hijyen-53
• 28. Prenatal Tanı-53
• 29. Perinataloji-54
• 30. Antiseptik-55
• 31. Deontoloji-56
• 32. Anestezi-57
• 33. Anamnez-57
• C. Bazı Hastalık Türleri-58
• 1. Uyku ve Bozuklukları-58
• 2. Anksiyete Bozuklukları-59
• 3. Kanser-60
• 4. AIDS (HIV)-62
• 5. Ebola-63
• 6. Multipl Skleroz (MS)-65
• 7. Demans ve Alzheimer-68
• 8. Anoreksiya-70
• VI. SAĞLIK HUKUKUNUN KAYNAKLARI-73
• A. Ulusal Kaynaklar-73
• 1. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası-73
• 2. Türk Medeni Kanunu-74
• 3. Türk Borçlar Kanunu-76
• a. Sözleşme-76
• b. Haksız Fiilden Doğan Borçlar-78
• c. Kusursuz Sorumluluk-80
• d. Zarar ve İlliyet Bağı-81
• e. Borçların İfası-82
• f. Borçların Sona Ermesi-82
• 1)-İfa-83
• 2)-İbra-84
• 3)-Yenileme-85
• 4)-Birleşme-86
• 5)-İfa İmkânsızlığı-86
• 6)-Aşırı İfa Güçlüğü-87
• 7)-Takas-87
• g. Borçlarda Özel Durumlar-88
• 4. Türk Ceza Kanunu-90
• a. Kast ve Taksir-90
• b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ya da Azaltan Nedenler-91
• c. Meşru Savunma-91
• 5. Hukuk Muhakemesi Kanunu-92
• a. Genel Hükümler-92
• b. Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler-93
• c. Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Hukuki Sorumluluğu-95
• d. Taraflar ve Davaya Katılan Üçüncü Kişiler-97
• e. Teminat-97
• f. Süreler, Eski Hale Getirme ve Adli Tatil-99
• g. Dava Çeşitleri ve Yazılı Yargılama Usulü-100
• 1)-Dava Çeşitleri-100
• 2)-Dava Şartları: -101
• h. İlk itirazları hükme bağlama-102
• i. Dava Çeşitleri ve Yazılı Yargılama Usulü-102
• j. İspat ve Deliller-105
• k. Hüküm ve Davaya Son Veren Taraf İşlemleri-109
• l. Basit Yargılama Usulü-110
• m. Yargılama Giderleri-111
• n. Kanun Yolları-112
• o. Çekişmesiz Yargı-112
• ö. Geçici Hukuki Korumalar-112
• p. Tahkim-112
• r. Son Hükümler-113
• 6. İdarî Yargılama Usulü Kanunu-113
• 7. Ceza Muhakemesi Kanunu-117
• a. Genel Hükümler-117
• b. Kararların Alınması ve Tebliği-118
• c. Tanıklık-121
• d. Bilirkişi-125
• e. Gözlem Altına Alma-129
• f. Muayene-129
• g. Keşif-131
• h. Otopsi-132
• ı. Koruma Tedbirleri-134
• j. İfade ve Sorgu-143
• k. Savunma-144
• l. Soruşturma-145
• m. Kovuşturma-147
• n. Mağdur-149
• o. Özel Yargılama Usulleri-150
• ö. Kanun Yolları-152
• 8. Özel Kanunlar-152
• 9. Kanun Hükmünde Karar nameler-154
• 10. Tüzükler-155
• 11. Yönetmelikler-156
• B. Uluslararası Kaynaklar-157
• 1. Magna Carta (1215)-157
• 2. İngiliz Yurttaşlık Hakları Bildirgesi (1689)-158
• 3. Virginia İnsan Hakları Bildirgesi (1776)-158
• 4. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (1789)-159
• 5. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1948)-159
• 6. Birleşmiş Milletler Kişisel ve Sosyal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966)-161
• 7. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (1950)-163
• 8. Sosyal Güvenliğin Asgari Normlarına İlişkin 102 Sayılı Sözleşme (1952)-164
• 9. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (Bildirgesi)-166
• a. Saygınlık-167
• b. Özgürlükler-168
• c. Eşitlik-168
• d. Dayanışma-168
• e. Vatandaş Hakları-169
• f. Adalet-169
• g. Genel Hükümler-170
• 10. Avrupa Sosyal Şartı (1965)-170
• a. Sosyal Haklar-170
• b. Çalışma Koşulları-170
• 11. Vatandaşlarla Vatandaş Olmayan Kimselere Sosyal Güvenlik Konusunda Eşit İşlem Yapılması Hakkında Sözleşme (1962)-171
• 12. Anne Hakları Bildirgesi (24 Eylül 2001, Barselona, İspanya)-171
• 13. Yenidoğan Hakları Bildirgesi (24 Eylül 2001, Barselona/İspanya)-174
• VII. TIBBÎ MÜDAHALE VE TÜRLERİ-177
• A. Tıbbî Müdahale Kavramı-177
• B. Tıbbî Müdahale Türleri-177
• 1. Geleneksel ve Yeni Tıbbi Müdahale-178
• a. Geleneksel Tıbbi Müdahale-178
• b. Yeni Tıbbi Müdahale-178
• 2. İcra Ediliş Biçimine Göre Tıbbi Müdahale-178
• a. Bedensel Bütünlüğü Etkileyen Müdahale-178
• b. Bedensel Bütünlüğü Etkilemeyen Müdahale-179
• 3. İcra Ediliş Yerine Göre Tıbbi Müdahale-179
• a. Bürolarda Yapılan Tıbbi Müdahale-179
• b. Hastanelerde Yapılan Tıbbî Müdahale-180
• VIII. TIBBÎ VE HUKUKÎ BAKIMDAN ÖZELLİK GÖSTEREN MÜDAHALELER-181
• A. Organ Nakli-181
• B. Gebeliğin Sonlandırılması (Kürtaj)-182
• C. Cinselliğe İlişkin Müdahaleler-183
• 1. Kısırlaştırma-183
• 2. Hadımlaştırma (Kastrasyon)-185
• 3. Gebeliği Sonlandırma-187
• 4. Cinsiyet Değiştirme-189
• D. Estetik Amaçlı Müdahaleler-191
• E. Kök Hücre Çalışmaları-193
• F. Yapay Döllenme-194
• G. Klonlama-198
• IX. HEKİMİN TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN SORUMLULUKLARI-199
• A. Medeni Hukuk Sorumluluğu-199
• 1. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk-199
• a. Sözleşme Kavramı-199
• b. Sözleşmenin Tanımı ve Kurulması-199
• c. Sözleşmenin Hükümleri-200
• d. Sözleşmenin Sona Ermesi-202
• 2. Haksız Fiilden Doğan Sorumluluk-202
• a. Genel Olarak-202
• b. Zararın ve Kusurun İspatı-202
• c. Tazminat-203
• d. Özel Durumlar-203
• e. Manevi Tazminat-204
• f. Maddi Tazminat-204
• g. Hukuka Aykırılığı Kaldıran Haller-205
• h. Kusursuz Sorumluluk-205
• i. Zamanaşımı-206
• 3. Vekâletsiz İşgörmeden Doğan Sorumluluk-206
• a. İşgörenin Hak ve Borçları-208
• b. İş Sahibinin Hak ve Borçları-210
• B. Ceza Hukuku Sorumluluğu-210
• C. İdare Hukuku Sorumluluğu-211
• D. Tıbbi Etik Sorumluluğu-212
• E. Hukuki Sorumluluğun Unsurları-214
• 1. Hukuka Aykırılık-214
• 2. Kusur-216
• 3. Zarar-216
• 4. İlliyet Bağı-217
• X. HASTANIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ-219
• A. Hasta Hakları-219
• 1. Kaliteli Tıbbi Bakım Hakkı-220
• 2. Seçim Yapma Özgürlüğü-221
• 3. Kendi Kaderini Belirleme Hakkı-221
• 4. Bilinci Kapalı Hasta Hakkı-222
• 5. Yasal Ehliyeti Olmayan Hasta Hakkı-222
• 6. İsteğine Uygun Tedavi Edilme Hakkı-222
• 7. Bilgilendirilme Hakkı-223
• 8. Gizlilik Hakkı-223
• 9. Sağlık Eğitimi Hakkı-224
• 10. Onur Hakkı-224
• 11. Dini Destek Hakkı-224
• B. Hasta Yükümlülükleri-225
• 1. İşbirliği Yükümlülüğü-225
• 2. Hekim Tavsiyelerine Uyma Yükümlülüğü-226
• 3. Katlanma Yükümlülüğü-226
• 4. Hastanın Bildirme Yükümlülüğü-227
• 5. Ücret Ödeme Yükümlülüğü-228
• 6. Diğer Yükümlülükler-228
• XI. HEKİMİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ-233
• A. Hekim Hakları-233
• 1. Baskı Altında Olmadan Mesleğini Uygulama Hakkı-233
• 2. Mesleğini Uygularken Etik İlkelere Bağlı Olma Hakkı-234
• 3. Çağdaş Tıbbın İmkânlarını Uygulama Hakkı-234
• 4. Değerlerine Ters Düşen Durumlardan Kaçınma Hakkı-234
• 5. Sağlığını Koruma Hakkı-234
• 6. Yeterli Bir Gelir Düzeyi Talep Etme Hakkı-235
• 7. Hastayı Reddetme Hakkı-235
• 8. Yönetsel Süreçlere Katılma Hakkı-236
• 9. Danışma Hakkı-236
• 10. Güvenli Ortamda Çalışma Hakkı-236
• 11. İyileşme Garantisi Vermeme Hakkı-237
• 12. Yeterli Zaman Ayırma Hakkı-237
• 13. Tanıklıktan Çekilme Hakkı-237
• 14. Tedavi Yöntemini Seçme Hakkı-238
• B. Hekim Yükümlülükleri-238
• 1. Hekimin Özen Yükümlülüğü-239
• 2. Hekimin Kişisel Edim Yükümlülüğü-240
• 3. Öykü Alma Yükümlülüğü-240
• 4. Muayene Yükümlülüğü-241
• 5. Teşhis Yükümlülüğü-241
• 6. Tedavi Yükümlülüğü-242
• 7. Reçete Yazma Yükümlülüğü-243
• 8. Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğü-243
• 9. Tıbbi Teknik Kullanma Yükümlülüğü-245
• 10. Tedavi Kesme Yükümlülüğü-245
• 11. Kayıt Tutma Yükümlülüğü-246
• 12. Sır Saklama Yükümlülüğü-247
• 13. Hekimin İhbar Yükümlülüğü-248
• 14. Bilirkişilik Yapma Yükümlülüğü-248
• 15. Ölüm İle İlgili Yükümlülükler-249
• 16. Mesleki Bilgisini Geliştirme Yükümlülüğü-252
• 17. Kimlik Tespiti Yapma Yükümlülüğü-253
• 18. Ticari Amaç Gütmeme ve Reklam Yasağına Uyma Yükümlülüğü-253
• XII. HEKİMİN CEZAÎ SORUMLULUĞU-255
• A. Genel Olarak-255
• B. Kasıtlı Eylemlerden Doğan Cezai Sorumluluk-256
• 1. Kast Kavramı-256
• a. Kast (Doğrudan Kast - Genel Kast)-258
• b. Olası Kast (Gayri Muayyen Kast)-259
• 2. Hekimlerce İşlenebilecek Suçlar-259
• a. Kişilere Karşı Suçlar-259
• b. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar-260
• 1)-Kasten Yaralama-260
• 2)-Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama-260
• c. İnsan Üzerinde Deney-262
• d. Organ veya Doku Ticareti-263
• e. Koruma, Gözetim, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün İhlâli-264
• f. Çocuk Düşürtme ve Düşürme-265
• 1)-Çocuk Düşürtme-265
• 2)-Çocuk Düşürme-266
• g. Kısırlaştırma-266
• h. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar-266
• i. Kişisel Verileri Başkasına Vermek-267
• j. İlaç Yapma ve Satma-268
• k. Gerçeğe Aykırı Bilirkişilik veya Tercümanlık-269
• l. İşlenmekte Olan Suçu Bildirmemek-269
• m. Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi-270
• n. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi-270
• o. Genital Muayene-270
• C. Taksirli Eylemlerden Doğan Cezai Sorumluluk-271
• 1. Taksir Kavramı-271
• 2. Hekimin Taksirli Eyleminden Doğan Sorumluluğu-273
• a. Taksirle Öldürme-273
• b. Taksirle Yaralama-273
• 3. Hekimlerin Disiplin Suçları ve Cezaları-274
• XIII. SAĞLIK HUKUKU İLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARDA ÇÖZÜM YOLLARI-277
• A. Genel Sulh Yolu-277
• B. Tahkim Yolu-284
• C. Uzlaştırma Yolu-289
• D. Arabuluculuk Yolu-291
• E. Yargı Yolu-294
• 1. Adli Yargı-294
• 2. İdari Yargı-294
• 3. Askeri Yargı-295
• 4. Uyuşmazlık Mahkemesi-296
• 5. Anayasal Yargı (Anayasa Mahkemesi)-296
• 6. Yargı Bağımsızlığı ve Teminatı-297
• XIV. SAĞLIK BAKANLIĞI VE KURUMLARININ SORUMLULUĞU-301
• A. Özel Hastanenin Sorumluluğu-301
• B. Kamu Hastanesinin Sorumluluğu-302
• C. Sağlık Bakanlığının Sorumlulukları-302
• KAYNAKÇA-307
• SÖZLÜK-327