İdari Yargılama Hukuku

Reşit Gürbüz

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUK DEVLETİ İLKESİ VE İDARENİN DENETLENMESİ
I. GENEL OLARAK
II. İDARENİN YARGI DIŞI YOLLARDAN DENETİMİ
A. SİYASAL DENETİM
1. İdarenin Hükümetin Denetlenmesi Suretiyle Denetimi
2. İdarenin TBMM Komisyonlarınca Denetimi
a. Dilekçe Komisyonu tarafından yapılan denetim
b. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu tarafından
yapılan denetim
B. İDARİ DENETİM
1. Hiyerarşi Denetimi
2. İdari Vesayet Denetimi
3. Cumhurbaşkanı Adına Denetim: Devlet Denetleme
Kurulu Tarafından Yapılan Denetim
4. TBMM Adına Denetim: Sayıştay Tarafından Yapılan Denetim
C. BAĞIMSIZ KURULUŞLAR TARAFINDAN
YAPILAN DENETİM
1. Kamu Denetçiliği Kurumu Tarafından Yapılan Denetim
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Tarafından
Yapılan Denetim
3. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu Tarafından
Yapılan Denetim
D. KAMUOYU DENETİMİ
III. İDARENİN YARGISAL YOLDAN DENETİMİ
A. GENEL OLARAK
B. YARGI DENETİMİNDE UYGULANAN
BAŞLICA SİSTEMLER
1. Yargı Birliği Sistemi
2. Yargı Ayrılığı Sistemi
a. Genel olarak
b. İdari yargı sisteminde farklı uygulamalar
ba. Kuruluş yönünden
bb. Görev yönünden
C. İDARİ YARGININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
1. Genel Olarak
2. İdari Yargının Türkiye’deki Gelişimi ve Özellikleri
a. Gelişimi
b. Özellikleri
İKİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGININ KAPSAMI VE SINIRLARI
I. İDARİ YARGININ KAPSAMI
A. GENEL OLARAK
B. YASAMA KISINTISI
1. Genel Olarak
2. Yargısal Denetime Tabi Olmayacağı Anayasada
Yer Alan İşlemler
3. Yargısal Denetime Tabi Olmayacağı Yasalarda
Yer Alan İşlemler
C. YARGI KISINTISI
II. İDARİ YARGININ SINIRLARI
A. GENEL OLARAK
1. Hukuka Uygunluk Denetimiyle Sınırlı Olma
(Yerindelik Denetimi Yasağı)
2. Yürütme Görevinin Yerine Getirilmesini Kısıtlayamayacağı
3. İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde veya Takdir Yetkisini
Kaldıracak Biçimde Yargı Kararı Verilemeyeceği
B. BAĞLI YETKİ İLE TAKDİR YETKİSİNİN
YARGISAL DENETİMİ
1. Bağlı Yetki
2. Takdir Yetkisi
a. Genel olarak
b. Takdir yetkisinin sınırları ve yargısal denetimi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÖREV DAĞILIMI VE GÖREV UYUŞMAZLIKLARI
I. YARGI DÜZENİ VE GÖREV SORUNU
II. ÜLKEMİZDE YARGI DÜZENİ
A. ANAYASA YARGISI
B. ADLİ YARGI
C. İDARİ YARGI
D UYUŞMAZLIK YARGISI
E. SEÇİM YARGISI
F. HESAP YARGISI
III. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI 36
A. İDARİ YARGININ GÖREV ALANININ
ANAYASAL DAYANAĞI
B. İDARİ YARGININ GÖREV ALANININ BELİRLENMESİ
C. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDA KALAN UYUŞMAZLIKLAR
1. Yasama Faaliyetleri
2. Yargı Faaliyetleri
3 Seçim Uyuşmazlıkları
4. Sayıştay’ın Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklar
5. Yasama Kısıntısı Kapsamındaki İdari İşlemler
6. Yürütme Organının (=Cumhurbaşkanının) Siyasal
Nitelikli İşlemleri
7. Özel Hukuk Kişileri Arasındaki Uyuşmazlıklar
8. İdari Nitelikte Olmalarına Rağmen Adli Yargının
Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklar
a. Tapu siciliyle ilgili davalar
b. Kadastro Kanununun uygulanmasından doğan davalar
c. Orman Kanununun uygulanmasından kaynaklanan davalar
d. Kamulaştırmadan doğan özel hukuk uyuşmazlıkları
e. Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunundan doğan uyuşmazlıklar
f. Nüfus kayıtlarına ilişkin davalar
g. İcra ve İflas Dairesi görevlilerinin kusurlarından doğan tazminat davaları
h. İdari yaptırım kararları
ı. Fikri haklarla ilgili davalar
i. Sosyal sigorta ve çalışma alanına ilişkin bazı davalar
j. İdarenin özel hukuk sözleşmeleri
k. Hizmet sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar
l. KİT’lerin özel hukuk alanındaki etkinlikleri
m. İdarenin kişilere karşı açtığı davalar
n. Kamu görevlilerine karşı açılan davalar
o. İdareye ait taşıtların yaptığı kazalardan doğan uyuşmazlıklar
ö. Fiili yol uyuşmazlıkları
p. Vakıf üniversitelerine ilişkin uyuşmazlıklar
D. İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE
YARGI DIŞI USULLER
1. Tahkim Usulü
2. Sulh Usulü
a. Genel olarak
b. Adli Uyuşmazlıklarda Sulh
ba. Sulhe davet
bb. Sulhün usul ve esasları
bc. Sulhe yetkili merci
c. İdari Uyuşmazlıklarda Sulh 51
ca. Sulh başvurusu
cb. Sulh başvurusunda süre
cc. Sulh başvurusunun incelenmesi
cd. Tazminatın ödenmesi
3. Uzlaşma
IV. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
A. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
1. Oluşumu
2. Çalışma Usulü
B. GÖREV UYUŞMAZLIĞI
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı
a. Tanımı ve koşulları
b. Olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması usulü
ba. Dilekçe verilmesi ve karşı tarafa tebliğ
bb. Dilekçenin ilgili Başsavcılığa gönderilmesi
bc. Dilekçenin incelenmesi ve uyuşmazlık çıkarılması
bd. Uyuşmazlık çıkarılmasının davaya etkisi
be. Uyuşmazlık Mahkemesinin kararı
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı
a. Tanımı ve koşulları
b. Olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi usulü
3. Yargı Yerlerince Görev Uyuşmazlığı Başvurusu
a. İlk derece yargı yerlerince yapılan başvuru
b. Temyiz merciince yapılan başvuru
4. Tedbir Kararları
C. HÜKÜM UYUŞMAZLIĞI
1. Tanımı ve Koşulları
2. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi
D. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARININ NİTELİĞİ
1. Kararların Kesinliği
2. Kararların Bağlayıcılığı
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGI TEŞKİLATI
I. GENEL OLARAK
II. DANIŞTAY
A. GENEL OLARAK DANIŞTAY’IN GÖREVLERİ
B. DANIŞTAY’IN YAPISI
1. Danıştay’ın Karar Organları
a. Daireler
aa. Oluşumu
ab. Görevleri
b. Genel Kurul
ba. Oluşumu
bb. Görevleri
c. İdari İşler Kurulu
ca. Oluşumu
cb. Görevleri
d. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları
da. Oluşumu
db. Görevleri
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu
ea. Oluşumu
eb. Görevleri
f. Başkanlar Kurulu
fa. Oluşumu
fb. Görevleri
g. Başkanlık Kurulu
ga. Oluşumu
gb. Görevleri
h. Yüksek Disiplin Kurulu
ha. Oluşumu
hb. Görevleri
ı. Disiplin Kurulu
ıa. Oluşumu
ıb. Görevleri
2. Genel Sekreterlik
C. DANIŞTAY’DAKİ YARGI GÖREVLİLERİ
1. Danıştay Meslek Mensupları
a. Danıştay Başkanı, Başsavcısı, Başkanvekilleri ve
Daire Başkanları
aa. Nitelikleri, seçimleri ve görev süreleri
ab. Görevleri
b. Danıştay Üyeleri
ba. Nitelikleri ve seçimi
bb. Görevleri
2. Danıştay Tetkik Hâkimleri ve Danıştay Savcıları
a. Atanmaları ve Dairelere verilmeleri
b. Görevleri
III. BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ
A. KURULUŞU
B. OLUŞUMU
1. Mahkeme Başkanı, Daire Başkanları ve Üyeler
2. Başkanlar Kurulu
3. Daireler
4. Adalet Komisyonu
5. Müdürlükler
C. GÖREVLERI
1. Genel Olarak Bölge İdare Mahkemelerinin Görevleri
2. Dairelerin Görevleri
3. Başkanlar Kurulunun Görevleri
IV. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ 84
A. KURULUŞU 84
B. OLUŞUMU 85
C. GÖREVLERİ 85
V. İDARİ YARGIDA ÇALIŞMAYA ARA VERME VE
NÖBETÇİ MAHKEMELER 86
A. DANIŞTAY’DA 86
B. DİĞER İDARİ YARGI YERLERİNDE 86
C. ÇALIŞMAYA ARA VERME ZAMANINDA
GÖRÜLECEK İŞLER 87
İKİNCİ KISIM
İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
İPTAL DAVALARI
I. KAVRAM
II. İPTAL DAVASININ ÖZELLİKLERİ
III. İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI
A. MAHKEMEYE İLİŞKİN KOŞULLAR (GÖREV VE YETKİ)
B. DAVANIN KONUSUNA İLİŞKİN KOŞULLAR
1. İşlemin “Kesin” Olması
2. İşlemin, “Yürütülmesi Gereken” Bir İşlem Olması
3. Ayrılabilir Nitelikteki İşlemlerin İptal Davasına Konu Olması
4. İptal Davasının Konusuz Kalması
5. Yok Hükmündeki İşlemlerin Durumu
C. DAVACIYA İLİŞKİN KOŞULLAR
1. Genel Olarak
2. Menfaat Koşulu
a. Genel olarak
b. Danıştay içtihatları çerçevesinde menfaat
ilişkisi örnekleri
D. DAVALIYA İLİŞKİN KOŞULLAR
1. Genel Olarak
2. Husumet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu
a. Türkiye Büyük Millet Meclisi
b. Cumhurbaşkanlığı
c. Yargı kuruluşları
d. Bakanlıklar
e. Merkezi idarenin taşra teşkilatı
f. Mahalli idareler
g. Kamu tüzel kişileri
h. Vesayet makamları
ı. Birden Fazla Kamu Kuruluşu
i. Kamu kuruluşunda değişme
j. Vergi işlemlerinde
k. İdari sözleşmelerde
E. SÜREYE İLİŞKİN KOŞULLAR
F. BİÇİME İLİŞKİN KOŞULLAR
IV. İPTAL DAVASININ ESASINA İLİŞKİN KOŞULLAR
(=İPTAL SEBEPLERİ)
A. GENEL OLARAK
B. YETKİ YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK
1. Genel Olarak
2. Kişi Yönünden Yetkisizlik (Yetki Gaspı)
3. Konu Yönünden Yetkisizlik (Yetki Tecavüzü)
4. Yer Yönünden Yetkisizlik
5. Zaman Yönünden Yetkisizlik
a. Yetkinin kazanılması ve kaybedilmesi
b. Yetkinin belli bir süre içinde kullanılması
6. Fonksiyon (=Görev) Gaspı
7. Yetki Devri – İmza Yetkisi Verilmesi
8. Vekâlet
9. Fiili (Görünüşte) Memur
10. Yetki Paralelliği İlkesi
C. ŞEKİL VE USUL YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK
1. Genel Olarak
2. Başlıca Şekil ve Usul Kuralları
a. Yazılılık kuralı
b. Gerekçe kuralı
c. Savunma (dinlenilme) hakkı
d. Kolektif ve karma işlemlerde şekil ve usul kuralı
e. Hazırlık işlemlerinde şekil ve usul kuralı
3. Şekil ve Usulde Paralellik İlkesi
D. SEBEP YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK
1. Genel Olarak
2. Sebep Unsurunun Yasalarda Düzenlenme Biçimleri
a. Sebebi yasada açıkça gösterilen işlemler
b. Sebebi yasada belirsiz kavramlarla gösterilen işlemler
c. Sebebi yasada gösterilmeyen işlemler
3. Sebep İkamesi
4. Yasal Temel İkamesi
E. KONU YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK
1. Genel Olarak
2. Konu Unsurunda Dikkate Alınması Gereken Hususlar
F. AMAÇ (=MAKSAT) YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK
1. Genel Olarak
2. Amaç Unsurundaki Hukuka Aykırılık Halleri
3. Usul (=Yöntem) Saptırması
V. İPTAL DAVASININ SONUÇLARI
A. İPTAL DAVASININ REDDİ
1. Ön Koşullar Yönünden Ret
2. Esastan Ret
B. İPTAL DAVASININ KABULÜ
1. İşlem Yönünden
a. Bireysel işlemlerin iptalinin sonuçları
b. Düzenleyici işlemlerin iptalinin sonucu
2. Taraflar ve Üçüncü Kişiler Yönünden
İKİNCİ BÖLÜM
TAM YARGI DAVALARI
I. KAVRAM
II. TAM YARGI DAVASI İLE İPTAL DAVASININ KARŞILAŞTIRILMASI
III. TAM YARGI DAVASININ TÜRLERİ
IV. TAM YARGI DAVASININ KOŞULLARI
A. ÖN KOŞULLARI
1. Mahkemeye İlişkin Koşullar
2. Konuya İlişkin Koşullar
a. Tam yargı davasına konu olan sorumluluklar
aa. İdari işlemlerden doğan tam yargı davaları
ab. İdari eylemlerden doğan tam yargı davaları
ac. İdari sözleşmelerden doğan tam yargı davaları
b. Sulh yolu (Ön karar)
3. Davacıya İlişkin Koşullar
4. Davalıya İlişkin Koşullar
5. Süreye İlişkin Koşullar
6. Biçime İlişkin Koşullar
B. ESASA İLİŞKİN KOŞULLAR (SORUMLULUK SEBEPLERİ)
1. Genel Olarak Sorumluluk
2. İdari Sorumluluğun Araştırılması
a. İdari sorumluluğun pozitif temeli
b. İdari sorumluluğun içtihadi temeli
3. Hizmet Kusuru (=Kusurlu Sorumluluk)
a. Hizmet kusurunun nitelikleri
ba. Hizmetin kötü işlemesi
bb. Hizmetin geç işlemesi
bc. Hizmetin hiç işlememesi
c. Hizmet kusuru - Kişisel kusur ayrımı
d. Hizmet kusuru ile kişisel kusurun iç içe olması
da. Genel olarak
db. Kusurların iç içe olması durumunda husumetin
kime yöneltileceği sorunu
4. Kusursuz Sorumluluk
a. Genel olarak
b. Kusursuz sorumluluğun dayandığı ilkeler
ba. Risk (tehlike) ilkesi
bb. Kamu külfetleri karşısında eşitlik
(=fedakârlığın denkleştirilmesi) ilkesi
5. İdarenin Sorumluluğunun Koşulları
a. İdarenin bir tutum ve davranışı olmalıdır
b. İdarenin tutum ve davranışından bir zarar doğmalıdır
c. Zarar ile İdari tutum arasında “nedensellik bağı” olmalıdır
6. İdarenin Sorumluluğunun Kalkması veya Azalması
a. Mücbir sebep (=zorlayıcı neden)
b. Beklenilmeyen durum
c. Zarar görenin davranışı
d. Üçüncü kişinin davranışı
7. Zararın Tazminine İlişkin Esaslar
a. Taleple bağlı olma
b. Hükmedilecek tazminat miktarının zararın tutarını geçmemesi
c. Zararı giderme biçimi
d. Zararın hesaplanmasında esas alınan tarih
e. Zararın hesaplanmasında faiz
V. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLARI
A. DAVANIN REDDİ
1. Ön Koşullar Yönünden Ret
2. Esas Yönünden Ret
B. DAVANIN KABULÜ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ DAVALARDA VERİLEN KARARLARIN YERİNE GETİRİLMESİ
I. YARGI KARARLARININ YERİNE
GETİRİLME ZORUNLULUĞU
A. GENEL OLARAK
B. İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNUN DÜZENLEMESİ
1. Genel Olarak
2. Kararların Yerine Getirilme Süresi
3. Kararların Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk
a. İdarenin sorumluluğu
b. Kamu görevlisinin sorumluluğu
II. İPTAL DAVASINDA VERİLEN KARARIN YERİNE
GETİRİLMESİ
A. GENEL OLARAK
B. İPTAL KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİNDE
ÇEŞİTLİ DURUMLAR
1. İdarenin Yeni Bir İşlem Yapmasının Zorunlu Olmadığı Durumlar
2. İptal Kararı Üzerine Aynı Sonucu Doğuran Yeni Bir İşlem Yapılması
3. İptal Edilen Kararın Tersine Bir İşlem Yapma Zorunluluğu
4. Hukuksal Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren
İptal Kararları
5. Yerine Getirilmesi Olanaksız Olan İptal Kararları
III. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ
YERİNE GETİRİLMESİ
IV. TAM YARGI DAVASINDA VERİLEN KARARLARIN
YERİNE GETİRİLMESİ
ÜÇÜNCÜ KISIM
İDARİ YARGILAMA USULÜ
BİRİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN GENEL ESASLAR
I. İDARİ YARGILAMA USULÜNÜN KAYNAKLARI
A. GENEL OLARAK
B. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN İDARİ YARGILAMADA UYGULANABİLİRLİĞİ
II. İDARİ YARGILAMA USULÜNÜN İLKELERİ VE
ÖZELLİKLERİ
A. YAZILILIK VE EVRAK ÜZERİNDE İNCELEME
B. RE’SEN ARAŞTIRMA VE TALEPLE BAĞLI OLMAMA
C. BASİT VE AZ MASRAFLI OLUŞU
D. DAVA AÇMA SÜRESİNİN KISA OLUŞU
E. SAVCILIK MÜESSESESİNİN BULUNMASI
F. “USULİ KAZANILMIŞ HAK” İLKESİ
III. YARGICIN TARAFSIZLIĞI
A. YARGICIN YASAKLILIĞI (YARGICIN ÇEKİNMESİ)
B. YARGICIN REDDİ
1. Genel Olarak
2. Ret Usulü
C. ÇEKİNME VE REDDİN KARARA BAĞLANMASI
1. Danıştay’da Çekinme ve Ret
2. Mahkemelerde Çekinme ve Ret
3. Çekinme ve Reddin Sonuçları
IV. İDARİ YARGILAMADA YENİ BİR USUL:
İVEDİ YARGILAMA
A. GENEL OLARAK
B. İVEDİ YARGILAMA USULÜ
1. İvedi Yargılamaya Konu Uyuşmazlıklar
2. İvedi Yargılamada Usul Kuralları
C. ÇOK İVEDİ YARGILAMA USULÜ
1. Bu Usule Tabi Konular
2. Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü
(Çok İvedi Yargılama Usulü)
İKİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA GÖREV VE YETKİ
I. GENEL OLARAK
II. GÖREV
A. DANIŞTAY’IN YARGI GÖREVLERİ
1. Danıştay’ın “Temyiz Yeri” Olarak Görevi
2. Danıştay’ın “İlk Derece Mahkemesi” Olarak Görevi
a. Danıştay Kanununda yer alan görevler
b. Çeşitli yasalarda yer alan görevler
3. Danıştay’ın “İçtihadı Birleştirme Mercii” Olarak Görevi
4. Danıştay’ın “İdari Yargı Yerleri Arasındaki Görev ve Yetki Uyuşmazlıklarını Çözme” Görevi
5. Danıştay’ın “Bağlantı Taleplerini Karara Bağlama” Görevi
B. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNİN GÖREVLERİ
1. İdare Mahkemesinin Görevleri
2. Vergi Mahkemesinin Görevleri
3. İdare ve Vergi Mahkemelerinin Tek Hâkimle
Çözümleyeceği Davalar
C. BÖLGE İDARE MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ
III. YETKİ 206
A. GENEL YETKİ KURALI
B. ÖZEL YETKİ KURALLARI
1. Kamu Görevlileriyle İlgili Davalarda Yetki (m. 33)
2. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki (m. 34/1)
3. Mahalli İdarelerle İlgili Davalarda Yetki (m. 34/2)
4. Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki (m. 35)
5. Tam Yargı Davalarında Yetki (m. 36)
6. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki (m. 37)
7. İdari Yargı Kararlarının Yerine Getirilmemesi Sebebiyle Açılacak Tazminat Davalarında Yetki (m. 28)
IV. GÖREVSİZLİK VE YETKİSİZİK HALLERİNDE
YAPILACAK İŞLEMLER
A. İDARİ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN
BİR DAVANIN ADLİ YARGIDA AÇILMASI
B. İDARİ YARGININ GÖREV ALANINA GİRMEYEN
BİR DAVANIN İDARİ YARGIDA AÇILMASI
C. İDARİ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN BİR
DAVANIN YANLIŞ İDARİ YARGI YERİNDE AÇILMASI
1. İdari Yargı Mercileri Arasındaki Görev Uyuşmazlığı ve Çözümü
a. İdare ve vergi mahkemeleri arasındaki görev uyuşmazlığı
b. İdare veya vergi mahkemeleri ile Danıştay arasındaki
görev uyuşmazlığı
c. Danıştay Dava Daireleri arasındaki görev uyuşmazlığı
2. İdari Yargı Mercileri Arasındaki Yetki Uyuşmazlığı ve Çözümü
V. MERCİ TAYİNİ
A. GENEL OLARAK
B. MERCİ TAYİNİ USULÜ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA TARAFLAR
I. EHLİYET
A. TARAF EHLİYETİ
1. Gerçek Kişilerin Taraf Ehliyeti
2. Tüzel Kişilerin Taraf Ehliyeti
B. DAVA EHLİYETİ
1. Gerçek Kişilerin Dava Ehliyeti
2. Tüzel Kişilerin Dava Ehliyeti
II. DAVAYA VEKÂLET
III. DAVANIN TARAFLARINDA DEĞİŞME
A. ÖLÜM DURUMU
B. YASAL TEMSİLCİLİK DURUMU
C. TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ DURUMU
D. DAVACININ DAVAYLA İLİŞİĞİNİN KESİLMESİ DURUMU
IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLAR YANINDA YER ALMASI
A. DAVAYA KATILMA (=MÜDAHALE)
1. Genel Olarak
2. Davaya Katılma Koşulları
3. Davaya Katılma Usulü
4. Davaya Katılmanın Doğurduğu Sonuçlar
B. DAVANIN İHBARI (=DUYURULMASI)
1. Genel Olarak İhbar
2. İhbarın Koşulları ve Usulü
3. İhbarın Doğurduğu Sonuçlar
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA SÜRELER
I. GENEL OLARAK
II. GENEL DAVA AÇMA SÜRELERİ
III. ÖZEL DAVA AÇMA SÜRELERİ
IV. DAVA AÇMA SÜRELERİNİN BAŞLANGICI
A. İPTAL DAVALARINDA SÜRE BAŞLANGICI
1. Bireysel İşlemlerde Süre Başlangıcı
a. Yazılı bildirim üzerine sürenin işlemeye başlaması
b. İlanen bildirim üzerine sürenin işlemeye başlaması
c. Öğrenme üzerine sürenin işlemeye başlaması
2. Düzenleyici İşlemlerde Süre Başlangıcı
3. Mali Yükümlülük Getiren İşlemlerde Süre Başlangıcı
B. TAM YARGI DAVALARINDA SÜRE BAŞLANGICI
1. İdari İşlemden Doğan Tam Yargı Davasında Süre
a. Doğrudan doğruya tam yargı davası açılmasında süre
b. İptal davası ile tam yargı davasının birlikte açılmasında süre
c. İptal davasının sonuçlanması üzerine
açılacak tam yargı davasında süre
2. İdari Eylemden Doğan Tam Yargı Davasında Süre
3. Yargı Kararlarının Uygulanmaması Sebebiyle Açılan
Tazminat Davasında Süre
C. İDARİ BAŞVURULAR VE DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ
1. İdari Davaya Konu Olabilecek Bir İşlem veya Eylemin
Yapılması İçin Yapılan Başvurular (İYUK m. 10)
a. İdarenin başvuruyu cevaplandırması
b. İdarenin cevap vermemesi
c. İdarenin dava açma süresi geçtikten sonra cevap vermesi
d. İdarenin verdiği cevabın kesin olmaması
2. Üst Makamlara Başvurma
a. Genel olarak
b. 11. maddenin işletilebilmesinin koşulları
c. Başvurunun reddi veya reddedilmiş sayılması
d. 11. maddenin uygulanamayacağı durumlar
V. SÜRELERİN HESAPLANMASI
A. GENEL OLARAK
B. SÜRENİN TATİL VEYA ARA VERMEYE RASTLAMASI
VI. SÜRENİN DURMASI VE EK SÜRELER
A. SÜRENİN DURMASI
1. Üst Makama veya İşlemi Yapan Makama Başvuru
2. Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvuru
3. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kuruluna Başvuru
4. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna Başvuru
5. Sulh Yoluna Başvuru
B. EK SÜRELER
1. Görevsiz Yargı Yerine Başvurulmasından Sonraki Ek Süre
2. Dilekçenin Reddi Kararından Sonraki Ek Süre
3. İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılmasında Ek Süre
4. Vergi Uyuşmazlıklarında Uzlaşmanın Sağlanamaması
Halinde Ek Süre
BEŞİNCİ BÖLÜM
DAVALARIN AÇILMASI VE DAVA DİLEKÇESİ
I. DAVA DİLEKÇESİ
A. DAVA DİLEKÇESİNDE BELİRTİLMESİ
GEREKEN HUSUSLAR
1. Mahkemenin Adı
2. Taraflar
3. Davanın Konusu
a. Genel olarak
b. İdari yargılama usulünde ıslah
4. Davanın Sebepleri
5. Davanın Dayandığı Kanıtlar
6. Davaya Konu Olan İdari İşlemin Yazılı Bildirim Tarihi
7. İstem Sonucu
8. İmza
9. Diğer Hususlar
B. DAVA DİLEKÇESİNİN VERİLECEĞİ YERLER
C. AYNI DİLEKÇE İLE DAVA AÇILABİLECEK DURUMLAR
1. Birden Fazla İşleme Karşı Bir Dilekçe İle Dava Açılması
2. Birden Fazla Kişinin Bir (Müşterek) Dilekçe İle Dava Açması
3. İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması
4. Aynı Dilekçe İle Dava Açılabilme Koşulları Oluşmadan Açılan
Davalarda Yapılacak İşlem
D. DAVA DİLEKÇESİNİN VERİLMESİ ÜZERİNE
YAPILACAK İŞLEMLER
1. Dilekçenin Kaydı
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik
E. DAVA AÇILMASININ DOĞURDUĞU SONUÇLAR
1. Zamanaşımı
2. Derdestlik
3. Hüküm Verme Zorunluluğu
4. İddia ve Savunmaların Genişletilmesi veya Değiştirilmesi
Yasağının İşlemeye Başlaması
5. Dava Edilen İşlemin Yürürlüğünün Durması
6. İptal Edilen Kanun Hükümlerinden Yararlanma Hakkının
Doğması
II. DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME
A. İLK İNCELEMEDE BAKILACAK HUSUSLAR
B. İLK İNCELEMEYE KONU OLAN İŞLEMLER VE
SONUÇLARI
1. Görev ve Yetki
2. İdari Merci Tecavüzü
3. Ehliyet
4. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi
Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı
5. Süre Aşımı
6. Husumet
7. Dava Dilekçesinin Şekil ve Usul Kurallarına Uygunluğu
III. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞİ VE CEVAP
A. DAVA VE CEVAP DİLEKÇELERİNİN BİLDİRİMİ
B. İVEDİ YARGILAMA USULÜNDE TEBLİGAT VE CEVAP
ALTINCI BÖLÜM
DAVALARIN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI
I. DAVALARIN İNCELENMESİ
A. DURUŞMA
1. Genel Olarak
2. İlk Derece Yargı Yerlerinde Duruşmaya Karar Verilmesi
a. Tarafların talebi üzerine
b. Yargı yerlerince kendiliğinden
3. Temyiz ve İstinaf Aşamasında Duruşmaya Karar Verilmesi
4. Duruşmaya Dair Esaslar
B. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
1. Genel Olarak
2. Yürütmenin Durdurulması Kararının Hukuksal Niteliği
a. İstisnai bir müessesedir
b. Geçici bir tedbirdir
c. Ara karar niteliğinde olmadığı kabul edilmektedir.
3. Yürütmenin Durdurulmasının Koşulları
a. Usule ilişkin koşullar
b. Esasa ilişkin koşullar
ba. Genel olarak
bb. Esasa ilişkin koşulların tespiti
4. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar
a. Vergi davalarında yürütmenin durdurulması
b. Temyiz ve istinaf aşamasında yürütmenin durdurulması
5. Yürütmenin Durdurulması Hakkında Verilen Karara İtiraz
a. İtiraz mercii ve usulü
b. İtiraz edilemeyecek kararlar
6. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Durumlar
C. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI
1. Davaların Birleştirilmesi (Bağlantılı Davalar)
a. Genel olarak
b. Koşulları
c. Davalar arasında bağlantıya karar verilmesi ve
davaların birleştirilmesi usulü
ca. Aynı mahkemedeki davaların birleştirilmesi
cb. Farklı mahkemelerdeki davaların birleştirilmesi
d. Bağlantı iddialarının mahkemelerce kabul edilmemesi
2. Davaların Ayrılması
D. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ
1. Davadan Feragat
2. Davayı Kabul
3. Feragat ve Kabulün Koşulları ve Usulü
E. İDARİ YARGILAMA USULÜNDE İSPAT VE DELİLLER
1. İspat
a. Genel olarak
b. İspat yükü
2. Delil
a. Genel olarak
b. İdari yargılama usulünde kullanılabilecek deliller
ba. Genel olarak
bb. Bilirkişi
bc. Keşif
c. İdari yargılama usulünde delillerin sunulma zamanı
d. Delillerin tespiti
da. Genel olarak
db. Delil tespitinin koşulları ve usulü
dc. Tespit talebinin karara bağlanması
F. DAVANIN KONUSUZ KALMASI SEBEBİYLE
KARAR VERİLMESİNE YER OLMAMASI
G. DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI
1. Harç veya Posta Ücretindeki Sorunlar Sebebiyle
2. Davacının Gösterdiği Adrese Tebligat Yapılamaması Sebebiyle
II. DAVALARIN KARARA BAĞLANMASI
A. KARARIN VERİLME USULÜ
B. KARARDA BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR
C. KARARIN SAKLANMASI VE TEBLİĞİ
D. AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ
1. Açıklama
a. Genel olarak
b. Açıklama ve aykırılığın giderilmesi usulü
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi
a. Genel olarak
b. Düzeltmeye konu olabilecek yanlışlıklar
c. Yanlışlıkların düzeltilmesi usulü
YEDİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA KANUN YOLLARI
(KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI)
I. GENEL OLARAK
II. İSTİNAF
A. TANIMI VE NİTELİĞİ
B. İSTİNAFA KONU OLAN KARARLAR
C. İSTİNAFA KONU OLMAYAN KARARLAR
D. İSTİNAF MERCİİ VE İSTİNAF BAŞVURU SÜRESİ
E. İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ŞEKLİ VE USULÜ
F. İSTİNAF BAŞVURUSU ÜZERİNE ÖN İNCELEME
G. İSTİNAF SEBEPLERİ
H. İSTİNAF İNCELEMESİ SONUCUNDA VERİLEN KARARLAR
I. İSTİNAF MERCİİNCE VERİLEN KARARLARIN KESİNLİĞİ
III. TEMYİZ
A. GENEL OLARAK
B. İSTİNAF İLE TEMYİZİN KARŞILAŞTIRILMASI
C. TEMYİZE KONU KARARLAR VE TEMYİZ MERCİİ
D. İSTİNAF İNCELEMESİNDEN SONRA TEMYİZE
TABİ OLAN DAVALAR
E. TEMYİZE KONU OLMAYAN KARARLAR
F. TEMYİZ SÜRESİ
G. TEMYİZ BAŞVURUSU
H. TEMYİZ DİLEKÇESİ ÜZERİNDE ÖN İNCELEME
I. TEMYİZ DİLEKÇESİNİN TEBLİĞİ VE DOSYANIN TEMYİZ MERCİİNE GÖNDERİLMESİ
İ. TEMYİZ SEBEPLERİ
J. TEMYİZ İNCELEMESİ
K. TEMYİZ İNCELEMESİ SONUCUNDA VERİLEN KARARLAR
1. Onama Kararı
2. Bozma Kararı
3. Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem
L. İVEDİ YARGILAMA USULÜNE TABİ DAVALARIN
TEMYİZ İNCELEMESİ
IV. YARGILAMANIN YENİLENMESİ
A. GENEL OLARAK
B. YARGILAMANIN YENİLENMESİNE KONU KARARLAR
C. YARGILAMANIN YENİLENMESİ SEBEPLERİ
1. Belgenin Sonradan Ele Geçmesi
2. Belgenin Sahteliği
3. Karara Esas Alınan İlamın Ortadan Kalkması
4. Bilirkişinin Bilerek Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi
5. Hile Kullanılmış Olması
6. Vekil ya da Yasal Temsilci Olmayan Kimselerle
Davanın Görülmesi
7. Davaya Bakması Yasak Olan Yargıcın Hüküm Vermesi
8. Birbirine Aykırı Hükümlerin Varlığı
9. Hükmün Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini İhlal Etmiş Olması
D. YARGILAMANIN YENİLENMESİ USULÜ
1. Başvuru Usulü ve Süresi
2. Başvurunun İncelenmesi ve Karara Bağlanması
V. KANUN YARARINA TEMYİZ
A. KANUN YARARINA TEMYİZ EDİLEBİLECEK
KARARLAR
B. KANUN YARARINA TEMYİZ SEBEBİ
C. KANUN YARARINA TEMYİZ BAŞVURUSUNDA
BULUNMA YETKİSİ
D. KANUN YARARINA TEMYİZ BAŞVURUSU VE
KARARA BAĞLANMASI
E. BOZMA KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI

EK: 100 SORUDA İDARİ YARGI
YARARLANILAN KAYNAKLAR