Sınai Mülkiyet Hukuku

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ VII
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR CETVELİ XXXIII
KAYNAKÇA XXXVII
BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL BİLGİLER
§ 1 SINAÎ MÜLKİYET HAKLARI VE TARİHİ GELİŞİMİ 1
I. SINAİ MÜLKİYET KAVRAMI 1
II. TARİHİ GELİŞİMİ 3
§ 2 SINAÎ MÜLKİYET HUKUKUNUN KAYNAKLARI 4
I. ULUSAL DÜZENLEMELER 4
II. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 5
A. Markalarla İlgili Uluslararası Anlaşmalar 6
1. Markaların Uluslararası Tescili Hakkında Madrid Anlaşması 6
2. Madrid Protokolü 6
3. Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin Sınıflandırılmasına İlişkin Nis Anlaşması 7
4. Markaların Şekilli Elemanlarının Milletlerarası
Sınıflandırılmasını Tesis Eden Viyana Anlaşması 8
5. Marka Kanunu (Hukuku) Anlaşması 8
6. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid Anlaşması 8
7. Paris Sözleşmesi 9
8. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatını (WIPO) Kuran Sözleşme 9
9. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) 10
B. Coğrafî İşaretle İlgili Uluslararası Anlaşmalar 11
1. Paris Sözleşmesi 11
2. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid Anlaşması 11
3. TRIPS 11

X İçindekiler
C. Tasarımla İlgili Uluslararası Anlaşmalar 12
1. Paris Sözleşmesi 12
2. Locarno Anlaşması 12
3. Lahey Anlaşması 12
D. Patentle İlgili Uluslararası Anlaşmalar 13
1. Paris Sözleşmesi 13
2. Patent İşbirliği Sözleşmesi (PCT) 14
3. Milletlerarası Patent Sınıflandırması ile İlgili Strazburg Anlaşması 14
4. Budapeşte Sözleşmesi 15
5. Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC) 15
§ 3 SINAÎ MÜLKİYET HAKLARININ ÖZELLİKLERİ 15
A. SOYUT OLMASI 16
B. KONUSUNUN GAYRÎ MADDÎ MALLAR OLMASI 16
C. ÖZEL HUKUKA DÂHİL OLMASI 16
D. MUTLAK HAKLARDAN OLMASI 17
E. SAHİBİNE İNHİSARÎ YARARLANMA HAKKI SAĞLAMASI 17
F. SÜREYLE SINIRLANDIRILMIŞ OLMASI 18
G. ÜLKESELLİK (MÜLKÎLİK) İLKESİNE TÂBİ OLMASI 18
§ 4 SINAÎ MÜLKİYET HUKUKUNUN ALANINA GİREN KONULAR. 19
A. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADLARI 19
B. ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI 20
C. İNTERNET ALAN ADLARI 20
D. ISLAHÇI HAKLARI 22
§ 5 TESCİL BAŞVURUSUNDA BULUNABİLECEKLER 23
İKİNCİ BÖLÜM MARKA HUKUKU
§ 6 MARKA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 25
I. GİRİŞ 25
II. MARKA KAVRAMI 26
A. Tanımı 26
B. Unsurları 26

1. İşaret 27
2. Ayırt Edicilik 27
3. Mal ve/veya Hizmet 28
4. Sicilde Gösterilebilir Olma 29
III. MARKA OLARAK TESCİL OLUNABİLECEK İŞARETLER 29
A. Kişi Adları 29
B. Sözcükler 30
C. Harfler, Sayılar, Harf/Sayı Kombinasyonları 31
D. Şekiller 31
E. Üç Boyutlu Şekiller 32
F. Renkler 33
G. Sesler 33
H. Kokular 34
İ. Tatlar. 36
J. Hareketler 36
K. Sloganlar 36
IV. MARKA TÜRLERİ 37
A. Tescilli Markalar 37
B. Tescilli Olmayan Markalar 38
C. Ticaret Markaları 38
D. Hizmet Markaları 38
E. Ferdi Markalar 39
F. Ortak Markalar 39
G. Tanınmış Markalar 40
H. Ulusal Marka 41
İ. Avrupa Birliği Markası (Birlik Markası). 41
J. Uluslararası Marka 42
K. Garanti Markası 42
L. Vekil (Ticari Temsilci, Acente) Markası 43
M. Seri Marka 44
N. Pozisyon Markaları 44
V. MARKANIN FONKSİYONLARI 45
A. Kaynak Gösterme Fonksiyonu 45

B. Ayırt Etme Fonksiyonu 46
C. Reklâm Fonksiyonu 46
D. Kaliteyi Garanti Fonksiyonu 46
§ 7 MARKANIN TESCİLİ 47
I. GENEL OLARAK 47
II. MARKA TESCİL BAŞVURUSU İŞLEMLERİ 47
A. Başvurunun Şekli ve İçeriği 47
B. Başvurunun Rüçhan Hakkı Açısından İncelenmesi 49
C. Başvurunun Mutlak ve Nispi Ret Nedenleri Açısından
İncelenmesi 50
D. Başvurunun İlânı 51
E. İtiraz. 51
F. Tescil 52
G. YİDK Kararının İptali Davası 52
§ 8 MUTLAK RET NEDENLERİ 53
I. MUTLAK RET NEDENLERİ 53
A. Sınaî Mülkiyet Kanununun Dördüncü Maddesi Kapsamına
Girmeyen İşaretler. 53
B. Herhangi Bir Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmayan İşaretler 53
C. Tescil Edilmiş Marka veya Daha Önce Tescil Başvurusuna Konu Edilmiş İşaret ile Aynı veya Ayırt Edilemeyecek Kadar
Benzer Olan İşaretlerin Başvuru Konusu Yapılması 54
D. Serbest Bırakılması Gereken İşaretler 55
E. Ürünün Karakteristik Özelliklerini İçeren İşaretler 56
F. Halkı Yanıltıcı İşaretler 57
G. Hükümranlık İşaretleri 59
H. Halka Mâl Olmuş Tarihî, Kültürel Değerleriİçeren İşaretler 60
İ. Dinî Değerleri ve Sembolleri İçeren İşaretler 60
J. Kamu Düzenine veya Genel Ahlâka Aykırı İşaretler 61
K. Tescilli Coğrafi İşaretten Oluşan ya da Tescilli Coğrafi İşaret
İçeren İşaretler 63
II. MUTLAK RET NEDENLERİNE RAĞMEN TESCİL İMKÂNI 63
A. Mutlak Ret Nedenlerinden Bazılarının Başvurudan Önce
Kullanma Suretiyle Aşılabilmesi (m.5/2) 63
B. Muvafakatname 65

§ 9 NİSPİ RET NEDENLERİ 65
I. GENEL OLARAK 65
II. TESCİL EDİLMİŞ VEYA ÖNCEKİ TARİHTE BAŞVURUSU YAPILMIŞ BİR MARKA İLE AYNI VEYA BENZER OLAN VE AYNI MAL VEYA BENZER HİZMETLERİ KAPSAYANİŞARETLERİN MARKA
BAŞVURUSUNA KONU OLMASI 66
A. Genel Olarak 66
B. Karıştırılma İhtimali 66
C. Vekil (Ticari Temsilci-Acente) Tarafından Marka Sahibinin
İradesi Dışında Tescil Başvurusunda Bulunulması 68
D. Tescilsiz Markalar ve Ticaret Sırasında Kullanılan Diğer
İşaretlerin Başkası Adına Tescil Başvurusuna Konu Olması 69
E. Paris Sözleşmesi’nin Birinci Mükerrer Altıncı Maddesine
Göre Tanınmış Markalar 70
F. Türkiye’de Belirli Bir Tanınmışlık Düzeyine Ulaşmış Markanın Başkası Adına Farklı Mal veya Hizmetler İçin Tescil
Başvurusuna Konu Olması 70
1. Haksız Yarar Sağlama 72
2. İtibarına Zarar Verme 72
3. Ayırt Edici Karakterini Zedeleme 72
G. Önceki Tarihli Fikri Mülkiyet Haklarının Engel Oluşturması 73
1. Başkasına Ait İsim 73
2. Başkasına Ait Fotoğraf 74
3. Başkasına Ait Telif Hakkı (Fikir ve Sanat Eseri) 75
4. Başkasına Ait Ticaret Unvanı veya İşletme Adı 75
5. Başkasına Ait Tasarım Hakkı 76
6. Başkasına Ait Patent Hakkı 76
7. Başkasına Ait İnternet Alan Adı 76
8. Başkasına Ait Faydalı Model 77
H. Ortak Markaların ve Garanti Markalarının Sona Ermesinden İtibaren Üç Yıl İçinde Başkasının Adına Tescil Başvurusuna
Konu Olması 77
İ. Yenilenmemiş Markanın İki Yıllık Süre İçinde Başkası Adına
Tescil Başvurusuna Konu Olması 78
J. Marka Başvurusunun Kötüniyetle Yapılmış Olması 79

§ 10 MARKA BAŞVURUSUNUN YAYIMINA İTİRAZ 81
I. GENEL OLARAK 81
II. İTİRAZ SEBEPLERİ 82
III. İTİRAZ HAKKINA SAHİP OLANLAR 82
IV. BEŞ YILDAN UZUN SÜREDİR TESCİLLİ MARKALARDA KULLANIMIN
İSPATI 82
V. İTİRAZ SÜRESİ 83
VI. İTİRAZ USULÜ 83
§ 11 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU KARARLARINA İTİRAZ 84
I. GENEL OLARAK 84
II. İTİRAZ SEBEPLERİ 84
III. İTİRAZA YETKİLİ KİŞİLER 84
IV. İTİRAZIN ŞEKLİ VE ZAMANI 84
V. İTİRAZIN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI 85
§ 12 YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU KARARININ İPTALİ 86
I. GENEL OLARAK 86
II. TARAFLAR 86
III. DAVANIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEME 86
IV. İPTAL KARARININ ETKİSİ 87
§ 13 MARKANIN KULLANILMASI 87
I. GENEL OLARAK 87
II. KULLANMA SAYILAN EYLEMLER 89
A. Ayırt Edici Karakteri Değiştirilmeden Farklı Unsurlarla
Kullanılması 89
B. Markanın Marka Sahibinin İzni ile Kullanılması 90
C. Markanın Yalnız İhracat Amacıyla Mal ya da Ambalajlarda Kullanılması 90
III. KULLANMAMAYA BAĞLANAN SONUÇLAR 91
A. Markanın İptali 91
B. Markanın Sonraki Tarihli Başvuruya Karşı İtiraza Dayanak
Olarak İleri Sürülmesi Hâlinde Kullanmanın İspatının İstenilmesi 92
C. Hükümsüzlük Davalarında Kullanmama Def’i 92
D. Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Kullanmama Def’i 93

§ 14 MARKA HAKKINA TECAVÜZ 93
I. GENEL OLARAK 93
II. MARKA HAKKINA TECAVÜZÜN KOŞULLARI 94
A. Geçerli ve Üstün Bir Hakkın Mevcudiyeti 94
B. Marka Sahibinin İzninin Olmaması 94
C. Tecavüz Sayılan Kullanımın Ticari Nitelikte Olması 95
D. Markasal Kullanım 95
III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN HÂLLER 96
A. Genel Olarak 96
B. Markanın Koruma Kapsamının İhlâli 96
C. Markanın Taklit Edilmesi 97
D. Tecavüz Edilen Markayı Taşıyan Ürünlerin Ticarette Kullanılması 97
E. Lisans Yoluyla Verilmiş Hakların İzinsiz Genişletilmesi veya
Üçüncü Kişilere Devri 98
§ 15 MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU VE ÖNGÖRÜLEN YAPTIRIMLAR 99
I. GENEL OLARAK 99
II. SUÇ SAYILAN FİİLLER VE YAPTIRIMLARI 99
A. Başkasına Ait Marka Hakkına İktibas veya İltibas Suretiyle
Mal veya Hizmet Üretmek, Satışa Arz Etmek veya Satmak 99
B. Marka Koruması Olduğunu Belirten İşareti Yetkisi Olmadan Kaldırmak 100
C. Yetkisi Olmadığı Halde Marka ile İlgili Hukuki Tasarrufta Bulunmak 101
III. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 101
IV. MARKANIN TÜRKİYE’DE TESCİLLİ OLMASI ZORUNLULUĞU 101
V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTI 102
VI. ETKİN PİŞMANLIK 102
§ 16 MARKADAN DOĞAN HAKKIN SINIRLARI 103
I. GENEL OLARAK 103
II. ZAMANAŞIMI 103
III. SESSİZ KALMA SURETİYLE HAK KAYBI 104
IV. MARKANIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER TARAFINDAN DÜRÜSTÇE VE TİCARİ HAYATIN OLAĞAN AKIŞI İÇERİSİNDEKULLANILMASI 106

§ 17 MARKA HAKKININ SONA ERMESİ 106
I. GENEL OLARAK 106
II. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 107
A. Genel Olarak 107
B. Hükümsüzlük Hâlleri 107
1. Mutlak Ret Nedenlerinin Bulunması 107
2. Nispi Ret Nedenlerinin Bulunması 108
C. Hükümsüzlük Sebeplerinin İleri Sürülmesi 109
D. Hükümsüzlük Kararının Etkileri 109
III. MARKANIN İPTALİ 110
A. Genel Olarak 110
B. İptal Hâlleri 111
1. Markanın Kullanılmaması 111
2. Markanın Yaygın bir Ad Hâline Gelmesi 112
3. Markanın Yanıltıcı Hâle Gelmesi 112
4. Garanti Markası veya Ortak Markanın Teknik
ŞartnameyeAykırı Kullanımı 113
C. İptal Talebinin İleri Sürülmesi 114
D. İptal Kararının Etkisi. 114
IV. MARKA HAKKININ SONA ERMESİNE İLİŞKİN DİĞER NEDENLER 115
A. Yenilememe 115
B. Vazgeçme 116
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI
§ 18 COĞRAFİ İŞARET İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 119
I. COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI 119
A. Coğrafi İşaret Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 119
B. Coğrafi İşaret Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır? 120
II. COĞRAFİ İŞARETE İLİŞKİN İÇ HUKUK MEVZUATIMIZ HAKKINDA 120
III. COĞRAFİ İŞARETLERİN SAĞLADIĞI KORUMANIN KAPSAMI 121
A. Coğrafi İşaretlere İlişkin Temel Uluslararası Sözleşmeler Hangileridir? 121

B. Türkiye’de Tescilli Olan Coğrafi İşaretler, Yurtdışında da Korunmakta mıdır? 122
C. Ülkemizde Tescilli Coğrafi İşaretler, Taraf Olduğumuz Uluslararası Sözleşmelere Taraf Diğer Devletlerin
Ülkelerinde Kendiliğinden Koruma Kazanır mı? 122
IV. COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI HAKKINDA 123
V. TÜRKPATENT’E TESCİL EDİLEBİLECEK COĞRAFİ İŞARETLER 126
A. Coğrafi İşaretler Hangi Ürün Tiplerinde Söz Konusu Olabilir? 126
B. Coğrafi İşaretin Türleri Nelerdir? 126
1. Menşe Adı 127
2. Mahreç İşareti 127
3. Menşe Adları ile Mahreç İşaretleri Arasındaki Farklar 128
C. Coğrafi İşaretlerin Hukuki Niteliği 129
D. Coğrafi İşaret Tescil Engelleri 129
1. Genel Olarak 129
2. Öz Ad (Jenerik Ad) 130
E. Yabancı Coğrafi İşaretler Ülkemizdeki Sicile Tescil
Edilebilirler mi? 131
§ 19 COĞRAFİ İŞARETİN TESCİL ETTİRİLMESİ 132
I. COĞRAFİ İŞARETLERİN TESCİLİ İÇİN BAŞVURU YAPILMASI 132
A. Coğrafi İşaretlerin Korunabilmesi İçin Tescil Edilmeleri
Zorunlu mudur? 132
B. Coğrafi İşaretleri Tescil Ettirmek İçin Kimler Başvurabilir? 132
C. Başvuruda Neler İncelenmektedir? 133
D. Başvurunun Değerlendirilmesi Sonucunda Kurum Ne Tür
Kararlar Verebilir? 134
II. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ 134
III. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN YAYIMLANMASI VE
BAŞVURUYA İTİRAZ 134
A. Coğrafi İşaret Başvurularının Yayımlanması 134
B. Başvuruya İtiraz 135
IV. COĞRAFİ İŞARETİN TESCİLİ 136
V. TESCİL SONRASI SİCİLDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 137
A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra Tescile Konu Özelliklerinde Değişiklik Gerçekleşirse, Bunun Hukuki
Sonuçları Nelerdir? 137

B. Bir Coğrafi İşaretin Tescili İçin Başvurusu Yapıldıktan ya da Tescili Yapıldıktan Sonra, Başvuru/Tescil Kayıtlarında Başvuru Yapan veya Tescil Ettiren Kişilere İlişkin Değişiklik
Gerekirse /Gerçekleşirse, Bunun Hukuki Sonuçları Nelerdir? 138
§ 20 COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA HAKKI 139
I. TESCİL, TESCİL ETTİREN KİŞİYE COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA KONUSUNDA BİR TEKEL HAKKI SAĞLAR MI? TESCİLLİ BİR
COĞRAFİ İŞARETİ KİMLER KULLANABİLİR? 139
II. YETKİLİ KULLANIM KAPSAMINA NELER GİRMEKTEDİR? 140
III. COĞRAFİ İŞARETİN YETKİLİ ŞEKİLDE KULLANILMAKTA OLDUĞU
NASIL ANLAŞILIR? 140
IV. AMBLEM NEDİR? 140
V. AMBLEM KULLANILMASI ZORUNLU MUDUR? 141
VI. COĞRAFİ İŞARET KULLANMAK İÇİN, TESCİL ETTİRENDEN İZİN ALMAK
YA DA TESCİL ETTİRENE BİLDİRİM YAPMAK ZORUNLU MUDUR?. 142
§ 21 COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ 143
I. YETKİSİZ KULLANIM (TECAVÜZ) KAPSAMINA NELER GİRMEKTEDİR? 143
II. GERÇEK KİŞİNİN ADINDA VEYA TÜZEL KİŞİNİN TİCARET UNVANINDA COĞRAFİ İŞARETTEKİ ADLAR YER ALMAKTA İSE, BUNUN KULLANIMI COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ NİTELİĞİNDE
MİDİR?. 144
III. COĞRAFİ İŞARETİ OLUŞTURAN İFADELER, COĞRAFİ İŞARET TESCİL EDİLMEDEN ÖNCE MARKA OLARAK TESCİL EDİLMİŞSE, SÖZ KONUSU MARKANIN KULLANILMASI COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ
TEŞKİL EDER Mİ? 145
§ 22 COĞRAFİ İŞARET – MARKA İLİŞKİSİ 145
I. COĞRAFİ İŞARETLERİN MARKA OLARAK TESCİL EDİLMESİNİN SAKINCALARI NELERDİR? 145
II. SMK’DA ESKİ TESCİL TARİHLİ COĞRAFİ İŞARET – YENİ BAŞVURU
TARİHLİ MARKA İLİŞKİSİ NASIL ÜZENLENMİŞTİR? 145
A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak da Tescil Edilebilir mi? 145
B. Bir Coğrafi İşaretin Marka Olarak Tescil Edilemeyeceğine İlişkin Kural, Sadece Coğrafi İşaretle İlgili Mal ve Hizmetler
İçin mi Söz Konusudur? 146
C. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak Tescil Edilmişse, Bunun
Sonucu Nedir? 147

III. SMK’DA ESKİ TESCİL TARİHLİ MARKA - YENİ BAŞVURU TARİHLİ
COĞRAFİ İŞARET İLİŞKİSİ NASIL DÜZENLENMİŞTİR? 147
A. Eski Tarihli Marka, Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi İşaretin
Tescilini Engelleyebilir mi? 147
B. Eski Tarihli Marka Sahibi, Yeni Tescil Tarihli Coğrafi İşaret ile
Aynı Olan Markasını Kullanmaya Devam Edebilir mi? 148
§ 23 COĞRAFİ İŞARETİN DENETİMİ 150
I. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİ HANGİ AŞAMALARDA YAPILMAKTADIR? 150
II. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİNİN KANUN’A UYGUN YAPILMAMASININ SONUÇLARI NELERDİR? 150
III. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİ KİM TARAFINDAN
YAPILMAKTADIR? 150
IV. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI’NIN GIDA KODEKSİ’NE UYGUNLUK AMACIYLA YAPTIĞI “EK” DENETİM NEDİR? 151
§ 24 COĞRAFİ İŞARETE SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI HUSUSU 153
§ 25 COĞRAFİ İŞARET HAKKININ SONA ERMESİ. 153
I. COĞRAFİ İŞARET HAKKI HANGİ HÂLLERDE SONA ERER? 153
II. COĞRAFİ İŞARETİN HÜKÜMSÜZLÜK NEDENLERİ NELERDİR? 154
III. COĞRAFİ İŞARETİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ KARARININ SONUÇLARI NELERDİR? 154
IV. TESCİLİN SAĞLADIĞI HAK VE YÜKÜMLÜLÜKTEN VAZGEÇME 155
§ 26 GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI 156
I. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMI 156
II. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN DÜZENLEME 157
A. Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin İç Hukukumuzdaki
Düzenlemeler Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? 157
B. Avrupa Birliği Hukukunda Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin Düzenlemeler Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? 158
III. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ HAKKINDA 159
A. Geleneksel Ürün Adı Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır? 159
B. “Geleneksel Ürün Adı” Kavramı ile (Coğrafi İşarete İlişkin Düzenlemelerde Yer Alan) “Geleneksel Olarak Kullanılan Ad” Kavramı Aynı mıdır? 159
C. Geleneksel Ürün Adının Hukuki Niteliği Nedir? 160

IV. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMININ COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI
İLE KARŞILAŞTIRILMASI 160
A. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlere Benzerlik
Gösterdiği Hususlar Nelerdir? 160
B. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerden Farklılık
Gösterdiği Hususlar Nelerdir? 161
C. Kanun’da Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerle Ortak Düzenlenmiş Olduğu Hususlar Hangileridir? 161
V. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMINA ÖZGÜ DÜZENLEMELER
HAKKINDA 162
A. Geleneksel Ürün Adlarında Amblem Kullanılması Zorunlu mudur? 162
B. Geleneksel Ürün Adına İlişkin Tescil Engelleri Nelerdir? 163
C. Geleneksel Ürün Adının Tescili, Önceki Dönemde Kazanılmış
Hakları (Özellikle Marka ve Coğrafi İşaretleri) Nasıl Etkiler? 163
D. Geleneksel Ürün Adı Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Hangileridir? 163
E. Geleneksel Ürün Adına Tecavüz Hâlinde Kimler Dava Açabilir? 164
VI. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA 165
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TASARIM HUKUKU
§ 27 TASARIM KAVRAMI, KORUMA ŞARTLARI VE HAKKIN KAPSAMI 167
I. GENEL OLARAK 167
II. TASARIM HUKUKU İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 167
A. Tasarım 167
B. Ürün. 169
C. Birleşik ürün 170
D. Yedek parça 171
III. KORUMA ŞARTLARI 173
A. Tasarımın Yeni Olması 174
B. Tasarımın Ayırt Ediciliğe Sahip Olması 175
D. Tasarım Hakkının Koruma Süresi 180

§ 28 TASARIM HAKKININ KAPSAMI VE SINIRLARI 180
I. TASARIMDAN DOĞAN HAKLAR 180
II. TASARIM KORUMA KAPSAMININ DIŞINDA KALAN HÂLLER 182
A. Kamu Düzenine veya Genel Ahlâka Aykırı Tasarımlar 182
B. Ürünün Teknik Fonksiyonunun Zorunlu Kıldığı Görünüm Özellikleri 182
C. Başka Bir Ürüne Monte Edilebilmek İçin Belli Bir Şekilde
Olma Zorunluluğu 183
D. Paris Sözleşmesinin 2’nci Mükerrer 6’ncı Maddesindeki
Unsurları İçeren Tasarımlar 183
III. TASARIMCI OLARAK BELİRTİLME HAKKI 184
IV. ÖNCEKİ KULLANIMDAN DOĞAN HAK 184
V. ÇALIŞANLARIN TASARIMLARINDA HAK SAHİPLİĞİ 185
VI. Tasarım Korumasının Sınırlandırıldığı Hâller 186
A. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller 186
B. Deneme Amaçlı Fiiller 186
C. Eğitim ve Referans Amaçlı Çoğaltmalar 186
D. Tasarımın Yabancı Taşıtlarda Kullanılması 187
§ 29 TASARIM TESCİL SİSTEMLERİ 187
I. ULUSAL TASARIM TESCİL SİSTEMİ 187
II. BÖLGESEL TASARIM TESCİLİ SİSTEMİ 188
III. AVRUPA BİRLİĞİ TASARIM TESCİLİ 188
IV. ULUSLARARASI TASARIM TESCİLİ 189
§ 30 TASARIM BAŞVURU VE TESCİL SÜRECİ 190
I. BAŞVURU 190
A. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler 190
B. Başvuru Tarihi 190
C. Başvuru Şartları 190
D. Başvuru Sürecine İlişkin Kavramlar 191
1. Ürün Adı ve Sınıf 191
2. Görsel Anlatım 192
3. Tarifname 193
4. Çoklu Başvuru 194

5. Rüçhan Hakkı 195
i. Genel Olarak 195
ii. Rüçhan Hakkı Talebi 196
iii. Rüçhan Hakkının Talep Edilmesi 197
II. İNCELEME VE YAYIM 198
A. İnceleme 198
B. Yayım 199
III. İTIRAZ 200
A. Tescil Yayımına İtiraz 200
B. Karara İtiraz 201
IV. TESCİL VE BELGELENDİRME 201
§ 31 TASARIM HAKKININ SONA ERMESİ 202
I. KORUMA SÜRESİNİN DOLMASI VE YENİLENMEME 202
II. VAZGEÇME 203
§ 32 HÜKÜMSÜZLÜK 204
I. HÜKÜMSÜZLÜK HÂLLERİ 204
II. HÜKÜMSÜZLÜK TALEBİNE İLİŞKİN SÜRE 205
III. HÜKÜMSÜZLÜĞÜN ETKİSİ 205
§ 33 TASARIM HAKKINA TECAVÜZ 206
BEŞİNCİ BÖLÜM
BULUŞ HAKLARI (PATENT VE FAYDALI MODEL)
§ 34 BULUŞ HAKLARI 210
I. BULUŞ KAVRAMI 210
A. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş 210
1. İcadın Buluş Sayılması Şartları 211
a. “Teknik Alanla İlgili” Olması 211
b. Teknik Bir Sorunun Çözümü Hakkında Fikir İçerme 212
c. Tekniğin Bilinen Durumuna Dâhil Olmama (Yenilik) 213
aa. Sınaî Mülkiyet Kanunu’nda “Yenilik”Kavramı 213
bb. Açıklamaların Yenilik Kavramı Üzerine Etkileri 214
aaa. Yenilik Kavramını Etkileyen Açıklamalar 215

(1) Başvuru Tarihinden Önce Yapılan
Açıklamalar 215
(2) Ulusal Patent/Faydalı Model
Başvurularının İlk İçerikleri 215
bbb. Yenilik Kavramını Etkilemeyen Açıklamalar 216
cc. Yeniliğin Araştırılması 216
dd. Yenilik Araştırmasının Esas Alınacağı Tarih 217
d. “Sanayiye Uygulanabilir” Nitelikte Olma 217
2. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Patent/Faydalı Model Verilmeyen Buluşlar 218
3. Patent/Faydalı Model Verilmesine Eşdeğerliliğin Etkisi (Eşdeğerlilik Öğretisi) 219
B. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş Türleri 220
1. Konularına Göre Buluş Türleri 220
a. Ürün Buluşları 221
b. Usûl (Yöntem) Buluşları 221
2. Buluş Sahibinin Tâbi Olduğu Hukukî İlişkiye Göre Buluş Türleri 222
a. Çalışan Buluşlarının Nitelikleri 223
b. Çalışan Buluşlarına İlişkin Hükümlerin Niteliği 223
aa. Çalışan Buluşlarına İlişkin Hükümlerin Emredici
Niteliği 224
aaa. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici Olarak Nitelendirilen Hükümlerin Mahiyeti 224
(1) İş Hukukunda Emredici Hükümlerin Mahiyeti 225
(2) Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici Hükümlerin Mahiyeti 225
bbb. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici
Hükümlerin Uygulama Alanı 226
ccc. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici
Hükümlere Aykırılığın Hukuki Sonuçları 227
bb. Hizmet Buluşları ile Serbest Buluşlar Konusunda İşveren ile Çalışan Arasında Yapılan
Sözleşmelerin Hakkaniyete Uygunluk Şartı 230
aaa. Sözleşmelerin Hakkaniyete Uygunluk
Şartının Mahiyeti 230

bbb. Hakkaniyete Uygunluk Şartının Uygulama Alanı 232
c. Çalışan Buluşu Türleri 233
aa. Hizmet Buluşu 233
aaa. Hizmet Buluşunun Unsurları 234
bbb. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri 235
(1) Çalışanın Hak ve Yükümlülükleri 235
(a) Çalışanın yükümlülükleri 235
(b) Çalışanın hakları 235
(2) İşverenin Hak ve Yükümlülükleri 236
(a) İşverenin Yükümlülükleri 236
(b) İşverenin Hakları 237
bb. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar. 237
aaa. Bir Buluşun Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluş Sayılmasının Şartları 238
bbb. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlarda Tarafların Hak
ve Yükümlülükleri 239
(1) Buluşu Gerçekleştiren Öğretim Elemanları ile Stajyerlerin ve
Öğrencilerin Hak ve Yükümlülükleri 239
(2) Yükseköğretim Kurumunun Hak ve Yükümlülükleri 240
(a) Yükseköğretim Kurumunun Yükümlülükleri 240
(b) Yükseköğretim Kurumunun
Hakları 240
ccc. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara Uygulanmayacak
Hükümler 240
cc. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar 241
aaa. Kamu Destekli Proje Kavramı 241
bbb. Bir Buluşun Kamu Destekli Projelerden
Ortaya Çıkan Buluş Sayılmasının Esasları 241
ccc. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan
Buluşun Hukukî Mahiyeti 242

ddd. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan
Buluşlarda Tarafların Hak ve Yükümlülükleri 243
(1) Buluşu Gerçekleştirenin Hak ve Yükümlülükleri 243
(a) Buluşu Gerçekleştirenin Yükümlülükleri 243
(b) Buluşu Gerçekleştirenin Hakları 243
(2) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Hak ve Yükümlülükleri 243
(a) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yükümlülükleri 243
(b) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının
Hakları 243
b. Serbest Buluş 244
3. Buluş Sahibi Sayısına Göre Buluş Türleri 244
a. Bireysel (Ferdi) Buluş 244
b. Birlikte (Müşterek) Buluş 245
C. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş Sayılmayan Fikir Ürünleri 245
II. BULUŞ KORUMASINDAN FAYDALANMAK İÇİN BAŞVURU ŞARTI 247
A. Başvuru 247
1. Başvuru Hakkı Sahipleri 247
a. Buluşu Yapanın Başvuru Hakkı 248
b. Rüçhan Hakkı Sahibinin Başvuru Hakkı 248
c. Hizmet Buluşunda İşverenin Başvuru Hakkı 249
d. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen
Buluşlarda Başvuru Hakkı 250
2. Başvuru Türleri 250
a. Buluş Bütünlüğüne Sahip Patent/Faydalı Model
Başvuruları 250
b. Bölünmüş Başvuru. 250
3. Başvurunun Yapılması 251
a. Başvurunun Şekli 251
b. Başvurunun Kapsamı 252
aa. Tarifname 252

bb. İstem veya İstemler 252
cc. Özet 254
4. Başvurunun Kesinleşmesi 254
5. Başvurunun Geri Çekilmesi ve Geri Çekilmiş Sayılma 255
a. Başvurunun Geri Çekilmesi 255
b. Başvurunun Geri Çekilmiş Sayılması 255
B. Başvurunun Yayımlanması ve Etkileri 256
III. YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU 257
A. Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararları 257
B. Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararlarının
İptali Davası 258
§ 35 BULUŞTAN DOĞAN HAK 258
I. BULUŞ HAKKININ HUKUKÎ NITELIĞI 259
II. BULUŞ HAKKININ KAPSAMI 260
III. BULUŞ HAKKININ KAPSAMININ TESPİTİ 261
A. Buluş Hakkının Kapsamına Dâhil Olan Unsurlar ve Bu
Unsurlar Üzerinde Buluş Sahibinin Hakları 261
B. Buluş Hakkının Sınırları 262
1. Zaman İtibariyle Sınırlama 262
2. Ülkesellik Gereği Sınırlama 262
3. Fiillerin Niteliği Gereği Sınırlama 262
a, Sınaî veya Ticarî Bir Amaç Taşımayan ve Özel
Maksatla Sınırlı Kalan Fiiller 262
b. Deneme Amaçlı Fiiller 263
c. Diğer Hâller 263
4. Önceki Kullanımdan Doğan Hak Nedeniyle Getirilen Sınırlamalar 263
IV. BULUŞU GERÇEKLEŞTİRENİN HAKLARI 265
A. Manevî Haklar 265
1. Buluşu Kamuya Açıklama Hakkı 265
2. İsminin Belirtilmesini İsteme Hakkı 265
B. Mâlî Haklar 266

§ 36 BULUŞ SAHİBİ VE BULUŞU YAPAN SAYILMA 266
I. BULUŞ SAHİBİ 267
A. Buluş Sahipliği Kavramı 267
B. Buluş Sahipliğine Hâkim Olan İlkeler 267
1. Gerçek Buluş Sahibi İlkesi 268
a. Tek Başına Yapılan Buluşta Gerçek Buluş Sahibi 268
b. Birlikte Yapılan Buluşta (Müşterek Buluşta) Gerçek
Buluş Sahibi 268
c. Çalışanın Buluş Sahipliği 269
2. Buluşun bölünmezliği İlkesi 269
3. Buluşun Tekliği ve Önce Başvuranın Korunması İlkesi 270
II. BULUŞU YAPAN SAYILMA 270
§ 37 BAŞVURU HAKKININ VEYA BULUŞUN GASPI 271
I. GASP DAVASINDA DAVACI VE DAVALI SIFATI 271
II. GASP DAVASININ MAHİYETİ 272
III. BAŞVURUNUN GASPI VE GASPIN SONA ERDİRİLMESİNİN SONUÇLARI 272
IV. PATENTİN/FAYDALI MODELİN GASPI VE GASPIN SONA
ERDİRİLMESİNİN SONUÇLARI 273
§ 38 BULUŞ HAKLARI TÜRLERİ 274
I. PATENT 274
A. Patentlenebilirlik Şartları 274
1. Yenilik (Tekniğin Bilinen Durumuna Dâhil Olmama) 274
2. Buluş Basamağı 275
3. Sanayiye Uygulanabilirlik 275
B. Patentin Konusu 275
C. Patent Türleri 276
1. Konularına Göre Patent Türleri (Ürün ve Usûl Patenti) 276
2. Niteliklerine Göre Patent Türleri (Asıl ve Ek Patent) 276
3. Alenî Olup Olmadıklarına Göre Patent Türleri (Açık ve
Gizli Patent) 277
4. Bağımlı Olup Olmadıklarına Göre Patent Türleri (Bağımlı Patent/Bağımlı Olmayan Patent) 277
5. Tescilin Yapıldığı Sisteme Göre Patent Türleri (Avrupa
Patenti/ Birlik Patenti/ Ulusal Patent) 278

D. Patent Hukukunda Özellik Arz Eden Buluşlar 279
1. İlâç Buluşları 279
2. Biyoteknolojik Buluşlar 281
E. Buluşa Patent Verilmesi 282
1. Şeklî İnceleme 282
2. Araştırma Raporunun Düzenlenmesi 282
3. Araştırma Raporunun Yayımlanması 283
a. Üçüncü Kişilerin İtirazı 283
b. İtirazın İncelenmesi 283
4. Patent Başvurusunun İncelenmesi 284
5. Belge Düzenlenmesi 284
II. FAYDALI MODEL 286
A. Patentler ile İlgili Hükümlerin Uygulanabilirliği 286
B. Faydalı Model Verilmesinin Şartları 286
C. Faydalı Modelin Konusu 287
D. Faydalı Model Çeşitleri 288
E. Buluşa Faydalı Model Verilmesi 288
1. Şeklî İnceleme 288
2. Araştırma Talebi ve Araştırma Raporunun Düzenlenmesi. 289
3. Bültende Yayımlanması 289
4. Araştırma Raporuna İtiraz ve Görüşlerin Sunulması 290
5. Faydalı Model Belgesi Düzenlenmesi 291
III. PATENT İLE FAYDALI MODEL ARASINDAKİ FARKLILIKLAR 292
§ 39 PATENT VE FAYDALI MODELDEN DOĞA HAKKIN SONA ERMESİ 292
I. HÜKÜMSÜZLÜK 293
A. Patentin Hükümsüzlüğü 293
1. Hükümsüzlük Hâlleri 294
2. Hükümsüzlük Davası 294
3. Hükümsüzlük Kararının Etkisi 295
a. Mahkeme Kararının Geçmişe Etkili Olması 295
b. Terkin 296
B. Patentin Hükümsüzlüğüne Karar Verilemeyecek Hâller 296
C. Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü 297

1. Hükümsüzlük Hâlleri 297
2. Hükümsüzlük Davası 297
II. DİĞER SONA ERME HÂLLERİ VE SONUÇLARI 298
A. Sona Erme Hâlleri 298
1. Koruma Süresinin Sona Ermesi 298
2. Vazgeçme 298
3. Yıllık Ücretlerin Süresinde Ödenmemesi 299
B. Sona Ermenin Sonuçları 300
§ 40 BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZ 300
I. BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZ KAVRAMI 301
II. TECAVÜZÜN BELİRLENMESİNDE İSTEMLERİN ROLÜ 302
III. BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZÜN GÖRÜNÜMLERİ 302
A. Patent/Faydalı Model Hakkına Tecavüz 302
B. Patent/Faydalı Model Başvuru Hakkına Tecavüz 304
C. Lisanstan Doğan Haklara Tecavüz 305
ALTINCI BÖLÜM
SINAÎ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
§ 41 SÜRELER 307
§ 42 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU’NDA İŞLEM YAPMAYA YETKİLİ OLANLAR 307
§ 43 HUKUKİ İŞLEMLER 308
I. GENEL OLARAK 308
II. DEVİR 309
III. LİSANS SÖZLEŞMESİ 310
A. Genel Olarak 310
B. Lisans Sözleşmesinin Türleri 310
1. İnhisarî Olup Olmaması Açısından Lisans Sözleşmeleri 311
a. İnhisarî Lisans Sözleşmeleri 311
b. İnhisarî Olmayan Lisans Sözleşmeleri 311
2. Zorunlu Lisans 312
a. Genel Olarak 312
b. Özellikleri 313

c. Şartları 313
aa. Buluşun Kullanılmaması 314
bb. Buluş Konularının Bağımlılığı 314
cc. Kamu Yararı 314
dd. Islahçının, Önceki Bir Patente Tecavüz Etmeden Yeni Bir Bitki Çeşidi Geliştirememesi Durumunda
Zorunlu Lisans 315
ee. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşmasını (TRIPS) Değiştiren Protokol Uyarınca
Verilen Zorunlu Lisans 315
ff. Buluş Sahibinin, Patent Kullanılırken Rekabeti Engelleyici, Bozucu veya Kısıtlayıcı Faaliyetlerde Bulunması Nedeniyle Verilen Zorunlu Lisans 315
d. Zorunlu Lisans Verilmesi Kararı 316
e. Zorunlu Lisans Verilmesini Gerektiren Şartlarda
Değişiklik 316
f. Zorunlu Lisansın İptali 317
3. Kanundan Doğan Kullanma Hakkı 317
a. Önceki Kullanımdan Doğan Hak 317
b. Patentin Gaspı Hâlinde Kullanma Hakkı 318
c. Buluşun İşveren Tarafından Kullanılması 318
d. Buluşun Yükseköğretim Kurumu Tarafından Kullanılması 319
e. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlarda
Kullanım Hakkı 319
IV. REHİN 320
V. HACİZ 320
VI. TESCİLLİ SINAÎ HAKKIN TEMİNAT OLARAK GÖSTERİLMESİ 321
§ 44 TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER 321
I. GENEL OLARAK 321
II. DELİLLERİN TESPİTİ 321
III. FİİLİN TECAVÜZ OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ 322
A. Menfi Tespit Davası 322
B. Müspet Tespit Davası 322
IV. MUHTEMEL TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ TALEBİ 322

V. TECAVÜZ FİİLLERİNİN DURDURULMASI TALEBİ 323
VI. TECAVÜZÜN KALDIRILMASI TALEBİ 323
VII. TAZMİNAT TALEBİ 324
A. Genel Olarak 324
B. Maddi Tazminat Davasının Koşulları 325
1. Tecavüz Oluşturan Fiil 325
2. Kusur 325
3. Zarar 325
4. İlliyet Bağı 326
C. Maddi Zararın Tazmini 326
1. Fiili Zarar 326
2. Yoksun Kalınan Kazanç 327
D. Manevi Zararın Tazmini 328
E. İtibar Tazminatı 329
VIII. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI 329
IX. TECAVÜZ OLUŞTURAN VEYA CEZAYI GEREKTİREN ÜRÜNLER İLE BUNLARIN ÜRETİMİNDE MÜNHASIRAN KULLANILAN CİHAZ,
MAKİNE GİBİ ARAÇLARA ELKONULMASI TALEBİ 330
X. ELKONULAN ÜRÜNLER İLE CİHAZ VE MAKİNE GİBİ ARAÇLARIN ŞEKİLLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ, ÜZERLERİNDEKİ MARKALARIN SİLİNMESİ VEYA SINAİ MÜLKİYET HAKLARINA TECAVÜZÜN
ÖNLENMESİ İÇİN KAÇINILMAZ İSE İMHASI TALEBİ 330
XI. EL KONULAN ÜRÜN, CİHAZ VE MAKİNELER ÜZERİNDE MÜLKİYET
HAKKI TANINMASI TALEBİ 332
XII. MAHKEME KARARININ İLANI TALEBİ 333
XIII. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ 333
XIV. GÜMRÜKLERDE EL KOYMA (ALIKOYMA VEYA GÜMRÜK
İŞLEMLERİNİN DURDURULMASI) 336
XV. TİCARİ VEKİL VEYA TEMSİLCİ ADINA TESCİLLİ MARKAYA İLİŞKİN TALEPLER 336
XVI. TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNDEN BELGE TALEBİ 337
XVII. MARKANIN TESCİLLİ OLDUĞUNUN BELİRTİLMESİ TALEBİ 337
XVIII. TANINMIŞLIĞIN TESPİTİ DAVASI 339
XIX. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜNÜN TESPİTİ TALEBİ 339

XXXII İçindekiler
§ 45. SINAİ MÜLKİYET HAKKINDAN DOĞAN HAKKIN TÜKENMESİ 340
I. GENEL OLARAK 340
II. TÜKENME TÜRLERİ 341
III. TÜKENMENİN KOŞULLARI 342
IV. TÜKENMENİN İSTİSNALARI 343
§ 46 SINAİ MÜLKİYET HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ 343
I. GENEL OLARAK 343
II. DAVA DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI 343
A. İhtar 344
B. Arabuluculuk 344
C. Tahkim Yoluna Başvurma 345
III. HAKKIN DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ 346
A. Görevli ve Yetkili Mahkeme 346
1. Görevli Mahkeme 346
2. Yetkili Mahkeme 347
B. Davacı Sıfatı 348
1. Tecavüz Davalarında Davacı Sıfatı 348
2. Hükümsüzlük Davalarında Davacı Sıfatı 350
C. Davalı Sıfatı 350
1. Tecavüz Davalarında Davalı Sıfatı 350
2. Hükümsüzlük Davalarında Davalı Sıfatı 351
D. İspat Yükü 351
E. Önceki Tarihli Hakların Etkisi 352
F. Sessiz Kalma Suretiyle Hak Kaybı 353
G. Zamanaşımı 354