Süleyman Emre ÖZDEMİR
Haydar GÜNDÜZ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER .7
KISALTMALAR 13
GİRİŞ
Araştırmanın Konusu ve Problemi .15
Araştırmanın Yöntemi16
Araştırmanın Amacı ve Önemi16
BÖLÜM
SALGIN HASTALIK KAVRAMI VE
SALGIN HASTALIK TARİHÇESİ
1.1. Salgın Hastalık ile İlgili Kavramlar 19
1.1.1. Hasta ve Hastalık Kavramı.19
1.1.2. Salgın Kavramı.20
1.1.3. Bulaşma (Kontaminasyon) Kavramı 21
1.1.4. Bulaştan Arındırma (Dekontaminasyon) Kavramı.22
1.1.5. Mikroptan Arındırma (Dezenfeksiyon) Kavramı.23
1.1.6. Enfeksiyon Kavramı.24
1.1.7. Karantina Kavramı .25
1.1.8. Pandemi Kavramı.26
1.1.9. Etkilenmiş ve Etkilenmiş Bölge Kavramı 26
1.1.10. Tecrit Kavramı .27
1.1.11. Bulaşıcı Hastalık ve Bulaşık Kişi Kavramı27
1.1.12. Diğer Kavramlar.28
1.2. Sağlık Hakkı Kavramı28
1.2.1. Sağlık Hakkının Tanımı ve Nitelikleri .28
Salgın Hastalıklarda İdarenin Sorumlulukları
8
1.2.2. Ulusal ve Uluslararası Mevzuatta Sağlık Hakkı.31
1.2.2. Sağlık Hakkının Dolaylı Olarak Korunduğu Çeşitli
AİHM İçtihatları.37
1.2.2.1. Yaşama Hakkı Kapsamında Dolaylı Koruma37
1.2.2.2. İşkence Yasağı Kapsamında Dolaylı Koruma .43
1.2.2.3. Özel Hayatın Korunması Hakkı Kapsamında
Dolaylı Koruma .46
1.2.3. Sağlık Hakkının Sosyal Hak ve Yaşama Hakkı ile
İlişkisi.50
1.2.3.1. Yaşama Hakkı50
1.2.3.2. Sosyal Hak .53
1.3. Salgın Hastalıkların Tarihçesi.56
1.3.1. SARS Salgını56
1.3.2 MERS Salgını.57
1.3.3. Ebola Salgını 57
1.3.4. Veba Salgınları.58
1.3.5. Lepra Salgınları61
1.3.6. İspanyol Gribi.61
1.3.7. Sifiliz Salgını62
1.3.8. Tifo Salgınları 63
1.3.9. Sıtma Salgınları63
1.3.10. Kolera Salgınları 65
1.3.11. Çiçek Hastalığı .66
1.3.12. Tüberküloz Salgını .67
1.3.13. AIDS Salgını 67
1.3.14. Kuş Gribi Salgını68
1.3.15. Domuz Gribi Salgını 69
SALGIN HASTALIKLARDA İDARENİN
ALMASI GEREKEN TEDBİRLER
2.1. Genel Olarak Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması 71
2.2. Zorunlu Aşı Uygulaması 76
2.2.1. Aşının Tanımı ve Niteliği.76
İçindekiler
9
2.2.2. Zorunlu Aşı Uygulaması ile İlgili Ulusal ve
Uluslararası Düzenlemeler .78
2.2.3. İdari Kolluk Yetkisi Bakımından Zorunlu Aşı
Uygulamasının Yargı Kararları Işığında
Değerlendirilmesi.82
2.3. Karantina Uygulaması .93
2.3.1. Karantina Kavramı .93
2.3.2. Dünyada ve Ülkemizde İlk Karantina Uygulamaları .94
2.3.3. Karantina Uygulamalarının Seyahat Özgürlüğünün
Kısıtlanması Bağlamında Değerlendirilmesi96
2.3.3.1. Karantina Uygulamaları ve Seyahat
Özgürlüğü Hakkındaki AİHM Kararlarının
Değerlendirilmesi.101
2.3.4. Karantina Tedbirlerine Uymamanın Ceza Hukuku
Bağlamında Değerlendirilmesi.104
2.3.4.1. Korunan Hukuki Değer106
2.3.4.2. Suçun Unsurları .106
2.3.4.2.1. Maddi Unsurlar.106
2.3.4.2.2. Manevi Unsur.110
2.3.4.2.3. Hukuka Aykırılık Unsuru.110
2.3.4.3. Suçun Özel Görünüş Şekilleri110
2.4. Sokağa Çıkma Yasağı Uygulaması111
2.4.1. Sokağa Çıkma Yasağı Kavramı ve Kapsamı .111
2.4.2. Salgın Hastalıklarda Uygulanan Sokağa Çıkma
Yasağının Hukuki Yönden Değerlendirilmesi .113
2.4.3. Salgın Hastalıklarda Uygulanan Sokağa Çıkma
Yasağının Bireysel Özgürlüklere Olumsuz Etkileri.121
2.4.4. Salgın Hastalıklarda Alınan Sokağa Çıkma Yasağı
Kararlarına Karşı Yargı Yolu.123
2.5. Zorunlu Tıbbi Müdahale .127
2.5.1. Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluk Şartları127
2.5.1.1. Tıbbi Müdahalenin Yetkili Personel
Tarafından Yapılması.127
2.5.1.2. Aydınlatılmış Onam.128
10
2.5.1.2.1. Aydınlatılmış Onam Yetkisinin
Zorunlu Aşı Özelinde İçtihadi
Değerlendirilmesi .133
2.5.1.2.2. Teşhis Aydınlatması .135
2.5.1.2.3. Tedavi Aydınlatması 135
2.5.1.2.4. Sonuçlar ve Riskler Üzerine
Aydınlatma .136
2.5.1.2.5. Aydınlatmanın Zamanı.137
2.5.1.2.6. Aydınlatmanın Tarafları .138
2.5.1.3. Rıza 140
2.5.1.3.1. Rızanın Şekli 141
2.5.1.3.2. Rızanın Açıklanma Zamanı142
2.5.1.3.3. Rızaya Ehliyet 142
2.5.1.3.4. Varsayılan Rıza 144
2.5.1.3.5. Rızanın Sakatlandığı Haller145
2.5.1.3.6. Rızanın Aranmadığı Haller.146
2.5.1.3.7. Tıbbi Deneylerde Rıza146
2.5.2. Tıbbi Müdahalelerde Onam Hakkının Sınırlandırılması147
2.5.2.1. Yasal Dayanak .147
2.5.2.2. Üstün Nitelikteki Özel Yarar Gözetilerek
Tıbbi Müdahalelerde Onam Hakkının
Sınırlandırılması.149
2.5.2.2.1. Dünyada Covid-19 Aşı Politikaları
ve Zorunlu Aşıya Yönelik
Uygulamalar.152
2.5.2.3. Üstün Nitelikteki Kamu Yararı Gözetilerek
Sınırlandırılması.157
III. BÖLÜM
SORUMLULUK HALLERİ
3.1. İdarenin Sorumluluğu Kavramı159
3.2. Dünyada İdarenin Sorumluluğu Anlayışının Tarihsel
Gelişimi161
11
3.3. Ülkemizde İdarenin Sorumluluğu Anlayışının Tarihsel
Gelişimi169
3.4. İdarenin Sorumluluğunun Türleri173
3.4.1. Kusurlu Sorumluluk (Hizmet Kusuru).173
3.4.1.1. Hizmetin Hiç İşlememesi.175
3.4.1.2. Hizmetin Geç İşlemesi.176
3.4.1.3. Hizmetin Kötü İşlemesi .177
3.4.1.4. Sağlık Hizmetlerinde Kusurlu Sorumluluk
Halleri 179
3.4.2 Kusursuz Sorumluluk.181
3.4.2.1. Sağlık Hizmetlerinde Kusursuz Sorumluluk
Halleri 191
3.4.3. Covid-19 Rehberi Kapsamında Salgına Yönelik Sağlık
Hizmetlerinde Sorumluluk Hallerinin
Değerlendirilmesi.194
3.4.3.1. Covid-19 Rehberi Nedir?.194
3.4.3.2. Sağlık Kurumu ve Sağlık Personeli
Bakımından Değerlendirme ve Rücu.194
3.4.3.3. Hasta ile Hekim Arasındaki Hukuki İlişki
Bakımından Değerlendirme .200
3.4.3.4. Malpraktis Bakımından Değerlendirme.202
3.5. İdarenin Sorumluluğunun Koşulları 205
3.5.1. Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Sorumluluğunun
Koşulları.211
3.6. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran-Azaltan Haller .213
3.6.1. Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Sorumluluğunu
Kaldıran ve Azaltan Haller.221
3.7. Salgın Hastalıklarda İdarenin Sorumluluk Alanları.224
3.7.1. Sağlık Hakkı ve Yaşam Hakkına İlişkin
Yükümlülükler .224
3.7.1.1. 7242 Sayılı Kanun Özelinde İnfaz Rejimine
Yönelik Alınan Tedbirler.230
3.7.2. Sağlık Hizmetine Erişim Kapsamındaki
Yükümlülükler .234
3.7.3. Pozitif Ayrımcılık Kapsamındaki Yükümlülükler .237
12
SONUÇ 243
KAYNAKLAR 253
SÖZLÜKLER .253
İNTERNET KAYNAKLARI .253
TEZLER264
MAKALELER269
KİTAPLAR.285
