Dolaylı Vergilerde Sorumluluk: Katma Değer Vergisi Örneği

Dr. Şeyma SARICALAR

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  7

İÇİNDEKİLER 9

KISALTMALAR . 15

GİRİŞ .17

BİRİNCİ BÖLÜM

KATMA DEĞER VERGİSİ VE HUKUKTA SORUMLULUK KAVRAMINA

GENEL BAKIŞ

DOLAYLI VERGİ ÖRNEĞİ OLARAK KATMA DEĞER VERGİSİ. 21

KATMA DEĞER VERGİSİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 29

III. KATMA DEĞER VERGİSİNİN TEMEL UNSURLARI  35

Genel Olarak . 35

Konu 37

Mükellef 39

Vergiyi Doğuran Olay 41

Matrah ve Oran 42

HUKUKTA SORUMLULUK KAVRAMI. 45

Genel Olarak Sorumluluk Kavramı 45

Sorumluluğun Türleri 46

Hukuki Sorumluluk. 46

Cezai Sorumluluk 50

İdari Sorumluluk. 51

VERGİ HUKUKUNDA SORUMLULUK MÜESSESESİ 52

Vergi Hukukunda Sorumluluğun Genel Görünümü 52

Vergi Mükellefi (Yükümlü) . 56

Vergi Sorumlusu. 61

Vergi Hukukunda Sorumluluğun Özellikleri ve Sonuçları 70

Vergi Sorumlusunun Hak ve Yetkileri . 76

Dava Açma . 76

10 İçindekiler

Hata Düzeltme Talebinde Bulunma 80

Uzlaşma Başvurusu .82

Takas Talebi 83

Zamanaşımından Yararlanma .84

Vergi Hukukunda Sorumluluk Halleri 85

Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 85

Gerçek ve Tüzel Kişilerde Kanuni Temsilci87

Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklarda Kanuni Temsilcilerin

Sorumluluğu .97

Türkiye’de Bulunmayanların Kanuni Temsilcilerinin

Sorumluluğu .98

Kanuni Temsilcilerin Değişmesi Halinde Sorumluluk99

Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 100

Diğer Sorumluluk Halleri.104

Mirasçıların Sorumluluğu104

Kurumları Devralanların Sorumluluğu 106

Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu 107

Meslek Mensuplarının Sorumluluğu.109

Kefillerin Sorumluluğu 111

Özel Tüketim Vergisinde Sorumluluk112

Motorlu Taşıtlar Vergisinde Sorumluluk.112

Damga Vergisinde Sorumluluk .113

Dijital Hizmet Vergisinde Sorumluluk .114

İlan ve Reklam Vergisinde Sorumluluk .114

Harçlarda Sorumluluk .115

Vergi Hukukunda Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk .115

Müşterek Sorumluluk .116

Müteselsil Sorumluluk 118

Sorumluluk Kavramına İlişkin Genel Değerlendirme.132

ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDE VERGİ SORUMLULUĞU KAVRAMI .135

Almanya.135

İngiltere .138

Amerika Birleşik Devletleri 140

Avrupa Birliği .141

İçindekiler 11

İKİNCİ BÖLÜM

KATMA DEĞER VERGİSİNDE SORUMLULUK VE

TEVKİFAT UYGULAMALARI

KATMA DEĞER VERGİSİNDE SORUMLULUK. 145

Katma Değer Vergisinde Sorumluluğun Genel Görünümü. 145

Katma Değer Vergisinde Vergi Sorumlusu . 145

Katma Değer Vergisinde Sorumluluk Kavramının Niteliği 149

Tevkifat Kavramı . 158

Müteselsil Sorumluluk 166

Tevkifat Uygulamasında Verginin Beyanı . 172

Tevkifata Tabi Tutulan Katma Değer Vergisinin İndirimi 176

Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV İadesi 181

Tevkifat Uygulamasında Düzeltme İşlemleri 183

ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİNDE

SORUMLULUK UYGULAMASI . 185

Almanya 185

İngiltere 187

Avrupa Birliği 192

III. KATMA DEĞER VERGİSİNDE TEVKİFAT TÜRLERİ  204

Tam Tevkifat Uygulaması 208

Tam Tevkifat Uygulanacak İşlemler 208

İkametgahı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Yurt dışında

Bulunan Mükellefler Tarafından Yapılan İşlemler 209

Elektronik Ortamda Sunulan Hizmetler . 219

Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve

Hizmetler 224

Kiraya Verme İşlemleri . 227

Reklam Verme İşlemleri . 233

Belgesiz Mal Bulundurma veya Hizmet Satın Alma 235

Tarım Ürün Senetleri Teslimleri . 242

İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulaması 245

Kısmi Tevkifat Uygulaması 248

Genel Açıklama 248

Tevkifat Uygulayacak Kişiler. 251

Sorumlu Tutulan KDV Mükellefleri 253

5018 Sayılı Kanuna Ekli Cetvellerde Yer Alan İdare, Kurum ve

Kuruluşlar. 254

12 İçindekiler

Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler 259

Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık

ve Etüt Proje Hizmetleri260

Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim Hizmetleri 264

Makine, Teçhizat ve Taşıtlara Ait Bakım, Onarım Hizmetleri266

Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri 267

İşgücü Temin Hizmetleri .269

Yapı Denetim Hizmetleri.272

Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri273

Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Hizmetleri .275

Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkına İlişkin Hizmetler 276

Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri 278

Yük ve Servis Taşımacılığı Hizmetleri 279

Baskı ve Basım Hizmetleri.280

Kamuya Yapılan Diğer Hizmetler 282

Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Yaptırılan Sağlık Tesislerine İlişkin

Sunulan Hizmetler 283

Ticari Reklam Hizmetleri .284

Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler .286

Külçe Metal Teslimleri 286

Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünlerinin Teslimi 288

Hurda ve Atık Teslimi290

Atıklardan Elde Edilen Hammadde Teslimi.292

Pamuk, Yün, Deri vb. Teslimleri 293

Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi .294

Diğer Teslimler296

Demir-Çelik Ürünlerinin Teslimi296

Kısmi Tevkifat Uygulamasıyla İlgili Ortak Hususlar297

Tevkifat Uygulanmayacak İşlemler .297

Kamu Niteliği Taşıyan Kurum ve Kuruluşların Teslim ve

Hizmetleri .297

Tecil-Terkin Uygulanan İşlemler .298

KDV İstisnasına Dahil İşlemler.298

Aracı Vasıtasıyla Yapılan Tevkifata Tabi Hizmetler .298

Grup Şirketlerde Tevkifatlı İşlem Bedelinin Yansıtılması 299

İçindekiler 13

Mücbir Sebep. 299

Tevkifat Uygulamasında Sınır. 300

Belge Düzeni 302

Beyanname 303

Alıcının ve Satıcının Beyanı 304

Beyana İlişkin Özel Durumlar . 304

Düzeltme İşlemleri . 309

Mal İadeleri 309

Matrahta Değişiklik 310

Fazla veya Yersiz Tevkif Edilen Vergilerin İadesi 311

İndirim ve İade İşlemleri. 312

Bildirim Zorunluluğu ve Müteselsil Sorumluluk . 316

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KATMA DEĞER VERGİSİ SORUMLULUK UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

GENEL OLARAK. 319

ANAYASAL İLKELER BAĞLAMINDA KATMA DEĞER VERGİSİNDE

SORUMLULUK  319

Verginin Kanuniliği İlkesi. 320

Diğer Anayasal İlkeler . 341

III. TEVKİFAT UYGULAMASINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR . 347

Kısmi Tevkifat Uygulamasına Tabi İşlemler. 348

Kısmi Tevkifatta İade Uygulaması. 352

Kısmi Tevkifatta İndirim Mekanizması 354

Bedelin Yansıtılmasında KDV Sorumluluğu. 358

İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulaması 359

Tam Tevkifata Tabi Hizmet İthalinde Kur Farkı Sorunu 366

SONUÇ 373

KAYNAKÇA 381

EKLER 407

EK 1: Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Yaptırılan Sağlık Tesislerine İlişkin İşletme

Döneminde Alınacak Hizmetlerde Uygulanacak Tevkifat Oranları  407