İşçinin Ulaşılamama Hakkı

Emre ÜNAL

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER . 9

KISALTMALAR  13

GİRİŞ 15

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK ULAŞILAMAMA HAKKI

ULAŞILAMAMA HAKKININ TEMEL ESASLARI 17

Ulaşılamama Hakkının Tanımı . 17

Ulaşılamama Hakkının Kapsamı. 24

Genel Açıklama. 24

Klasik Çalışma . 27

Uzaktan Çalışma . 28

ULAŞILAMAMA HAKKINA DAİR YAKLAŞIMLAR 34

Ulaşılamama Hakkının Uygulanmasına Dair Yaklaşımlar . 34

Ulaşılamama Hakkının Kanunlaştırılmasına Dair Yaklaşımlar 36

Genel Açıklama. 36

Koruyucu ve Özendirici Yaklaşım 37

Özendirici Yaklaşım. 37

Genel Düzenleyici Yaklaşım 37

Konu Hakkında Kanuni Çalışma Olmayan Ülkeler. 38

III. İŞÇİLER İLE YAKINLARININ SAĞLIĞI VE ÖZEL HAYATI 38

ULAŞILAMAMA HAKKININ VERİME ETKİSİ. 42

DİNLENME HAKKI VE ULAŞILAMAMA HAKKI . 45

Dinlenme Hakkı . 45

Dinlenme Hakkı ve Ulaşılamama Hakkının Birlikte Değerlendirilmesi. 49

10 İçindekiler

İKİNCİ BÖLÜM

ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE ve

YABANCI ÜLKELERDE ULAŞILAMAMA HAKKI

ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 51

Avrupa Birliği Düzenlemeleri51

Genel Açıklama51

2003/88/EC Sayılı Çalışma Süreleri Direktifi51

89/391/EEC Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Direktifi .55

90/270/EEC Sayılı Ekranlı Araçlarla Görülen İşler için İş Sağlığı

ve Güvenliği Direktifi .58

Diğer Direktifler.60

Avrupa Birliği Parlamentosunun 2019/2181(INL) Kararı.63

ILO Sözleşmeleri .68

Genel Açıklama68

30 Sayılı Çalışma Süreleri ILO Sözleşmesi 69

Çalışma Sürelerine İlişkin Diğer ILO Sözleşmeleri71

155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ILO Sözleşmesi71

YABANCI ÜLKELERDE ULAŞILAMAMA HAKKI . 73

Fransa.73

Ulaşılamama Hakkının Tarihsel Gelişimi73

Kanuni Düzenleme 75

Eleştiriler ve Öneriler 77

İtalya.79

Ulaşılamama Hakkının Tarihsel Gelişimi79

Kanuni Düzenleme 79

Eleştiriler ve Öneriler 82

Almanya .83

Genel Durum.83

Alman Yaklaşımı 84

Diğer Ülkeler.85

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRK HUKUKUNDA İŞÇİNİN ULAŞILAMAMA HAKKI

TÜRK HUKUKUNDA GENEL OLARAK ULAŞILAMAMA HAKKI . 87

Genel Açıklama.87

Ulaşılamama Hakkının Uygulanmasında Temel İlkeler.89

İçindekiler 11

Ölçülülük İlkesi 89

Eşit Davranma Borcu 90

Dürüstlük Kuralı 92

Ulaşılamama Hakkı Açısından İşverenin Aydınlatma ve Bilgilendirme

Yükümlülüğü 93

ULAŞILAMAMA HAKKI BAKIMINDAN İŞVERENİN YÖNETİM HAKKI 94

Yönetim Hakkı . 94

Yönetim Hakkının Sınırları . 96

III. ULAŞILAMAMA HAKKI BAKIMINDAN İŞVERENİN İŞÇİYİ KORUMA VE

GÖZETME BORCU 99

Genel Olarak İşverenin Koruma ve Gözetme Borcu 99

İşçinin Kişilik Hakkı. 100

Genel Olarak Kişilik Hakkı . 100

İşçinin Kişilik Haklarının Korunması 102

Ulaşılamama Hakkına Yönelik İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği

Önlemlerini Alması  106

İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN İŞÇİYE AİT BORÇLARIN ULAŞILAMAMA HAKKI

AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ .116

Özen Borcu 116

Düzenlemelere ve Talimata Uyma Borcu 120

Sadakat Borcu 122

ÇALIŞMA VE DİNLENME SÜRELERİ125

Çalışma Süreleri . 125

Çalışma Süresi Kavramı. 125

Genel Açıklama 125

Çalışma Sürelerine İlişkin Özel Durum: Ulaşılamama Hakkı 126

(1). İcap Nöbeti ve Nöbet Hizmeti  126

(2). Ulaşılamama Hakkı ve Çalışma Süreleri 132

Hukuka Aykırı Çalışma Talepleri 132

Hukuka Uygun Çalışma Talepleri. 133

iii. Çalışma Sürelerinin Tespiti  135

Günlük Çalışma Süresi 140

Haftalık Çalışma Süresi . 142

Gece Çalışması 143

Fazla Çalışma 147

Dinlenme Süreleri 150

12 İçindekiler

Ara Dinlenmesi150

Hafta Tatili.152

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller 154

Yıllık Ücretli İzin .155

Genel Açıklama 155

Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma 156

Yıllık Ücretli İznin Uygulanması 157

(1). Yıllık Ücretli İznin Süresi ve Kullandırılması.157

(2). İzin Sürelerinin Bölünememesi .157

Ücretli Mazeret İzinleri ve Doğum/Analık İzinleri .159

ULAŞILAMAMA HAKKININ İHLALİNDE ÖZEL HUKUKTAN DOĞAN

HUKUKİ KORUMALAR 160

Genel Hükümlere Göre İşçinin Korunması .160

Koruyucu Davalar 160

Tazminat Davaları161

Maddi Tazminat Davası161

Manevi Tazminat Davası 168

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hükümlerine Göre İşçinin Çalışmaktan

Kaçınma Hakkı 171

Genel Açıklama171

Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Kullanımı172

İşçinin İş Sözleşmesini Fesih Hakkı .177

Genel Olarak İşçinin Fesih Hakkı .177

Sağlık Sebepleri .178

Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Hâller .179

İşverenin İşçiyi Yanıltması 179

Ücretin Ödenmemesi .179

Çalışma Şartlarının Uygulanmaması.180

İşçinin Özel Yaşamına Müdahale Nedeniyle Fesih 181

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME  183

KAYNAKÇA . 189