İÇİNDEKİLER 2. BASKIYA ÖNSÖZ 7 ÖNSÖZ 9 İÇİNDEKİLER 11 BİRİNCİ BÖLÜM KRİMİNOLOJİNİN TANIMI, KONUSU, TARİHİ GELİŞİMİ, KRİMİNOLOJİNİN BÖLÜMLERİ, DİĞER BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ, KRİMİNOLOJİ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ § 1. KRİMİNOLOJİNİN TANIMI 23 I. GENEL AÇIKLAMALAR 23 II. KANAATİMİZ 29 §2. KRİMİNOLOJİNİN KONUSU 31 § 3. KRİMİNOLOJİNİN TARİHİ 32 I. KÖKENİ 32 II. BELLİ BAŞLI KRİMİNOLOJİK TEORİLERE TOPLU BİR BAKIŞ 40 1. Lombroso’dan Önceki Dönem 40 2. Lombroso Dönemi 44 A. Lombroso ve Pozitivist Okul 44 a. Genel Bilgiler 44 b. Lombrosso’nun Hayatı 45 c. Düşünceleri 47 d. Ferri’nin Hayatı 49 e. Düşünceleri 51 f. Garofalo’nun Hayatı ve Düşünceleri 58 g. Ferri Döneminde Suç Sosyolojisi Araştırmalarında Yönelimler 63 aa. Sosyolojik Okul 63 bb. Sosyalist veya İktisadi Okul 64 cc. Toplumsal Çevre Okulu veya Lyon Okulu 65 dd. Zihinlerarası Etkileşim Okulu 66 3. Lombroso Sonrası Dönem 68 A. Ceza Hukuku Milletlerarası Birliği 68 B. İtalyan Üçüncü Okulu 73 C- Hukuk Tekniği Okulu 76
§ 4. KRİMİNOLOJİNİN BÖLÜMLERİ 77 I. TEORİK KRİMİNOLOJİ 77 II. UYGULAYICI KRİMİNOLOJİ 78 § 5. KRİMİNOLOJİNİN DİĞER BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ 87 I. GENEL AÇIKLAMALAR 87 II. KRİMİNOLOJİ-CEZA HUKUKU İLİŞKİSİ 87 III. KRİMİNOLOJİ-SOSYOLOJİ İLİŞKİSİ 88 IV. KRİMİNOLOJİ-PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ 89 V. KRİMİNOLOJİNİN DİĞER BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ 89 § 6. KRİMİNOLOJİNİN EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ 90 İKİNCİ BÖLÜM KRİMİNOLOJİDE ARAŞTIRMA METODLARI VE SUÇTA SİYAH SAYILAR (KARANLIK ALAN) § 1. KRİMİNOLOJİDE ARAŞTIRMA METODLARI 95 I. GENEL AÇIKLAMALAR 95 II. ARAŞTIRMA METODLARI 100 1. Genel Olarak 100 2. Doküman Analizi (Belge, İçerik Analizi) 106 3. Anket 106 4. Gözlem 109 A. Olay Öyküleri Metodu (Olay İncelemesi Metodu, Case History) 111 B. Olay Meydana Geldikçe Tespit Metodu (İzleme Metodu) 112 C. Hayat Öyküleri Metodu 114 D. Suç Faaliyetlerine Karışarak Gözlem Metodu 115 5. Deney 117 6. Suç İstatistikleri. 118 A. Kavram 118 B. Tarihçe 118 C. Suç İstatistiğinin Görevleri 119 D. Suç İstatistiğinin Çeşitleri 120 a. Kolluk (polis) İstatistikleri 121 aa. Polis İstatistiklerine Yapılan Eleştiriler 122 bb. Polis İstatistiklerinde Görülen Genel Eksikler 122 aaa. İstatistiklerin Doğasından Kaynaklanan Eksiklikler 122 bbb. Türk Ceza Kanununun Genel Hükümleri Açısından Eksiklikler 123
ccc. Aydınlatılan Olaylar Açısından Eksiklikler 124 ddd. Şüpheliler Açısından Eksiklikler 124 b. Adalet İstatistikleri. 125 c. Cezaevi İstatistikleri 126 aa. Resmi Suç İstatistiklerinin (Adalet ve Cezaevi) Eksik ve Yanıltıcı Etkileri 126 d. Milletlerarası Suç İstatistikleri 128 e. Bilimsel İstatistikler 128 § 2. SUÇTA SİYAH SAYILAR (KARANLIK ALAN) 129 I. KAVRAM 129 II. KARANLIK ALAN ARAŞTIRMASININ TARİHİ GELİŞİMİ 132 III. KARANLIK ALANI OLUŞTURAN NEDENLER 133 1. Mağdurun Etkisiyle Karanlık Alanın Oluşması 133 A. Mağdurun Suçluyu Yeterince Tanımlayamaması 133 B. Mağdurun Rızası 134 C. Mağdur ile Suçlu Arasındaki İlişkiler 134 D. Çeşitli Nedenlerle Mağdurun Suçu Yetkili Makamlara Bildirmemesi 134 2. Mağdurun Etkisi Dışında Karanlık Alanın Oluşması 135 A. Mağdursuz Suçlar 135 B. Polisin Bilmek İstemediği Suçlar 136 IV. KARANLIK ALANI ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ 136 1. Deney (Experiment) 137 2. Katılarak Gözlem (Teilnehmende Beobachtung) 138 3. Anketler (Befragungen) 139 A. Faile Sormak Suretiyle Anket (Fail İtiraf Anketleri, Täterbefragungen) 140 B. Mağdura Sormak Suretiyle Anket (Opferbefragung, “report on victimization”) 140 C. Bilgi Sahibi Olana Sormak Suretiyle Anket (Informantenbefragung) 142 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KRİMİNOLOJİDE TEORİLER § 1. GİRİŞ 145 § 2. SUÇ OLGUSUNA İLİŞKİN İLK BİLİMSEL AÇIKLAMALAR 145 I. ANTROPOLOJİK AÇIKLAMALAR 145 1. Cesare Lombroso ve Suçlu İnsan Teorisi 145
A. Lombroso’nun Teorisinin Kısa Açıklaması 146 B. Lombroso’nun Görüşlerinin Eleştirisi 148 II. İLK SOSYOLOJİK AÇIKLAMALAR 149 1. Coğrafya ve Harita Okulu 149 2. Sosyalist Okul 150 3. Toplumsal Çevre Okulu 151 4. Zihinlerarası Etkileşim Okulu 152 5. Emile Durkheim’ın Sosyolojik Okulu 153 III. FERRİ’NİN ÇOK SAYIDA FAKTÖRLER TEORİSİ 157 1. Ferri’nin Teorisinin Sunumu 157 A. Ferri’nin Teorik Kriminolojisi 158 B. Ferri’nin Tatbiki Kriminolojisi 161 a. Cezai Sorumluluğun Yeni Dayanakları 161 b. Toplumsal Tepkinin Yeniden Düzenlenmesi 162 § 3. BİYOLOJİK TEORİLER 165 I. ENDOKRİNOLOJİ VE SUÇ 165 1. Kriminolojide Endokrinolojik Araştırmaların Tarihi 165 A. Öncüler Dönemi 165 B. Sistemleştirme Dönemi 166 C. Reaksiyon (Tepki) Dönemi 168 2. Endokrin Tipleme 169 3. Biotipleme 172 II. KALITIM İLE SUÇ ARASINDAKİ İLİŞKİLER 173 1. Aileler Üzerindeki Araştırmalar 174 A. Aileler Üzerinde Kalıtımsal Araştırmalar 174 B. Aileler Üzerinde İstatistiki Araştırmalar 176 2. Çocuklara İlişkin İstatistikler 177 3. Yetişkinlere İlişkin İstatistikler 178 A. Kalıtımın Kapsamı 179 III. EVLATLIKLAR ÜZERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR 180 IV. KROMOZOMLAR ÜZERİNDE YAPILAN ARAŞTIRMALAR 182 V. İKİZLER ÜZERİNDE YAPILAN ARAŞTIRMALAR 188 VI. GORING’İN “İNGİLİZ MAHKÛMU” VE HOOTON’UN “AMERİKAN SUÇLUSU” 193 § 4. PSİKOLOJİK TEORİLER 195 I. PSİKOANALİTİK KURAM 196 1. Güçlü Bir İd’e Sahip Olma 197
2. Güçlü Bir Süperego’ya Sahip Olma 198 3. Zayıf Bir Ego’ya Sahip Olma 198 II. GENEL KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE SUÇ 198 1. Psikopati 198 2. Ani ve Tepkisel Hareket Etme 200 3. Negatif Duygusallık 200 III. ZEKÂ VE SUÇ 201 § 5. SOSYOLOJİK TEORİLER 205 I. SOSYAL YAPI TEORİLERİ 205 1. Sosyal Düzensizlik Teorisi (Social Disergonization Theory) 206 2. Miller’in İlgi Odakları Teorisi 211 3. Ayırıcı Fırsatlar Teorisi 213 4. Suçlu Alt Kültürü Teorisi 215 II. SOSYAL SÜREÇ TEORİLERİ 218 1. Sutherland’ın Ayırıcı Birleşimler Teorisi 218 2. Etkisizleştirme Teorisi (Neutralization Theory) 223 3. Kontrol Teorileri 225 A. Giriş 225 B. Sosyal Bağ Teorisi 226 a. Bağlılık 226 b. Adanmışlık 227 c. Faydalı İşlerle Sürekli Meşguliyet 227 d. İnanç 228 C. Reckless’in Koruma Teorisi 228 a. İç Koruyucular 229 b. Dış Koruyucular 230 III. ROBERT K. MERTON’UN ANOMİ TEORİSİ 231 1. Merton’un Uyum Modelleri 233 a. Uyumluluk 233 b. Yenilikçilik 233 c. Şekilcilik 234 d. Kaçma (Geri Çekilme) 234 e. İsyan 234
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BEDEN TİPLERİ VE SUÇ İLİŞKİSİ § 1. KRETSCHMER’İN GÖRÜŞLERİ 235 I. ASTENİK (LEPSOTOM-İNCE) TİPLER 235 II. ATLETİK TİPLER 236 III. PİKNİK TİPLER 236 § 2. SHELDON’UN GÖRÜŞLERİ 238 § 3. ELEANOR VE SHELDON GLUECK’LERİN ÇALIŞMALARI 241 I. DÜŞÜNSEL HAYAT 243 II. AKTİF HAYAT 243 III. DUYGUSAL HAYAT 244 IV. KARARSIZ HAYAT 244 V. BEDEN YAPISI 244 BEŞİNCİ BÖLÜM SUÇLU TÜRLERİ § 1. SUÇLU 247 I. GENEL OLARAK 247 1. Pozitif Hukuk 247 2. Kriminolojik Bakımdan 248 a. Hükümden önce 249 b. Hükümden sonra 250 II. SUÇLULARIN TASNİFİ- TİPOLOJİ 250 1. Genel Bilgiler 250 2. Önceki Denemeler 252 A. Gall’in Tasnifi 252 B. Despine’in Tasnifi 253 C. Lombroso’nun Tasnifi 253 D. Ferri’nin Tasnifi 254 E. Von Liszt’in Tasnifi 254 F. Maxwell’in Tasnifi 254 G. Aschaffenburg’un Tasnifi 255 a. Tesadüfi suçlu (Zufallsverbrecher) 256 b. Hissi suçlu (Affektverbrecher) 256 c. Fırsat suçlusu (Gelegenheitsverbrecher) 256 d. Tasarlayan suçlu (Vorsatzverbrecher) 257 e. Mükerrir suçlu (Rückfallsverbrecher) 257
f. İtiyadi suçlu (Gewohnheitsverbrecher) 258 g. Mesleki suçlu (Berufsverbrecher) 258 H. Gruhle’nin Tasnifi 259 İ. Stumpfl’un Tasnifi 260 J. Exner’in Tasnifi 260 a. Karakterlerine göre suçlu tipleri 260 aa. Aktif durum suçlusu 261 bb. Pasif durum suçlusu 261 cc. Aktif tesadüfi suçlu 261 dd. Pasif tesadüfi suçlu 261 b. Suç sosyolojisi tipleri 262 aa. Faaliyet tipleri. 262 bb. Tehlikeli antisosyal ve rahatsız edici asosyal durum suçları 262 cc. Erken veya suç işleyenler 262 dd. Mesleki suçlular 262 c. Suç psikolojisi tipleri 262 d. Kalıtım biyolojisi tipleri 262 e. Suç politikası suçlu tipleri 263 aa. Islahlarının tahmin edilip edilmemesine göre suçluların ayırımı (Prognostische Typen) 263 bb. Suç işleme nedenlerine göre suçluların ayırımı (Ätiologische Typen) 264 f. Kanuni suçlu tipleri 264 K. Mezger’in Tasnifi 265 a. Durum suçlusu (Der Situationsverbrecher) 265 aa. Çatışma suçlusu (Der Konfliktsverbrecher) 265 bb. Gelişim Suçlusu (Der Entwicklungsverbrecher) 265 cc. Tesadüfi suçlu (Der Gelegenheitsverbrecher) 266 b. Karakter suçlusu (Der Charakterverbrecher) 266 aa. Eğilim suçlusu (Der Neigungsverbrecher) 266 bb. Alışkanlık suçlusu (Der Hangverbrecher) 267 cc. Hal suçlusu (Der Zustandsverbrecher) 267 3. Çağdaş Tasnifler 267 A. Bio-psikolojik tasnifler 267 a. Di Tullio’nun antropolojik-psikiyatrik tasnifi 267 aa. Tesadüfi suçlular (Les criminels d’occasion) 267
bb. Beden tipleri itibariyle suçlular (Les criminels constitutionnels) 268 cc. Akıl hastası suçlular (Les criminels malades mentaux) 268 b. Psikanalitik eğilimli bazı tasnifler 268 aa. Hayali ve gerçek suçluluk (Délinquance imaginative et délinquance effective) 268 bb. Gerçek suçluluğun çeşitli tipleri 269 aaa. Kate Friedlander’in Tipolojisi 269 bbb. Argyle’in Tipolojisi 269 c. Psikolojik bazı tasnifler 269 aa. Le Senne’nin Tasnifi 270 bb. Kretschmer’in Tasnifi 270 cc. Sheldon’un Tasnifi 271 dd. Andersen’in Tasnifi 271 ee. Pinatel’in Tasnifi 271 aaa. Tanımlanmış suçlu tipleri 272 bbb. Psikiyatrik bakımdan tanımlanmış suçlu tipleri dışında kalan suçlular 274 ff. R. Mucchielli’nin Tasnifi 279 gg. Önemsiz ve süper (şiddet yanlısı) suçlu (Délinquants banal et “super délinquant”) 279 d. Kasti veya taksirli suçlarda faillerin ayırımı 279 e. Tedavi yöntemlerine göre suçlu veya suç işleme potansiyeli olan kişilerin tasnifi (Favard’ın Tasnifi) 280 B. Suçluların sosyolojik bakımdan tasnifi 280 a. Lindesmith ve Dunham’ın Tasnifi 281 b. Suçlu davranışlarına dayanan tasnifler 281 aa. Roebuck’un Tasnifi 281 bb. Gibbons’un Tasnifi 282 C. Seelig’in Tasnifi 282 a. Çalışmak istemeyen mesleki suçlular (Der arbeitsscheue Berufsverbrecher) 283 b. Azalmış dirençleri dolayısıyla mala karşı suç işleyenler (Der Vermögensverbrecher aus geringer Widerstansdkraft) 283 c. Saldırgan suçlular (Der Verbrecher aus Angriffssucht) 284 d. Cinsel arzularını kontrol edemediklerinden suç işleyenler (Der Verbrecher aus sexueller Unbeherrschteheit) 284 e. Kriz etkisiyle suç işleyenler (Die Krisenverbrecher) 285
f. İlkel tepkilerle suç işleyenler (Primitivreaktive Verbrecher) 285 g. Kanaat suçluları (Der Überzeugungsverbrecher) 286 h. Sosyal disiplinsizlikleri dolayısıyla suç işleyenler (Der Verbrecher aus Mangel an Gemeinschaftsdisziplin) 287 i. Karma Tipler 287 aa. Paralel tipler 287 bb. Değişken tipler 288 § 2. YIĞINLARIN ETKİSİYLE İŞLENEN SUÇLAR 289 I. GİRİŞ 289 II. İLK ÇALIŞMALAR 290 III. SIGHELE VE GUSTAVE LE BON’UN YIĞINLARIN ETKİLERİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ 291 1. Sighele’nin Düşünceleri 291 2. Gustave Le Bon’un Düşünceleri 294 A. Farklı özelliklere sahip kitleler 296 B. Benzer özelliklere sahip kitleler 296 IV. YIĞINLARIN CEZAİ SORUMLULUĞU 298 1. Sistemler 298 2. Eski ve Yeni Türk Ceza Kanununun Sistemi 301 ALTINCI BÖLÜM SUÇLULUĞA ETKİ EDEN NEDENLER § 1. SUÇLULUĞA ETKİ EDEN NEDENLER 303 I. CİNSİYET VE SUÇLULUK İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA KADIN SUÇLULUĞU 303 1. Genel Olarak 303 2. Kadın Suçluluğu 308 3. Kadın Suçluluğunun Nedenleri 308 A. Genel Açıklamalar. 308 B. Fiziki ve Biyolojik Nedenler 311 C. Sosyo-Kültürel Nedenler 313 4. Kadın Suçluluğuna İlişkin Mevzuatımızdaki Düzenlemeler 316 A. Beden Muayenesi Yönünden 317 B. Cezanın İnfazı Yönünden 317 C. Hükümlünün Gebe Bir Kadın Olması 317 D. Kısa Süreli Hapis Cezasının Özel İnfaz Usulü 318 II. İŞSİZLİK VE SUÇLULUK 318 III. MEVSİMLER VE SUÇLULUK 323
IV. İKLİM VE SUÇLULUK 325 V. IRK VE SUÇLULUK 327 1. Genel Açıklamalar 327 2. Irkçılıkla İlgili Mevzuatımızdaki Düzenlemeler 327 VI. YAŞ VE SUÇLULUK 329 1. Genel Olarak 329 2. Çocuk Suçluluğu 330 A. Genel Açıklamalar 330 B. Çocuk Suçluluğunu Önlemeye Yönelik Tedbirler 332 C. Çocuk Suçluluğuna İlişkin Mevzuatımızdaki Önemli Düzenlemeler 333 a. Suç işleyen çocuklar hakkında ya ceza takibatı yapılmaz ya da verilecek cezada indirime gidilir 333 b. Çocuk Koruma Kanununda çocukları koruyucu ve destekleyici tedbirler öngörülmüştür 334 c. Çocuk suçlular yönünden zamanaşımı süreleri daha kısadır 335 d. Çocuklar hakkındaki soruşturma işlemleri bizzat Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılır 336 e. Suç faili veya suç mağduru çocuğa avukat tayini zorunludur 337 f. Çocuklar hakkındaki yargılamalar çocuk mahkemelerinde ve gizli oturumda yapılır 337 g. Çocukların suça azmettirilmesi durumunda azmettirene verilecek ceza artırılır 338 VII. MEDENİ HAL VE SUÇLULUK 339 VIII. MESLEKLER VE SUÇLULUK 341 IX. EĞİTİM VE SUÇLULUK 342 X. DİN VE SUÇLULUK 347 1. Sosyal Kontrol Kuramı 347 2. Fonksiyonalist Yaklaşım 348 3. Sosyal Öğrenme Teorisi 349 4. Rasyonel Tercih Teorisi 349 5. Dinsel Ekolojik Teori 350 XI. BASIN VE SUÇLULUK 351 1. Genel Olarak 351 2. Basın - Suç İlişkisi 352 A. Uyarma Teorisi (Die Stimulationstheorie) 352 B. Arınma Teorisi (Die Katharsistheorie) 356 C. Anomi Teorisi (Anomietheorie) 358
D. Kanıksama teorisi (Die Habitualisierungstheorie) 358 E. Değerlendirme 359 3. Basının Suça Etkisinin Önlenmesi 362 A. Kitle haberleşme kuruluşlarının bizzat kendi kendilerini denetleme yoluna gitmeleri 362 B. Kanunkoyucunun alacağı tedbirler 365 C. Aileye ve Okula Düşen Görevler 367 4. Sonuç 368 XII. MÜZİK VE SUÇLULUK 369 1. Genel Açıklamalar 369 2. Tarihi Süreçte Müziğin İnsan Üzerindeki Etkisi 371 3. Müziğin Etki Alanı 373 4. Müziğin Tedavi Aracı Olarak Kullanılması 375 5. Müziğin Suçluluğa Etkisi 377 YEDİNCİ BÖLÜM ÇOKLU ÖLDÜRME VE SERİ KATİLLER § 1. ÇOKLU ÖLDÜRME 379 I. TOPLU KATLİAM (MASSENMÖRDER/ MASS MURDERER) 379 II. ÇILGIN CİNAYET (DÜRTÜ İLE ÖLDÜRMELER, SPREE MURDER, TUEUR À LA CHAİNE) 386 III. SERİ CİNAYET 390 1. Genel Bilgiler 390 2. Seri Katillerin Tipolojileri 402 A. Holmes’in Tasnifi 402 a. Halüsinasyon Gören, Akla Mantığa Aykırı Tepkisel Davranışlarda Bulunan Seri Katiller 403 b. Görev Bilinciyle Hareket Eden Seri Katiller 405 B. Harbort’un Tasnifi 408 a. Cinsel Tatmin Amaçlı İnsan Öldürenler (Serien Sexualmörder) 409 b. Yağma Maksatlı Seri Katiller (Serien-Raubmörder) 417 c. Aile veya arkadaş çevresinden insanları öldüren seri katiller (Serien-Beziehungsmörder) 421 d. Güç Arayıcı Seri Katiller (Power and Control) 428 e. Kiralık Seri Katiller (Serien-Auftragsmördern) 434 § 2. SERİ KATİLLER 436 I. KISA AÇIKLAMA 436
II. TED BUNDY (24.11.1946-24.01.1989) 437 III. PETER SUTCLIFFE (02.06.1946-…) 442 IV. ED GEIN (27.08.1906-26.07.1984) 444 V. PETER KÜRTEN (26.05.1883-02.07.1931) 448 VI. ANDREI CHIKATILO (16.10.1936-14.02.1994) 450 VII. RICHARD MUNOZ RAMIREZ (29.02.1960-07.06.2013) 453 VIII. FRITZ HAARMANN (25.10.1879-15.04.1925) 456 IX. JEFFREY DAHMER (21.05.1960-28.11.1994) 458 KAYNAKÇA 463 İSTATİSTİKLER 473 ▫ DÜNYADA KASTEN ÖLDÜRME, KASTEN YARALAMA, YAĞMA VE CİNSEL SALDIRI/CİNSEL İSTİSMAR SUÇLARININ 100.000 NÜFUSTA KİŞİ BAŞINA DÜŞEN SUÇ ORANI 473 ▫ 31.12.2000-02.10.2017 TARİHLERİ ARASINDA CEZA KURUMLARINDA BULUNAN HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULARIN SAYILARI 474 ▫ 01.04.2016 TARİHİ İTİBARİYLE CEZA İNFAZ KURUMUNDA BULUNAN TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLERİN YAŞLARA GÖRE DAĞILIMI 475 ▫ 01.04.2016 TARİHİ İTİBARİYLE CEZA İNFAZ KURUMUNDA BULUNAN TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLERİN CEZA İNFAZ KURUMUNA GİRERKEN BEYAN ETMİŞ OLDUKLARI MEZUNİYET DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI 476 ▫ 01.04.2016 TARİHİ İTİBARİYLE CEZA İNFAZ KURUMUNDA BULUNAN TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLERİN MEDENİ DURUMLARINA GÖRE DAĞILIMI 477 ▫ 01.04.2016 TARİHİ İTİBARİYLE CEZA İNFAZ KURUMUNDA BULUNAN TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLERİN COĞRAFİ BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI 478
