Hava ve Uzay Hukuku

İçindekiler
TEŞEKKÜR 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR. 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI HAVA HUKUKU
1. HAVA 23
2. HAVA HUKUKUNUN GELİŞİMİ 25
3. HAVA KAMU HUKUKU 34
4. HAVA KAMU HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLARARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ 37
a. Paris Havacılık Sözleşmesi 38
b. Madrid Sözleşmesi (1926) 39
c. Havana Sözleşmesi (1928) 40
d. Şikago Sözleşmesi 40
e. Tokyo Sözleşmesi 44
f. Lahey Sözleşmesi 45
g. Montreal Sözleşmesi 45
5. HAVA ÖZEL HUKUKU 46
a. Hava Aracı Kavramı 46
b. Hava Araçlarının Tasnifi 46

c. Hava Aracının Hukuki Mahiyeti 48
d. Hava Aracının Tescili (Aerial Vehicle Registry). 48
e. Hava Aracının Terkini (Aerial Vehicle Cancellation) 50
f. Hava Aracının İpoteği (Aerial Vehicle Mortgage) 51
(1) Hava Aracı Üzerinde İpotek Tesis Edilmesi 52
(2) İpotek Sözleşmesinin Yapılması 52
(3) Hakkın Uçak Siciline Tescil Edilmesi 53
g. Hava Taşıma Sözleşmesi (Air Waybill) 54
(1) Hava Taşıma Sözleşmesinin Unsurları 55
(a) Taşıma Taahhüdü 55
(b) Hava Aracı İle Taşıma 56
(c) Eşyanın Taşıyıcının Zilyetliğine Girmesi 57
(d) Ücret 57
(2) Hava Taşıma Sözleşmesinin Vasfı 58
(3) Hava Taşıma Belgeleri 59
(a) Yolcu Bileti 59
(b) Bagaj Kuponu 59
(c) Hava Yük Senedi 60
(4) Taşıyıcının Sorumluluğu 61
(5) Havayolu Taşıyıcısının Sorumluluk Halleri 62
(a) Havayolu Taşıyıcısının Kazadan Doğan Sorumluluğu 62
(b) Havayolu Taşıyıcısının Gecikmeden Doğan Sorumluluğu 63
(c) Havayolu Taşıyıcısının Sınırlı Sorumluluğu 70
(d) Havayolu Taşıyıcısının Sınırsız Sorumluluğu 71
6. HAVA ÖZEL HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLAR ARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ 71
a. Varşova Sözleşmesi (1929) 71
b. Lahey Protokolü 74
c. Guadalajara Sözleşmesi 74

d. Montreal Protokolü (1978). 75
e. Montreal Sözleşmesi (1991) 75
f- Roma Sözleşmesi 75
g. Genova Sözleşmesi 76
h. Avrupa Dahili Tarifesiz Hava Servislerinin Ticari Hakları
Mevzuunda Çok Taraflı Anlaşma (1956) 76
ı. Açık Semalar Anlaşması 77
7. HAVA SAHASININ HUKUSAL STATÜSÜ 81
a. Ulusal Hava Sahasının Hukuksal Statüsü 81
b. Uluslararası Hava Sahasının Hukuksal Statüsü 85
c. Devletin Hava Sahasındaki Hakimiyetinin Sınırları 86
(1) Paris Sözleşmesi 86
(2) Şikago Sözleşmesi 87
d. Devlet Hava Araçlarının Hukuksal Statüsü 88
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE VE AVRUPA’DA HAVA HUKUKU’NUN GELİŞİMİ
1. TÜRK HAVA HUKUKU 95
a. Osmanlı Dönemi 95
b. Sevr Dönemi 98
c. Milli Mücadele Dönemi 99
d. Lozan Dönemi 101
e. Montrö Dönemi 102
2. TÜRK HAVA MEVZUATI 104
a. Genel 104
b. Türk Sivil Havacılık Kanunu 104
c. Aeronautical Information Publications Turkey 106
d. Hudut Bölgeleri Uçuş Yönetmeliği 106

e. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 107
f. Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik 111
3. AVRUPA BİRLİĞİ HAVA MEVZUATI 113
a. Eurocontrol (Avrupa Hava Seyrüseferi Güvenliği Teşkilâtı) 113
b. Tek Avrupa Hava Sahası (TAHS)-Sıngle European Sky (SES) 115
c. Birleşik Havacılık Otoriteleri (JAA- Joint Aviation Authorities) 119
d. Avrupa Hava Güvenlik Kurumu-EASA 126
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI HAVA SAHALARIYLA İLGİLİ DIŞ SORUNLARI
1. HAVA SAHASI SORUNU 129
a. Türkiye ve Yunanistan’ın Konuya Yaklaşımları 133
(1) Yunanistan’ın Yaklaşımı 133
(2) Türkiye’nin Yaklaşımı 136
b. Uluslararası Doktrine Göre Hava Sahası 141
2. FIR SORUNU 143
a. Yunanistan ve Türkiye’nin Yaklaşımları 152
(1) Yunanistan’ın Yaklaşımı 153
(2) Türkiye’nin Yaklaşımı 154
3. NOTAM SORUNU 157
a. Yunanistan ve Türkiye’nin Yaklaşımları 160
(1) Yunanistan’ın Yaklaşımı 160
(2) Türkiye’nin Yaklaşımı 160
4. UÇUŞ PLANI SORUNU 161
5. ARAMA - KURTARMA SORUMLULUK SAHASI SORUNU 164
a. Türkiye ve Yunanistan’ın Yaklaşımları 167
(1) Yunanistan’ın Yaklaşımı 168

(2) Türkiye’nin Yaklaşımı 169
b. Uluslararası Doktrinde Arama-Kurtarma (SAR) Sorumluluğu 170
6. TERMİNAL KONTROL SAHASI SORUNLARI: 171
7. HAVA KORİDORLARI SORUNLARI 173
8. ULUSLARARASI HAVA SAHASINDA KOMUTA KONTROL SORUNU 174
9. KIBRIS HAVA SAHASI, FIR VE A/K SORUMLULUK SAHASI SORUNLARI 177
a. Kıbrıs FIR Sorunu 182
b. Kıbrıs Arama-Kurtarma Sorumluluk Sahası Sorunu 184
c. Kıbrıs Hava Sahası Sorunu 185
10. TÜRKİYE-SURİYE HAVA SAHASI SORUNU 186
a. Angajman Kuralları (Rules of Engagement) 187
(1) Kara Angajman Kuralları 191
(2) Deniz Angajman Kuralları 191
(3) Hava Angajman Kuralları 192
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM UZAY HUKUKU
1. GİRİŞ 197
2. UZAY 200
3. DÜNYA’DA UZAY FAALİYETLERİ 206
4. TÜRKİYE’DE UZAY FAALİYETLERİ 210
a. Türkiye Uzay Ajansı (Turkey Space Agency-TUSA) 217
5. UZAYIN ÖZELLİKLERİ 223
6. UZAYIN KULLANIM ALANLARI 224
7. UZAYIN HUKUKSAL STATÜSÜ 225
8. UZAY HUKUKUNUN İLKELERİ 237
9. UZAY HUKUKUNUN KAYNAKLARI 237
10. UZAYDA ÖZEL MÜLKİYET HAKLARI 238

11. EGEMENLİĞİN ÖTESİNDE ALANLAR OLARAK UZAY VE GÖK
CİSİMLERİ 241
12. UZAY RES COMMUNİS OMNİUM MUDUR - RES NULLİUS MUDUR? 243
13. ULUSLARARASI UZAY HUKUKU ANLAŞMALARI 248
a. Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma
(Uzay Anlaşması). 248
b. Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma (Kurtarma
Anlaşması) 250
c. Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası
Sorumluluk Hakkında Sözleşme (Sorumluluk Sözleşmesi) 251
d. Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi (Tescil Sözleşmesi) 253
e. Devletlerin Ay’da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma (Ay Anlaşması) 254
TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU 257
HAVAYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN HAKLARINA DAİR YÖNETMELİK (SHY-YOLCU) 291
MİLLETLERARASI SİVİL HAVACILIK ANLAŞMASI (ŞİKAGO SÖZLEŞMESİ) 301
KAYNAKÇA 329
İnternet Siteleri 333
Resmi Belgeler 335
ŞEKİLLER 337