"Toplu iş sözleşmesi ehliyet ve yetkisinin ayrılması Türk iş hukukunda kendine özgü önemini sürdürmektedir. Çalışmada anılan ayrımdan hareketle toplu iş sözleşmesi ehliyeti ele alınarak bu kavramın çeşitli yönlerinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak kısaca toplu iş sözleşmesi ile somutlaşan toplu iş sözleşmesi özerkliği, bu özerkliğe dayalı kural koyma iktidarını ifade den toplu iş sözleşmesi erki açıklanmaya çalışılmıştır. Ardından toplu iş sözleşmesine taraf olmaya hangi işçi topluluğunun ehil olduğunu ifade eden, toplu iş sözleşmesi ehliyeti kavramsal olarak tanımlanıp, toplu iş sözleşmesi yetkisi ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın bundan sonraki kısmında incelenecek konuları ise, sırasıyla işçi ve iş-veren tarafları bakımından toplu iş sözleşmesi ehliyetinin koşulları, tespit usulü ve ehliyet yokluğunun toplu iş sözleşmesinin geçerliliğine etkisi oluşturmaktadır." (Girişten)
Konu Başlıkları
- Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Erki - Toplu İş Sözleşmesi Ehliyet ve Yetkisi - İşçi Tarafının Ehliyet Koşulları - İşveren Tarafının Ehliyet Koşulları - Toplu İş Sözleşmesinin Ehliyet Koşulu Bulunmaksızın Yapılması
‹çindekiler §1. GİRİŞ . 1 §2. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ÖZERKLİĞİ VE ERKİ 6 I. Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği.6 II. Toplu İş Sözleşmesi Erki.10 §3. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYET VE YETKİSİ 13 I. Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti .13 II. Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi ve Ehliyetle İşlevsel İlişkisi14 1) Genel Olarak14 2) Temsil Gücünün Belirlenmesine İlişkin Ülke Örnekleri17 a) Amerika Birleşik Devletleri.17 b) Türkiye17 c) İngiltere.19 d) Fransa22 e) Almanya25 f) İtalya. 31 §4. İŞÇİ TARAFININ EHLİYET KOŞULLARI 33 I. Sendika Olarak Örgütlenme.33 1. Hukuki Temeli .33 2. Toplu İş Sözleşmesinin Tarafı Olarak Sendika ve Unsurları. .40 II. Toplu İş Sözleşmesi Ehliyetinin İşkoluyla Sınırlanması 1. Hukuki Temeli .46 2. Sendikal Yapılanma ve İşkoluna Göre Sendikalaşma İlkesi .48 a) Karşılaştırmalı Hukukta48 b) Türkiye'de İşkoluna Göre Sendikalaşma .57 VI 3. İşkollarına Giren İşlerin Tespiti.61 4. İşyerinin Girdiği İşkolunun Tespiti68 a) İşkolu Tespit Kararı .68 b) İşkolu Tespit Kararına İtiraz ve Yargılama Süreci 73 c) İşkolunun Belirlenmesinde Asıl İş - Yardımcı İş Ayrımı. 77 d) İşkolunu Tespite Esas Birim - İşyeri 82 aa) İşyerinin Tanımlanması .83 bb) İşyeri - İşyerine Bağlı Yer - İşletme Ayrımı84 aaa) İşyerine Bağlı Yer.84 bbb) İşletme 88 ccc) İşyeri-İşyerine Bağlı Yer-İşletme Ayrımının Yargıtay İçtihadına Konu Bir Örnek Olay Üzerinden İncelenmesi 90 e) Alt İşverenin İşyerinin Girdiği İşkolunun Ayrı Belirlenmesi99 5) Genel İşler İşkolu - Genel Sendikalar100 a) Genel İş Kavramı100 b) Genel Sendikalar107 c) Değerlendirme 109 aa) Yürürlükteki Hukuk Bakımından109 bb) Olması Gereken Hukuk Bakımından.116 III. Uluslararası Sözleşmeler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Karşısında Toplu İş Sözleşmesi Ehliyetinin İşkoluyla Sınırlanması118 1) Sendika Özgürlüğü ile Toplu Sözleşme Hakkını Güvence Altına Alan Uluslararası Düzenlemeler 120 a) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri 120 b) Birleşmiş Milletler Belgeleri125 c) Avrupa (Konseyi) Sözleşmeleri128 d) Avrupa Birliği Belgeleri .130 2) Temel Hak ve Özgürlükleri Düzenleyen Usulüne Göre Onaylanmış Uluslararası Sözleşme Hükümlerinin Türk Hukukuna Etkisi.131 3) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 133 VII 4) Değerlendirme139 §5. İŞVEREN TARAFININ EHLİYET KOŞULLARI 155 I. Toplu İş Sözleşmesine İşveren Sendikası veya Sendika Üyesi Olmayan İşverenin Taraf Olması.155 II. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Temin Eden Aracı İşverenlerin Yetkilendirdiği Kamu İşveren Sendikaları Tarafından Toplu İş Sözleşmesi Bağıtlanması 159 §6. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN EHLİYET KOŞULU BULUNMAKSIZIN YAPILMASI.162 I. Toplu İş Sözleşmesi Ehliyetine İlişkin Normların Emredici Yapısı.162 II. Ehliyet Yokluğunun Hukuki Yaptırımı 163 1) Toplu İş Sözleşmelerinin Borçlar Kanununun Yokluk ve Geçersizlik Hükümlerine Tabi Olması 163 2) Yokluk 164 3) Geçersizlik (Hükümsüzlük) 166 4) Geçersizliğin İleriye (ex nunc) Etkili Olması.168 5) Geçersizliğin Hükümleri.174 6) Yetki Süreci Başladıktan Sonra Yapılan İşkolu Değişikliği Tespiti 179 a) Genel Olarak.179 b) İşletme Niteliğine İlişkin Uyuşmazlıklar .185 §7. SONUÇ 192 KAYNAKLAR203
