%1
Türkiye Türkçesi Ses ve Yazım Bilgisi Mustafa Özkan

Türkiye Türkçesi Ses ve Yazım Bilgisi


Basım Tarihi
2021-10
Sayfa Sayısı
331
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
İstanbul
Stok Kodu
9789753686884
Boyut
16x24
Baskı
3



Prof. Dr. Mustafa Özkan

 

ÖNSÖZ          XIII

KISALTMALAR           XV

GİRİŞ             1

  1. Dilin Tanımı 1
  2. Dilin Kaynağı 3
  3. Dil Türleri 5

Ana Dili      5

Ortak Dil    5

Konuşma Dili             7

Yazı Dili     8

Yaşayan Dil-Ölü Dil  8

Doğal Dil-Yapma Dil 9

Geçer Dil (Lingua franca)          10

Karma Dil  10

Aracı Dil    10

Bilim Dili   10

Argo           12

BİRİNCİ BÖLÜM

DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI VE TÜRKÇENİN DÜNYA DİLLERİ ARASINDAKİ YERİ

  1. Dillerin Sınıflandırılması 13

Türk Tarihi, Türk Kültürü ve Türkçe    13

  1. Köken Bakımından Diller 15
    1. Hint-Avrupa Dilleri 15

Asya Kolu             15

Hint-İran Dilleri (Arî diller)  15

  1. Hintçe 15
  2. Farsça 15
  3. Eski Anadolu Dilleri 16
  4. Toharca 16

Avrupa Kolu          16

  1. Cermen Dilleri 16
  2. Roman Dilleri 16
  3. Slav-Baltık Dilleri 16
  4. Kelt Dilleri 16
  5. Grekçe (Yunanca) 16
  6. Ermenice 16
    1. Hamî-Samî Dilleri 16

 

  1. Çin-Tibet Dilleri 16
  2. Bantu Dilleri 16
  3. Kafkas Dilleri 17
  4. Ural-Altay Dilleri 17
  1. Yapı Bakımından Diller 17
    1. Tek Heceli Diller 17
    2. Eklemeli (Bitişken) Diller 18
    3. Çekimli (Bükümlü) Diller 18

TÜRK DİLİNİN TARİHÎ GELİŞİMİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ

Türk Dilinin Eskiliği ve Gelişim Süreci        23

  1. Altay Devri 24
  2. En Eski Türkçe 24
  3. İlk Türkçe 25
  4. Eski Türkçe 26
    1. Göktürk Devri 26

Kültigin Abidesi    28

  1. Uygur Devri 31

Sekiz Yükmek       31

  1. Orta Türkçe Devresi 32
    1. Karahanlı Türkçesi 33
    2. Hârizm Türkçesi 34
  2. Yeni Türkçe Devresi 35
    1. Doğu Türkçesi 35
    2. Batı Türkçesi 37

Kuzeybatı Türkçesi (Kıpçak Türkçesi) 37

Batı Türkçesi (Güneybatı Türkçesi, Oğuz Türkçesi)           38

Eski Anadolu Türkçesi          39

Osmanlı Türkçesi   39

Türkiye Türkçesi (Kıpçak Türkçesi)     39

  1. Modern Türk Yazı Dilleri Devresi 40

Okuma Metni (Ayı ile Adamın Dostluğu)         41

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRKÇENİN YAZILDIĞI ALFABELER

  1. Yazı ve İmla 43
  2. Türkçenin Yazıldığı Alfabeler 46
    1. Göktürk Alfabesi 46
    2. Uygur Alfabesi 53
    3. Arap Alfabesi 63

ç) Kiril Alfabesi         85

 

  1. Latin Alfabesi 99
  1. Dil Bilgisi ve Bölümleri 114

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRKÇENİN SES ÖZELLİKLERİ

Seslerin Oluşması           117

Seslerin Çeşitleri             118

  1. Ünlüler (Vokaller) 120
    1. Kalın ve İnce Ünlüler 120
    2. Düz ve Yuvarlak Ünlüler 121
    3. Geniş ve Dar Ünlüler 121
    4. Açık ve Kapalı Ünlüler 121
    5. Kapalı e (é) 123
    6. İnce a 123
    7. Uzun ünlü 123
    8. I Ünlüsünün Durumu 125
  2. Ünsüzler (Konsonantlar) 125
    1. Boğumlanma Noktalarına Göre Ünsüzler 125
      1. Dudak Ünsüzleri 125
      2. Diş Ünsüzleri 126
      3. Damak Ünsüzleri 129

ç) Gırtlak Ünsüzleri          130

  1. Boğumlanma Tarzlarına Göre Ünsüzler 131
    1. Patlayıcı Ünsüzler 131
    2. Sızıcı Ünsüzler 132
  2. Ton Alıp Almamalarına Göre Ünsüzler 133
    1. Sedalı Ünsüzler 133
    2. Sedasız Ünsüzler 133
  3. Duyulurluklarına Göre Ünsüzler 134
    1. Akıcı Ünsüzler 134
    2. Katı Ünsüzler 134
  4. Kelime Başı Ünsüzleri 135
  5. Kelime Sonu Ünsüzleri 142
  6. Ünsüz İkizleşmesi 144
  7. Başta Çift Ünsüz 145
  8. Hece ve Kelime Sonundaki Ünsüz Grupları 146
  1. SESLERİN BİRLEŞMESİ 148
    1. Hecenin Yapısı 148
    2. Hece Çeşitleri 148

 

  1. Açık ve Kapalı Hece 150
  2. Hece Bölümü 151
  3. Ulama 152
  4. Vurgu 153
    1. Kelime Vurgusu 153
    2. aa) Kelime Tabanlarında Vurgu 153
    3. ab) Eklemeli Kelimelerde Vurgu 156
    4. ac) Birleşik Kelimelerde Vurgu 160
    5. ad) Kelime Gruplarında Vurgu 161
      1. İsim Tamlamalarında Vurgu 161
      2. Sıfat Tamlamalarında Vurgu 162
      3. Edat Gruplarında Vurgu 163
      4. İkilemelerde Vurgu 163
      5. Fiil Gruplarında Vurgu 164
      6. Birleşik Fiil Gruplarında Vurgu 165
      7. Sayı Grubunda Vurgu 165
      8. Ünvan Grubunda Vurgu 165
      9. Kısaltma Gruplarında Vurgu 166
        1. İsnat Grubu 166
        2. Yükleme Grubu 166
        3. Yönelme, Bulunma ve Uzlaşma Grupları 166

ç) Vasıta Grubu 166

  1. Birleşik İsim Grubunda Vurgu 167
  1. Cümle Vurgusu 167
  2. Anlatım Vurgusu 167
  1. Tonlama 168
    1. Basit Cümlelerde Tonlama 169
    2. aa) Bildirme Cümlelerinde Tonlama 169
    3. ab) Soru Cümlelerinde Tonlama 170
    4. ac) Emir Cümlelerinde Tonlama 170

aç) Ünlem Cümlelerinde Tonlama               171

  1. Birleşik Cümlelerde Tonlama 171
  1. Durak 171

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SES OLAYLARI

  1. SES TÜREMESİ 173
    1. Ünlü Türemesi 173
      1. Ön Seste Ünlü Türemesi 174
      2. İç Seste Ünlü Türemesi 174
      3. Son Seste Ünlü Türemesi 177
    2. Ünsüz Türemesi 177
      1. Ön Seste Ünsüz Türemesi 177

 

  1. İç Seste Ünsüz Türemesi 178
    1. –n– Türemesi 178
    2. –m– Türemesi 178
    3. –b– Türemesi 178

ç) –y–, –v– Türemesi       179

  1. İkizleşme Şeklinde Türeme 179
  2. Ekleme Sırasında Türeme 179
  1. Son Seste Ünsüz Türemesi 180
  1. SES DÜŞMESİ 181
    1. Ünsüz Düşmesi 181
      1. Damak Ünsüzlerinin Düşmesi 181
      2. Akıcı Ünsüzlerin Düşmesi 182
      3. Gırtlak Ünsüzlerinin Düşmesi 183
      4. Başka Ünsüzlerin Düşmesi 184
      5. Tekleşme 185
        1. İç Seste Tekleşme 185
        2. Son Seste Tekleşme 185
      6. Ünlü Düşmesi 186
        1. Orta Hece Ünlüsünün Düşmesi 186
          1. Kelime Tabanlarında ve Kalıcı Düşme 186
          2. Ekleme Sırasında Düşme 188

ile > –la/–le   188

–alı/–eli > –al/–el         188

idi > –di        189

imiş > –miş   189

ise > –se       189

iken > –ken   189

  1. Başka Ünlü Düşmeleri 190
  2. Hece Düşmesi (hablology) 191
  3. Kaynaşma (contraction) 191
  4. Ünlü Çatışması (hiatus) 193
  • GÖÇÜŞME (metathesis) 194
    1. Yakın Göçüşme 194
    2. Uzak Göçüşme 195
  1. BENZEŞME (assimilation) 195
    1. Derecesine Göre 196
      1. Tam Benzeşme 196
      2. Yarı Benzeşme 196
    2. Yerine Göre 197
      1. İlerleyici Benzeşme 197
      2. Gerileyici Benzeşme 198
    3. Benzeşen Seslerin Yakın ve Uzaklığına Göre 199

 

  1. Yakın Benzeşme 199
  2. Uzak Benzeşme 199

Ç) Ünlü Benzeşmeleri               199

  1. Dil Benzeşmesi (Kalınlık-İncelik Uyumu) 199
    1. İnce Ünlülü Kelimeler 200
    2. Kalın Ünlülü Kelimeler 200
    3. Dil Benzeşmesinin İstisnaları 200

ç) Uyumdan Kaçan Ekler 201

  1. Yabancı Kelimelerde Dil Benzeşmesi 201
  1. Dudak Benzeşmesi (Düzlük-Yuvarlaklık Uyumu) 203
    1. Düz Ünlülü Kelimeler 203
    2. Yuvarlak Ünlülü Kelimeler 204
    3. Dudak Benzeşmesinin İstisnaları 204
    4. Ünlü-Ünsüz Benzeşmesi (Ünlülerin Ünsüzlere Etkisi) 205
      1. Sedalılaşma (sonorisation) 205
        1. İç Seste Sedalılaşma 205

–t– > –d– Değişmesi    206

–p– > –b– Değişmesi   206

–c– > –ç– Değişmesi    207

–k– > –g– > –ğ– Değişmesi         207

  1. Tabanların Son Sesleri ve Eklerde Sedalılaşma 208
  2. Yabancı Kelimelerde Sedalılaşma 209

ç) Birleşik Kelimelerde Sedalılaşma                210

  1. Dudaksıllaşma (labialisation) 211
    1. g > v Değişmesi 211
    2. ñ > m Değişmesi 211
  2. Sızıcılaşma (spirantisation) 211
  3. Almaşma (gradation) 212
  1. Ünsüz-Ünlü Benzeşmesi (Ünsüzlerin Ünlülere Etkisi) 214
    1. Ünlü Daralması 214
    2. Ünlü Düzleşmesi 215
    3. Yuvarlaklaşma 216
    4. İncelme 217
      1. Tam İncelme 217
      2. Yarı İncelme 218
    5. Ünsüz Benzeşmesi 218
      1. Sedalılık-Sedasızlık Bakımından Benzeşme 218
      2. Çıkış Yerleri Bakımından Benzeşme 220
        1. n > m Benzeşmesi 220
        2. l > n Benzeşmesi 220
        3. r > l Benzeşmesi 220

ç) z > s, t > s Benzeşmesi 221

  1. Benzeşmezlik (aykırılaşma [dissimalation]) 221

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

TÜRKÇENİN YAZIM ÖZELLİKLERİ

  1. Büyük Harflerin Kullanılışı 222
    1. Özel Adların Yazılışı 222
    2. Din, Mezhep ve Akımların Yazılışı 224
    3. Milliyet ve Dil Adları 225
    4. Gezegen ve Yıldız Adları 225
    5. Yön Adları 226
    6. Coğrafî Adlar 226
    7. Kurum, Kuruluş ve Yapı Adları 228
    8. Tarihî Olaylar, Savaşlar, Antlaşmalar 229
    9. Kitap, Dergi, Gazete, Makale Adları 229
    10. Millî, Dinî Bayramlar ve Özel Gün Bildiren Adlar 230
    11. Ay ve Gün Adları 230
    12. İş Yeri Adları 231
    13. Özel Adların Dışında Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler 231
  2. Sayıların Yazılışı 232
  3. Uzun Ünlülerin Yazılışı 233
  4. Yabancı Kelimelerin Yazılışı 236
  5. Bazı Ek ve Edatların Yazılışı 241
    1. –yor Ekinin Yazılışı 241
    2. ile Bağlacının Yazılışı 242
    3. Soru Ekinin Yazılışı 243
    4. ki Bağlacının Yazılışı 243
    5. da/de Bağlacının Yazılışı 244
    6. i-mek Fiilinin Yazılışı 245
  6. Kesme İşaretinin (’) Kullanılması 245

ALTINCI BÖLÜM

BİRLEŞİK KELİMELERİN YAZILIŞI

  1. Birleşik Kelime Kavramı 248
  2. Birleşik Kelimelerin Oluşumu 248
  1. Anlamca Kaynaşma 248
  2. Şekil Bakımından Kaynaşma 250
    1. Birleşik Kelime, Deyim, AtaSözü İlişkisi 251
    2. Birleşik Kelimelerin Yazılışı 252
    3. Yapıları Bakımından Birleşik Kelimeler 253
  3. Birleşik İsimler 253
    1. Asıl Birleşik İsimler 254
    2. Birleşik İsim Hükmünde Olan Birleşik Kelimeler 254
  4. İsim Tamlaması Kalıbında 255

 

  1. Belirli İsim Tamlaması 255
  2. Belirsiz İsim Tamlaması 255
  3. Eksiz Tamlama 260
  1. Sıfat Tamlaması Kalıbında 262
  2. Edat Grubu Kalıbında 265

Ç) Zarf Grubu Kalıbında           265

  1. Hal Ekli İsimlerle Oluşturulmuş İsim Grubu Kalıbında 266
    1. Yönelme Grubu Kalıbında 266
    2. Bulunma Grubu Kalıbında 266
    3. Uzaklaşma Grubu Kalıbında 266
    4. Hal Ekli Grupların Tersi Görünüşünde Olan Kalıplar 267
    5. İsnat Grubu Kalıbında 267
  2. Çekimli Fiil Kalıbında 268
    1. Her İki Unsuru Çekimli Fiil Olanlar 268
    2. Özne, Nesne, Zarf Durumundaki İsimlerle Çekimli Fiillerin

Kalıplaşmasıyla Oluşanlar               268

  1. Çekimli Fiili Başta Bulunanlar 269
  2. Sıfat-Fiillerle Kurulmuş Birleşikler 269
  1. İkileme Kalıbında Kurulan Birleşik Kelimeler 269
    1. Aynı Kelimenin Tekrarı ile Yapılanlar 270
    2. Eş veya Yakın Anlamlı Kelimelerden Kurulan İkilemeler 270
    3. Zıt Anlamlı Kelimelerden Kurulan İkilemeler 271
    4. Pekiştirmeli İkilemeler 271
      1. Kelime başına “m” sesi getirilerek yapılanlar 272
      2. “m, p, r, s” sesleriyle hece oluşturularak yapılanlar 272
    5. Zarf-Fiillerle Kurulan İkilemeler 273
  2. Birleşik Fiiller 273

İsim + Yardımcı Fiil Kalıbı İle Kurulanlar               274

  1. Türkçe İsimler 275
    1. Zarf Grubu Kalıbında 275
    2. Özne Durumunda Olan İsimlerle 275
    3. Nesne Durumunda Olan İsimlerle 275
    4. Yönelme, Bulunma ve Uzaklaşma Halinde Bulunan İsimlerle 276
  2. Yabancı İsimlerle 277
    1. Arapça, Farsça Kelimelerle Kurulan Birleşik Fiiller 277
    2. Batı Menşeli Kelimelerle Kurulan Birleşik Fiiller 277

Fiil + Zarf-fiil + Yardımcı Fiil Kalıbı ile Kurulanlar          279

  1. Yeterlik Fiili 280
  2. Yaklaşma Fiili 280
  3. Tezlik Fiili 280
  4. Süreklilik Fiili 280

 

  1. Yarı Tasvir Fiilleri 281

YEDİNCİ BÖLÜM

NOKTALAMA İŞARETLERİ (Punctuation)

  1. Söz Dizimi ile İlgili İşaretler 282
    1. Nokta 282
    2. Virgül 287
    3. Noktalı Virgül 293
    4. İki Nokta 295
    5. Üç Nokta 298
    6. Soru İşareti 302
    7. Ünlem İşareti 304
  2. Yardımcı İşaretler 306
    1. Kısa Çizgi 306
    2. Uzun Çizgi 310
    3. Tırnak İşareti 311
    4. Tek Tırnak İşareti 313
    5. Parantez İşareti 314
    6. Köşeli Parantez 316
    7. Eğik Çizgi 317
    8. Paragraf İşareti 318
  • Düzeltme İşareti 318

KAYNAKLAR              321

DİZİN             325

Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Kapat