Klasikleşmiş Puşkin, gerçekçi Tolstoy, tutucu Çehov; hepsi beklenmedik odak değiştirmelerin öncüsü olan, sözün yaygınlaştığı ve gizli anlamın ortaya çıktığı sıradışı bir yazınsal anlayışa sahiptiler.
Ama Gogol ile bu odak değişimi sanatsal bir temel kazandı. Öyle ki geleneksel edebiyatın dolaylı anlatımını kullanarak yazmaya her çalıştığında, rasyonel fikirlere mantıkla her yaklaşışında, olanca yeteneğini kaybetti. Bir Delinin Güncesi adlı ölümsüz yapıtında olduğu gibi gerçekten kendini sınırlamaktan vazgeçtiğinde ve cehennemin kenarında mutlu bir biçimde oyalandığında Rusya'nın bugüne kadar yetiştirdiği en büyük sanatçı oldu.
