Devletin Yargısal Faaliyetlerden Kaynaklanan Sorumluluğu

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
İçindekiler Özet 7
Kısaltmalar 15
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN KAMUSAL FAALİYETLERDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. Devlet ve Devletin Sorumluluğu Konusundaki Düşünce ve Uygulamalar 26
A. Avrupa Tarihinde Devlet ve Devletin Sorumluluğu 27
1. Eski Yunan Medeniyeti 27
2. Roma Hukuku 28
3. Ortaçağ Alman Toplumu 31
4. 17. ve 18. Yüzyıllar 35
5. 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyılın Başları 42
6. İngiliz Hukuku 54
B. İslam Hukukunda Devlet ve Devletin Sorumluluğu 62
C. Osmanlı Tarihinde Devlet ve Devletin Sorumluluğu 71
II. Devlet ve Devletin Sorumluluğu Konusundaki Düşünce ve Uygulamaların Ortaya Koyduğu Sonuçlar 81
A. Memurların Şahsi Sorumluluğu 81
B. Hakimlerin Şahsi Sorumluluğu 83
1. Roma Hukuku 83
2. Eski Alman Hukuku 86
3. İslam Hukuku 90
a. Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalar 93
b. Malvarlığı Haklarına İlişkin Olmayan Davalar 95
4. Osmanlı Hukuku 97
III. Devletin Sorumluluğu İlkesinin Kabulü 100
A. Alman Hukuku 101
B. Fransız Hukuku 111
C. Türk Hukuku 119
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN YARGISAL FAALİYETLERDEN
KAYNAKLANAN SORUMLULUĞUNUN TEORİK TEMELLERİ
I. Devletin Yargısal Faaliyetlerden Sorumluluğuna Duyulan İhtiyaç 131
II. Devletin Yargısal Faaliyetlerden Sorumlu Tutulamayacağı Görüşüne Gösterilen Gerekçeler ve Bu Gerekçelerin Değerlendirilmesi 140
A. Yargı Bağımsızlığı 141
1. Yargı Bağımsızlığının Mahiyeti ve Kapsamı 141
a. Yargısal Faaliyetlerin Bağımsız Bir Şekilde Yürütülmesi 144
aa. Yargısal Faaliyetlerin Kamu Gücü Karşısında Bağımsızlığı 145
aaa. Yasamaya Karşı Bağımsızlık 145
bbb. Yürütmeye Karşı Bağımsızlık 148
ccc. Yargıya Karşı Bağımsızlık 155
bb. Yargısal Faaliyetlerin Kişilere ve Topluma Karşı Bağımsızlığı 161
aaa. Topluma Karşı Bağımsızlık 162
bbb. Uyuşmazlığın Taraflarına Karşı Bağımsızlık 164
b. Hakimlere Tanınan Şahsi Güvenceler 167
2. Yargısal Faaliyetlerden Sorumluluğun Yargı Bağımsızlığı Üzerindeki Etkisi 170
a. Sorumluluk ve Yargı Bağımsızlığının Amaçları Arasındaki İlişki 170
b. Sorumluluk Davalarının Yargı Bağımsızlığı Üzerindeki Etkisi 172
c. Sorumluluğun Devlete Ek Mali Yükünün Yargı Bağımsızlığı Üzerindeki Etkisi 178
d. Devletin Hakimlere Rücuunun Yargı Bağımsızlığı Üzerindeki Etkisi 181
e. Türk Hukukunda Konu İle İlgili Tartışmaların Değerlendirilmesi 189
B. Kesin Hüküm İlkesi 191
1. Kesin Hüküm İlkesinin Mahiyeti ve Kapsamı 192
a. Şekli Anlamda Kesinlik 192
aa. Şekli Anlamda Kesinlik İle Ulaşılmak İstenen Amaç 193
bb. Şekli Anlamda Kesinlik Kazanabilen Yargı Kararları 194
cc. Yargı Kararlarının Kesinleşme Anı 201
dd. Şekli Anlamda Kesinleşmiş Hükümlerin Sonuçları 206
b. Maddi Anlamda Kesinlik 208
aa. Maddi Anlamda Kesinlik İle Ulaşılmak İstenen Amaç 209
bb. Maddi Anlamda Kesinlik Kazanabilen Yargı Kararları 211
cc. Maddi Anlamda Kesin Hükmün Sonuçları 216
dd. Maddi Anlamda Kesin Hükmün Kapsam ve Sınırları 221
aaa. Kesin Hükmün Objektif Sınırları 221
(1) Genel Olarak Kesin Hükmün Objektif Sınırları 221
(2) İdari Davalar Bağlamında Kesin Hükmün Objektif Sınırları 224
(a) İlk İnceleme Üzerine Reddedilen Davalarda Kesin Hükmün Objektif Sınırları 224
(b) İptal Davalarının Esasına İlişkin Kararlar Bağlamında Kesin Hükmün Objektif Sınırları 225
(c) Tam Yargı Davalarının Esasına İlişkin Kararlar Bağlamında Kesin Hükmün Objektif Sınırları 230
bbb. Kesin Hükmün Subjektif Sınırları 231
ccc. Kesin Hükmün Zamansal Sınırları 239
ee. Maddi Anlamda Kesin Hükmün Ortadan Kalkması 242
2. Yargısal Faaliyetlerden Sorumluluğun Kesin Hüküm İlkesi İle İlişkisi 245
a. Sorumluluk ve Kesin Hüküm İlkesinin Amaçları Arasındaki İlişki 247
b. Sorumluluk İle Şekli Anlamda Kesin Hüküm Arasındaki İlişki 250
c. Sorumluluk İle Maddi Anlamda Kesin Hüküm Arasındaki İlişki 253
aa. Sorumluluk İle Kesin Hükmün Objektif Sınırları Arasındaki İlişki 253
aaa. Kesin Hükmün Objektif Sınırları Dışında Kalan Konularda Sorumluluk 255
bbb. Kesin Hükmün Objektif Sınırları İçinde Kalan Hallerde Sorumluluk 262
(1) Devletin Sorumsuzluğu 262
(2) Avukatın Sorumluluğu İle Kesin Hüküm İlkesi Arasındaki İlişki 263
(a) Usule İlişkin Sürelerin Kaçırılmasından Kaynaklanan Sorumluluk 270
(b) Görevin Gereklerine Aykırı Davranışlardan Kaynaklanan Sorumluluk 284
bb. Sorumluluk İle Kesin Hükmün Subjektif Sınırları Arasındaki İlişki 296
cc. Sorumluluk İle Kesin Hükmün Zamansal Sınırları Arasındaki İlişki 306
d. Kesin Hükmün Kaldırıldığı, Bulunmadığı veya Hukuka Aykırılığının Tespit Altına Alındığı Hallerde Sorumluluk 307
C. Yargının Prestiji ve Yargıya Olan Güven 311
D. Yargısal Faaliyetlerin Herhangi Bir Zarara Sebebiyet Vermeyeceği Düşüncesi 314
E. Farklı Yargı Mercileri Arasındaki İlişkinin Zedeleneceği Düşüncesi 316
F. Yargı Mercilerinin İş Yükünde Artış Olacağı Düşüncesi 318
III. Devletin Yargısal Faaliyetlerden Sorumluluğunu Gerektiren Bir İlke Olarak Hukuk Devleti İlkesi 319
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK POZİTİF HUKUKUNDA DEVLETİN
YARGISAL FAALİYETLERDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU
I. Devletin Yargısal Faaliyetlerden Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Tarihsel Gelişimi 327
II. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Devletin Sorumluluğu 336
A. Sorumluluğun Şartları 336
1. Kanunun 46. Maddesinde Yer Alan Sebeplerden Birinin Varlığı 336
a. 46. Maddenin (1/a) Bendi 337
b. 46. Maddenin (1/b) Bendi 337
c. 46. Maddenin (1/c) Bendi 338
d. 46. Maddenin (1/ç) Bendi 339
e. 46. Maddenin (1/d) Bendi 341
f. 46. Maddenin (1/e) Bendi 342
2. Zarar 343
3. İlliyet Bağı 344
4. Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Bir Sebebin Mevcut Olmaması 345
a. Mücbir Sebep 345
b. Beklenmeyen Hal 346
c. Üçüncü Kişinin Davranışı 347
d. Zarara Uğrayanın Davranışı 349
B. Tazminat Davasına İlişkin Bazı Usul Kuralları 350
1. Davanın Açılacağı Mahkeme 351
2. Dava Dilekçesi 355
3. Vekaletname 355
4. Feragat 357
5. Davanın İhbarı 360
C. Tazminat Davasının Sonuçları 362
1. Davanın Kabulü 362
a. Tazminata ve Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi 362
b. Devletin İlgili Hakimlere Rücu Etmesi 363
c. Dava Konusu Yargı Kararının Düzeltilmesi Sorunu 364
2. Davanın Reddi 366
a. Davanın Usulden Reddi 366
b. Davanın Esastan Reddi 368
III. Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Devletin Sorumluluğu 373
A. Sorumluluğun Şartları 373
1. Kanunun 141. ve 323. Maddelerinde Yer Alan Sebeplerden Birinin Varlığı 373
a. 141. Maddenin (1/a) Bendi 374
b. 141. Maddenin (1/b) Bendi 379
c. 141. Maddenin (1/c) Bendi 381
d. 141. Maddenin (1/d) Bendi 383
aa. Makul Sürede Yargılama Mercii Huzuruna Çıkarılmama 384
bb. Makul Sürede Hüküm Verilmemesi 388
e. 141. Maddenin (1/e) Bendi 390
f. 141. Maddenin (1/f) Bendi 393
aa. Gözaltı ve Tutukluluk Sürelerinin Hükümlülük Süresinden Fazla Olması 394
bb. İşlenen Suç İçin Kanunda Öngörülen Cezanın Sadece Para Cezası Olması 397
g. 141. Maddenin (1/g) Bendi 398
h. 141. Maddenin (1/h) Bendi 399
i. 141. Maddenin (1/i) Bendi 403
j. 141. Maddenin (1/j) Bendi 411
k. 141. Maddenin (1/k) Bendi 416
l. 323. Maddenin 3. Fıkrası 417
2. Zarar 417
3. İlliyet Bağı 420
4. Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Bir Sebebin Mevcut Olmaması 420
a. Genel Sebepler 421
aa. Mücbir Sebep 421
bb. Beklenmeyen Hal 422
cc. Üçüncü Kişinin Davranışı 423
dd. Zarara Uğrayanın Davranışı 424
b. Özel Sebepler 426
aa. 144. Maddenin (1/b) Bendi 428
bb. 144. Maddenin (1/c) Bendi 430
cc. 144. Maddenin (1/d) Bendi 432
dd. 144. Maddenin (1/e) Bendi 434
B. Tazminat Davasına İlişkin Bazı Usul Kuralları 437
1. Davanın Açılacağı Mahkeme 437
2. Dava Açma Süresi 438
3. Dava Dilekçesi 440
4. Yargılama Usulü 441
5. Davanın İhbarı 445
C. Tazminat Davasının Sonuçları 446
1. Davanın Kabulü 446
a. Tazminata ve Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi 446
b. Devletin İlgili Hakim ve Savcılara Rücu Etmesi 448
c. Devletin Diğer Kamu Görevlilerine Rücu Etmesi 450
d. Devletin İftira Eden veya Yalan Tanıklıkta Bulunan Kişilere Rücu Etmesi 451
2. Davanın Reddi 452
D. Tazminatın Geri Alınması 452
E. Hakim ve Savcıların Eylem ve İşlemleri Nedeniyle Açılacak Davalar 454
IV. 6100 ve 5271 Sayılı Kanunlar Arasındaki İlişki 456
Sonuç 461
Kaynakça 467
Kavram Dizini 499