Türk Vergi Hukukunda Kişiliğin Sona Ermesi ve Sonuçları ( Gerçek Kişiler )

- Kişiler Hukuku: Gerçek Kişi ve Kişiliğin Sona Ermesi

- Kişilğin Sona Ermesinin Vergi Kanunlarına Yansıması

- Ölümün Ardından Yeni Mükellefiyet: Veraset ve İntikal Vergisi





Dr. Tamer BUDAK

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Maliye Bölümü Mali Hukuk Anabilim Dalı

Öğretim Üyesi



TÜRK VERGİ HUKUKUNDA

KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ

VE SONUÇLARI



(GERÇEK KİŞİLER)ÖNSÖZ ..................................................................................................................... v



İÇİNDEKİLER.................................................................................................... v ii



K ISA LTM A LA R................................................................................................xiii

GİRİŞ.........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

KİŞİLER HUKUKU: GERÇEK KİŞİ VE

KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ

1. Kişiler Hukuku....................................................................................................3

1.1. Kişi ve Kişilik Kavramı ...............................................................................5

1.1.1. Kişi Kavramı........................................................................................5

1.1.2. Kişilik Kavramı ..................................................................................9

1.2. Kişi Türleri ..................................................................................................11

1.2.1. Gerçek Kişiler ..................................................................................11

1.2.2. Tüzel Kişiler ....................................................................................13

1.3. Kişiliğin Sona Ermesi................................................................................15

1.3.1. Ölüm...................................................................................................16

1.3.1.1. Ölümün Saptanması ..........................................................19

1.3.1.2. Biyolojik Ölüm....................................................................21

1.3.1.3. Beyinsel Ölüm ................................................................... 22

İÇİNDEKİLERviii

1.3.1.4. Ölümün İspatı ................................................................... 24

1.3.1.4.1. İspat Araçları..................................................... 25

1.3.1.4.1.1. Kişisel Durum Sicili................... 25

1.3.1.4.1.2. Karineler ...................................... 26

1.3.1.4.1.2.1. Ölüm Karinesi ......................27

1.3.1.4.1.2.2. Birlikte Ölüm Karinesi ...... 30

1.3.2. Gaiplik ...............................................................................................32

1.3.2.1. Gaiplik Kararı: Şartlar, Usuller ve Sonuçlar............... 34

1.3.2.1.1. Şartlar ................................................................. 34

1.3.2.1.1.1. Ölüm Tehlikesi ........................... 34

1.3.2.1.1.2. Uzun Süre Haber Alınamama 36

1.3.2.1.2. Süre ..................................................................... 38

1.3.2.1.3. Yargılama Usulü............................................... 38

1.3.2.1.4. Gaipliğin Sonuçları ..........................................41

İkinci Bölüm

KİŞİLİĞİN SONA ERMESİNİN VERGİ

KANUNLARINA YANSIMASI

2. Vergi Hukukunda Kişi/Mükellef: Kişiliğin Sona Ermesi.......................45

2.1. Vergi Usul Kanunu ................................................................................... 49

2.1.1. Ölüm Halinde Mirasçıların Sorumluluğu................................ 50

2.1.2. Ölüm: İşi Bırakma ..........................................................................55

2.1.3. Ölüm: Yasal Süreler ........................................................................57

2.1.4. Ölüm: Vergi Cezaları .....................................................................61

2.1.5. Ölüm: Özel Ödeme Zamanları ................................................... 63

2.1.6. Ölüm: İncelemenin Yapılacağı Yer ..............................................67

2.1.7. Ölüm: Vak'a ve İntikalin Bildirimi ............................................. 68

2.2. Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun............................ 69

2.2.1. Kamu Borçlusunun/Yakınlarının Ölümü ...............................70

2.2.1.1. Ölüm Tarihinden Önce Ödeme Emrinin Tebliğ

Edilmesi ve Kesinleşmesi Hali ...............................................71ix

2.2.1.2. Ölüm Tarihinden Önce Tebliğ Edilen Ödeme

Emrinin Kesinleşmemesi Hali .............................................. 72

2.2.1.3. Kamu Alacağı Kesinleşmiş, Fakat Ödeme

Emrinin Henüz Çıkarılmaması Hali....................................74

2.2.1.4. Ölüm: Takibin Geri Bırakılması ...................................75

2.3. Gelir Vergisi Kanunu ............................................................................... 77

2.3.1. Ölüm Halinde Yıllık Beyannamenin Verilmesi ...................... 77

2.3.2. Serbest Meslek Kazançları İstisnası: Ölüm...............................81

2.3.3. Ölümün Ardından: Mirasçıların İşe Devam Etmesi ............ 83

2.4. Katma Değer Vergisi Kanunu ................................................................ 87

2.4.1. Ferdi İşletmenin Devri ................................................................. 88

2.4.2. Şahıs Ortaklıklarında Ortağın Ölümü Halinde KDV ...........91

2.4.3. Ödeme Kaydedici Cihazlar Açısından Kişinin Ölümü......... 92

Üçüncü Bölüm

ÖLÜMÜN ARDINDAN YENİ

MÜKELLEFİYET: VERASET VE İNTİKAL

VERGİSİ

3. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu: Ölüm ...................................................93

3.1. Ölümle Gelen İstisnalar........................................................................... 96

3.2. Ölümün Ardından Doğan VİV Mükellefiyeti ....................................98

3.3. VİV: Yetkili Vergi Dairesi .................................................................... 104

3.4. Ölüm Halinde VİV Beyannamesi....................................................... 106

3.5. Ölümün Ardından: VİV Beyan Süresi .............................................. 108

3.6. Ölümün Ardından: Değerleme............................................................ 112

3.6.1. Değerleme Ölçüleri .......................................................................114

3.6.1.1. Maliyet Bedeli ...................................................................114

3.6.1.2. Borsa Rayici...................................................................... 115

3.6.1.3. Tasarruf Değer................................................................. 115

3.6.1.4. Mukayyet Değer.............................................................. 115x

3.6.1.5. İtibari Değer......................................................................116

3.6.1.6. Rayiç Bedel........................................................................116

3.6.1.7. Emsal Bedel........................................................................116

3.6.1.8. Vergi Değeri.......................................................................117

3.6.1.9. Tapu Siciline Kayıtlı Bedel.............................................118

3.7. Matrahın Saptanması .............................................................................119

3.8. VİV Matrahı: İndirilebilecek Giderler ve Borçlar...........................120

3.9. Mirasbırakanın İndirilemeyen Borçları ............................................ 123

3.10. Vergi Tarifesi.......................................................................................... 125

3.11. VİV: Tarh işlemi ....................................................................................126

3.11.1. Tarhın Aşamaları ........................................................................ 127

3.11.1.1. İlk Tarhiyat......................................................................128

3.11.1.1.1. Ticari Sermaye .............................................. 129

3.11.1.1.2. Gayrimenkuller............................................ 130

3.11.1.1.2.1. Kat Karşılığı Yapılan Bina

Tamamlanmadan Kişinin Ölümü...... 133

3.11.1.1.2.2. Yapı Kooperatifi Payının

İntikalinde Değerleme .......................... 134

3.11.1.1.2.3. Devre Mülk Hakkının

Değerlemesi............................................. 136

3.11.1.1.3. Hisse Senetleri (Esham)............................. 137

3.11.1.1.4. Tahvilat (Borç Senetleri) ............................ 139

3.11.1.1.5. Yabancı Paralar............................................. 139

3.11.1.1.6. Haklar............................................................. 140

3.11.1.2. Kesin (İkmal) Tarhiyat............................................... 140

3.12. Sorumluluk............................................................................................. 143

3.13. VİV: Ödeme, Gecikme Faizi ve Zamanaşımı ................................ 152

3.13.1. Verginin Ödenmesi .................................................................... 152

3.13.2. Gecikme Faizi ............................................................................. 153

3.13.3. Zamanaşımı................................................................................. 156

3.14. Vergiye Mukabil Alınan Teminat...................................................... 158

3.15. İhtiyat Tedbirleri....................................................................................161xi

3.16. Vergi Kabahatleri ve Yaptırımları ..................................................... 163

3.16.1. Vergi Ziyaı Kabahati ve Cezası ............................................... 164

3.16.2. Usulsüzlük Kabahati ve Cezası ............................................... 167

3.16.3. Vergi Cezalarından Kurtulma..................................................171

3.17. Mirasçığın Hükmen Sabit Olması......................................................174

3.18. Gaibin Ortaya Çıkması.........................................................................175

SONUÇ................................................................................................................ 177

K AY NA K LA R ................................................................................................... 185